1, 2. O Yesu nkia ntangwa kafunga makasi ye nkia kuma?

O YESU wafunga kikilu makasi—kansi, mandungidi. Nanga dilenda kala diampasi kwa ngeye mu kwikila dio kadi oyandi nlembami kakala. (Matai 21:5) Walunga-lunganga makasi mandi, kadi ekasi diandi diansongi diakala. * Kansi, nkia diambu diafungisa makasi kwa nzodi a luvuvamu? Vilwa.

² O Yesu wazitisanga kikilu e tempelo muna Yerusaleme. Muna nza yawonso, kiakina kaka i fulu kiakala kiavauka mu sambila S’andi ezulu. Ayuda tuka muna nsi zayingi zanda bayizanga mu sambila. Kana nkutu esi Zula yavuminanga Nzambi, bayizanga yo kala vana yanzala kia tempelo kiavaulwa mu kuma kiau. Kansi, muna lubantiku lwa uselo wandi o Yesu wakendalala mu mana kamona vava kakota muna tempelo. E fulu kiakina kiakala nze zandu ke nzo ya sambila ko! Kiazala y’akiti ye mimbudi anzimbu. Ozevo, adieyi diakala diambi? Kwa yau e tempelo ya Nzambi yakituka se fulu kia vunginikina yo—yiya nkangu. Mu nkia mpila?—Yoane 2:14.

3, 4. Nkia kinkita ki’eloko kiavangwanga muna nzo a Yave, o Yesu adieyi kavanga muna singika evangu diadi?

³ Afidi a nsambila basikidisa mpila mosi kaka ya nzimbu zifwete futilwa e mpaku ya tempelo. Muna vwa e mpila nzimbu zazi nkangu bafwete sobanga e nzimbu zau. Mimbudi  anzimbu basianga e meza mau vana ndambu a tempelo mu soba e nzimbu za wantu. E kinkita kia teka bulu nzimbu zayingi mpe kiabavananga. Ana bazolanga vana lukau nga bafwana kwau sumba e bulu kwa konso nteki muna mbanza, kansi asadi a tempelo nanga ke bazolanga wo ko. Kansi, bazolanga kaka e bulu ina yatekelwanga muna tempelo. Wau vo nkangu wasumbanga kwayingi, akiti ezak’e ntangwa babadisanga e ntalu zau. * E kinkita kiaki ke kiakala kaka kiambi ko, kansi wivi kikilu!

⁴ O Yesu kalenda yambulwila evangu diadi diambi ko. Eyayi nzo a S’andi kikilu! Obongele lubamba, ovaikisi má yawonso muna tempelo, o mameme ye ngombe. I bosi, oyitidi nzimbu za mimbudi anzimbu ova ntoto, okindwidi meza mau. Se badiki e nzimbu zawonso zamwangana vana ntoto! Ovovese ana batekelenge mayembe vo: “Nukatula lekwa yayi mwamu.” (Yoane 2:15, 16) Ke vakala mosi ko wakala yo unkabu wa telamena muntu ndioyo nkwa unkabu.

5-7. (a) O Yesu aweyi kavwila unsongi una kakedi ko nze muntu, ye adieyi tulenda zaya muna longoka e mbandu andi? (b) O Yesu aweyi kenwaninanga yo vilwa usiwanga muna nkumbu a Yave ye kimfumu kiandi?

⁵ Dialudi vo, akiti bavutuka diaka. Vioka mvu ntatu o Yesu wawana diaka o bi wau, muna ntangwa yayina wayika e mvovo mia Yave vava katumba awana bakitula e nzo Andi se “nzimb’a mivi.” (Matai 21:13; Yeremiya 7:11) Elo, vav’o Yesu kamona o bi wa mivi awaya ye mpila basafulwilang’e tempelo a Nzambi wafunga makasi nze S’andi. Ediadi ke diasivi ko! O Yesu walongwa kwa S’andi ezulu muna  mazunda ma mvu malembi tangakana. Muna kuma kiaki wakala ye ntona za unsongi wa Yave. Muna yandi mwalunganena e kingana kivovanga vo, “Una win’o se, i win’o mwana.” Ozevo, kele vo tuzolele zaya unsongi wa Yave una ufwene tufwete tala e mbandu a Yesu Kristu.—Yoane 14:9, 10.

