Kapu Kia 10

E Kintinu kia Nzambi mu yala se Kina

1, 2. Nkia ziku twasonga o tuyalu twa wantu vo ke twafwana ko?

 NANGA diabwila kala, dia sia vo osumbidi e rádio i bosi, ke vavioka lumbu yayingi ko ifwidi. Obokele o nsingiki kasingika yo. Kansi una “yasingikwa,” ke vavioka diaka kolo kiayingi ko ifwidi diaka. Diatoma kuyoyesa kikilu!

² Diau adimosi dibwanga kwa tuyalu twa wantu. O wantu bezolanga vwa luyalu lulenda twasa luvuvamu ye kiese. Kansi kadi, e ngolo zawonso zivangwanga muna singik’o mambi muna yintwadi ya wantu, kieleka kezilendanga diambu ko. Ngwawani zayingi zivangwanga muna sikidisa o luvuvamu—bekululanga zo. Vana ntandu, nga nkia luyalu luafokwele kala o usukami, ye nswangani, yo nsoki, ye mayela yo tanina e vangwa ya moyo mu lembi kotwa o nsoki va fulu eyi bezingilanga? O luyalu lwa muntu ka lulenda singama ko. O Solomo wa Ntinu a Isaele nkutu wayuvula: “O muntu nkia mbakula kebakula nzil’andi?”—Ngana 20:24.

3. (a) Nki kiakala se ntu elongi dia Yesu? (b) Akaka aweyi beyikilanga e Kintinu kia Nzambi?

³ Kudimbula vuvu ko! O luyalu luasikila lwa nz’amvimba ke ndozi ankatu ko. Lwakala se ntu elongi dia Yesu. Wayikila lo vo “kintinu kia Nzambi,” walonga mpe alandi andi basambilanga kio. (Luka 11:2; 21:31) Dialudi vo, zak’e ntangwa vana ven’asambidi diwakananga edi dia Kintinu kia Nzambi. Diambu ludi vo, mazunda ma mazunda ma wantu besambanga e lumbu yawonso vava besambanga e sambu  kia S’eto (kiyikilwanga mpe Padre-Nosso). Kansi mvutu zaswaswana bevutulang’o wantu vava beyuvulwanga: “Nki i Kintinu kia Nzambi”? Akaka bevovanga vo: “Muna ntima mieto i kina.” Akaka beyikilanga kio vo zulu. Kansi e mvutu za Nkand’a Nzambi zatoma kiá, ne i una tusinga mona.

E KINTINU KINA YE KUMA

4, 5. Ekum’o Yave kakanina sikidisa mpila yampa yasongela kimfumu kiandi, adieyi kivanga?

⁴ O Yave wa Nzambi oyalang’aka nze Ntinu, yovo Nyadi wa Mfumu a Nsema. Wau vo yandi wavang’e lekwa yawonso ofwene dio etunda diadi. (1 Tusansu 29:11; Nkunga 103:19; Mavangu 4:24) Kansi e Kintinu kina kalong’o Yesu kisakalele, yovo va fulu ki’ezole kikala, kele vo kitezanisu ye kimfumu kia Nzambi kia nz’amvimba. E Kintinu kiaki kia Masia kina ye kuma kiamfunu, kansi nga kieyi?

⁵ Nze una usasilu muna kapu kia 6, o yakala yo nkento antete batelamena e wisa kia Nzambi. Muna kuma kia yuvu yatelameswa vo, o Yave wabak’e nzengo za sikidisa mpila yampa ya songel’e kimfumu kiandi. Nzambi wasonga ekani dia wuta e “mbongo” ona ofwasa e Nioka, wa Satana, yo katul’e mpasi zayizila mu kuma ki’esumu dina bavwil’o wantu. O Yesu Kristu i “mbongo” antete, vo i “kintinu kia Nzambi” i sadilwa kisinga kosomona Satana. Muna Kintinu kiaki, o Yesu Kristu ovutulwisa o luyalu muna Nz’amvimba, muna nkumbu a Yave, yo kundidika e kimfumu kia Nzambi yakwele mvu.—Etuku 3:15; Nkunga 2:2-9.

6, 7. (a) E Kintinu akweyi kikala, nani i Ntinu ye akinani keyala yau entwadi? (b) Aki nani bekala se nkangu a Kintinu?

