Kapu Kia 7

O Nzambi Adieyi Kavanga Muna Vuluz’o Wantu

1, 2. (a) O mbut’a nkama makesa wa mwisi roma aweyi kazayila ndiona wakala vo Mwan’a Nzambi? (b) O Yave nkia kuma kayambulwila vo Yesu kafwa?

 MASIKA mamosi muna nsungi a masanza, se vioka tezo kia 2.000 ma mvu, mbut’a nkama makesa wa mwisi roma watungununanga wantu atatu bakala mu lubangamu lwa mfwa yampasi. Mosi muna yau wasivikisa ekesa diadina—Yesu Kristu. O Yesu wakomwa vana nti. O mwini a ntangw’anlungu wabukamw’etombe, una kafinamang’o fwa. O Yesu vava kafwa, o ntoto wazakam’e nzakam’angolo, ekesa ovovele vo: “Kieleka, o muntu ndioyu i Mwan’a Nzambi”!—Maku 15:39.

² Mwan’a Nzambi! Ekesa diadina olungidi kwandi. Diambu diampwena kikilu kamona diavangam’ova Nza. Muna lumbu yavioka, Nzambi yandi kibeni wayikila Yesu vo Mwan’a nzolwa. (Matai 3:17; 17:5) O Yave nkia kuma kayambulwila vo o Mwan’andi kafwa? E kuma kadi o Nzambi i wau wuwu kadi vuluzil’o wantu mun’esumu yo lufwa.

WASOLWA MU DIAMBU DIAMFUNU

3. Ekuma dia kadila mfunu vo o Mwan’amosi a Nzambi i fwete solwa muna diambu diadi diamfunu mu kuma kia wantu?

³ Ne i tumwene kala omu nkanda wau, o Yesu wateka zinga kala una kayizidi ko ova ntoto. Oyikilwanga vo ‘Mwan’amosi’ a Nzambi, e kuma kadi yandi kibeni Yave wamvanga. I bosi o Nzambi wasadila Yesu muna vanga e lekwa yawonso yakaka. (Yoane 3:18; Kolosai 1:16) O Yesu watoma  zolanga kikilu o wantu. (Ngana 8:30, 31) Ke dia sivi ko vo Yave wasola Mwan’andi amosi muna sala e salu kiaki kiamfunu vava o wantu babunduka mu sibu kia lufwa!

4, 5. Ekolo Yesu kayizidi ko ova Ntoto adieyi diasengomona Nkand’a Nzambi mu kuma kia Masia wa Mbongo?

⁴ Vava kasia e nzengo kwa Adami, yo Eva ye kwa Satana, muna mpatu a Edene, Nzambi wayikila Nkûdi a kusentu nze “mbongo.” E Mbongo yayi, okwiza muna katula e mpasi zampwena zatwasa Satana, wa Nkadi ampemba, una vo “niok’ankulu.” Elo, e Mbongo a nsilu obosola Satana ye awonso bekunlanda.—Etuku 3:15; 1 Yoane 3:8; Lusengomono 12:9.

⁵ Muna tandu yalanda, o Nzambi wasengomonanga oma ma Mbongo, oyikilwanga mpe vo Masia. Ne i una usongele e fwaniswa muna lukaya lwa 37, ungunza wayingi wasonganga mambu ma mpila za zingu kiandi ova Ntoto. Kasikil’owu, obangikwa muna mpasi zayingi muna lunganisa e salu kiandi muna kani dia Nzambi.—Yesaya 53:3-5.

EKUMA O MASIA KAFWETE FWILA

6. Ne una diasonama muna Daniele 9:24-26, adieyi kevanga o Masia, aweyi kevangila dio?

⁶ O ungunza wasonama muna Daniele 9:24-26 wasakula vo o Masia—wa Kuswa kia Nzambi—diambu diampwena kelunganesa. Okwiz’ova Nza muna ‘manisa makuzuka yo fokola masumu, kabakanisina bi, yo kotesa unsongi’ yakwele mvu. O Masia okula wantu akwikizi muna sibu kia lufwa. Kansi aweyi kevangila wo? O ungunza usasidi vo ‘okendonwa,’ yovo ovondwa.

