Kapu Kia 5

Luvevoko Luvwanga Asambidi a Yave

1, 2. (a) Nkia mpila luvevoko kavana o Nzambi kwa yakala yo nkento antete? (b) Yika miak’e nsiku mia yalanga e salu kia Adami yo Eva.

 VAVA Yave kavanga e yakala yo nkento antete, bakala ye luvevoko lusundidi konso luvevoko bavwidi wantu o unu. E Paradiso yakala se nzo au, Mpatu yambote ya Edene. Ke vakala yimbevo ko muna yivisa zingu kiau kia kiese, kadi alunga bakala muna nitu ye ngindu. Ke bavingilanga lufwa ko, nze uvangamanga o unu. Ke bakala mpe nze teke ko, kansi bakala yo lukau lwa kuyisolela, yo bak’e nzengo za yau kibeni. Kansi muna lenda kala yo luvevoko lwalu lw’esivi, bafwete zitisa e nsiku mia Nzambi.

² Kasikil’owu, badika e nsiku kasia o Nzambi mu nitu. Dialudi vo, e nsiku miami ke miakala miasonama ko, kansi Adami yo Eva bavangwa mu mpila ina vo bafwana mio lemvokela. E nzala yakala se sinsu vo bafwete dia; e vwina, mfunu a nua maza; e ndimuk’a ntangwa, mfunu a leka. O Yave wabavana mpe e salu. E salu mpe kiakala nze nsiku, e kuma kadi kiabasonganga mana bafwan’o vanga. Bafwete wuta wana, yala e bulu ya mpila mu mpila yo lwakisa e Paradiso muna nkendelo zawonso za ntoto. (Etuku 1:28; 2:15) Nsiku miambote kikilu miakala! E salu kiese kiabavananga, y’elau dia sadila ngindu zau mu mpila yambote.  Bakala mpe ye luvevoko lwafwana mu zaya una balenda sadila e salu kiau. Nki diaka kiafwan’o vavwa e?

3. Adami yo Eva aweyi badi zayil’o sadila kuna ngangu zawonso o luvevoko lwau lwa kuyisolela?

³ Kansi kadi, elau dia kuyibakil’e nzengo edi Adami yo Eva bavewa ke diasonganga ko vo konso nzengo badi baka zadi twasa e ndandu zambote. O nswa wau wa kuyisolela mu baka nzengo bafwana wo sadila muna nkendelo za nsiku ye nkanikinu mia Nzambi. Aweyi badi zayila e nsiku miomio? Muna wunikinanga o Nsemi au yo sungamenanga e salu yandi. O Nzambi wavana ngangu zafwana kwa Adami yo Eva muna sadila mana balongokanga. Wau vo alunga bakala, e ngindu zau zafwana mu songa fu ya Nzambi vava babakang’e nzengo. Kieleka, nga bafwana wo vanga kiambote kele vo bayangalela mana kavanga o Nzambi yo zola kunyangidika.—Etuku 1:26, 27; Yoane 8:29.

4. (a) E nkanikinu wavanwa kwa Adami yo Eva walembi dia e bundu kia nti mosi nga wakatula luvevoko lwau? (b) Ekuma o nsiku wau wafwanin’o kala?

⁴ O Nzambi wavava fimpa o lemvo wau muna yandi wa Mvani a Moyo au yo vav’o zaya luzolo lwau lwakala muna nkendelo kabasila. O Yave wavana kwa Adami nkanikinu wau: “Konso nti wina muna mpatu, [olenda kwak’odia; NW] vo i nti a zayila wete yo bi, kudie wo ko: kadi muna lumbu odia wo, fw’ofwa.” (Etuku 2:16, 17) Oku sentu vava Eva kavangwa wazayiswa mpe o nsiku wau. (Etuku 3:2, 3) O nkanikinu wau nga wakatula luvevoko lwau? Ke wakatula ko. Bakala yo ulolo wa madia mambote mu dia lembi dia e bundu kia nti mosi kaka. (Etuku 2:8, 9) Bafwana zaya vo ntoto wa Nzambi, kadi yandi wavanga wo. Ozevo, wakala yo  nswa wa sia nsiku muna lungisa e kani diandi muna wete dia wantu.—Nkunga 24:1, 10.

5. (a) Adami yo Eva aweyi bavidisila luvevoko lwa nkembo bavewa? (b) Nki kiavinga vana fulu kia luvevoko bavewa Adami yo Eva, ye aweyi twabwila muna diambu diadi?