⁶ Nsekola ya Nkand’a Nzambi ya mvovo mia Yesu kuna kwa afarisi akwa ntima miambi, yasoneka vo: “E kintinu kia Nzambi omo yeno i kina.” (Luka 17:21) Nga edi kazola vova o Yesu vo muna kati kwa ntima mia abendomoki mia wantu awana i mwakala e Kintinu? Ve. E nsekola eyi ilandanga kieleka e sono yantete ya kingerekia owu ivovele: “E kintinu kia Nzambi vovo nwina i kina.” (Tradução do  Novo Mundo) Ozevo, o Yesu, ona wakala vana kati kwau, wayiyikila yandi kibeni vo i Ntinu a kusentu. E Kintinu kia Nzambi i luyalu lwa kieleka ke diambu dina muna ntima a muntu ko, kansi kisalanga, ye kivwidi nyadi ye nkangu. I luyalu lw’ezulu, kadi luyikilwanga vo “kintinu ki’ezulu” ye “kintinu kia Nzambi.” (Matai 13:11; Luka 8:10) Muna mona-meso, o Daniele wa ngunza wamona o Nyadi a Kintinu kiaki nze ‘mosi wa mwan’a muntu’ wanatwa vana ndose a Nzambi a Mpungu-Ngolo, oveno “wisa yo nkembo ye kintinu, kianzingi, kinuman’e nkangu ye zula ye ndinga zawonso zansadila.” (Daniele 7:13, 14) O Ntinu ndioyo nga nani? Elo, o Nkand’a Nzambi uyikilanga Yesu Kristu vo “Mwan’a muntu.” (Matai 12:40; Luka 17:26) Elo, Yave wasola Mwan’andi Yesu Kristu, kakala se Ntinu.

⁷ O Yesu keyala yandi amosi ko. Oyal’e ntwadi ye 144.000 awana “basumbuk’ova nza” bakala se ntinu ye nganga.” (Lusengomono 5:9, 10; 14:1, 3; Luka 22:28-30) O nkangu a Kintinu kia Nzambi bekala se kanda dimosi kaka muna nza yawonso dia wantu besakalel’o luyalu lwa Kristu. (Nkunga 72:7, 8) Kansi, nkia ziku tulenda kala kiau vo e Kintinu kikundidika kieleka e kimfumu kia Nzambi yo vutulwisa e zingu kia paradiso ova Nza?

E KINTINU KIA NZAMBI KIA KIELEKA

8, 9. (a) Aweyi tulenda tezanisin’e ziku kia nsilu mia Kintinu kia Nzambi? (b) Ekuma tulenda kadila ye ziku vo e Kintinu kia kieleka?

⁸ Badika vo o tiya tuyokele e nzo aku. I bosi, nkundi aku una ye nzimbu osidi o nsilu a kusadisa muna tungulula e nzo aku yo vana madia kwa esi nzo aku. Kele vo o nkundi ndioyo kasidi kuvuna ko, nga kukwikila muna yandi ko? Ye kele vo, muna lumbu kialanda, vava otuka kuna salu, wizidi wana vo asadi mu katulanga se bena e fwila yavia, ye batwese kala madia kwa esi nzo aku. Ka lukatikisu ko, okwikila wo kikilu vo, oku kukwiziwa, mawonso ka mambote kaka ko mekala, kansi mevioka e zingu kiaku kiantete.

⁹ Diau adimosi, o Yave utuvene o lusikidisu lwa sia vo e Kintinu kia kieleka. Ne i una usongang’o nkanda wa Ayibere  muna Nkand’a Nzambi, mambu mayingi ma Nsiku makala se kini kia nkubik’a Kintinu. (Ayibere 10:1) E ngyal’a kintinu kia Isaele ova ntoto, yakala mpe se nonga-nonga kia Kintinu kia Nzambi. Ke luakala nze tuyalu twakaka ko, kadi ayadi au vana “kunda kia Yave bavwandanga.” (1 Tusansu 29:23) Ye mpe, diateka yikwa vo: “E mvwala ke ikatuka muna Yuda ko, Ngatu nkawu a kimfumu vana mpwasil’a malu, Yavana kikwiza Silo; O lemvo wa nkangu mpe kwa yandi ukala.” (Etuku 49:10) a Ozevo, muna ntayi wau w’atinu ayuda i kafwete wutukila o Yesu, wa Ntinu akwele mvu a luyalu lwa Nzambi.—Luka 1:32, 33.