⁶ O Mwan’amosi a Yave wakala vav’o Satana yo vilwa wawonso kayikila Yave wa Nzambi vo nkwa luvunu yo katikisa mpila luyalu Lwandi lwansongi. Nkia mpila kumba! I bosi, o Mwana wa wá mpe vav’o Satana kavova vo ke vena muntu ko olenda sadila Yave kuna luzolo. E mfundu miami mia luvunu miakendeleka kikilu ntim’ansongi wa Mwana. Nkia mpila kiese kamona vava kazaya vo yandi wakala ye mbebe amfunu ya singika e mfundu miami! (2 Korinto 1:20) Aweyi kalenda wo vangila?

⁷ Nze una twalongokele muna Kapu kia 14, o Yesu Kristu wavana mvutu za nsuka, za sikila muna mfundu mia Satana mu kuma kia kwikizi kia vangwa ya Yave. Muna diadi wasia e nkubilwa yansuka muna tundidika kimfumu kia Yave yo zitisa nkumbu Andi. Wau vo wasiwa kwa Yave se Ntu, o Yesu osikidisa unsongi wa Nzambi muna nsema wawonso. (Mavangu 5:31) E mpila zingu kiandi ova ntoto yasonganga unsongi wa Nzambi. O Yave wavova mu kuma kiandi vo: “O mwand’ame, muna yandi nsia wo, osamwina zula e mfundisa.” (Matai 12:18) Aweyi kalungisila e mvovo miomio o Yesu?

8-10. (a) Tusansu twa afidi a nsambila za Ayuda nkia mpila twawokesela luvezo kw’awana bena vo ke Ayuda ko ye kw’akento? (b) O lusansu nkia mpila lwakitulwila nsiku a Yave wa lund’e Lumbu kia Vundu s’ezitu?

⁸ O Yesu wazolanga e Nsiku mia Yave yo zingila miau  ngwizani. Kansi, afidi a nsambila a lumbu yandi babendomonanga e Nsiku yo sadila mio mu mpila yalembi sikila. O Yesu wabavovesa vo: “Tâtu kwa yeno, asoneki ya Afarisi, akwa kuvunina! . . . vo i mana ma nsiku masundidi, fundisa, ye nkenda, yo kwikizi, mau ke nuvangi.” (Matai 23:23) Ozevo, alongi awana a Nsiku mia Nzambi ke bakiesesanga ko kana “nki i unsongi.” Kansi, babendomonanga unsongi wa Nzambi. Mu nkia mpila? Badika e nona yakete.

⁹ O Yave wakanikina nkangu andi bayivaula ye zula yabazunga. (1 Ntinu 11:1, 2) Kansi, afidi a nsambila bafilakesang’o nkangu wavezanga konso muntu una vo ke Nyuda ko. Muna nkand’a Míxena mwakala nkutu ye nkanikinu wau: “E bulu ke ifwete siswa muna nzo z’akwa zula ko kadi balenda leka ye bulu.” E ngindu zazi zambi mu kuma kia aya bena vo ke Ayuda ko ke zansongi ko, ke zakala ngwizani ko ye Nsiku a Mose. (Fuka 19:34) Nsiku miakaka mia siwa kwa wantu miakululanga o zitu w’akento. E nsiku au wavovanga vo o nkento kafwete kangala kumosi yo nkaz’andi ko, ofwete salanga kuna nima. O yakala kafwete mokena yo nkento va ndonga ko, kana nkutu nkaz’andi. O nkento kafwana sia kimbangi ko kuna mbazi ankanu nze una wakalanga mbundu. Vakala nkutu ye mpila sambu kina akala bavutwilanga matondo kwa Nzambi wau kalembi kubavanga akento.

