1. Nani watuvana moyo?

YAVE “i Nzambi amoyo.” (Yeremiya 10:10) Yandi watuvanga yo kutuvana moyo. Bibila kivovanga vo: “Ngeye wasema lekwa yawonso, muna luzolo lwaku inina yo semwa.” (Lusengomono 4:11) Yave ozolele vo twakala moyo. Moyo i lukau lwamfunu lwatuka kwa yandi.—Tanga Nkunga 36:9.

2. Aweyi tulenda kadila ye zingu kiakiese?

² Muna kwamanana zinga, Yave okutuvananga ina tuvuidi o mfunu nze madia yo maza. (Mavangu 17:28) E diambu disundidi o mfunu i diadi, Nzambi ozolele vo twakala ye zingu kiakiese. (Mavangu 14:15-17) Kansi, muna kala ye zingu kiakiese, tufwete lemvokelanga nsiku mia Nzambi.—Yesaya 48:17, 18.

3. Adieyi Yave kavanga vava Kaini kavonda Abele?

³ Bibila kikutulonganga vo moyo a konso muntu mfunu wina kwa Yave. Kasikil’owu, vava Kaini wa mwana Adami yo Eva kafungila Abele wa nleke andi makasi, Yave wanlukisa vo kakulula makasi mandi. Kansi, Kaini waveza lulukisu lwalu yo sakisa makasi mandi. Ediadi diamfila mu ‘yilama Abele wa nleke andi yo kumvonda.’ (Tuku 4:3-8) Yave watumba Kaini wau kavonda nleke andi. (Tuku 4:9-11) Dianu vo, e fu kia menga yo lunda makasi kia vonza kikilu kadi kilenda kutufila mu vangu dia nsoki yovo vonda. Muntu a mpila yayi ke vua moyo a mvu ya mvu ko. (Tanga 1 Yoane 3:15.)  Muna yangidika Yave tufwete sianga ngolo za zola wantu awonso.—1 Yoane 3:11, 12.

4. Adieyi Yave kasonga vava kavana Nkanikinu Kumi kwa Mose?

⁴ Vava vavioka mvu miayingi, Yave wasonga vo obadikilanga moyo se lukau lwantalu vava kavana Nkanikinu Kumi kwa Mose. Umosi muna nkanikinu miami uvovanga vo: “Kuvondi ko.” (Nsiku 5:17) Avo muntu ovondele nkwandi kuna lukanu, yandi mpe kafwete vondwa.

5. Aweyi Nzambi kebadikilanga e vangu dia katula vumu?

⁵ Aweyi Nzambi kebadikilanga e vangu dia katula vumu? Kana nkutu moyo wa mwana una muna vumu, wamfunu wina vana meso ma Yave. Muna Nsiku Yave kavana kwa Aneyisaele wavova vo avo muntu owende nkento una ye vumu yo sulula e vumu kiandi, o muntu ndioyo kafwete vondwa. (Tanga Luvaiku 21:22, 23; Nkunga 127:3.) Ediadi ditulongele vo kuna kwa Nzambi o katula e vumu diambu diambi kikilu.—Tala e Mvovo Misasilu 28.

6, 7. Aweyi tulenda songela kwa Yave vo tubadikilanga moyo vo wantalu?

⁶ Aweyi tulenda songela kwa Yave vo tubadikilanga moyo wa konso muntu vo wantalu? Muna lembi vanga konso diambu dilenda sia moyo eto ngatu mioyo mia wantu ankaka mu vonza. Muna kuma kiaki, ka tufwete nuanga mfomo ko ngatu droga, kadi dilenda sia e zingu kieto mu vonza yo kutuvonda.

⁷ Nzambi watuvana moyo ye nitu, tufwete yo sadila mun’owu wa luzolo lwandi. Muna kuma kiaki, tufwete toma lunga-lunganga e nitu eto. Avo ke tuvangidi wo ko, tulenda kituka twafunzuka vana meso ma Nzambi. (Roma 6:19; 12:1; 2 Korinto 7:1) Katulendi sambila Yave ko ona watuvana o moyo, avo ke tubadikidi moyo ko vo wantalu. Kana una vo dilenda kala diampasi  mu yambula e fu yambi, Yave okutusadisa avo tuvangidi ngolo, kadi tubadikilanga o moyo se lukau lwantalu.