10. (a) Nkia ntangwa yakubwa e nkubilwa a Kintinu kia masia kia Nzambi? (b) Nkia salu kiamfunu bevang’ova Ntoto aya besinga yala yo Yesu?

¹⁰ E nkubilw’a ya Kintinu kia Masia kia Nzambi, yakubwa vava kiayantik’o solwa antumwa za Yesu. (Efeso 2:19, 20; Lusengomono 21:14) Awaya i wantu antete muna buka kia 144.000 kiyala s’atinu kumosi yo Yesu Kristu kun’ezulu. Awaya akwa ntwadi muna yala, ekolo bekal’ova Nza, bevitil’o ntu muna salu kia umbangi mu lunganes’o nkanikinu a Yesu: “Nwenda, nwakitula wantu a zula yawonso s’alongoki, nwabavubila muna nkumbu a Se, yo Mwana, yo Mwand’avelela.”—Matai 28:19.

11. Aweyi kivangilwang’o unu e salu kia telek’e Kintinu, ye nkia ndandu kina?

¹¹ O unu, o nkanikinu wa kitula wantu s’alongoki mu toma lemvokelwa una ke mu tandu kiavioka ko. A Mbangi za Yave besamunang’e nsangu zambote za Kintinu muna nz’amvimba, nze una kateka yik’o Yesu: “E nsangu zazi zambote za kintinu zisamunwa muna nza yawonso, muna umbangi kwa zula yawonso; i bosi iluak’e mbaninu.” (Matai 24:14) Kumosi ye salu kiaki kia telek’e Kintinu, vena ye nkubik’ampwena y’elongi. Awana besakalelang’e nsiku ye  nkanikinu mia Kintinu kia Nzambi bavwidi kala o luvuvamu ye kintwadi kina vo o tuyalu twa wantu ke balendi kio twasa ko. Ekiaki i ziku kia ludi kisonganga vo e Kintinu kia Nzambi kina kieleka!

12. (a) Ekuma ateleki a Kintinu bafwan’o yikilwa vo Mbangi za Yave? (b) Nkia nswaswani ina vana vena e Kintinu kia Nzambi yo tuyalu twa wantu?

¹² Yave wavova kwa aneyisaele vo: “Oyeno nu mbangi zame, . . . yo ntaudi ame ona nsolele.” (Yesaya 43:10-12) O Yesu, wa “Mbangi akwikizi,” wateleka e nsangu zambote za Kintinu y’etima diawonso. (Lusengomono 1:5; Matai 4:17)  Ozevo, diafwana kikilu vo ateleki a Kintinu a tandu kiaki, bayikilw’e nkumbu ina yasolwa kwa Nzambi: Mbangi za Yave. Kansi ekuma a Mbangi za Yave befwasilang’o ulolo wa ntangwa ye ngolo zayingi mu vova kw’akaka oma ma Kintinu kia Nzambi? Bevanganga wo e kuma kadi e Kintinu kiokio kiau kaka i vuvu kia wantu. O tuyalu twa wantu suka tusukanga, kansi vo i Kintinu kia Nzambi ka kina nsuka ko. Yesaya 9:6, 7 uyikilanga Yesu wa nyadi a kintinu kiokio vo “Nkuluntu a Luvuvamu” uvovele diaka vo: “Muna wokela kwa luyalu luandi yo luvuvamu ke mukala nsuka ko.” E Kintinu kia Nzambi ka kina nze i tuyalu twa wantu ko—tuna vo, o unu luna o mbazi lufwasilu. Diambu ludi, e Daniele 2:44 ovovanga vo: “O Nzambi ezulu otongeka kintinu, kina ke kibangalakeswa ko yakwele mvu, ngatu vingilwa untinu wandi kwa nkangu akaka; . . . kitongama mpe yakwele mvu.”

13. (a) Nkia mambu mesukiswa kwa Kintinu kia Nzambi? (b) Ekuma tulenda kadila ye ziku vo e nsilu mia Nzambi milungana?