¹⁰ Afidi a nsambila basoba Nsiku mia Nzambi mu ulolo wa nkanikinu ye nsiku miasokwa kwa wantu. Kasikil’owu, nsiku wa lunda e Lumbu kia Vundu wasimanga o lembi sala muna lumbu kia vundu kadi i lumbu kiavaulwa mu sambila, kia lufiaulwisu lwa mwanda, yo vunda. Kansi, Afarisi bakitula nsiku wowo se zitu. Yau kibeni bavavang’o sikidisa kana nki kifwete yikilwa vo “salu.” Basikidisa mambu 39 makaka bayikilanga nze salu, emaka muna mau i vela bundu kia dia ye konda. Muna kuma kiaki, vavaika ulolo wa yuvu yakondw’e nsuka. Kele vo o muntu ovondele mbwengene mu Lumbu kia Vundu, dilenda yikwa vo mu nkonda  kele? Kele vo muntu ovelele koko kumosi kwa masa mu dia ekolo kekangalanga nga mu nsalu kena? Kele vo owukidi muntu wayela nga mu salu kena? E yuvu yayi yavutulwanga e mvutu mu mpil’ambadi mun’owu wa nsiku basikidisa.

11, 12. O Yesu aweyi kasongela vo kitantu kakala ye lusansu lwa Afarisi wau vo ke lwa mu Nkand’a Nzambi ko?

¹¹ Muna tezo kiaki o Yesu nkia mpila kasadisila nkangu mu zaya kana nki i unsongi? Muna malongi ye mpila zingu kiandi watumba afidi a nsambila awana yo unkabu wawonso. Yindula maka malongi mandi. Watumba ulolo wa nsiku miasokwa kwa wantu vava kavova vo: “Nubololwela diambu dia Nzambi muna lusansu lueno.”—Maku 7:13.

¹² O Yesu walonga yo nkuma wawonso vo Afarisi akwa luvunu muna mpila ya lund’e nsiku wa Lumbu kia Vundu—kadi babendomona kikilu e mbut’a diambu dia nsiku wau. O Masia wazayisa vo yandi i “Mfumu a lumbu kia vundu” ikuma vo, wafwana wuka wantu muna Lumbu kia Vundu. (Matai 12:8) Muna songa wo, wavanga masivi yo wuka muna Lumbu kia Vundu! (Luka 6:7-10) E nguka yayi isonganga nguka kewuka ova ntoto muna Luyalu Lw’ezunda dia Mvu. Ezunda dia mvu diadina i Lumbu kia Vundu kiansuka, vava wantu awonso akwikizi bevunda muna mpasi za zitu di’esumu ye lufwa bakala muna ulolo wa tandu yavioka.

13. Nkia nsiku wasikidiswa kuna mfoko a salu kia Kristu ova ntoto, aweyi waswaswanena ye una wavita?

¹³ O Yesu wakiesesa mpe kana nki i unsongi muna nsiku ampa “nsiku a Kristu,” wasikidiswa vava kafokola e salu kiandi ova ntoto. (Ngalatia 6:2) Nswaswani ye Nsiku a Mose wavitila, e nsiku wau wampa ke wazala ye nsiku miasonama ko, kansi nkanikinu kaka. Kansi, muna mpe ye nkanikinu miasikididi. Umosi mu miau wayikilwa kwa Yesu vo “nkanikinu ampa.” O Yesu wavovesa alongoki andi vo bazolaziananga nze una kabazolela. (Yoane 13:34, 35) Elo,  nzol’amvevo i sinsu kiswaswanesanga awonso bezingilanga muna “nsiku a Kristu.”

14, 15. O Yesu aweyi kasongela vo wazayanga e nkendelo ya wisa kiandi ye ekuma dinina dia lufiaulwisu ediadi?

¹⁴ O Yesu kalonga kaka zola mu mvovo ko. Walemvokela “nsiku a Kristu.” Wakala se mpila zingu kiandi. Tubadika mpila tatu za mbandu a Yesu kasongela kana nki i unsongi.

