O Nzambi Nkia Kuma Kayambulwil’e Mpasi?
Kapu Kia 8
O Nzambi Nkia Kuma Kayambulwil’e Mpasi?
1, 2. Adieyi bevovanga andonga mu kuma kia mpasi za wantu?
VAVA kibwanga e sumbula ya mpasi, ifwasanga o mavwa ye mioyo mia wantu, ndonga ke belendanga bakula ko ekum’o mambu mama ma mpasi mevangamenanga. Akaka bebangamanga mu kuma kia wokela kwa mambi, unsokezi yo nsoki wakondwa nkenda yo umpumbulu. Nanga ongeye mpe wakiyuvula kala: ‘O Nzambi nkia kuma keyambulwilang’e mpasi?’
2 Ndonga bayambula o kwikila muna Nzambi muna lembi tambul’e mvutu za sikila za kiuvu kiaki. Bebanzanga vo oyandi kavwidi wantu mfunu ko. Awana bekwikilanga vo o muntu wakubamena o mon’e mpasi muna zingu, bekendalalanga yo tumba Nzambi muna bendomoka kwawonso kwa kanda dia wantu. Avo i wau mpe obanzang’ongeye, ka lukatikisu ko, oyangalel’o zaya owu uvovele Nkand’a Nzambi mu kuma kia mambu mama.
E MPASI KE ZITUKANGA KWA NZAMBI KO
3, 4. Nkia ziku tuvwidi kisonganga vo o mambi ye mpasi ke zitukanga kwa Yave ko?
3 O Nkand’a Nzambi usonganga muna ziku kiawonso vo e mpasi zituzietele ke zitukanga kwa Yave wa Nzambi ko. Kasikil’owu, o Yakobo wa nlongoki ankristu wasoneka: “Ke vakadi on’ovukumunwa ovova ko vo, Kwa Nzambi mvukumunwa: kadi Nzambi kalendi vukumunwa kwa bi ko, ngatu vukumuna muntu yandi kibeni.” (Yakobo 1:13) Muna diadi, o Nzambi kalendi twasa o ulolo wa mpasi zibangikanga wantu ko. Yandi ketontanga wantu ko kinumana vo batoma kubama muna vwil’o moyo kun’ezulu, ngatu mwes’o wantu e mpasi mu kuma kia mavangu mambi bateka vanga muna zingu kiau.—Roma 6:7.
4 Vana ntandu, kufwil’owu ko vo mambu mayingi ma mpasi mevangwanga muna nkumbu a Nzambi yovo ya Kristu, ke vena dimosi ko muna Nkand’a Nzambi disonganga vo o Nzambi yovo Kristu beyangalelang’o mavangu momo. O Nzambi yo Kristu ke bena ye ngwizani ko y’awana bevovanga vo yau besadilanga kansi ovo tala akwa umpuki ye avangi a umpumbulu, bevondanga yo yiya, yo vanga mambu mayingi metwasang’e mpasi kwa wantu. Elo, “e nzil’a kimpumbulu yangemi kwa Yave.” O Nzambi “ovavuka kimpumbulu.”—Ngana 15:9, 29.
5. Nkia fu yakaka kavwidi o Yave, ye aweyi kemwenang’e vangwa yandi?
5 O Nkand’a Nzambi uyikilanga Yave vo nkwa “walakazi wingi, ye nkenda.” (Yakobo 5:11) Uzayisanga vo o “Yave ozolele ndungidi.” (Nkunga 37:28; Yesaya 61:8) Ke landanga kunda ko. Olunga-lunganga e vangwa yandi muna nkenda zawonso yo vananga kwa yau awonso oma mambote muna wete diau. (Mavangu 14:16, 17) O Yave ovanganga wo tuka kiayantikila e zingu ova Ntoto.
