1, 2. Nkia yuvu tufwete kukiyuvula? Ekuma dinina o mfunu?

EKOLO olongokanga Bibila, obakulanga vo wantu ayingi ana bevovanga vo Nzambi besambilanga, nkumbu miayingi belonganga yovo vanga mambu mana Nzambi kemenganga. (2 Korinto 6:17) Ekiaki i kuma Yave kekutukanikinanga vo twavaika muna dibundu dia luvunu, i sia vo, “Babele Anene.” (Lusengomono 18:2, 4) Adieyi ovanga? Konso muntu kafwete sola dina kevanga yo kukiyuvula: ‘Nga nzolele sambila Nzambi muna mpila ina keyangalelanga? Yovo nzolele kunsambila mu mpila iyangalelanga?’

² Avo wavaikidi kala muna nsambil’aluvunu yo vunzunuisa e nkumbu aku muna dibundu, diambote wavangidi! Kansi, ke diau kaka ko ofwete vanga. Ekuma? Kadi muna ntima aku mulenda kala ye fu ye mavangu ma nsambil’aluvunu okwamanananga yangalela. Yambula twabadika yankaka muna fu ye mavangu ma nsambil’aluvunu yo zaya e kuma dinina diamfunu mu badikila mambu mama nze una Yave kebadikilanga mo.

3. (a) Ekuma dilenda kadila diampasi kwa ankaka mu yambula sadila teke muna nsambil’au? (b) Adieyi Bibila kivovanga mu kuma kia sadila teke mu sambila Nzambi?

³ Wantu ankaka se mvu miayingi besadilanga teke muna nzo zau mu sambila Nzambi. Avo i wau ovanganga, olenda dio mwena vo dianzenza yovo diambi mu sambila Nzambi lembi sadila teke. Kansi, sungamena dio vo Yave okutulonganga una tulenda kunsambila. Bibila  kikutuvovesanga vo Yave kezolanga ko vo twasadila teke muna nsambil’eto.—Tanga Luvaiku 20:4, 5; Nkunga 115:4-8; Yesaya 42:8; 1 Yoane 5:21.

4. (a) Ekuma ke tufwete sambidila akulu eto ko? (b) Ekuma Yave kakanikina Aneyisaele balembi mokena ye awana bafwa?

⁴ Wantu ankaka befwasanga ntangwa yayingi ye ngolo mu yangidika akulu au ana bafwa. Balenda nkutu kubasambila. Kansi, twalongokele kala vo awana bafwa, ke balendi kutusadisa ko ngatu kutuvanga e mpasi. Ke bezingilanga ku fulu kiankaka ko. Diavonza kikilu mu vava mokena ye awana bafwa, kadi konso nsangu zilenda moneka vo kwa yau zitukidi, kwa nkuya zitukanga. Ekiaki i kuma Yave kakanikina Aneyisaele vo ke bavavi mokena ye awana bafwa ko ngatu kuyisia mu konso vangu dia nkuya.—Nsiku 18:10-12; tala e Mvovo Misasilu 26 ye 31.

5. Adieyi dilenda kusadisa mu yambula sadila teke yovo sambila akulu aku muna sambila Nzambi?

⁵ Adieyi dilenda kusadisa mu yambula sadila teke yovo sambila akulu aku muna sambila Nzambi? Ofwete tanganga Bibila yo toma yindula una Yave kebadikilanga e vangu diadi. Nzambi obadikilanga dio vo ‘diangemi’ yovo diambi. (Nsiku 27:15) Lombanga lusadisu lwa Yave lumbu yawonso muna sambu kimana wabadikila e vangu diadi nze una Yave kebadikilanga dio yo kusadisa mpe wansambila mu mpila ina keyangalelanga. (Yesaya 55:9) Kala ye ziku vo Yave okuvana nkuma ovuidi o mfunu kimana wakivevola muna konso vangu dia nsambil’aluvunu muna zingu kiaku.

