Nsambila ya Nani Ketondanga o Nzambi?
Kapu Kia 5
Nsambila ya Nani Ketondanga o Nzambi?
1. Adieyi kavav’ozaya o nkento wa mwisi samaria mu kuma kia nsambila?
NGA wayindula kala ediadi: ‘Nsambila ya nani keyangalelanga o Nzambi’? Nanga e kiuvu kiaki kia kala muna ngindu za nkento mosi, vava kamokena yo Yesu Kristu vana ndambu a mongo wa Ngerezime, kuna Samaria. Muna songa e nswaswani ya nsambila y’esi samaria ye ya esi yuda, yandi wavova vo: “O mase meto, muna mongo wau masambilanga; oyeno nuvovele vo kuna Yerusaleme kufwete sambilwanga.” (Yoane 4:20) O Yesu nga wavova kwa mwisi samaria ndiona vo o Nzambi oyangalelang’e nsambila zawonso? Yovo vena ye mambu mamfunu kavova mafwete vangwa muna yangidika Nzambi?
2. Muna mvutu zandi kwa nkento a nsamaria, adieyi kavov’o Yesu?
2 E mvutu za kinsalukisa kavan’o Yesu i zazi: “E ntangwa ikwiza, ina nulembi sambil’o Se muna mongo wau, ngatu kuna Yerusaleme.” (Yoane 4:21) Esi samaria tuka kolo bavuminanga Yave yo sambila nzambi zakaka muna mongo wa Ngerezime. (2 Ntinu 17:33) Owau Yesu Kristu wavova vo kana ku fulu kiakina yovo kuna Yerusaleme ke kukala diaka mfunu ko muna nsambil’aludi.
SAMBILA MUNA MWANDA YE LUDI
3. (a) Ekuma kina vo esi samaria ke bazaya kikilu Nzambi ko? (b) Ayuda akwa kwikizi y’akaka aweyi balenda zayila Nzambi?
3 O Yesu wavova mpe kwa nkento a nsamaria vo: “Nusambil’owu nulembele zaya: oyeto tusambil’owu tuzeye: kadi o luvuluzu kwa Ayuda lutuka.” (Yoane 4:22) E nsambila ya esi samaria ya vilwa yakala, nkanda ntanu miantete mia Nkand’a Nzambi kaka bakwikilanga vo i miavumunwinwa—mina mia mfimpululwa ya yau kibeni, miayikilwanga vo (Pentateuco Samaritano). I kuma vo, oyau ke bazaya kikilu Nzambi ko. Kansi, o zayi wa Nkand’a Nzambi kwa ayuda wayekekwa. (Roma 3:1, 2) Kuna kwa ayuda akwa kwikizi, ye kwa konso ndiona wazolang’o wa, e Sono yabakudikilanga mana bavwang’o mfunu muna zaya Nzambi.
4. Aweyi kavov’o Yesu, bafwete vanga ayuda y’esi samaria kinumana e nsambil’au yatambulwa kwa Nzambi?
4 Kieleka, o Yesu wasonga vo, muna yangidika Nzambi ayuda y’esi samaria bafwete singik’e mpil’au ya sambila. Wavova vo: “E ntangwa ikwiza, i yau yiyi, ina vo, asambidi aludi besambil’o Se muna mwanda ye ludi: kadi o Se, o mbaku wowo i kevavilang’asambidi andi. O Nzambi i Mwanda: asambidi andi muna mwanda ye ludi i bafwete sambila.” (Yoane 4:23, 24) Tufwete sambila Nzambi “muna mwanda,” ntima wazala yo lukwikilu ye zola. Dilendakana dia sambila Nzambi ‘muna ludi’ muna longok’o Nkand’a Nzambi, una vo i Diambu diandi, yo kunsambila muna mpila ya ludi kiandi kiasengomonwa. Ng’ozolele wo vang’e?
5. (a) E “nsambila” i nki? (b) Adieyi tufwete vanga avo tuzolele Nzambi kayangalela e nsambil’eto?