LUBANTIKU LWAMBOTE
6. E savu yakaka aweyi yivovanga mu kuma kia lubantiku lwa lusansu lwa wantu?
6 Yeto awonso twakulukil’o mon’e mpasi ye mayela mpe. I kuma dilenda kala diampasi muna yindula e ntangwa vekondw’e mpasi, kansi i wau kikilu wakala muna lubantiku lwa zingu kia wantu. Kana nkutu muna tusansu twa zula yakaka beyikanga o lubantiku lualuna lwa kiese. Muna savu ya esi kingerekia, e tandu kiantete muna “Tandu Tanu ya Muntu” kiayikilwanga vo “Tandu kia wolo.” Muna tandu kiakina o wantu bakala ye zingu kia kiese, ke bafuntukanga ko, ke bayelanga ko ngatu vo mon’e nsongo mia nuna. Esi china bevovanga muna lusansu lwau vo muna kolo kia luyalu lwa Nyadi Amarelo (Huang-Ti), o wantu mu luvuvamu bazingilanga, bakala mpe ye luvuvamu ye vangwa yakaka, ye bulu yafuta. Kuna kwa aparasi, y’angipito, y’esi tibetano, y’esi peruano ye kwa esi mexicano vena yo tusansu tuvovanga vo zingu kia kiese kialunga kia kala kuna lubantiku lwa lusansu lwa wantu.
7. O Nzambi nkia kuma kavangil’o Ntoto yo wantu?
7 E savu y’azula Nkand’a Nzambi kaka yitemesanga, una vo i masona mankulu ma lusansu lua wantu. Ukutuzayisanga vo Nzambi wasi’o yakala yo nkento antete, Adami yo Eva, muna paradiso yayikilwanga vo mpatu a Edene, wabavovesa vo: “Nuwutana, nuwokela, nulungila nza, nukulula yo.” (Etuku 1:28) Amase meto mantete balunga bakala, ye bakala ye vuvu kia mona o Ntoto wawonso vava wadi kituka se paradiso, yo zingilwa kw’ekanda dia wantu ansongi, badi vwa e zingu kia kiese yo luvuvamu lwa nzingi. Ediadi i kani dia Nzambi vava kavang’o Ntoto yo wantu.—Yesaya 45:18.
MFUNDU A NGIKW’AMBI
8. Adami yo Eva nga nkia nsiku bafwana lemvokela, kansi adieyi diabwa?
8 Muna kala ye dienga kwa Nzambi, o Adami yo Eva ke bafwete dia ko o “nti a zayila wete yo bi.” (Etuku 2:16, 17) Kele vo balemvokela nsiku a Yave, nga ke vadi kala mpasi ko muna yivisa e mpila zingu kia wantu. Muna lemvokel’o nsiku a Nzambi, badi songa o zola ye kwikizi kiau kwa Yave. (1 Yoane 5:3) Kansi, nze i una tumwene muna kapu kia 6, ke wau ko wavangama. Wau kafilakeswa kwa Satana, Eva wadia e bundu kia nti wauna. I bosi, o Adami mpe odidi e bundu kia kanikinwa.
9. Satana nkia diambu katelamesa mu kuma kia Yave?
9 Obakwidi onene wa diambu diabwa? O Satana watelamena o Umpungu wa Yave. Wau kavova vo ‘Ke nufwa kweno ko,’ o Nkadi ampemba wavunisa e mvovo mia Nzambi mina kavova vo: “Fw’ofwa.” E mvovo mia Satana mina mialanda miasonganga vo o Yave diambu kasweka kwa Adami yo Eva, kinumana balembi zaya owu wakitukila nze Nzambi, yo lembi Kumvwa o mfunu muna zay’edi diambote y’edi diambi. Ozevo, Satana wakatikisa e wisa kia luyalu ye fulu kia Yave vo yandi i Mfumu a Nsema wawonso.—Etuku 2:17; 3:1-6.
10. Aweyi kavova Satana mu kuma kia wantu?
10 Satana wa Nkadi ampemba wavova mpe vo o wantu muna lemvokela Yave nanga vo bakala ye ndandu muna lemvoka kwau. I sia vo, e kwikizi kia wantu kia katikiswa. O Satana wafunda yandi vo ke vena muntu kana mosi ko okala ye kwikizi muna Nzambi muna luzolo. E ngyika yayi yambi yatoma zayakana muna lusansu lwa Nkand’a Nzambi mu kuma kia Yobi, wa selo kia kwikizi kia Yave ndiona wakala mu lutonto lwa mpasi mu kolo kiavitila 1600 za mvu VTK. Muna tanga e kapu yole yantete ya nkand’a Yobi, olenda bakula ekuma kia mpasi za wantu y’ekuma ke yambulwilanga zo o Nzambi vo zakala.