6. Ekuma lumbu kia 25 kia Desemba kiayantika kembelelwa se lumbu kia luwutuku lwa Yesu?

⁶ E lumbu kia Noele, kimosi muna lumbu itomene zayakana mu nza yawonso. Wantu ayingi beyindulanga vo i  lumbu Yesu kawutuka. Kansi, e lumbu kiaki ngwizani kina ye nsambil’aluvunu. Nkanda mosi usasilanga vo esi Roma bakembelanga nkinzi a mpaik’a ntangwa kina kia 25 kia Desemba. Mfumu za mabundu bazola vo awana ke bakala Akristu ko bakituka Akristu. Muna kuma kiaki, babaka e nzengo za kembelela luwutuku lwa Yesu muna lumbu kia 25 kia Desemba, kana una vo Yesu kawutuka mu lumbu kiaki ko. (Luka 2:8-12) Alongoki a Yesu ke bakembelelanga lumbu kiaki ko. Nkanda mosi uvovanga vo, muna 200 za mvu tuka luwutuku lwa Yesu, “ke vakala muntu ko wazaya e lumbu kia luwutuku lwandi ye wantu akete kaka bavavanga zaya e lumbu kia luwutuku lwandi.” (Sacred Origins of Profound Things) Vava Yesu kavutuka kuna zulu, mvu miayingi miavioka, i bosi wantu bayantika kembelela Noele.

7. Ekuma Akristu akieleka ke bekembelelanga nkinzi a Noele ko?

⁷ Wantu ayingi bazeye wo vo nkinzi a Noele kumosi ye fu kia vanaziana tukau muna lumbu kiaki mu nsambil’aluvunu yatuka. Kasikil’owu, kuna Inglaterra ye zunga yankaka ya América, vakala ye ntangwa basima e fu kia kembelela nkinzi a Noele mu kuma kia tuku diandi. Konso muntu wakembelelanga lumbu kiaki, watumbwanga. Kansi kuna kwalanda, o wantu bayantika diaka kembelela lumbu kiaki. Ekuma Akristu akieleka ke bekembelelanga nkinzi a Noele ko? Kadi bazolele yangidika Nzambi muna mambu mawonso bevanganga.

8, 9. Ekuma Akristu antete ke bakembelelanga lumbu kia luwutuku ko?

⁸ E lumbu kia luwutuku, i nkinzi wankaka o wantu betoma kembelelanga. Nga Akristu bafwete kembelelanga lumbu kia luwutuku? Wantu wole kaka beyikwanga muna Bibila bakembela lumbu kia luwutuku. Kansi, wantu  awaya ke basambilanga Yave ko. (Tuku 40:20; Maku 6:21) E lumbu kia luwutuku kiakembelelwanga mu vana zitu kwa nzambi zaluvunu. Ekiaki i kuma Akristu a tandu kiantete “babadikilanga konso nkinzi a luwutuku vo fu kia nsambil’aluvunu.”—The World Book Encyclopedia.

⁹ Esi Roma ye Mingerekia kuna nz’ankulu, bakwikilanga vo konso muntu wawutukanga muna lumbu kia nkinzi a luwutuku lwa nzambi mosi. Bakwikilanga mpe vo muntu kafwete kembelela e lumbu kiandi kia luwutuku kimana o nzambi andi kantanina muna zingu kiandi kiawonso.

10. Ekuma Akristu o unu ke bafwete kembelela lumbu kia luwutuku ko?

¹⁰ Nga Yave otondanga nkinzi mina e ngwizani ye nsambil’aluvunu? (Yesaya 65:11, 12) Ve. Ekiaki i kuma ke tukembelelanga lumbu kia luwutuku ko ngatu lumbu kiankaka kia vundu kina e ngwizani ye nsambil’aluvunu.

