Wa Luludiku, Tambula Elongi
Kapu Kia 15
Wa Luludiku, Tambula Elongi
1. (a) Ekuma yeto awonso tuvwididi o mfunu a luludiku y’elongi? (b) Nkia kiuvu tufwete badikanga?
“NTANGWA zayingi tutang’esakuba yeto awonso,” u kavovele Nkand’a Nzambi muna Yakobo 3:2. Tulenda sungamena ntangwa zayingi zina twalembi kala mpila wantu ivavwanga muna Diambu dia Nzambi. Ozevo, tusonganga vo o Nkand’a Nzambi ulungidi kwandi vava uvovanga vo: “Wa luludiku, watambul’elongi, wakal’e ngangu kuna mbaninu.” (Ngana 19:20) Ka lukatikisu ko vo nsobani twavanga muna zingu yeto muna sia yo e ngwizani yo malongi ma Nkand’a Nzambi. Kansi, aweyi tuvanga kele vo o Nkristu wa nkw’eto utuvene luludiku mu kuma kia diambu dimosi?
2. Adieyi tufwete vanga vava tuludikwanga?
2 Akaka nanga ndungidi a yau kibeni bevavanga, lembi tokanena e vonza kia diambu, yovo tumba akaka. Kansi owila luludiku yo vanga lo i diambu diambote kikilu. (Ayibere 12:11) I kuma vo, ke vakadi muntu ko ofwete vavanga o lunga kw’akaka, ngatu kubavanang’aka luludiku ntangwa zawonso muna konso fidiambu yovo mu mambu mana o Nkand’a Nzambi keyambulanga vo konso muntu kayibakil’e nzengo. Dilenda kala vo ndiona oludikwanga kabakwidi e vonza kia diambu ko, muna kuma kiaki ozevo kafwete zayiswa e ngyelele ya diambu kuna luzitu lwawonso. Kansi elongi yovo luludiku kevewa lufwete tuka muna Nkand’a Nzambi. Adieyi ofwete vanga?
Mbandu Muna Kutulukisa
3, 4. (a) Adieyi uvovanga o Nkand’a Nzambi dilenda kutusadisa mu kala ye nyindu ambote mu kuma kia luludiku y’elongi? (b) Adieyi kavanga o Saulu wa Ntinu vava kavewa o luludiku, ye nkia mfwilu kabaka?
3 Muna Diambu dia Nzambi muna ye mambu mabwila wantu ana batambula luludiku lwafwana. Ezak’e ntangwa bavewanga luludiku kumosi y’elongi. Mosi muna yau i Saulu wa Ntinu a Isaele. Oyandi kalemvokela nkanikinu a Yave ko una kamvana mu kuma kia zula kia Ameleke. Esi Ameleke selo ya Nzambi basianga e kitantu, mu kuma kiaki o Yave wafundisa nkangu wauna wambi vo ke vasadi mosi ko muna yau yovo twelezi yau ifwete vuluzwa. Kansi, o Saulu wa Ntinu wavuluza o ntinu au ye bulu yau yambote.— 1 Samuele 15:1-11.
4 O Yave watuma Samuele wa ngunza kenda tumba Saulu. Adieyi kavanga o Saulu? Wavova vo wafwasa esi Ameleke awonso kansi ntinu au kaka kavuluza. Kansi ke wau ko kankanikina o Yave. (1 Samuele 15:20) O Saulu wavava vo etumbu kia kala kia nkangu muna twelezi ina kavuluza, wavova: “Wonga wa nkangu mbwene, ngwidi ndinga zau.” (1 Samuele 15:24) Zitu wandi kaka katokanenanga, walomba nkutu kwa Samuele vo kanzitisa vana vena nkangu. (1 Samuele 15:30) Idianu vo, o Yave wabembola Saulu nze ntinu.— 1 Samuele 16:1.
5. Adieyi diabwila Uziya wa ntinu vava kabembola luludiku?
5 O Uziya wa ntinu a Yuda “okuzukìdi Yave wa Nzambi andi; kadi okotele muna tempelo a Yave kayoka ndumbu.” (2 Tusansu 26:16) Kansi mun’owu wa nsiku anganga kaka bayokanga ndumbu. Vav’o ngang’ambuta kateza sima Uziya kalembi wo vanga oyandi wafwema kikilu. Nkia diambu diabwa? O Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Wazi ubandumukini vana nkut’a lose, . . . kadi o Yave unwende. O Uziya wa ntinu wakala nkwa wazi yamu lumbu kia mfw’andi.”— 2 Tusansu 26:19-21.
6. (a) Ekuma o Saulu ye Uziya bamengena luludiku? (b) Omenga luludiku nkia kuma kunina se mbi yampwena o unu?
6 Ekuma diakadila diampasi kwa Saulu ye Uziya mu tambula luludiku? E mbut’a diambu i lulendo, konso oyu muna atinu awaya wayibadikilanga vo wasak’o tunda. Bayitwasil’e mpasi mu kuma kia fu kiaki. Oyau babanza vo owila luludiku bavewa lwadi songa vo ke bafwana ko yovo kulula o zitu wau. Kansi, edi dilembi fwanisanga o muntu i lulendo. O lulendo lusimbanga o muntu mu lembi tambula lusadisu kevanang’o Yave muna Diambu diandi ye nkubik’andi. Ozevo, o Yave olukisanga vo: “Umvwania uvitilanga kosomoka, o ntim’a lulendo uvitilanga e sakuba, [NW].”— Ngana 16:18; Roma 12:3.