¹³ Nkia ntinu olenda fokola e mpasi za vita, za nsoki, za nzala ye kondwa kwa nzo? Vana ntandu, nkia nyadi ova ntoto olenda fula amafwa? E Kintinu kia Nzambi yo Ntinu andi besinga vang’o mambu mama. E Kintinu ke kikala nkutu ye konso twangu ko, nze lekwa kivavanga kak’o vangululwa. Kansi, e Kintinu kia Nzambi kiasonga kikilu kikala, kadi o Yave osidi o nsilu vo: “I una diambu diame divaika mu nu’ame: ke dikumputukila nkatu ko, divanga kaka edi nzolele, disikila mun’edi ntwikidi dio.” (Yesaya 55:11) Ekani dia Nzambi ka dilembw’o lungana ko, kansi, nga nkia ntangwa lwadi yantik’o luyalu lwa Kintinu?

LUYALU LWA KINTINU: NKIA NTANGWA?

14. Nkia diambu ke babakulanga ko alongoki a Yesu mu kuma kia Kintinu, kansi adieyi kazay’o Yesu mu kuma kia luyalu luandi?

¹⁴ “E Mfumu, nga i ntangwa yiyi ovutul’e kintinu kwa Isaele”? E kiuvu kiaki ki’alongoki a Yesu kiasonga vo, yamu kolo kiakina ke bazayanga ko kana nki i kani dia Kintinu kia Nzambi, ye ntangwa kiasilwa mu yala. Muna lembi  kuyitokanesa mu kuma kiokio, o Yesu wabavovesa vo: “Ke dieno ko dia zay’e kolo ye ntangwa, ina kasi’o Se muna kiandi wisa.” O Yesu wazaya wo vo o luyalu luandi ova Ntoto ku sentu lukala, kunima lufuluku ye ngyend’andi kun’ezulu. (Mavangu 1:6-11; Luka 19:11, 12, 15) E Sono yateka dio vova. Aweyi?

15. Nkunga 110:1 aweyi ukieseselang’e ntangwa iyantik’o luyalu lwa Yesu?

¹⁵ Vava kayika Yesu vo “Mfumu,” o Davidi wa Ntinu wavova muna ungunza vo: ‘O Yave ovovese mfumu ame vo, Vwand’oku koko kwame kwalunene Yavana nsia mbeni zaku se nsikinw’a tambi yaku.’ (Nkunga 110:1; tala Mavangu 2:34-36.) O ungunza wau usonganga vo o luyalu lua Yesu ke luadi yantika yala vana vau ko una katomboka kun’ezulu. Kansi, kafwete teka vingila kuna koko kwalunene kwa Nzambi. (Ayibere 10:12, 13) Kolo kwa kadi vingila? Nkia ntangwa luadi yantik’o luyalu lwandi? O Nkand’a Nzambi ukutusadisanga mu solol’e mvutu.

16. Adieyi diabwa muna mvu wa 607 VTK, aweyi diawawanina ye Kintinu kia Nzambi?

¹⁶ Ova Ntoto mbanza mosi kaka kasol’o Yave ina kasia e nkumbu andi i Yerusaleme. (1 Ntinu 11:36) Yakala mpe se mbanza a kintinu ova ntoto, kina kiatondwa kwa Nzambi, kiakala se nonga-nonga kia Kintinu kia Nzambi ki’ezulu. I diau vo, o lufwasu lwa Yerusaleme muna mvu wa 607 VTK kwa esi babele, nsasa kikilu lwakala. E diambu diadi, diakala se lubantiku lwa kolo kiayingi kina vo o luyalu lwa Nzambi ke luyalwa diaka kwa nkangu andi ko ova Ntoto. Oku kwakwiziwa, vioka tezo kia nkama sambanu za mvu, o Yesu wasonga vo ekolo kiokio kianingikwa o luyalu kiakala kaka una, kadi wavova vo: “Yerusaleme idiatakeswa kwa zula, yavan’e tandu ya zula ilunga.”—Luka 21:24.

17. (a) Nki i “tandu ya zula”, ye kolo kwa yazingila? (b) E “tandu ya zula” nkia ntangwa yayantika ye nkia ntangwa yafokoka?

