Tala mambu

Tala ntu mia mambu

KAPU KIA 1

Nani I Nzambi?

Nani I Nzambi?

1, 2. Nkia yuvu tutoma yuvulanga?

E YINGIANA-NGIANA yuvu yayingi beyuvulanga. Olenda kubasasila e diambu, kansi nkumbu miayingi beyuvulanga: ‘Ekuma?’ Kana nkutu ovene mvutu zambote, balenda yuvula diaka: ‘Kansi ekuma?’

2 Kiakala aleke yovo ambuta, yeto awonso yuvu tuyuvulanga. Ezak’e ntangwa, tuyuvulanga muna vava zaya kina tudia, vuata yovo sumba. Tuyuvulanga mpe yuvu yamfunu mu kuma kia zingu kieto owau ye kia kusentu. Kansi, avo ke tusolwele mvutu zasikila ko za yuvu yayi, nanga tulenda yambula vava e mvutu.

3. Ekuma wantu ayingi beyindulwilanga vo ke balendi solola e mvutu za yuvu yau yamfunu ko?

3 Nga Bibila kilenda vana e mvutu muna yuvu yamfunu tukukiyuvulanga? Akaka balenda vova vo elo, kansi beyindulanga vo Bibila kiampasi mu bakula. Balenda yindula mpe vo mfumu za mabundu kaka ye alongi balenda vana e mvutu za yuvu yayi. Akaka nsoni bemonanga mu tambulwila vo ke bazeye mvutu ko. Adieyi oyindulanga?

4, 5. Nkia yuvu yamfunu olenda kukiyuvula? Ekuma ofwete kwamanena vavila e mvutu?

4 Nanga ngeye mpe ozolele zaya e mvutu za yuvu yamfunu nze yayi: ‘Adieyi i kani dia zingu? Akweyi ikwenda vava ifwa? O Nzambi aweyi kena?’ Yesu wa Nlongi ona watoma zayakana wavova vo: “Nukwamanana lomba, ozevo nuvewa; nukwamanana vava, ozevo nusolola; nukwamanana dodela, ozevo nuziulwilwa.” (Matai 7:7) Kuyambudi vava mvutu za yuvu yaku ko yavana osolola e mvutu zasikididi.

5 Kieleka, avo “okwamanene vava,” osolola e mvutu muna Bibila. (Ngana 2:1-5) E mvutu zazi ke za mpasi ko mu bakula. Mana olongoka mekusadisa mu vua zingu kiakiese owau ye vuvu kiasikila kia kusentu. Yambula twafimpa kiuvu kimosi kitokanesanga wantu ayingi.

NGA NZAMBI OKUTUVUANGA MFUNU YOVO NKWA NSOKI?

6. Ekuma wantu ankaka bebanzilanga vo Nzambi ke kutuvuanga mfunu ko?

6 Wantu ayingi bebanzanga vo Nzambi ke kutuvuanga mfunu ko. Bevovanga vo kele vo Nzambi katuvuanga mfunu, e nza ke yadi kala wau ko. Tumonanga vita, kitantu ye usukami mu nza yawonso. Wantu beyelanga, bemonanga mpasi yo fwa. Akaka beyuvulanga, ‘avo Nzambi mfunu kekutuvuanga, ekuma kalembi fokolwela e mpasi zazi zawonso?’

7. (a) Aweyi alongi a mabundu befidilanga wantu mu yindula vo Nzambi nkwa nsoki? (b) Aweyi tuzayidi wo vo Nzambi ke nkwa kuma ko muna mambu mambi mebwanga?

7 Ezak’e ntangwa, alongi a mabundu befilanga wantu mu yindula vo Nzambi nkwa nsoki. Vava vebwanga sumbula, bevovanga vo i luzolo lwa Nzambi. Muna mvovo miami, Nzambi betumbanga. Kansi, Bibila kilonganga vo ke Nzambi ko i tuku dia mambu mambi mevangamanga. Muna sono kia Yakobo 1:13, tutanganga vo: “Ke vakadi muntu ko otontwanga kavova vo: ‘Nzambi untontele.’ Kadi Nzambi kalendi tontwa mu mambu mambi ko, ngatu yandi kibeni katonta muntu.” Ediadi disongele vo Nzambi ketontanga wantu ko muna mambu mambi. Kanele vo Nzambi ke kakidilanga mambu mambi ko mevangamanga, ke yandi ko otwasanga mo. (Tanga Yobi 34:10-12.) Yambula twabadika nona kimosi.