11. O Yobi, nkia mpila muntu kakala, kansi o Satana nkia mfundu kayika mu kuma kiandi?
11 O Yobi, muntu wa “nkwa ziku yo unsongi,” wabangikwa kwa Satana. Diantete, o Satana wafunda Yobi muna yuvula vo: “O Yobi e nkatu kevuminanga Nzambi e”? I bosi, o Nkadi ampemba oyikidi Nzambi yo Yobi, ofundidi Yave vo mbabu kevananga wau ketaninanga Yobi yo kunsambula kinumana vo kankwikilanga. “Kansi,” (NM) muna fidisa Yave e mpaka, Satana ovovele vo: “lambul’ak’o koko, waviakana yawonso kena yau, ozevo okuyambula vana ndose aku.”—Yobi 1:8-11.
12. (a) Nkia yuvu yakala vo muna vanina yo e mvutu nanga vo Nzambi kayambula Satana katonta Yobi? (b) Nkia ndandu yatwasa o lutonto lwa Yobi?
12 Nga Yobi wasadilanga Yave mu kuma kia mavwa mambote katambulanga kwa Nzambi? E ziku kia Yobi nga kilenda zizila muna lutonto lwa mpasi? Nga Yave wakala ye vuvu kiafwana muna selo kiandi muna yambula vo kafimpwa? Muna van’e mvutu za yuvu yayi, nanga vo Yave kayambula Satana kafimpa Yobi o lufimpu lusundidi e mpasi. E ziku kasong’o Yobi muna lufimpu kayambul’o Nzambi vo kafimpwa, nze i una diasonama muna nkand’a Yobi, kiasanisa kikilu o unsongi wa Yave ye ziku kia muntu.—Yobi 42:1, 2, 12.
13. Mana mavangama kuna Edene ye kwa Yobi aweyi mena kwa yeto?
13 Kansi, mayingi mena kuna nima a dina diabwa muna mpatu a Edene ye kwa Yobi. E yuvu kavan’o Satana yazinga o wantu awonso, yo yeto mpe, o unu. E nkumbu a Nzambi yasafulwa, e kimfumu kiandi kiafidisw’e mpaka. O unsongi wa vangwa kia Nzambi, una vo i muntu, wakatikiswa. E yuvu yayi yifwete vaninw’e mvutu.
E YUVU AWEYI YIFWETE VANINW’E MVUTU
14. Ovo muntu oyikilu e ngik’ambi, adieyi kafwete vanga?
14 Muna bong’enona, badika vo u se dianzodi ovwidi wan’ayingi, muna nzo ya kiese. Kele vo mosi muna mfinangani zaku omweng’e nsangu za luvunu yo ku funda vo ngeye u se diambi. Adieyi ovanga kele vo o mfinangani ndioyo ovovele vo o wan’aku ke bekuzolanga ko, oku vo bezinganga yaku mu kuma kia sia vo ke vena ona olenda toma kubalunda ko, kansi kele vo vamoneka on’olenda toma kubasansa nga bevaika omu nzo? ‘Nkia uzowa,’! olenda vova. Elo, kansi aweyi osongela e ludi kia diambu diadi? Amase makaka nanga balenda dio tadila muna fung’o makasi. Ovo ovangidi owau, kuwokesa kaka diambu ko, kansi okwikanisa mpe o luvunu lwandi. Muna toma song’eludi kia diambu diadi, ofwete vana ntangwa kwa mfundi kasonga e ziku kia mvovo miandi, yo vana mpe e ntangwa kwa wan’aku basonga e ludi kia nzol’au kwa ngeye.
15. Yave aweyi kavanga muna kuma kia ngik’ambi kayikwa kwa Satana?
15 O Yave una nze se dianzodi. O Adami yo Eva balenda tezaniswa yo wana, o Satana ofwananiswa kikilu ye mfinangani wa nkwa luvunu. O Nzambi muna ngangu zandi, kavonda Satana yo Adami yo Eva, vana vau ko, kansi wayambula vo akolami awaya bazinga fikolo. Ediadi diavana ntangwa kwa mase meto mantete bawuta ekanda dia wantu, ye diavana ntangwa kwa Nkadi ampemba muna songa e mvovo miandi kana vo mialudi yovo ve, kinumana e yuvu yavaninw’e mvutu. Kansi, tuka kuna lubantiku, o Nzambi wazaya wo vo vekala yo wantu akaka besonga e kwikizi kiau kwa yandi yo songa vo o Satana nkwa luvunu. Tutoma dio fiaukilanga kikilu vo Yave osambulanga yo sadisa awana bekunzolanga!—2 Tusansu 16:9; Ngana 15:3.