11. Ekuma akaka bekwamanenanga yindula lumbu yatuka muna nsambil’aluvunu? Nkia diambu difwete sunda o mfunu kwa ngeye?

¹¹ Wantu ankaka bazeye wo vo nkinzi a Noele ye lumbu yankaka iyindulwanga mu nsambil’aluvunu yatuka, kansi bekwamanananga yo yindula. Bebanzanga vo e lumbu yayi ikalanga se ntangwa yambote mu kala vamosi ye esi nzo zau. Nga ongeye mpe i wau oyindulanga? O viokesa e ntangwa kumosi ye esi nzo aku, ke diambi ko. Yave i tuku dia makanda mawonso ye ozolele vo twakala ye ngwizani ambote ye esi nzo eto. (Efeso 3:14, 15) Kansi, tufwete sianga e sungididi muna ngwizani eto yo Yave vana fulu kia kembelela lumbu yatuka muna nsambil’aluvunu mu vava yangidika yitu yeto. Ekiaki i kuma Paulu wa ntumwa kavovela vo: “Nuvavanga zaya mana meyangidikanga o Mfumu.”—Efeso 5:10.

12. Nkia mpila lumbu iyindulwanga ina Yave ke tondelanga ko?

 ¹² Ekolo wantu ayingi beyindulanga vo e tuku dia nkinzi mia nsi ke dina kwandi mfunu ko, o Yave ke wau ko keyindulanga. Yave ke tondanga lumbu ko iyindulwanga ina yatuka muna nsambil’aluvunu yovo yasikidiswa mu sanisina wantu ngatu sinsu ya nsi. Kasikil’owu, esi Engipito bakala ye nkinzi miayingi bakembelelanga nzambi zau za luvunu. Vava Aneyisaele bavaika muna Engipito, batanginina umosi muna nkinzi miau yo yikila wo vo “lumbu kia nkinzi kuna kwa Yave.” Muna kuma kiaki, Yave wabatumba. (Luvaiku 32:2-10) Nze una Yesaya wa ngunza kavova, ka tufwete ‘simba lekwa kiafunzuka ko.’—Tanga Yesaya 52:11.

13. Nkia yuvu olenda kukiyuvula avo obakidi e nzengo zalembi kembelela diaka e nkinzi miatuka muna nsambil’aluvunu?

¹³ Avo obakidi e nzengo za yambula kembelela nkinzi miatuka muna nsambil’aluvunu, nanga olenda kukiyuvula yuvu nze yayi: Adieyi ivanga avo akwame a salu bangiuvuidi ekuma kikembelelanga lumbu kia Noele ko? Adieyi mfwete vanga avo bampene lukau muna lumbu kiokio? Adieyi ivanga avo nkaz’ame ozolele vo yakembelela lumbu kia Noele yovo Bwanana? Aweyi ndenda sadisila wan’ame kimana balembi kendalala wau vo ke tukembelelanga nkinzi mia nsi ko ngatu mia luwutuku?

14, 15. Adieyi ofwete vanga avo muntu uvovese vo “nkinzi ambote” yovo uvene lukau?

¹⁴ Diambote twasadilanga e ntona zeto muna zaya dina tuvova yo vanga, muna konso diambu. Kasikil’owu, avo muntu ovovese vo “nkinzi ambote” muna lumbu kia Noele yovo kia Bwanana, ke dina mfunu ko muna kumveza. Olenda kumvovesa kaka vo “ntondele.” Kansi avo muntu ozolele zaya mayingi, olenda toma kunsasila e kuma  kukembelelanga lumbu yayi ko. Kansi, diambote twavaninanga e mvutu kuna ngemba, ndekwa ye luzitu. Bibila kivovanga vo: “Yambula mvovo mieno miakalanga miangemba ntangwa zawonso, miasiwa o mungwa, kimana nuazaya una nufwete vanina e mvutu kwa konso muntu.” (Kolosai 4:6) Nanga olenda sasila vo oyangalelanga kala vamosi ye akaka yo vana tukau, kansi kuvanganga wo mu lumbu yayi ko.