7. Ayuda nkia kuma batambikilanga e yimenga ya bulu, ye nki yasonganga?

⁷ Aneyisaele yankulu bazayanga edi diavuwang’o mfunu muna yambulwilwa masumu. Muna nsambil’au ya Nsiku bavewa kwa Nzambi kuna kwa Mose, yimenga ya bulu batambikanga ntangwa zawonso. Ediadi diasungamesanga nkangu a Isaele vo, o wantu má bavwidi o mfunu kilenda kubabakanisa, yovo fukila o masumu mau. O Paulu wa ntumwa  wakiesesa e diambu diadi una kavova vo: “Vana vakondelo e mbungukw’a menga ke vena luyambulwilu ko.” (Ayibere 9:22) Akristu ke bena diaka kunsi a Nsiku a Mose ko, y’oma malombwanga, ne i yimenga. (Roma 10:4; Kolosai 2:16, 17) Bazeye wo mpe vo e yimenga ya bulu ke ilendi yambulwila masumu yakwele mvu ko. Dialudi vo, o tukau twa yimenga yayina twakala se nonga-nonga kia kimenga kisundidi o mfunu—kia Masia, yovo Kristu. (Ayibere 10:4, 10; tala Ngalatia 3:24.) Nanga okukiyuvula: ‘Nga mfunu kikilu diakala vo o Masia kafwa’?

8, 9. Nkia lekwa yamfunu bavidisa Adami yo Eva, evangu diau nki diatwasa kwa mbongo au?

⁸ Elo, o Masia wafwan’o fwa kinumana vo o wantu bavuluzwa. Muna bakula ekuma, tuvutula ngindu muna tandu kia mpatu a Edene yo teza bakula onene wakina bavidisa Adami yo Eva vava batelamena Nzambi. Bakalanga ye vuvu kia moyo a mvu ya mvu! Bakala yandi mpe e ngwizani nze wan’a Nzambi. Kansi vava babembola luyalu lwa Yave, bavidisa mawonso mama yo twas’o masumu yo lufwa kw’ekanda dia wantu.—Roma 5:12.

⁹ Mase meto mantete bakala ne wantu bafwasidi kimvwama kiayingi, yo kuyisia mu mfuka zayingi. Adami yo Eva basambukisa e mfuka yayi kwa mbongo au. Wau vo ke twawutuka twalunga ko, yo kondwa masumu, yeto awonso twabundukin’esumu yo lufwa. Vava tuyelanga yovo tuvovanga e diambu dina dikendelekanga i bosi tuvilukwang’o ntima,—i nsendo a mfuk’eto twavwila tutambulanga—lembi lunga. (Roma 7:21-25) E vuvu kieto i vutukil’ovwa kina kavidisa Adami. Kansi, ka tulendi baka moyo alunga ko muna yeto kibeni. Wau vo wantu awonso alembi lunga besumukanga, edi tufwanukini yeto awonso i fwa, ke moyo ko.—Roma 6:23.

10. Nki kiakal’o mfunu muna vutukil’ovwa kina kavidisa Adami?

¹⁰ Kansi, nga valenda tambikwa má vana fulu kia tumbu kia moyo kavidis’o Adami? O nsiku a unsongi wa Nzambi wazenga vo, “moyo mu moyo.” (Luvaiku 21:23) Ozevo, vafwete  vewa moyo muna futa o moyo una wavidiswa. Ke moyo a konso muntu ko. Muna kuma kia wantu asumuki o Nkunga 49:7, 8 uvovele vo: “Ke vena ona okûla mpangi andi ko, Ngatu vana kwa Nzambi o lubakanisu luandi. (Kadi o lukûlu lua mioyo miau luatà, Luyambuka yakwele mvu.)” Nga diambu diadi dia dimbula kak’e vuvu? Ve kikilu.

11. (a) Nki i nsasa “lukulu” muna ndinga ya kiyibere? (b) Nani kaka olenda kul’o wantu, ye mu nkia kuma?

¹¹ Muna ndinga a kiyibere o “lukulu” i sia vo ntalu ifutwanga muna vevol’o mbakami, isonganga mpe vo má kia mfwanani. Muntu kaka una yo moyo a muntu alunga olenda vana eki kiafwanana ye kina kavidisa Adami. Oku nima Adami, muntu mosi kaka wawutuka walunga ova Ntoto i Yesu Kristu. O Nkand’a Nzambi i diau keyikilanga Yesu vo “Adami ambaninu” yo vova mpe vo o Kristu “wayivanin’o lukulu lu’awonso.” (1 Korinto 15:45; 1 Timoteo 2:5, 6) O Adami wasis’evwa dia lufwa kwa mbongo andi, vo i Yesu moyo a mvu ya mvu kasisa. O Nkand’antete kwa esi 1 Korinto 15:22 usasidi wo vo: “Wau vo muna Adami awonso befwila, i una muna Kristu awonso bevaninw’e mioyo.” O Yesu, wafwana kikilu oyikilwa vo “Ese dia mvu ya mvu.”—Yesaya 9:6, 7.