8. Adieyi tufwete vanga kimana twalembi sia moyo eto ye mioyo mia akaka mu vonza?

⁸ Tulongokele vo moyo lukau lwantalu. Yave una ye vuvu vo tuvanga mawonso mu lembi sia moyo eto yovo mioyo mia akaka mu vonza. Tuvanganga wo muna mpila tunatinanga makalu meto ye mota yovo mvelo. Tuvenganga nsaka za vonza yovo za nsoki. (Nkunga 11:5) Tuvanganga mpe mawonso tulenda muna toma lunga-lunga e nzo zeto. Yave wakanikina Aneyisaele vo: “Avo otungidi nzo, ofwete zungisa yaka kuna nludi, kimana walembi twasa nkanu a menga muna nzo aku mu kuma kia muntu obwidi tuka kuna nludi.”—Nsiku 22:8.

9. Aweyi tufwete kadilanga ye bulu?

⁹ Kana nkutu e mpila tukadilanga ye bulu, mfunu ina kwa Yave. Oyambulanga vo twavonda e bulu muna dia yo sumba e mvuatu. Oyambulanga mpe vo twavonda e bulu avo moyo eto kisianga mu vonza. (Tuku 3:21; 9:3; Luvaiku 21:28) Kansi, ke tufwete bangika bulu ko yovo vonda yo mu kuma kia nsaka.—Ngana 12:10.

10. Aweyi tuzayidi wo vo e menga moyo mesunzulanga?

¹⁰ Kuna kwa Yave e menga mavauka, kadi moyo mesunzulanga. Vava Kaini kavonda Abele, Yave wamvovesa vo: “O menga ma nleke aku mu kaza mena oku ngina, tuka muna ntoto.” (Tuku 4:10) O menga ma Abele moyo andi masunzulanga, Yave watumba Kaini wau kavonda Abele. Vava kiavioka Kizalu muna lumbu ya Noa, Yave wasonga diaka vo menga moyo mesunzulanga. Yave wavana nswa kwa Noa ye esi nzo andi wa dia o nsuni a bulu. Wavova vo: “E vangwa yawonso yamoyo ina ova ntoto  inuvene yo se madia. Inuvene yawonso, wauna yanuvanina e mvudi a nkunzu.” Kansi, vena ye lekwa kina Yave kabakanikina vo ke badie ko. Wavova vo: “Vo i bulu kina yo menga mandi, mena vo i moyo andi, ke nudie kio ko.”—Tuku 1:29; 9:3, 4.

11. Nkia nkanikinu Nzambi kavana kwa zula kia Isaele mu kuma kia menga?

¹¹ Vava vavioka mvu 800 tuka Yave kakanikina Noa vo kadie menga ko, Yave wakanikina diaka nkangu andi vo: “Avo mosi muna Aneyisaele yovo nzenza wina vovo nuina obakidi bulu kia mfuta muna nkonda yovo nuni ina ilenda diwa, kafwete tiamuna menga mandi yo fukila mo ntoto.” I bosi wavova vo: ‘Ke nufwete dia menga ko.’ (Levitiku 17:13, 14) E ngindu za Yave ke zasoba ko, ozolele vo nkangu andi babadikilanga e menga vo mavauka. Balenda dia nsuni, kansi ke menga ko. Avo bavondele e bulu kimana badia, bafwete bungula menga mandi vana ntoto.

12. Aweyi Akristu bebadikilanga e menga?

¹² Vava Yesu kafwa, ke vavioka mvu miayingi ko, antumwa ye akuluntu muna nkutakani ya Kikristu kuna Yerusaleme, bakutakana mu vava zaya kana nkia mambu mena muna Nsiku wavewa kwa Aneyisaele makinu o mfunu kwa Akristu. (Tanga Mavangu 15:28, 29; 21:25.) Yave wabasadisa mu bakula vo wakinu badikila e menga vo mamfunu, oyau mpe bafwete kwamanana badikila e menga vo mavauka. Akristu a tandu kiantete, ke badianga yovo nua menga ko ngatu dia nsuni wa bulu ke kiazengwa laka ko. Kadi o vanga wo diambi kikilu diakala, diafwanana yo muntu osambilanga teke yovo kuyivana muna mavangu ma zumba. Tuka muna kolo kiakina, Akristu akieleka bamenganga dia yovo nua menga.  Adieyi tuvova mu lumbu yeto? Yamu wau, Yave ozolanga vo twabadikila e menga vo mavauka.

13. Ekuma Akristu ke betambulwilanga siwa menga ko?

¹³ Nga ediadi disongele vo Akristu ke bafwete tambulwila siwa menga ko? Elo. Yave okutukanikinanga twalembi dia yovo nua menga. Avo dotolo uvovese vo wayambula nua malavu mankolwa, nga olenda sadila e ntumbu mu kotesa mo mu nitu aku? Dialudi vo kuvanga wo ko. Diau dimosi mpe o nkanikinu walembi dia yovo nua menga, usonganga vo katufwete tambulwila siwa menga ko.—Tala e Mvovo Misasilu 29.