5 Yesu watoma dio vova vo Nzambi nsambil’aludi kazolele. Ediadi disongele vo vena ye mpila nsambila zina keziyangidikanga Yave ko. Sambila Nzambi disongele vo kumvumina yo kunsadila muna unsongi. Kele vo ozolele zitisa nyadi wina ye wisa, kieleka vo etima diaku i kunsadila yo vanga dina keyangalela. Kieleka, oyeto tuzolele yangidika Nzambi. Ozevo, vana fulu kia vova kaka vo ‘yayangalala ngina muna nsambil’ame,’ tufwete vav’ozaya eziku kana vo e nsambil’eto ilandang’e nkanikinu mia Nzambi.
VANG’O LUZOLO LW’ESE
6, 7. Ekuma o Yesu kalembi zayila akaka beyikanga vo alongoki andi?
6 Tutanga Matai 7:21-23 twamona kana vo dilendakana mu vang’e diambu diamfunu eki-kaka dina disonganga kana vo Nzambi otambula yovo lembi tambula konso nsambila. Yesu wavova vo: “Ke yandi ko okumpovesanga vo, E Mfumu, e Mfumu, i yun’okota muna kintinu ki’ezulu; ndiona kak’ovangang’o luzolo lu’Es’ame wina kun’ezulu. E lumbu kiakina, engi bekumpovesa vo, E Mfumu, e Mfumu, ke yeto ko twasakwila muna nkumbu aku, yo muna nkumbu aku twavaikisila nkwiya [vangwa ya mianda ina yabendomoka], yo muna nkumbu aku twavangila mavangu mayingi mankum’e? I bosi ikubakiesesela wo vo, Kianuzaya nkutu ko: nukatuk’ova ngina, yeno avangi a umpumbulu.”
7 O zaya vo Yesu Kristu i Mfumu, diamfunu kikilu dina muna nsambil’aludi. Kansi vena ye diambu dikondwanga muna nsambila ya ndonga y’awana beyikanga vo alongoki a Yesu. Yandi wavova vo akaka bevanga “mavangu mankuma,” nze i nguka z’esivi. Kansi, beyambul’o vanga mana kavov’o Yesu vo i ma mfunu. Ke bevanganga ‘luzolo lw’Ese’ dia Yesu ko. Ovo tuzolele yangidika Nzambi, tufwete longoka kana vo alweyi o luzolo lw’Ese yo vanga lo.
O ZAYI WALUDI: LUTANINU
8. Muna vang’o luzolo lwa Nzambi, adieyi tufwete zaya, ye nkia ngindu za vilwa tufwete yambula?
8 Muna vang’o luzolo lwa Nzambi ofwete kala yo zayi wa kieleka wa Yave wa Nzambi yo Yesu Kristu. O zayi wau ufilanga ku moyo a mvu ya mvu. I kuma vo, yeto awonso tufwete si’etima dia vw’o zayi wa kieleka wa Diambu dia Nzambi, dina vo i Nkand’a Nzambi. Akaka wantu bevovanga vo ke vena mfunu a tokana ko avo tu’akwa ziku ye sungididi muna nsambil’eto. Akaka bevovanga vo: ‘Avo diakete ozayidi, diakete ovavilwa.’ Kansi o Nkand’a Nzambi ukutukasakesanga mu wokes’o zayi wa Nzambi yo makani mandi.—Efeso 4:13; Filipi 1:9; Kolosai 1:9.
9. O zayi wa kieleka, aweyi ukutusadisilanga, y’ekuma tuvavilanga e vevelo kiaki?
9 O zayi wau utaninanga e nsambil’eto yalembi yiviswa. O Paulu wa ntumwa wayika vangwa kimosi kia mwanda okuvuninanga vo “mbasi a ntemo.” (2 Korinto 11:14) Muna kuvunina, e vangwa kiokio kia mwanda—Satana—otezanga kutufila mu vanga oma ke ma luzolo lwa Nzambi ko. Vangwa yakaka ya mianda yin’entwadi yo Satana befwasanga mpe e nsambila za wantu, kadi o Paulu wavova vo: “Azula, ina bekelanga, bekelela nkwiya, ke Nzambi ko.” (1 Korinto 10:20) Nanga, engi bakwikilanga vo mu ludi basambilanga kana una vo kebavangidingi ko una kazola o Nzambi. Bamana vengomonwa muna unsafu wa nsambil’a luvunu. Tusinga longoka mambu makaka mu kuma kia Satana ye ankwiya oku ntwala, kansi atantu awaya a Nzambi mu yivisa kikilu bena e nsambila za wantu.