8, 9. Ekuma ke dinina diansongi ko mu tumba Nzambi mu kuma kia mpasi zeto? Yika e nona.

8 Yindula nleke ozinganga kumosi yo mase mandi. O se otoma kunzolanga yo kunlonga una kalenda bakila nzengo zambote. I bosi, nleke okolamene se diandi yo vaika muna nzo. Ukivene mu mavangu mambi yo kuyisia mu mpasi. Nga otumba se mu kuma kia dina dibwididi o mwana, wau kalembi kunsima vava kabaka e nzengo za mu vaika mu nzo? Ve. (Luka 15:11-13) Nze se diadi, Nzambi kesimanga wantu ko vava besolanga kunkolamena yo vanga mambu mambi. Muna kuma kiaki, vava mambu mambi mebwanga, tufwete sungamenanga vo ke Nzambi ko otwasanga mo. Ke diansongi ko mu tumba Nzambi.

9 Nzambi ovuidi kuma yayingi mu yambula vo mambu mambi mavangamanga. Muna kapu kia 11, olongoka dina Bibila kivovanga mu kuma kia diambu diadi. Kansi, kala ye ziku vo Nzambi okutuzolanga, ke yandi ko i nkwa kuma kia mpasi zeto. Yandi kaka olenda fokola e mpasi zawonso.—Yesaya 33:2.

10. Nkia ziku kisonganga vo Nzambi ofokola bi wawonso wantu ambi bevanganga?

10 Nzambi wavauka. (Yesaya 6:3) Mawonso kevanganga mavelela, mansongi ye mambote. Muna kuma kiaki, tulenda kumbunda mvimba e vuvu. Kansi katulendi bunda vuvu kia mpila yayi ko kwa wantu, kadi ezak’e ntangwa bevanganga mambu mambi. Kana nkutu muntu ansongi una ye wisa, kena yo nkuma ko wa fokola mambu mawonso mambi wantu bevanganga. Kavena muntu ko osundidi Nzambi o nkuma. Nzambi olenda ye ofokola bi wawonso bevanganga wantu ambi. Ofokola mpasi zawonso yakwele mvu.—Tanga Nkunga 37:9-11.

AWEYI NZAMBI KEMONANGA MU KUMA KIA MPASI ZA WANTU?

11. Aweyi Nzambi kemonanga mu kuma kia mpasi zaku?

11 Aweyi Nzambi kemonanga mu kuma kia mambu mebwanga ova nza ye mu zingu kiaku? E Bibila kilonganga vo Nzambi “ozolanga unsongi.” (Nkunga 37:28) Ediadi disongele vo Nzambi oyangalelanga mambu mambote ye omenganga mambu mambi. Okendalalanga vava wantu bemonanga e mpasi. Bibila kivovanga vo Nzambi ‘wakendalala’ vava e mbi yawokela kuna nz’ankulu. (Tuku 6:5, 6) Nzambi kasoba ko. (Malaki 3:6) Bibila kivovanga vo, Nzambi okuvuanga kieleka o mfunu.—Tanga 1 Petelo 5:7.

Bibila kilonganga vo Yave i Nsemi a lekwa yawonso

12, 13. (a) Ekuma tusongelanga zola yo tokanena wete dia akaka? Aweyi omonanga mu kuma kia mambu mampasi mevangamanga ova nza? (b) Nkia ziku kisonganga vo Nzambi ofokola mpasi zawonso yo kondwa unsongi?

12 Bibila kivovanga mpe vo Nzambi watuvangila muna fwaniswa kiandi. (Tuku 1:26) Ediadi disongele vo Nzambi watuvanga ye fu yambote nze ina kena yau. Muna kuma kiaki, avo ongeye okendalalanga mu kuma kia mpasi za minkondwa kuma, zaya dio vo Nzambi olutidi kendalala mu kuma kia mpasi zazi. Aweyi tuzayidi wo?