⁵ Kansi adieyi diabwa? Muna kuma ki’eloko, mbasi mosi wasadila o nsw’andi wa kuyisolela muna mpila yambi yo kituka se Satana, edi disongele vo “Ntelameni.” Wavunginika Eva muna kumvana e vuvu ke kina ngwizani ko yo luzolo lwa Nzambi. (Etuku 3:4, 5) Adami wayikama Eva mu kolamena nsiku a Nzambi. Muna lokokela e lekwa kina vo ke kiau ko, bavidisa luvevoko lwau lwa nkembo. Esumu diakituka se mfumu au, i bosi o lufwa lwabalanda nze una kavova o Nzambi. Evwa bavana kwa wan’au i’sumu —dizayakananga muna ngindu tuwutukanga zau za vanga oma mambi. Esumu diatwasa mpe mayela, kinunu, ye lufwa. Muna mfilakesa ya Satana o luzolo lwa vang’oma mambi luatwasa nza yazala yo lumengo, umpumbulu, lubangamu, ye vita zivondanga mazunda yo mazunda ma wantu. Nkia nswaswani yo luvevoko luna kavana o Nzambi kwa wantu kuna lubantiku!—Nsiku 32:4, 5; Yobi 14:1, 2; Roma 5:12; Lusengomono 12:9.

Akweyi Kulenda Solokela o Luvevoko

6. (a) Akweyi kulenda solokela luvevoko lwa kieleka? (b) Nkia mpila luvevoko kayika o Yesu?

⁶ Mu kuma kia mambi mevangamanga mwawonso omu nza o unu, ke diasivi ko vo o wantu bevavanga luvevoko lwampwena. Kansi o luvevoko lwakieleka akweyi lulenda solokela? O Yesu wavova vo: “Ovo nukalanga muna diambu diame, nu alongoki ame kieleka; nwazay’e  ludi, e ludi [kikunuvevola, NW ].” ( Yoane 8:31, 32) O luvevoko lwalu ke luna ko nze luna wantu besiang’e vuvu vava betelamenanga kimfumu yovo konso mpila luyalu mu vava lwakaka. Kansi o luvevoko lwalu i luvevola wantu mu sina kia mpasi zikubabangikanga. O luvevoko olu kayika o Yesu i luvevoko mun’esumu. ( Yoane 8:24, 34-36) Muna diadi, avo muntu okitukidi nlongoki akieleka a Yesu Kristu, nsobani zayingi kevanganga muna zingu kiandi zikumvevolanga!

7. (a) Nkia mpila tulenda kadila avevoki mun’esumu tuk’owau? (b) Adieyi tufwete vanga muna vwa o luvevoko lwalu?

⁷ Ediadi ka disongele ko vo Akristu akieleka a tandu kiaki ke bekalanga ye ngindu z’esumu za kingutukila ko za vanga oma mambi. Wau vo bavwil’esumu, oyau mpe benwananga diau. (Roma 7:21-25) Kansi avo muntu ozingilanga kieleka mun’owu wa malongi ma Yesu, ke kalanga diaka mu ubundu w’esumu ko. Esumu ke dikala diaka ko nze mfumu andi mu tumina mana kafwete lemvokela. Kebwa diaka mu ntambu a nzila za zingu kia kondwa mfunu ko yo kunsisa ye ntona zambi. Okala ye ntona zavelela vana ndose a Nzambi, e kuma kadi masumu mandi mankulu malolokelo muna lukwikilu lwandi muna kimenga kia Yesu Kristu. E ngindu z’esumu nanga zilenda kwiza, kansi vava kemenga zo sadila muna sungamenanga malongi mavelela ma Kristu, osonga vo esumu ke dikunyalanga ko.—Romano 6:12-17.

8. (a) E Kikristu kia kieleka nkia luvevoko kikutuvananga? (b) Nkia ngindu tufwete kala zau mu kuma kia ayadi a nza?

⁸ Badik’o luvevoko tuna lwau nze Akristu. Tuakulwa muna malongi maluvunu, kinkulu kia kisi nsi ye  ubundu w’esumu. E ludi kia kieleka mu kuma kia nkal’amafwa ye lufuluku kiatuvevola mu wonga wa lufwa. Ozayanga vo fikolo fisidi o luyalu lwa wantu alembi lunga luvingilwa kwa Kintinu kia nsongi kia Nzambi dikutuvevolanga mu zingu kia kondwa e vuvu. (Daniele 2:44; Matai 6:10) Kansi kadi, o luvevoko lwalu ke lusongele ko vo twalembi zitisanga ayadi ye nsiku miau. —Tito 3:1, 2; 1 Petelo 2:16, 17.