10. Adieyi olenda vanga kele vo muntu osidi nlongo ampondi muna sima kiaku kia maza kuna lukanu, o zayi wa kieleka wa Diambu dia Nzambi adieyi ukutusadisanga mu vanga?
10 Kele ozayidi wo vo muntu osidi nlongo ampondi muna sima kiaku kia maza kuna lukanu, nga onua mo diaka? Kieleka vo nto yakaka ya maza mambote mavelela ovava. Elo, o zayi wa kieleka wa Diambu dia Nzambi ukutusadisanga mu solola e nsambil’aludi yo bembola o unsafu ukitulanga e nsambila yalembi yangidika Nzambi.
MALONGI MENA VO NKANIKINU MIA WANTU
11. Adieyi diakala diayiva muna nsambila ya ndong’ayuda?
11 O Yesu vava kakal’ova Nza, ndonga ayuda kebasadilanga Nzambi muna zayi waludi ko. Muna diadi bavidisa elau dia kala e nkal’avelela vana ndose a Yave. Mu kuma kiau, o Paulu wasoneka vo: “Ibasididi o umbangi vo bena y’etima dia Nzambi, kansi ke mun’owu wa visa kia zaya ko.” (Roma 10:2) Bayisolela yau kibeni una wasambidila Nzambi ke mu landa ko mana kavov’o Nzambi.
12. Nki kiayivisa e nsambila a Isaele, ye nkia mfoko batambula?
12 Kuna lubantiku Aneyisaele nsambila akieleka basambilanga yasikidiswa kwa Nzambi, kansi yayiviswa kwa malongi ye ndongota za wantu. (Yeremiya 8:8, 9; Malaki 2:8, 9; Luka 11:52) Kana una vo afidi a nsambila y’ayuda aya bazayakana vo afarisi bayindulanga vo e nsambil’au ya tambukanga kwa Nzambi, o Yesu wabavovesa vo: “O Yesaya watoma kunusakulwila, yeno akwa kuvunina, wauna wasonama vo, O nkangu wau ukunzitisila muna nua, Vo i ntima miau, vavuka miampavuka. Nkund’ankatu bekunkundanga, Wau vo, o malongi belonganga i nkanikinu mia wantu.”—Maku 7:6, 7.
13. E nsambil’eto aweyi ilenda kadila nze y’afarisi?
13 Nga nsambil’eto yilenda kala nze y’afarisi? Yilenda kikilu, avo tulende tusansu twavela twa nsambila yo lembi fimpa owu kavovele o Nzambi mu kuma kia nsambila. Muna lukisa yo song’e vonza kiaki, o Paulu wasoneka vo: “O mwand’otomene vova vo muna ntangwa zambaninu akaka bevunzanis’o lukwikilu, yo wunikina mianda mia luvuki, yo malongi ma nkwiya.” (1 Timoteo 4:1) Ozevo, ka difwene kaka ko dia vova vo e nsambil’eto iyangidikanga Nzambi. Nze i una wa nkento ansamaria wavova yo Yesu, dilenda kala vo e mpil’a nsambil’eto amase meto batusisila yo. Kansi tufwete kala ye ziku kana vo oma tuvanganga metondakananga kwa Nzambi.
YAMBULA KENDELEKA NZAMBI
14, 15. Kanele vo tuna yo zayi mun’owu wa luzolo lwa Nzambi, ekuma tufwete toma kuyilunga-lunga?
14 Avo ka tutomene kuyitala ko, tulenda vanga edi dilembi yangidika Nzambi. Kasikil’owu, o Yoane wa ntumwa wafukama vana malu ma mbasi “ka nkunda.” Kansi o mbasi wamvovesa vo: “Toma tala, kuvangi wo ko: i ntaudi yankw’aku, yo wana-ngudi aku, ana bena yo umbangi wa Yesu: kunda Nzambi.” (Lusengomono 19:10) Muna kuma kiaki, ng’omwene o mfunu ofwete vavil’o zaya e ziku kana vo e nsambil’aku ka yayiviswa ko kwa konso mpila nsamb’a teke?—1 Korinto 10:14.