O LUKULU AWEYI LUAFUTILWA

12. O Yesu nkia ntangwa kakituka se Masia, i bosi nkia salu kavanga?

¹² Muna nsungi a kintombo a mvu a 29 TK, o Yesu wayenda kwa Yoane wa yitu kiandi kavubwa, yo kuyisunzula mu lunganisa o luzolo lwa Nzambi. Muna ntangwa yayina o Yave wakusa Yesu o mwand’avelela. O Yesu okitukidi se Masia, yovo Kristu, wa kuswa kwa Nzambi. (Matai 3:16, 17) Tuka kiakina, o Yesu wayantika o uselo wandi wa mvu ntatu ye ndambu. Wakiyanga muna nsi andi ewutukilu, yo samuna oma ma Kintinu kia Nzambi yo kutika alandi akwikizi. Kansi, ne i una diateka vovwa, ke kolo ko e kitantu kia wokela muna yandi.—Nkunga 118:22; Mavangu 4:8-11.

13. Nkia mambu mavondesa Yesu wa nkwa ziku?

 ¹³ O Yesu kuna unkabu wawonso wasonga o kuvunina kwa afidi a nsambila, ana bavava kumvonda. Yavana kuna mfoko banlek’o ntambu a mvindu wa kunyekola, yo siwa muna pelezo yakondw’ekuma, ye mfundiswa yakondwa unsongi, yo umbangi wa luvunu. O Yesu wawandwa, bantaulwil’o mete, bansokela yo kunzuabula ye nzila (lubamba) lwavangilwa muna tiazun’e nsuni mia nitu. I bosi, o Pontio Pilato wa nyadi amwisi roma wanzengela nzengo za fwa muna nti a mpasi. Wakomwa muna nti yo tongenekwa. Konso mfulumuna ya mpasi zampwena kikilu, wananga ola zayingi i bosi kafwa. Muna kolo kia mpasi zazi zawonso o Yesu, wasonga mvimba e kwikizi kwa Nzambi.

14. Ekuma kayambulwil’o Nzambi vo Mwan’andi kamon’e mpasi yo fwa?

¹⁴ I wau wuwu, kavanin’o Yesu o moyo andi se “lukûlu lua wantu ayingi” muna lumbu kia 14 kia ngonde ya nisani ya mvu wa 33 TK. (Maku 10:45; 1 Timoteo 2:5, 6) O Yave, kun’ezulu, wamonang’o Mwan’andi anzolwa wabangamanga yo fwa. Ekuma kayambulwil’o Nzambi vo ediambu diadi diampasi dia vangama? Wavanga dio muna kuma kia nzol’andi kuna kwa wantu. Yesu wavova: “Kadi muna nzola kazolele nza o Nzambi i kavanin’o Mwan’andi amosi, kimana konso on’okwikilanga muna yandi ke vila ko, moyo a mvu ya mvu kevwa.” (Yoane 3:16) O lufwa lwa Yesu lukutulonganga mpe vo Yave i Nzambi ansongi. (Nsiku 32:4) Akaka, nanga balenda kiyuvula ekuma o Nzambi kalembi yambulwila e nsiku miandi mia nsongi mia moyo mu moyo, yo lembi vilakana kwandi e ntalu yavuwang’o mfunu muna sumu dia Adami. E kuma kadi o Yave kesobanga nsiku miandi ko, olunganisanga mio, kana nkutu mu ntalu ayingi.

15. Wau vo ke diansongi ko dia sukisa mvimba e zingu kia Yesu, weyi kavang’o Yave?

¹⁵ O unsongi wa Yave wavavanga mpe vo o lufwa lwa Yesu lwakala ye mbaninu ya kiese. Nga diansongi diadi kala dia yambula vo Yesu wa muntu a kwikizi kalek’aka muna lufwa yakwele mvu? Ve kikilu! E Sono ya Kiyibere yateka dio  vova vo o munkwikizi a Nzambi kekal’aka muna ziami ko. (Nkunga 16:10; Mavangu 13:35) Tezo kia lumbu tatu kaleka muna lufwa, i bosi o Yave wa Nzambi wamfula se vangwa kia nkuma kia mwanda.—1 Petelo 3:18.

16. Adieyi kavang’o Yesu vava kavutuka kun’ezulu?

¹⁶ Muna lufwa, o Yesu watambik’o moyo a kimuntu kiandi ntambika mosi yakwele mvu. Vava kafulwa yo moyo w’ezulu, okitukidi se mwand’amumpana-moyo. Ye mpe, vava katomboka kuna fulu kisundidi ovelela muna Nsema, wayikana diaka kumosi yo S’andi anzolwa yo kuntambik’e ntalu a moyo andi wa muntu alunga. (Ayibere 9:23-28) E ntalu a moyo wau wantalu se ilenda futwa muna kuma kia wantu alemvoka. Aweyi disongele ediambu diadi kwa ngeye?