DIEYI DIASOLOKA?
16. E nza aweyi yayiza kadila kunsi a wisa kia Satana?
16 Muna lusansu lwawonso lwa wantu, o Satana watoma yambulwilwa kikilu kalekang’e ntambu miandi mina kalenda vwil’e wisa kia yal’o wantu. Muna ntambu miandi, ofilakesanga nkuma a tuyalu twa nza, yo bundumuna mpila za nsambila zina zikunsambilanga, ke mu Yave ko. Muna diadi, o Nkadi ampemba okitukidi se “nzambi a tandu kiaki,” oyikilwanga vo “nkuluntu [nyadi, NM] a nza yayi.” (2 Korinto 4:4; Yoane 12:31) Dialudi vo, “e nza yawonso muna mbi ilele.” (1 Yoane 5:19) Nga diadi disongele vo ekani dia Satana dia vengomona wantu awonso muna nzil’a Yave wa Nzambi dialungana e? Ke wau kikilu ko! Kufwil’owu kayambula vo Satana kakalang’aka, o Yave mu fila kena e ndungana ekani diandi kuna mfoko. Ozevo, o Nkand’a Nzambi nkia kuma kesonganga kina o Nzambi kayambulwila vo e mbi yakalang’aka?
17. Adieyi tufwete zaya mu kuma ki’etuku dia mambi ye mpasi?
17 O mambi ye mpasi ke zitukanga kwa Yave ko. Wau kina vo o Satana i nyadi a nza yayi ye nzambi a tandu kiaki, ozevo yandi y’awana bena kuna sambu diandi, i akwa mbebe ya mana mevangamang’o unu muna kanda dia wantu ye mpasi zawonso zimonang’o wantu. Ka ven’oyu ofwete vova ko vo Nzambi i nkwa kuma kia mpasi zazi.—Roma 9:14.
18. O Yave muna yambul’o mambi ye mpasi adieyi disongelo mu kuma kia ngindu za kuyivaula yo Nzambi?
18 Wau o Yave kayambul’o mambi ye mpasi disonganga vo okuyivaula yo Nzambi ke kutwasanga nza yambote ko. Ke tulendi dio vunisa ko, o Lusansu lwazala ye sumbula i kwenda ye kwiza. E kuma kadi o wantu bezolanga kuyisolela e nzila a yau kibeni yo lembi vwa e diambu yo luzolo lwa Nzambi o mfunu. Vava o nkangu a Yave wankulu ye afidi au bakondwa e kwikizi yo land’e fu kia konso muntu “ovilukidi muna fu yandi” yo bembola e diambu Diandi, e mfoko ya mbi yakala. Muna ngunz’andi Yeremiya, o Nzambi wabavovesa: “Akwa ngangu bafusulwa nsoni, bavumiswa yo bakama: babembwele diambu dia Yave; nkia mpil’a ngangu bena zau”? (Yeremiya 8:5, 6, 9) Wau bayambula land’e nsiku mia Yave, o wantu bakitukidi nze nzaza yakondw’o nsongi a nzila, ifilwanga ya kuku ya kuna muna mbu wazakama.
19. Nkia ziku kina vo kisonganga vo o Satana kalendi vambula wantu awonso ko ye Nzambi?
19 Wau o Nzambi kayambul’o mambi ye mpasi disonganga mpe vo o Satana kalendi vengomona wantu awonso ko kuna kwa Yave. O Lusansu lusonganga vo tuka kolo vakala yo wantu basongang’e kwikizi kwa Nzambi, kana nkutu nkia mpila ntontwa ye nkia mpila mpasi zabalwakila. Muna tandu yawonso, o nkum’a Yave usengomokanga muna tanina ntaudi zandi, e nkumbu andi isamunwang’omu Nza yawonso. (Luvaiku 9:16; 1 Samuele 12:22) E kapu kia 11 kia Ayibere, kikutuvovesanga ulolo wa wantu akwikizi, kumosi ye Abele, Kanoke, Noa, Abarayama yo Mose. Ayibere 12:1 okubayikilanga vo “ntuti a mbangi.” Bakala se mbandu ya lukwikilu ke lunikunwa muna Yave. Omu tandu kiaki mpe, ndonga bayekola mioyo miau mu kuma kia lukwikilu lwau muna Nzambi. Muna lukwikilu lwau yo zola, wantu awaya batoma songa vo o Satana kalendi vengomona wantu awonso ko muna Nzambi.