15 Vava akristu akaka bayantik’o sambila e nsambila zina ke zayangidikanga Nzambi ko, o Paulu wayuvula: “Adieyi nuvilukila diaka muna mazuku mantovoki yo sukama, mana nuzolele bundukina diaka? Nulundanga lumbu, ye ngonde, ye nsungi, ye mvu. Wonga inumwenene, nkwa kala vo nkatunkatu yanufuntukina.” (Ngalatia 4:8-11) O wantu awaya batambul’o zayi wa Nzambi, kansi, oku kwakwiziwa, bavanga e mpilakanu muna land’e fu ya nsambila yo lund’e lumbu yavauka ina vo ke ya yangidikanga Yave ko. Nze i una kavov’o Paulu, ‘tufwete fimpanga twazay’owu utondakananga kwa Nzambi.’—Efeso 5:10, NM.
16. Nkia lusadisu tuvewanga muna Yoane 17:16 ye muna 1 Petelo 4:3 mu bakula owu tufwete vanga mu kuma kia miak’e nkinzi mia nza ye tuyindulu kana vo miyangidikanga Nzambi?
16 Tufwete kuyifimpa kana vo tuyambwidi landa e lumbu ya nkinzi mia nsambila ye fu yakaka ikululanga e nkanikinu mia Nzambi. (1 Tesalonika 5:21) Kasikil’owu, Yesu wavova mu kuma ki’alandi andi: “Ke ba nza ko, nze mono kia nza ko.” (Yoane 17:16) Nga nsambil’aku ntwadi yina ye nkinzi ye lumbu ya vundu ya nza yikululang’e nkanikinu mia lembi kal’entwadi yo mambu ma nza yayi? Nga zak’entangwa esi dibundu dia nsambil’aku ntwadi bekalanga muna mavangu yo lungana muna lumbu ya tuyindulu twa nza tuna ye fu yina yayikwa kwa Petelo wa ntumwa? Wasoneka vo: “E ntangwa yavioka yafwan’o vanga lukanu lwa zula, yo kala ye yingalu, maketo, nkolwa, nkemba, nuw’a vinyo, ye nsamba za teke zesumu.”—1 Petelo 4:3.
17. Ekuma tufwete tinina konso vangu difilwanga kwa mwand’a nza?
17 O Yoane wa ntumwa watoma vova o mfunu a tina konso vangu dia mwand’a nza yayi yambi utuzietele. Yoane wasoneka vo: ‘Ke nuzodi nza ko, ngatu eyi in’omu nza. Ovo muntu ozolel’e nza, o zola kw’Ese ke kwina mu yandi ko. Kadi yawonso in’omu nza, eketo dia nitu, y’eketo dia meso, yo lusanu luavela lwa zingu, ke lutukidi kw’Ese ko, mu nza kaka i lutukidi. E nza mpe vempoka ivempoka, y’eketo diandi: vo i ndion’ovangang’o luzolo lua Nzambi, zing’aka kezinganga yakwele mvu.’ (1 Yoane 2:15-17) Owidi wo vo ‘ndion’ovangang’o luzolo lwa Nzambi’ zing’aka kezinganga yakwele mvu? Elo, ovo tuvang’o luzolo lwa Nzambi yo tin’o mambu mefilwanga kwa mwand’a nza yayi, tulenda kala ye vuvu kia moyo yakwele mvu!
LANDA E NKANIKINU MIA NZAMBI
18. Nkia mpilakanu bavanga akaka esi Korinto muna fu yau, ye adieyi tulenda longoka mu diodio?
18 Nzambi ovavanga asambidi ana belandang’e nsiku miandi muna zingu yau. Akaka esi Korinto yankulu bayindulanga vo o Nzambi oyambulwil’e nkal’au ya safu. Ovo tutanga muna 1 Korinto 6:9, 10 tumona e mpila vilwa wau. Muna sambila Nzambi una keyangalelanga, tufwete kunyangidika muna mpova ye muna mavangu. Nga nsambil’aku mu kusadisa yina mu vanga wo?—Matai 15:8; 23:1-3.