Tambula Luludiku
7. Adieyi tufwene longoka mu mpila ina o Mose katambulwila luludiku?
7 Muna Nkand’a Nzambi mwina mpe ye mbandu yambote ya awana batambula luludiku, ana tufwete landa. Badika Mose, ndiona waludikwa kwa nzitu andi una kafwana vangila salu kia zitu kina kasalanga. O Mose wamwila, yo sadila luludiku lwandi vana vau. (Luvaiku 18:13-24) Kana una vo wisa kiampwena kakala kiau o Mose, ekuma kawila luludiku? Mu kuma kia sia vo nlembami kakala. O “Mose [nlembami, NW ] kikilu, ke mu wantu awonso bena va ntoto ko.” (Ntalu 12:3) Nkia mfunu kwina o lembama? Sefaniya 2:3 uvovanga vo i moyo eto.
8. (a) O Davidi nki’esumu kavanga? (b) Aweyi kavanga o Davidi vava Natani kantumba? (c) Nkia mpasi diatwasa esumu dia Davidi?
8 O Davidi wa ntinu wata e zumba yo Bate-seba yo vava sweka evangu diadi muna vondesa Ureya wa nkanz’andi. O Yave watuma Natani wa ngunza kenda tumba Davidi. Oyandi watambulwila e mbi andi yo vova vana vau: “Nsumukini Yave.” (2 Samuele 12:13) Kana una vo o Nzambi watonda Davidi kadi waviluka o ntima, wamona mpasi mu mbi yina kavanga. O Yave wamvovesa vo o nsosolo “ke ukatuka muna nzo [andi] ko,” akazi andi bevewa “kwa akw’a[ndi]” ye o mwana owutukila muna zumba kiakina “fwa kefwa.”— 2 Samuele 12:10, 11, 14.
9. Adieyi katufwete vilakana ko kele vo mu longwa tuna?
9 O Davidi wa ntinu wazaya e nluta mina muna wila luludiku. Ntangwa ke ntangwa wavutulanga matondo kwa Nzambi wau kantuminanga ana banludikanga. (1 Samuele 25:32-35) Nga i wau mpe tuvanganga? Kele vo i wau, tutaninwa mu lembi vova yovo vanga mambu malenda kututwasil’e ntantu. Kansi aweyi tuvova kele vo tubwidi muna diambu divava vo twaludikwa yovo nanga longwa? Ke tuvilakani ko vo i sinsu kia nzol’a Yave, muna wete dieto diakwele mvu.— Ngana 3:11, 12; 4:13.
Fu Yantalu Ifwan’o Yimwa
10. Nkia fu kayika o Yesu vo i kiamfunu kw’awana bekota muna Kintinu?
10 Muna kala ye ngwizani ambote yo Yave ye ampangi zeto za Akristu tufwete yima eyaka fu. O Yesu wayika kimosi muna yau vava kasia kingyanangyana vana vena alongoki andi yo vova: “Ovo nulembi viluka, yo kituka kontwa kwa yingyanangyana, ke nukota nkutu muna kintinu ki’ezulu ko. Dianu vo, konso on’okusakidika nze kingyanangyana kiaki, i yandi yuyu osundidi o nene muna kintinu ki’ezulu.” (Matai 18:3, 4) Alongoki a Yesu ulembami bafwan’o yima wau vo batantananga yau ye yau kana nani osundidi o nene.— Luka 22:24-27.
11. (a) Kwa nani tufwete kuyisakidika, ye mu nkia mpila? (b) Ovo tu alembami, aweyi tubadikila luludiku?
11 O Petelo wa ntumwa wasoneka: “Yeno awonso, nuvwata lusakalalu lua ntima, nwasadiziana: kadi Nzambi osiang’akwa lulendo e kitantu, vo i alembami, okubavana nsambu.” (1 Petelo 5:5) Tuzeye wo vo tufwete kuyisakidika ova ndose a Nzambi, kansi e sono kiaki kisonganga vo tufwete kuyisakidika vana vena minkwikizi y’akweto mpe. Ovo tuvanga wo, ke tufungila akaka makasi ko muna luludiku bekutuvana, kansi tulongwa kwa yau.— Ngana 12:15.
12. (a) Nkia fu kiakaka kiamfunu kiafwanana yo lembama? (b) Ekuma tufwete tokanenanga una e fu yeto yilenda vanga kwa akaka?