¹⁷ Muna kolo kia “tandu ya zula,” ayadi a nza beyambulwilwa vo baningik’o luyalu luna kayangalelang’o Nzambi. E tandu kiaki kiayantika muna lufwasu lwa Yerusaleme,  muna mvu wa 607 VTK, o Daniele wavova vo “kolo nsambwadi” ikala. (Daniele 4:23-25) Mvu kwa kizingil’e? O Nkand’a Nzambi usonganga vo e “kolo” tatu ye ndambu 1.260 ma lumbu. (Lusengomono 12:6, 14) E kunku yole ya kolo kiaki, ina vo kolo nsambwadi, ikala se 2.520 ma lumbu. Kansi ke va vangama diambu diampwena ko kuna mbaninu a fikolo fiafi fiakete. Kansi tu, ovo tubadikidi o ungunza wa Daniele muna “konso lumbu mvu mvu” yo tanga 2.520 tuka muna mvu wa 607 VTK, tulwaka ku mvu wa 1914 TK.—Ntalu 14:34; Yezekele 4:6.

18. Adieyi kavang’o Yesu vava katambula e wisa kia Kintinu, ye nki diatwasa ova Ntoto?

¹⁸ Nga muna mvu wauna i kayantik’o yala o Yesu kun’ezulu? E kapu kilanda kisong’e ziku kia mvutu zivanang’e Sono. Kansi kadi, o lubantiku lwa luyalu lwa Yesu ke vana vau ko lwadi twas’o luvuvamu ova Ntoto. Lusengomono 12:7-12 lusonganga vo vava ketambula e Kintinu, o Yesu ovaikisa Satana ye mbasi zandi za nkwiya kun’ezulu. Ediadi dikala se sumbula ova Ntoto, kansi dia lukasakeso muna tanga vo o Nkadi ampemba “kolo kiandwelo kaka kasidi kiau.” Ke kolo ko tuyangalala, ke mu kuma kia sia kaka ko vo e Kintinu kia Nzambi mu yala se kina, kansi mpe mu kuma kia sia vo nsambu kitwas’ova Ntoto ye kwa wantu alemvoka. (Nkunga 72:7, 8) Aweyi tuzayidi wo vo ke kolo ko o mambu mama se mevangama e?

[Mvovo ku yanda dia lukaya]

FIMPA O ZAYI WAKU

Nki i Kintinu kia Nzambi, akweyi kwina e mbanz’andi?

Nani oyala muna Kintinu, aki nani bekala se nkangu andi?

Nkia ziku kekutuvanang’o Yave kisonganga vo e Kintinu kiandi kia kieleka?

E “tandu ya zula” nkia ntangwa yayantika, ye nkia ntangwa yafokoka?

[Yuvu ja Longokela]

[Babu kina muna lukaya 94]

MAKA MAMBU MA MFUNU MA KINTINU KIA NZAMBI

• O Yave wayika ekani diandi dia twasa “mbongo” ina ibosola o ntu a Nioka, Satana, wa Nkadi ampemba.—Etuku 3:15.

• Muna mvu wa 1943 VTK, Yave wasonga vo muna kimuntu e “mbongo” i kala nkuna a Abarayama.—Etuku 12:1-3, 7; 22:18.

• Ekangu dia Nsiku dia kangwa ye Isaele muna mvu wa 1513 VTK diakala se “kini kia mambu mambote mekwiza.”—Luvaiku 24:6-8; Ayibere 10:1.

• E kintinu kia Isaele ova ntoto kiayantika muna mvu wa 1117 VTK, oku sentu kialanda muna ntayi a Davidi.—1 Samuele 11:15; 2 Samuele 7:8, 16.

• Yerusaleme yafwaswa muna mvu wa 607 VTK, i bosi e “tandu ya zula” yayantika.—2 Ntinu 25:8-10, 25, 26; Luka 21:24.

• Muna mvu wa 29 TK o Yesu wakuswa se Ntinu Asolwa i bosi wayantika e salu kiandi ova ntoto.—Matai 3:16, 17; 4:17; 21:9-11.

• Muna mvu wa 33 TK o Yesu watomboka kun’ezulu, kenda vingila, kuna koko kwalunene kwa Nzambi, e ntangwa a yantik’o luyalu luandi.—Mavangu 5:30, 31; Ayibere 10:12, 13.

• O Yesu wayadikwa muna Kintinu ki’ezulu muna mvu wa 1914 TK, kuna mbaninu a “tandu ya zula.”—Lusengomono 11:15.

• O Satana ye nkwiya miandi batubwa ova Nza yo wokesang’e mpasi zibangikang’o wantu.—Lusengomono 12:9-12.

• O Yesu ofilanga e salu kia samun’e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi omu nz’amvimba.—Matai 24:14; 28:19, 20.