19. E nsambila aludi aweyi yifidilanga e nkal’eto y’akweto?
19 E nkal’eto y’akweto ifwete songa mpe vo nsiku mia Nzambi tulandanga. O Yesu Kristu watukanikina twavanga kw’akaka una tuzolele vo batuvanga, kadi eyayi i nsambila yaludi. (Matai 7:12) Tala mpe owu kavova mu kuma kia nzolani a ungudi: “Muna wau i bezayil’o wantu awonso vo nu alongoki ame, ovo nzolani nuna yau.” (Yoane 13:35) Alongoki a Yesu bafwete zolana yau yo yau yo vang’owu wambote kwa asambidi akwau ye kw’akaka.—Ngalatia 6:10.
E NSAMBILA A NYINDU WAWONSO
20, 21. (a) Nkia mpila nsambila kevavanga o Nzambi? (b) O Yave nkia kuma kabembolwela e nsambila a Isaele muna lumbu ya Malaki?
20 Muna ntim’aku, nanga ozolele sambila Nzambi mu mpila ina keyangalelanga. Muna diadi, ofwete zaya e ngindu za Yave muna kuma kia nsambila. O Yakobo wa nlongoki wavova vo una kebadikang’o Nzambi i un’omfunu, ke una weto ko. Yandi vo: “E nsambila yavelela, yo kondwa nsafu, vana vena Nzambi w’Es’eto, i yau yiyi, o sadis’a nsona y’ana bafwilw’akala muna mpasi zau, yo kulùnda wakondw’o unsafu wa nza.” (Yakobo 1:27, NM) Ovo tuzolele yangidika Nzambi, konso muntu vava twina kafwete fimpa e mpila nsambil’andi kinumana kazaya kana ke yayiviswa ko kwa mavangu ke mena betela ko yo luzolo lwa Nzambi yovo tualembi vanga edi kazeye vo i diamfunu.—Yakobo 1:26.
21 Nsambil’avelela kaka, yitukanga muna fulumwinu kieto kiawonso, iyangidikanga Yave. (Matai 22:37; Kolosai 3:23) Vava e zula kia Isaele bayambula wo vanga, o Nzambi wavova vo: “O mwan’ozitisanga s’andi, o ntaudi mfumu andi: ovo i’se kwame, akweyi kwin’o zitu wame? ovo i mfumu, akweyi kwin’o vumi ovo (wonga) wame?” Oyau batiangunanga Nzambi muna kunkelela bulu ya mpofo se kimenga ye yantedingi ye ma iyela, oyandi wabembola e nsambila yayina. (Malaki 1:6-8) O Yave ofwene e nsambila isundidi o velela kadi nkwa nsongo.—Luvaiku 20:5; Ngana 3:9; Lusengomono 4:11.
22. Avo tuzolele vo Nzambi kayangalela e nsambil’eto, nki tufwete venga ye adieyi tufwete vanga?
22 O nkento mwisi samaria wavova yo Yesu, nanga wazolang’o sambila Nzambi e nsambila akunyangidika. Ediadi avo i tima dieto, tufwete venga malongi mawonso ye mavangu ma umpuki. (2 Korinto 6:14-18) Tusiamanana mu vwa o zayi wa kieleka wa Nzambi yo vang’o luzolo lwandi. Tutoma lunganesa e nkanikinu miandi mia nsambila yiyangidikanga. (1 Timoteo 2:3, 4) A Mbangi za Yave i wau wuwu besiamananang’o vanga, yo kuwondelela wayikana yau mu sambila Nzambi “muna mwanda ye ludi.” (Yoane 4:24) O Yesu wavova vo: “O Se, o mbaku wowo i kevavilang’asambidi andi.” (Yoane 4:23) Tusidi e vuvu vo ongeye umosi mu yau. Nze i nkento a nsamaria, kieleka oyangalel’o vwa o moyo a mvu ya mvu. (Yoane 4:13-15) Kansi edi tumonanga vo o wantu benunanga yo fwanga. E kapu kilanda kisasila ekuma.
FIMPA O ZAYI WAKU
Nkia mpila nsambila keyangalelang’o Nzambi isongelo muna Yoane 4:23, 24?
Aweyi tulenda zayila kana vo Nzambi oyangalelanga eyak’e fu yovo twaka tuyindulu?
Ameyi mafwete vangwa kinumana vo e nsambila yatambuka?
[Yuvu ja Longokela]
[Fwaniswa vana lukaya lwa 44]