14, 15. Ekuma Akristu bafwete zitisila moyo yo lemvokela Yave?

¹⁴ Adieyi tuvova avo dotolo utuvovese vo fwa tufwa avo ke tutambulwidi siwa menga ko? Konso muntu kafwete baka nzengo kana vo olemvokela nsiku a Nzambi mu kuma kia menga yovo ve. Akristu betoma zitisanga moyo una vo i lukau lwa Nzambi. Tutambulwilanga nlongo miankaka milenda kutusadisa mu kwamanana zinga kansi ke siwa menga ko.

¹⁵ Tuvanganga mawonso tulenda muna lunga-lunga mavimpi, kansi wau vo moyo wantalu kuna kwa Nzambi, ke tutambulwilanga siwa menga ko. Diambote mu lemvokela Yave ke mu kunkolamena ko mu vava vuluza o moyo eto. Yesu wavova vo: “Konso ona ozolele vuluza o moyo andi vidisa kevidisa wo, kansi konso ona ovidisa moyo andi mu kuma kiame, solola kesolola wo.” (Matai 16:25) Tuzolele lemvokela Yave kadi zola tukunzolanga. Yandi ozeye edi diambote kwa yeto. Tubadikilanga mpe moyo vo wantalu ye wavauka nze una Yave kebadikilanga wo.—Ayibere 11:6.

16. Ekuma selo ya Nzambi bekunlemvokelanga?

¹⁶ Selo yakwikizi ya Nzambi bena ye kani dia lemvokela  nsiku a Nzambi mu kuma kia menga. Ke bedianga yovo nua menga ko ngatu tambulwila siwa menga. * Kansi, betambulwilanga baka nlongo miankaka muna vuluza mioyo miau. Bena ye ziku vo o Mvangi a moyo yo menga, otomene zaya edi diambote kwa yau. Nga okwikilanga vo Nzambi ozeye edi diambote kwa ngeye?

17. Kuna Isaele, nkia mpila imosi kaka o Yave katondanga ya sadila e menga?

¹⁷ Muna Nsiku Nzambi kavana kwa Mose, Yave wavovesa Aneyisaele vo: “O moyo a konso vangwa muna menga i wina, mono kibeni inuvene mo kimana nualombelanga luyambulwilu [yovo luloloko] lwa masumu meno vana ziku. Kadi e menga i metwasanga luyambulwilu lwa masumu.” (Levitiku 17:11) Vava Aneyisaele basumukanga, diavavanga vo balomba ndoloki kwa Yave muna vana tukau twa bulu yo lomba kwa nganga kasia ndambu a menga vana ziku diakala muna tempelo. Eyayi i mpila imosi kaka katondanga o Yave vo Aneyisaele basadila e menga.

18. E kimenga kia Yesu, nkia nluta kiatutwasila?

¹⁸ Vava Yesu kayiza ova ntoto, wavingisa moyo andi vana fulu kia nsiku wa vana e bulu se kimenga mu loloka masumu meto. (Matai 20:28; Ayibere 10:1) O moyo a Yesu wantalu kikilu, muna kuma kiaki, vava Yave kafula Yesu ye vava Yesu kavutuka kuna zulu, Yave wavana e lau kwa wantu awonso dia zinga yakwele mvu.—Yoane 3:16; Ayibere 9:11, 12; 1 Petelo 1:18, 19.

19. Adieyi tufwete vanga kimana twakala ‘twavelela muna menga ma wantu awonso’?

 ¹⁹ Tuvutulanga matondo kwa Yave muna lukau lwa moyo katuvana. Tuzolele zayisa kwa wantu vo avo bakwikidi muna Yesu balenda zinga yakwele mvu. Wau vo tuzolanga wantu, tuvanga mawonso tulenda muna kubalonga una balenda vuila o moyo. (Yezekele 3:17-21) Avo tuvangidi wo, tuvova nze Paulu wa ntumwa vo: “Mpelele muna menga ma wantu awonso, kadi kiakala yo lukatikisu ko lwa kunusamunuina lukanu lwawonso lwa Nzambi.” (Mavangu 20:26, 27) Kieleka, tusonganga vo tuzitisanga o moyo ye menga vava tuzayisanga kwa akaka mambu ma Yave ye una moyo winina wantalu kwa yandi.