12 E fu kiakaka kiafwanana yo lembama i tokanenanga wete dia nkw’aku. O Paulu wa ntumwa wasoneka: “O muntu kavavi wete wa yandi kibeni ko, owu wa nkw’andi kaka. . . . Dianu vo, kana nudia, kana nunua, konso owu nuvanga, wawonso nuvangila wo muna nkembo a Nzambi. Nukondwa nkankalakani, kana vana vena Ayuda, kana Mingerekia, kana dibundu dia Nzambi.” (1 Korinto 10:24-33.) O Paulu kavovele ko vo tufwete yambulang’o vanga ezolela yawonso ya yeto kibeni, kansi utulukisi mu lembi vanga konso diambu dilenda fil’o muntu mu vanga dina e ntona zandi zimonanga vo diambi.
13. Nkia mambu malenda songa vo tuna ye fu kia lemvokela malongi ma Nkand’a Nzambi?
13 Nga osianga e wete di’akaka vana ntandu a zolela ya ngeye kibeni? Yeto awonso tufwete wo longok’o vanga. Vena ye mpila zayingi tulenda wo vangila. Badika e nona kia mpila vwata yo kuyikubika. Omama i mambu ma zolela ya muntu yandi kibeni yo landa luludiku lwa Nkand’a Nzambi lwa sia vo miakalanga mvwatu mia sikila, ye miavelela. Kansi kele vo ozeye vo mu kuma kia fu kia nsi kia esi zunga kiaku e mvwat’aku ye mpila kuyikubika isimbininanga akaka mu lembi wanga e nsangu za Kintinu nga olenda viluka? Kieleka, sadisa akaka mu vwa moyo a mvu ya mvu i diambu disundidi o mfunu ke mu kuyangidika ko.
14. Ekuma dinina dia mfunu mu kala nlembami yo tokanenanga akaka?
14 O Yesu wasonga e mbandu ya kala nlembami yo vwanga akaka o mfunu, wasukula nkutu o malu m’alongoki andi. (Yoane 13:12-15) E Diambu dia Nzambi divovanga mu kuma kiandi vo: “Se nukadi yo nyindu wau, una wakala muna Kristu Yesu: ona wina vo, ova kakala muna mpw’a Nzambi, kabadika kuyifwanisa yo Nzambi ko, kansi wakisakidika, wabaka mpw’a ntaudi, wakituka se fwaniswa kia muntu, wau kawanuka muna mpil’a muntu, kakusakidika, kalemvoka yamuna fwa.”— Filipi 2:5-8, (NW ) Roma 15:2, 3.
Kubembodi Elongi dia Yave Ko
15. (a) Nkia nsobani tufwete vanga muna vwa e kiwuntu kiyangidikanga Nzambi? (b) Mu nkia nzila kekutuludikilanga yo kutulongela o Yave?
15 Wau vo yeto awonso tw’akwa masumu tufwete viluka muna ngindu ye mavangu meto ovo tuzolele tanginina e kiwuntu kia Nzambi eto. Tufwete vwata “uwuntu wampa.” (Kolosai 3:5-14) O luludiku y’elongi dikutusadisanga twazaya mana tufwete soba yo zaya una tufwete wo vangila. E nto yamfunu ya malongi mama i Nkand’a Nzambi. (2 Timoteo 3:16, 17) E nkanda mia sociedade ye tukutakanu kevanganga e nkubika a Yave yikutusadisanga mu lemvokela e Diambu dia Nzambi. Kana nkutu twateka wa kala o luludiku, nga tuzaya mfunu andi yo vav’o singika e diambu?
16. Nkia lusadisu kevananga o Yave kwa konso muntu oku kwa yeto?
16 Muna zola kwawonso, o Yave okutusadisanga muna mambu meto. Mazunda ma wantu batambula lusadisu mun’elongi dia Nkand’a Nzambi muna nzo zau. Amase bafwete ludika yo longa wan’au muna kubatanina mu lembi kuyisia mu mpila zingu kilenda kubakotesa mu mpasi. (Ngana 6:20-23) Muna nkutakani vena ye awana belombanga luludiku kwa selo yazikuka ye malongi una bafwete tomesena e salu kiau kia umbangi. Akuluntu mpe ezak’e ntangwa bafwete ludikaziananga yau ye yau yovo lomba lo kw’awana bena bazikuka mu salu kia umbangi. Ana bafwana muna longa, besadilanga Nkand’a Nzambi muna sadisa ana bevwanga lo o mfunu, kansi muna mwand’alembama. Kele vo u nludiki sungamena dio vo ofwete ‘kuyitalanga unkwa kala vo ongeye mpe ovukumuka.’ (Ngalatia 6:1, 2) Elo, yeto awonso luludiku y’elongi tuvwidi o mfunu muna sambila Nzambi mosi kaka aludi kuna untwadi wawonso.
Yuvu ya Lufimpu
• Aweyi kekutusadisilang’o Yave kuna zola kwawonso kimana konso muntu kayimwena mana kafwete vava singika?
• Ekuma dikadilanga diampasi kwa ndonga mu tambula luludiku, ye nkia mpila vonza dina?
• Nkia fu yamfunu ilenda kutusadisa mu tambula malongi, o Yesu aweyi kasongela mbandu ambote mu diambu diadi?
[Yuvu ja longokela]
[Foto muna lukaya 142]
O Uziya wabembola luludiku, wabakama kwa wazi
O Mose watambula nluta miambote muna lemvokela luludiku lwa Yitero