¹⁵ Diantete, waveng’o vanga konso diambu diambi. Nanga omonanga wo vo mbi yayingi ivangwanga vava wantu asumuki bekitukanga s’akwa lulendo yo sadila e wisa kiau mu mpila yambi. O Yesu kavanga wo ko. Lumbu kimosi, muntu mosi wafinama Yesu yo kumvovesa vo: “E Nlongi, vovesa mpangi ame twakayan’evwa.” O Yesu aweyi kamvutula? “E mbana, nani untumbidi e kinzengi kieno kia mambu, ye kimvambudi?” (Luka 12:13, 14) Nga ke diasivi ko ediadi? E ngangu za Yesu, umbakuzi ye wisa kavewa kwa Nzambi zasunda konso muntu ova ntoto; kana una vo i wau kazola kuyisia mu mambu mangani ko, kadi kavewa e wisa kia mambu mama ko. O Yesu nlembami kakala kana nkutu muna kolo kia mazunda ma mvu una kakedi ko nze muntu. (Yuda 9) Dilenda vovwa mu kuma kia Yesu vo muna lembama kwawonso obundang’e vuvu mu mana keyikanga Yave vo i mansongi.

16, 17. (a) O Yesu nkia mpila kasongela unsongi vava kasamunanga nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi? (b) O Yesu aweyi kasongela vo o unsongi wandi wakala ngwizani ye nkenda?

¹⁶ Diazole, o Yesu wasonga unsongi muna mpila kasamunwinanga e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi. Kaswaswanisanga wantu ko. Kansi, wasianga ngolo mu solola mpila zawonso za wantu, diakala mvwama yovo asukami. Nswaswani y’Afarisi bavezanga asukami, ye nkangu muna kubayikilanga kuna luvezo vo ‘am-ha·’aʹrets, i sia vo “esi nsi.” O Yesu ye unkabu wawonso wasingika o bi wau. Vava katelekang’e nsangu zambote kwa wantu—vava kadianga  yo wantu, vava kabadikilanga, yo kubawuka yo fula nkutu mafwa—wasonganga unsongi wa Nzambi on’ozolele vo “wantu a mpila zawonso” basololwa. *—1 Timoteo 2:4, NW.

¹⁷ Diatatu, unsongi wa Yesu wasalang’e ntwadi ye nkenda. Wasianga ngolo mu sadisa asumuki. (Matai 9:11-13) Vana vau wasadisanga awana ke balendanga kukitanina ko. Kasikil’owu, o Yesu kalanda e fu ki’afidi a nsambila ko kia vezanga esi Zula yakaka. Wabasadisa yo kubalonga ye nkenda zawonso, kana una vo e mbut’a salu kiandi i sila Ayuda umbangi. Watonda wuka o nleke wa mfumu a makesa ma Roma e nguk’esivi yo vova vo: “Muna Isaele nkutu kiasolwele mo lukwikilu luanene nze i lualu ko.”—Matai 8:5-13.

18, 19. (a) O Yesu nkia mpila kawokesela o zitu kw’akento? (b) E mbandu a Yesu aweyi ilenda kutusadisila mu zaya e ngwizani ina vana vena unkabu yo unsongi?

¹⁸ Diau adimosi mpe o Yesu kalandanga ngindu zozo zambi ko mu kuma kia akento. Kansi, wavanga oma mansongi yo unkabu wawonso. Akento a Samaria babadikilwanga vo bafunzuka nze esi Zula. Elo, o Yesu ka katikisa ko sila umbangi kwa nkento a Samaria vana sima kia Sika. Kieleka, o nkento ndioyo i muntu antete kayisengomwena o Yesu vo yandi i Masia wasilw’o nsilu. (Yoane 4:6, 25, 26) Afarisi bavovanga vo akento ke bafwene longwa Nsiku mia Nzambi ko, kansi, o Yesu wavaulang’e ntangwa yafwana mu kubalonga. (Luka 10:38-42) Kana una vo o lusansu lwavovanga vo kimbangi kia akento ke kiafwana bundwa vuvu ko, o Yesu wasonga o zitu kw’akento muna moneka e ntete kwa yau vava kafuluka. Wabavovesa vo benda zayisa kw’alongoki andi e diambu diadi diamfunu!—Matai 28:1-10.