9. (a) O Yave aweyi kekutusadisilanga muna zola kwandi mu kala yo luvevoko luna balenda vwa wantu owau? (b) Aweyi tulenda bakila e nzengo za ngangu?

⁹ O Yave keyambulanga ko vo twateka mona mpasi mu zaya e mpila zingu kiambote. Ozeye una twavangilwa, edi dilenda kutuyangidika y’edi dia wete dieto diakwele mvu. Ozeye ngindu ye fu ina ilenda yivisa ngwizani ambote ya muntu yo Yandi ye wantu akaka, yovo yilenda kakila muntu mu kota muna nz’ampa. Muna zola kwawonso, o Yave okutuzayisanga mambu mama mawonso muna Nkand’a Nzambi ye nkubik’andi ova ntoto. (Maku 13:10; Ngalatia 5:19-23; 1 Timoteo 1:12, 13) Ozevo, e mbebe yeto yatoma sadila o nswa wa kuyisolela twavewa kwa Nzambi muna mana tuvanganga. Nswaswani yo Adami, avo tulemvokela oma tuvoveswanga muna Nkand’a Nzambi, tulenda bak’e nzengo za ngangu. Tusonga vo e ngwizani eto ambote yo Yave i diambu tutoma sungamenanga muna zingu.

Akaka Luvevoko Lwa Mpila Yakaka Bazolele

10 A Mbangi za Yave zakaka nkia mpila luvevoko bevavanga kuna mbazi?

¹⁰ Ezak’e ntangwa aleke bena vo Mbangi za Yave —ye akaka mpe ambuta—nanga balenda banza vo luvevoko  lwa mpila yakaka bavwidi o mfunu. Oma ma nza malenda kituka se mambote kwa yau, ekolo bebadikanga mo, o luzolo lwa vanga mambi bevanganga ayingi omu nza luwokelanga kwa Akristu. Nanga ke bekalanga yo luzolo lwa nua diamba ko yovo nua malavu mayingi ngatu ta e zumba. Kansi, beyantik’o kala kikundi y’awana bena vo ke Akristu akieleka ko, yo vava zolwa kwa yau. Nanga beyantikang’o tanginina e mpova ye fu yau.—3 Yoane 11.

11. Ezak’e ntangwa akweyi kutukanga e ntonta za vanga oma mambi?

¹¹ Ezak’e ntangwa e ntonta zakuyivana muna mavangu malembi fwana zitukanga kwa muntu ovovanga vo Yave kesadilanga. Mambu mama mavangama kw’akaka Akristu antete, malenda vangama mpe omu lumbu yeto. O wantu awaya bevavanga vanga mana  bebanzanga vo mekubayangidika, kansi i mambu ke mena ngwizani ko ye nsiku mia Nzambi. Bewondelelanga akaka bavwa e “kiese” kiaki. Bekubavananga ‘nsilu a luvevoko, ekolo kina vo yau kibeni mu ubundu wa kondwa unsongi bena.’—2 Petelo 2:19.

12. Nkia mfwilu yitwasanga e fu ke yina ngwizani ko ye nsiku mia Nzambi?

¹² E mfoko za mambu momo mayikilwanga vo luvevoko yambi kaka ikalanga, kadi mevavanga vo wakulula nsiku mia Nzambi. Kasikil’owu, e zumba ilenda twasa mpasi za ngindu, yimbevo, lufwa, nata vumu kialembi kanwa ye vonda longo. (1 Korinto 6:18; 1 Tesalonika 4:3-8) O nua kwa diamba kulenda kitula muntu se nkwa makasi, vova kwayingi, lembi mona kiambote, nzieto a meso, lembi fulumuna kwambote yo fwa mpe. Ulenda kituka se fu ya lumbu ke lumbu, yo fila muntu mu vanga umpumbulu muna lungisa ezolela yandi. Mpasi zau zimosi zitukanga muna nuanga kwayingi o malavu mankolwa. (Ngana 23:29-35) Awana bekuyikotesanga muna mavangu mama balenda banza vo bena yo luvevoko, kansi vava kivioka e ntangwa bemona vo mu ubundu w’esumu bena. E sumu i mfumu a vonza kikilu! Avo tuyindwidi diambu diadi owau, dilenda kutusadisa mu kuyitanina mu mpasi zazi.—Ngalatia 6:7, 8.