13 Bibila kikutulonganga vo “Nzambi i zola.” (1 Yoane 4:8) Mawonso Nzambi kevanganga, mu zola kevangilanga mo. Muna kuma kiaki, tuzolanga akaka kadi Nzambi osonganga zola. Yindula ediadi: Kele vo ngeye wakala yo nkuma wa fokola e mpasi zawonso yo kondwa unsongi ova nza, nga wadi wo vanga? Dialudi vo wadi wo vanga, kadi ozolanga wantu. Adieyi tuvova mu kuma kia Nzambi? Wau vo una yo nkuma ye okutuzolanga, ofokola mpasi zawonso yo kondwa unsongi. Kala ye ziku vo nsilu miawonso mia Nzambi miyikilu kuna lubantiku lwa nkanda wau milungana kikilu. Kansi, muna kala ye vuvu muna nsilu miami, ofwete zaya mayingi mu kuma kia Nzambi.

NZAMBI OZOLELE VO WANZAYA

Avo ozolele vo muntu kakala nkundi aku, okunzayisa e nkumbu aku. Nzambi okutuzayisanga e nkumbu andi muna Bibila

14. E nkumbu a Nzambi nani? Aweyi tuzayidi wo vo tufwete yo sadila?

14 Avo ozolele vo muntu kakala nkundi aku, nkia diambu diantete okunzayisa? Nkumbu aku. Nga Nzambi una ye nkumbu? Mabundu mayingi belonganga vo nkumbu andi “Nzambi” yovo “Mfumu,” kansi ezazi ke nkumbu ko. Omama mazina nze, “ntinu” yovo “mfidi.” Nzambi okutuzayisanga vo nkumbu andi Yave. Muna Nkunga 83:18 tutanganga vo: “Yambula o wantu bazaya wo vo, ngeye una ye nkumbu Yave, nge kaka i Mpungu-nene omu nza yawonso.” Asoneki a Bibila nkumbu miayingi basadila e nkumbu a Nzambi. Yave ozolele vo ongeye wazaya e nkumbu andi yo sadila yo. Okuzayisanga e nkumbu andi kimana wakala nkundi andi.

15. Ayeyi i nsas’a nkumbu Yave?

15 E nkumbu a Nzambi, Yave, yazala ye nsasa. E nkumbu yayi, ina ye nsasa vo Nzambi olenda lungisa konso nsilu kesianga ye makani mandi. Ke vena diambu ko dilenda kakidila e kani diandi. Yave kaka olenda yikilwa e nkumbu yayi. *

16, 17. Ayeyi i nsas’a zina (a) “Mpungu-ngolo”? (b) “Ntinu a mvu ya mvu”? (c) “Nsemi”?

16 Nze una tutangidi kala, e sono kia Nkunga 83:18 kivovanga mu kuma kia Yave vo: “Nge kaka i Mpungu-nene.” Muna Lusengomono 15:3 tutanganga mpe vo: “O mavangu maku manene ye masivi, e Yave wa Nzambi a Mpungu-ngolo. E nzila zaku zansongi ye ludi, e Ntinu a mvu ya mvu.” Ayeyi e nsas’a zina, “Mpungu-ngolo”? E zina diadi dina ye nsasa vo Yave osundidi o nkuma lutila vangwa yawonso mu nsema. E zina, “Ntinu a mvu ya mvu” dina ye nsasa vo yandi kaka ozinganga yakwele mvu. Nkunga 90:2 usasilanga vo yandi i Nzambi yamu mvu ya mvu. Nga ediadi ke diasivi ko?

17 Yave yandi kaka i Nsemi. Muna Lusengomono 4:11 tutanganga vo: “E Yave wa Nzambi eto, ngeye ofwene tambula nkembo yo zitu ye ngolo, e kuma kadi ngeye wasema lekwa yawonso, muna luzolo lwaku inina yo semwa.” Elo, Yave i Nsemi a lekwa yawonso, tuka vangwa ya mwanda kuna zulu, ntetembwa, bundu ye mbizi za maza zisiensianga muna kalunga ye muna nkoko.

NGA OLENDA KALA NKUNDI A YAVE?

18. Ekuma wantu ankaka beyindulwilanga vo ke balendi kala akundi a Nzambi ko? Adieyi Bibila kivovanga mu kuma kia diambu diadi?