 ¹⁹ Elo, o Yesu wakiesesa kwa zula kana nki i unsongi. Nkumbu miayingi, wavanganga wo kana una vo diakalanga se vonza kiampwena kwa yandi. E mbandu a Yesu ikutusadisanga mu zaya vo osonga unsongi wakieleka unkabu divavanga. Muna diadi ofwanukini yikilwa vo “Nkosi w’ekanda dia Yuda.” (Lusengomono 5:5) Sungamena dio vo e nkosi i sinsu kia unkabu wansongi. Muna kolo eki kifinamanga o Yesu osinga vanga mambu mayingi mansongi. Osikidisa “unsongi ova nza” muna mawonso.—Yesaya 42:4.

20, 21. O Masia wa Ntinu nkia mpila kewokeselanga unsongi muna nza yawonso ye muna nkutakani ya Akristu omu tandu kieto?

²⁰ Tuka kakitukila se Masia wa Ntinu muna mvu a 1914, o Yesu owokesanga unsongi ova nza. Mu nkia mpila? Olunga-lunganga vo ungunza wandi wasonama muna Matai 24:14 walungana. Alandi a Yesu ova ntoto belonganga e ludi kia Kintinu kia Yave kwa wantu a nsi zawonso. Nze Yesu, muna unsongi wawonso ke beswaswanisanga muntu ko mu kunsila umbangi, yo vavang’o vana kwa konso muntu—elau dia zaya Yave wa Nzambi ansongi— kakala nleke yovo mbuta, mvwama yovo nsukami, yakala yovo nkento.

²¹ O Yesu owokesanga mpe unsongi muna nkutakani ya Akristu ina vo yandi i Ntu. Nze una wasakulwa wavana ‘tukau twa wantu,’ akuluntu akwikizi Akristu mu kala se ntu muna fila e nkutakani. (Efeso 4:8-12) Vava bevungulanga ekambi diantalu dia Nzambi, wantu awaya belandanga mbandu a Yesu Kristu muna wokesa unsongi. Besungamenanga vo o Yesu ovavanga vo mameme mandi malungwa-lungwa muna unsongi—lembi yindula mpila zingu kiau, fulu kiau ye mvwilu zau.

22. O Yave aweyi kebadikilang’o wokela kwa bi mu nza yayi, ye nkia diambu kasolela Mwan’andi mu vanga?

²² Kuna sentu o Yesu osikidisa unsongi muna tezo ke kisidi  vangama nkutu ko. O bi mu wokela kaka una mu nza yayi yambi. Konso kingyana-ngyana kifwanga mu nzala, ofwanga mu kuma kia nsoki wakondwa unsongi, musungula vava tubadikanga e nzimbu ye ntangwa ifwaswanga mu vanga yo sumba e nkele yo yangidika eloko dia awana bekuyivananga muna nkembo. Mazunda ma mazunda ma wantu befwanga e nkatu muna konso mvu mu kuma kia bi wa mpila mu mpila uvangwanga, mawonso mama mefungisanga Yave makasi mansongi. Wasola Mwan’andi mu nwana e vit’ansongi ye nza yayi yambi yo fokola emvimba o bi.—Lusengomono 16:14, 16; 19:11-15.

23. O Kristu aweyi kewokesela unsongi yakwele mvu kuna nima Armangedo?

²³ Kansi kadi, o unsongi wa Yave mayingi uvavanga ke fwasa kaka yimpumbulu ko. Wasola Mwan’andi mu yala nze “Nkuluntu a Luvuvamu.” Kuna nima Armangedo, luyalu lwa Yesu lusikidisa luvuvamu muna nza yawonso yo yadila “muna unsongi.” (Yesaya 9:6, 7) O Yesu oyangalel’o katula vilwa wawonso utwasanga ulolo wa mpasi ye ntantu omu nza. Osikidisa unsongi walunga wa Yave yakwele mvu. Ozevo, diamfunu twavav’o tanginina unsongi wa Yave owau. Mbula twatala una tulenda wo vangila.