Aweyi Diyantikilanga e Diambu

13. (a) Aweyi diyantikilanga eketo difilanga muntu mu mpasi? (b) Ngindu za nani tuvwidi o mfunu muna zaya kana nki i “yikundi yambi”? (c) Vava ovana e mvutu za yuvu yina mu tini kia 13 toma songa e ngindu za Yave.

¹³ Yindula una diyantikilanga e diambu. O Nkand’a Nzambi usonganga vo: “Konso muntu vana ken’ovukumunwa,  ovo otwalakeso kwa diandi’keto, yo nekenwa. I bosi, eketo, ovo diyimiti, diwutidi esumu: vo i’sumu, ovo dizikukidi, diwutidi lufwa.” (Yakobo 1:14, 15) Aweyi diyantikilang’e keto diadi? Muna mana mekalanga muna ngindu. Ediadi ditukanga muna yikundi yo wantu balembi sadilanga nkanikinu mia Nkand’a Nzambi. Kieleka vo yeto awonso tuzeye wo vo tufwete venga “yikundi yambi.” (1 Korinto 15:33) Kansi nkia yikundi ina yambi? O Yave aweyi ketadilanga e diambu diadi? Muna badika yuvu in’ova yanda yo fimpang’e sono yiyikilu ilenda kutusadisa mu lwaka kumfoko yambote.

Wau vo wantu akaka bemonekanga vo bezitiswanga, nga disongele vo akundi ambote? (Etuku 34:1, 2, 18, 19)

Nga e moko yau, yovo nsaka zau zisonganga vo tufwene kala yau kikundi? (Efeso 5:3, 4)

Adieyi kebanza Yave kele vo tusolele kikundi yo wantu ke bekunzolanga ko? (2 Tusansu 19:1, 2)

Kana una vo tulenda sala kumosi yovo kwenda kuna sikola yo wantu ana ke bezolanga lukwikilu lweto ko, ekuma tufwete kuyikebela? (1 Petelo 4:3, 4)

O tala televisão ye filme, sadila Internet, ye tanga nkanda mia nza ye zulunalu i mpila ya kadila mpe e kikundi y’akaka. Nkia mambu metukanga mu nto zazi mana tufwete kuyikebela? (Ngana 3:31; Yesaya 8:19; Efeso 4:17-19)

E kikundi kieto tusolanga yo wantu, adieyi kivovanga kwa Yave mu kuma kia kiwuntu kieto? (Nkunga 26:1, 4, 5; 97:10)

14. Nkia luvevoko lwampwena luvingilanga awana besadilanga luludiku lwa Diambu dia Nzambi owau ye kwikizi kiawonso?

 ¹⁴ E nz’ampa a Nzambi yitufinamene. Muna Kintinu ki’ezulu kia Nzambi, o wantu bevevoka muna nkuma a Satana ye tandu kiandi kiawonso kiambi. Malembe malembe, o wantu alemvoka bekatulwa muna mpasi z’esumu, bekala ye ngindu ye nitu zalunga muna kubafwanisa bavwa kiese kia moyo a mvu yamvu muna Paradiso. O luvevoko luna ngwizani ye “mwand’a Yave” luvewa kieleka muna nsema wawonso. (2 Korinto 3:17) Nga dia ngangu dia vidisa mambu mama mawonso muna vezanga luludiku lwa Diambu dia Nzambi owau? Mbula yeto awonso twasonga vo tuzolele kieleka o “vevoka kwa nkembo a wan’a Nzambi” muna sadilanga o luvevoko lweto lwa Kikristu ye ngangu o unu.”—Roma 8:21.

Yuvu ya Lufimpu

• Nkia luvevoko bakala lwau eyakala yo nkento antete? Aweyi tulenda lo tezanisa ye luvevoko bavwidi o wantu o unu?

• Nkia luvevoko bena lwau Akristu akieleka? Nkia nswaswani lwina ye luna bebadikilanga wantu a nza vo i luvevoko?

• Ekuma dinina dia mfunu dia venga yikundi yambi? Nswaswani ye Adami, nzengo zanani tutambulwilanga muna kuma kia mambu mena vo mambi?

[Yuvu ja longokela]

[Foto muna lukaya 46]

Diambu dia Nzambi dilukisanga vo: “Ke nuvukikwa ko: E yikundi yambi ifwasa fu yambote”