18 Vava wantu ankaka belongokanga e fu ya Yave, wonga bemonanga yo yindula vo: ‘Wau vo Nzambi osundidi otundalala, wamfunu kikilu ye kwandá kena, nga olenda kumvua o mfunu?’ Kansi, nga i wau kikilu Nzambi kazolele vo twayindulanga? Ve. Yave ozolele kutufinama. Bibila kivovanga vo Nzambi “kavavukidi konso muntu ko muna yeto.” (Mavangu 17:27) Nzambi ozolele vo wakala nkundi andi. Osianga nsilu vo yandi mpe ‘okufinama.’—Yakobo 4:8.

19. (a) Aweyi olenda kitukila nkundi a Nzambi? (b) Nkia fu ya Nzambi otoma yangalelanga?

19 Aweyi olenda kitukila nkundi a Nzambi? Yesu wavova vo: “Muna vua moyo a mvu ya mvu, divavanga vo batoma kuzaya, ngeye Nzambi mosi kaka aludi yo Yesu Kristu ona watuma.” (Yoane 17:3) Kwamanana longoka, ediadi dikusadisa mu zaya Yave yo Yesu yo vua moyo a mvu ya mvu. Kasikil’owu, twalongokele kala vo “Nzambi i zola.” (1 Yoane 4:16) Kansi, ovuidi mpe fu yankaka yamfunu. Bibila kikutuzayisanga vo Yave nkwa, “nkenda ye ngemba, ke funganga makasi mu nzaki ko, ozele yo walakazi ye ludi.” (Luvaiku 34:6) Yave ‘wambote ye nloloki.’ (Nkunga 86:5) Nzambi nkwa luzindalalu ye kwikizi. (2 Petelo 3:9; Lusengomono 15:4) Ekolo olongoka mambu ma Yave muna Bibila, ozaya mayingi mu kuma kia fu yayi yamfunu.

20-22. (a) Aweyi olenda finamena Nzambi wau vo kulendi kumona ko? (b) Adieyi ofwete vanga avo akaka bavovese vo wayambula longoka Bibila?

20 Aweyi olenda finamena Nzambi wau vo kulendi kumona ko? (Yoane 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) Ekolo otanganga mambu ma Yave muna Bibila, dikusadisa mu kunzaya yo kumbadikila vo Muntu. (Nkunga 27:4; Roma 1:20) Vava olongoka mayingi mu kuma kia Yave, otoma kunzola yo kumfinama.

O se ozolanga wan’andi, kansi Se dieto dia zulu osundidi kutuzola

21 Obakula vo Yave i Se dieto. (Matai 6:9) Watuvana moyo, ozolele vo twakala ye zingu kiambote. Ekiaki i mpila zingu o se dianzodi kezolanga vo wan’andi bakala kiau. (Nkunga 36:9) Elo, Bibila kilonganga vo olenda kituka nkundi a Yave. (Yakobo 2:23) Yindula e lau diadi, Yave wa Nsemi a lekwa yawonso ozolele vo wakala nkundi andi!

22 Wantu ankaka balenda kuvovesa vo wayambula longoka Bibila. Nanga betokananga vo se wasoba e dibundu. Kansi, kuyambula ko vo muntu kasima mu vanga kikundi yo Yave. Yandi i Nkundi osundidi olenda kala yandi.

23, 24. (a) Ekuma ofwete kwamanena vanga e yuvu? (b) Nkia diambu tubadika muna kapu kilanda?

23 Ekolo olongokanga e Bibila, vekala ye mambu mana kubakula ko. Kukadi ye nsoni ko za yuvula yovo lomba lusadisu. Yesu wavova vo tufwete kala alembami nze yingiana-ngiana. (Matai 18:2-4) Tuzeye wo vo yingiana-ngiana yuvu yayingi beyuvulanga. Nzambi ozolele vo wasolola e mvutu za yuvu yaku. Muna kuma kiaki, longokanga e Bibila ye sungididi kiawonso kimana wakala ye ziku vo mana olongokanga, maludi.—Tanga Mavangu 17:11.

24 E mpila yambote tulenda zayila Yave, i longoka e Bibila. Muna kapu kilanda tuzaya e kuma e Bibila kiaswaswanena ye nkanda miankaka.

^ tini. 15 Avo muna Bibila kiaku ke muna nkumbu Yave ko yovo ozolele zaya mayingi mu kuma kia nsas’a nkumbu yayi ye una iyikilwanga, vanga luzolo lwa tala e Mvovo Misasilu 1.