¹⁵ Avo muntu uvene lukau muna lumbu kia Noele yovo kia Bwanana, adieyi ofwete vanga? Bibila ke kisianga nsiku miakondwa tezo ko, kansi kivovanga vo tufwete kala ye ntona zambote. (1 Timoteo 1:18, 19) Dilenda kala vo muntu uvene lukau kazeye wo ko vo kukembelelanga lumbu yayi ko. Yovo muntu olenda vova vo: “Nzeye wo vo kukembelanga lumbu yayi ko. Kansi, nzolele kuvana lukau lwalu.” Muna diadi, olenda baka e nzengo kana vo otambulwila lukau yovo ve. Kansi, kana nkutu nkia nzengo obaka, vanga mawonso mu kala ye ntona zambote. Katuzolele vanga diambu ko dilenda fwasa e ngwizani eto yo Yave.

16. Adieyi ofwete vanga avo yitu yaku bazolele kembelela nkinzi mina Yave ke yangalelanga ko?

¹⁶ Adieyi ofwete vanga avo yitu yaku bazolele kembelela e nkinzi mina Yave ke yangalelanga ko? Ke dina mfunu ko mu tantana yau. Sungamena dio vo bena yo nswa wa sola dina bazolele vanga. Songanga e ngemba yo zitisa e nzengo zau nze una ozolele vo yau mpe bazitisa e nzengo zaku. (Tanga Matai 7:12.) Kansi, adieyi ofwete vanga avo yitu yaku bazolele vo wakala yau vamosi muna nkinzi wowo? Vitila wabaka e nzengo za dina ovanga, samba kwa Yave kasadisa mu baka nzengo zambote. Toma fimpa e diambu diadi yo vavulula. Ntangwa zawonso, sungamenanga vo Yave ozolele yangidika.

17. Adieyi olenda vanga mu sadisa wan’aku balembi yindula vo diambu bevidisanga wau balembi kembelelanga lumbu kia luwutuku, Noele yovo kia Bwanana?

 ¹⁷ Adieyi olenda vanga mu sadisa wan’aku vava bemonanga akaka bekembelelanga lumbu kia luwutuku, Noele yovo kia Bwanana? Olenda vanga diambu diamfunu mu kuma kia wan’aku muna lumbu yankaka ina vo ke ya nkinzi ko. Olenda mpe kubavana tukau muna ntangwa ke beyindulanga ko. O lukau lusundidi olenda vana kwa wan’aku, i ntangwa yo zola kwaku.

18. Ekuma tufwete kwendelanga muna tukutakanu twa Kikristu?

¹⁸ Muna yangidika Yave, tufwete yambula e nsambil’aluvunu kumosi ye fu yandi ye lumbu ya nkinzi ina e ngwizani ye nsambil’aluvunu. Kansi, tufwete mpe yikama e nsambila yakieleka. Aweyi tulenda wo vangila? Imosi muna mpila tulenda wo vangila, i kwendanga mu tukutakanu twa Kikristu. (Tanga Ayibere 10:24, 25.) O tukutakanu mfunu twina muna nsambila yakieleka. (Nkunga 22:22; 122:1) Tulenda kasakesa muntu yo kwandi vava tulungananga muna tukutakanu.—Roma 1:12.

19. Ekuma ofwete samunuinanga kwa akaka e ludi olongokanga muna Bibila?

¹⁹ E mpila yankaka tulenda yikamena e nsambila yakieleka, i samunanga kwa akaka mana tulongokanga muna Bibila. Wantu ayingi bekendalalanga mu kuma kia mambu mambi mevangamanga ova nza. Nanga ozeye ankaka muna awana bekendalalanga. Ubazayisa e vuvu kiaku mu kuma kia kusentu. Ekolo okwendanga muna tukutakanu twa Kikristu yo zayisa kwa ankaka e ludi kia Bibila, obakula vo kuna diaka ye luzolo lwa yikama nsambila’aluvunu ko ye fu yandi. Olenda kala ye ziku vo okala ye kiese ye mpe Yave osambula e ngolo ovanganga za kunsambila muna mpila yambote.—Malaki 3:10.