20. O Yave muna yambula vo o mambi ye mpasi zakala kaka nkia diambu disongelo mu kuma kia Nzambi ye kwa wantu?
20 E diansuka, wau kayambul’o Yave o mambi ye mpasi makala kaka disonganga vo Yave wa Mvangi kaka, una ye wisa yo nswa a yala o wantu muna nsambu ye kiese kiau kiakwele mvu. Tuka kolo, o wantu betezanga mpila zayingi za luyalu. E ndandu ayeyi? O mambu mampimpita ye mpasi benwananga zau azula i mbuta ziku kia mana mavova Nkand’a Nzambi vo, “e ntangwa ina kekal’o muntu ye wisa muna nkw’andi kamwesa mpasi.” (Kimpovi 8:9) Yave kaka olenda kutusadisa yo lunganesa ekani diandi diantete. Aweyi kevangila dio, ye nkia ntangwa?
21. O Satana aweyi kevangwa, ye nani osadilwa muna vanga dio?
21 O Adami yo Eva una babakama muna ntambu a Satana, o Nzambi wasamuna ekani diandi dia nzil’a luvuluzu. I wau wuwu kayika o Yave mu kuma kia Satana: “Kimbeni nsia ovo nge yo nkento, y’ovo mbongo aku ye mbongo andi: obosola ntu aku, onge obosola singini kiandi.” (Etuku 3:15) O mvovo wau wasonganga vo o Nkadi ampemba ke yambulwa ko kavanganga o mambi mandi yakwele mvu. O Yesu Kristu, wa mbongo a nsilu, wa Ntinu a Kintinu kia Masia, ‘obosola ntu a Satana.’ Elo, “ke kolo ko,” o Yesu odiatakesa Satana wa nkolami!—Roma 16:20.
ADIEYI OVANGA ONGEYE?
22. (a) Nkia yuvu ifwete badikwa? (b) Kanele vo o Satana osonga makasi mandi kw’awana bena ye kwikizi kwa Nzambi, nkia ziku balenda kala kiau?
22 Wau ozeye o mambu mena vo, nkia sambu okuyisia? Nga osongela muna mavangu maku vo u nkwa ziku kuna sambu dia Yave? Wau vo Satana ozeye wo vo kolo kiandwelo kaka kena kiau, ovanga wawonso kalenda mu songa kimbeni kiandi kw’awana bazolele song’e ziku kiau kwa Nzambi. (Lusengomono 12:12) Kansi o ngeye olenda lomba lusadisu kwa Nzambi, kadi o “[Yave, NM] ozeye e mpuluza kevuluz’awana bekumvumina.” (2 Petelo 2:9) Ke kuyambula watontwa ntontwa iviokele ina kulenda ko; oteta nzila kimana walenda zizidila e ntontwa.—1 Korinto 10:13.
23. Nki tufwete vingila ye vuvu kiawonso?
23 Muna kwikizi kiawonso, tuvingil’e ntangwa ina o Yesu Kristu wa Ntinu ketelamena Satana ye awonso bekunlandanga. (Lusengomono 20:1-3) O Yesu ofukisa awonso ben’entwadi muna vang’o mambi ye mpasi zibangikang’o wantu. Ekolo e ntangwa yayi ke yilweke ko, e mpasi zisundidi’o bala i mfwilu a muntu ndiona ozolanga. Tanga e kapu kilende wazaya kana adieyi dibwilanga awana befwanga.
FIMPA O ZAYI WAKU
Aweyi tuzayidi wo vo e mpasi za wantu ke zitukanga kwa Yave ko?
Nkia yuvu kavaikisa Satana kuna Edene yina yayiza zayiwa muna lumbu ya Yobi?
Muna yambul’e mpasi o Nzambi adieyi kesonganga?
[Yuvu ja Longokela]