O MFUNU A LUKULU LWA KRISTU MUNA ZINGU KIAKU

17. Aweyi tulenda vwil’o luloloko lwa masumu muna kimenga kia lukulu lua Kristu?

¹⁷ Badika mpila tatu zina e kimenga kia lukulu lwa Kristu lukusadisilanga tuk’omu wau. Diantete, kitwasa o luyambulwilu lwa masumu. Muna lukwikilu lweto muna menga mabunguka ma Yesu, i tunina ye “nkûk’eto,” elo, “o luyambulwilu lua makuzuka meto.” (Efeso 1:7) Ozevo, kana nkutu tusumukini esumu diampwena, tulenda lomba luloloko kwa Nzambi muna nkumbu a Yesu. Ovo tuvilukidi kielek’o ntima, o Yave osadil’e ntalu a lukulu lwa Mwan’andi muna kuma kieto. O Nzambi okutuyambulwila, yo kutuvana e nsambu za ntona zavelela, ke mu kutuzengela nzengo a lufwa ko ina tufwana tambula wau tusumukini.—Mavangu 3:19; 1 Petelo 3:21.

18. E kimenga kia Yesu nkia mpila kikutuvaninang’e vuvu?

¹⁸ Dianzole, e kimenga kia lukulu lwa Kristu kiatwas’e vuvu kia kusentu. Muna mona-meso, o Yoane wa ntumwa wamona “ndong’ayingi, ina ilembi tangakana kwa muntu,” bevuluka muna mbaninu ya tandu kiaki. Ekuma bevulukila, wau vo e ndonga y’akaka befwaswa kwa Nzambi? Mbasi  mosi wavova kwa Yoane vo e ndonga yayi yayingi “basukwila mpe e mvwatu miau yo pembesela mio muna menga ma Mwan’ememe,” Yesu Kristu. (Lusengomono 7:9, 14) Ekolo tukalanga yo lukwikilu muna menga mabunguka ma Yesu Kristu yo zingila mun’owu wa nsiku mia unzambi, tukala s’aveledi vana meso ma Nzambi yo kala ye vuvu kia moyo a mvu ya mvu.

19. E kimenga kia Kristu aweyi kisongelanga vo o yandi yo S’andi zola bekuzolang’e?

¹⁹ Diantatu, e kimenga kia lukulu i sinsu kilembi katikiswa kia nzola a Yave. O lufwa lwa Kristu i lusikidisu lwa mpila zole zampwena zisongelwanga o zola muna lusansu lwa Nsema wasonso: (1) Nzola a Nzambi muna tuma o Mwan’andi kafwa mu kuma kieto; (2) Nzola a Yesu muna kuyiyekola se lukulu. (Yoane 15:13; Roma 5:8) Ovo tukwikidi kikilu, o zola kwaku kuyandangiana kwa konso muntu muna yeto. O Paulu wa ntumwa wavova vo: “Mwan’a Nzambi, . . . wanzola, kakuyekolwel’omu mono.”—Ngalatia 2:20; Ayibere 2:9; 1 Yoane 4:9, 10.

20. Ekuma tufwete kwikila muna kimenga kia lukûlu lwa Yesu?

²⁰ Muna kuma kiaki, mbula twavutula matondo meto muna nzola katusongele o Nzambi yo kwa Kristu muna kwikilanga muna kimenga kia lukulu lwa Yesu. Ovangila wo kufila ku moyo a mvu ya mvu. (Yoane 3:36) Kansi kadi, o luvuluzu lweto ka lwau kaka ko i kayizil’o Yesu ova Ntoto yo fwila vo. Ve, e kuma kiantete kia diambu diampwena kikilu, diambu dianene omu nsema wawonso. Ne i una tumona muna kapu kilanda, e diambu diadi dia yeto awonso, wau vo disonganga ekuma kin’o Nzambi ka yambulwila o mambi ye mpasi zakal’omu nza yayi muna kolo kiayingi.

FIMPA O ZAYI WAKU

Nkia kuma kafwete fwila o Yesu muna vuluz’o wantu?

O lukûlu aweyi luafutilwa?

Aweyi olenda tambulwila e ndandu za lukulu?

[Yuvu ja Longokela]

 [Fwaniswa vana lukaya lwa 67]