1-3. (a) Adieyi diafila Yesu mu zola tanginina o S’andi? (b) Nkia mpila zola kwa Yesu tusinga fimpa?

NGA wamona kala mwan’akete ovavang’o tanginina mpila yikangalelanga o s’andi, mpila kevovelanga ye una kesadilanga? Kuna kukwiziwa, o mwana olenda toma tanginina e fu ye kimwanda ki’ese diandi. Elo, muna kuma kia zola ye luyangalalu lwa mwana kuna kw’es’andi anzodi ovavang’o kala nz’es’andi.

² Aweyi tuvova mu kuma kia ngwizani a Yesu yo S’andi ezulu? “Nzolele Se,” u kavova Yesu. (Yoane 14:31) Ke vena muntu ko osundidi zola Yave ovo ke Mwana ndioyo ko ona wazinganga yo S’andi una keyasemeno ko e vangwa yakaka. O zola kwaku kwafila Mwana ndioyo wakwikizi mu zola tanginina o S’andi.—Yoane 14:9.

³ Muna kapu yantete ya nkanda wau twalongokele una o Yesu katanginina nkuma, unsongi ye ngangu za Yave una ufwene. Kansi, o Yesu aweyi katanginina zola kw’e S’andi? Mbula twafimpa mpila tatu za zola kwa Yesu—kuyivana kuna mvevo, nkenda ye luzolo lwandi lwa loloka.

4. O Yesu aweyi kasongela mbandu yisundidi ya nzol’amvevo kuna kwa wantu?

⁴ O Yesu wasonga mbandu ambote ya nzol’amvevo. Kuyivana disongele vo sia e nsatu ye ntokani z’akaka va fulu kiantete. O Yesu nkia mpila kasongela e nzola yayi? Yandi kibeni wavova: “Ke vena muntu wina ye nzola isundidi  nzola yayi ko, ovo muntu oyekolwele [akundi, NW] andi o moyo.” (Yoane 15:13) O Yesu kuna zola kwawonso wavana moyo andi mu kuma kieto. Eyayi i nzola yisundidi kayisidi songa muntu akaka ko. Kansi, o Yesu wasonga e nzol’amvevo mu mpila zakaka mpe.

5. O sisa ezulu aweyi diakadila se nzol’a mvevo kuna kwa Mwan’amosi a Nzambi?

⁵ Una kakedi ko nze muntu, o Mwan’amosi a Nzambi wakala ye fulu kiatunda kun’ezulu. Wakala se nkundi a Yave ye vangwa yakaka ya mianda. Kanele vo wakala y’etunda diadina, o Mwana ndioyo wanzolwa “[wayisisa e nkatu, NW] kabaka mpw’a ntaudi kakituka se fwaniswa kia muntu.” (Filipi 2:7) Muna zola kwawonso wayiza zinga vana vena wantu asumuki ova nza ‘ilele muna mbi.’ (1 Yoane 5:19) Nga eyayi ke nzol’amvevo ko kasonga o Mwan’a Nzambi?

6, 7. (a) O Yesu nkia mpila kasongela nzol’amvevo muna salu kiandi ova ntoto? (b) Nkia mbandu ambote ya nzol’amvevo yasonama muna Yoane 19:25-27?

⁶ Muna salu kiandi ova ntoto, o Yesu wasonga nzol’amvevo mu mpila zayingi. Muntu ambote kikilu kakala. Wakivana emvimba muna salu kiandi yo veza mambu mayingi ma mpila zingu kiyangalelanga wantu. “Amfwenge bena ye nduzu, e nuni z’ezulu zina ye leko,” u kavova “vo i Mwan’a muntu, kena y’ova kafila ntu ko.” (Matai 8:20) O Yesu mvadi-anti kakala, nga wafwana tunga nzo a yandi kibeni mu zingila yovo vanga salanganu ya nzo mu teka yo vwa nzimbu zayingi. Kansi, kasadila ngangu zandi mu vwa kimvwama ko.

⁷ E mbandu yisundidi ya nzol’amvevo ya Yesu yasonama muna Yoane 19:25-27. Badika mambu mana katokanena o Yesu muna fuku wa lufwa lwandi. Vava kamonanga mpasi vana nti, watokanang’e ngindu mu kuma ki’alongoki andi ye salu kia samun’e nsangu zambote,  musungula luzindalalu lwandi ye una lwadi kala mu kuma kia nkumbu a S’andi. Elo, e vuvu kia kusentu kia wantu awonso vana moko mandi kiakala! Kansi, ekolo kafwidi ko Yesu watokana mpe mu kuma kia ngw’andi, Maria ona wakala se nkento ansona. Walomba kwa Yoane wa ntumwa kalunga-lunga Maria nze ngw’andi, i bosi, o ntumwa wanata kuna nzo andi. Muna mpila yayi o Yesu wasikidisa mpila ya lunga-lunga e nsatu za nitu ye za mwanda za ngw’andi. Ekwe mpil’esivi ya songela e nzol’amvevo!

8. Nki i nsas’a mvovo wa Kingerekiya usadilwanga muna Nkand’a Nzambi mu songa nkenda za Yesu?

⁸ O Yesu nkwa nkenda kakala nze i S’andi. Nkand’a Nzambi usonganga vo Yesu nkwa nkenda kakala, kadi wavanganga mawonso mu sadisa awana bakalanga mu mpasi. Muna yika nkenda za Yesu o Nkand’a Nzambi usadilanga mvovo wa Kingerekiya wasekolwa vo ‘wabafwila e nkenda.’ Muna sasila mvovo wau nkwa ngangu mosi owu kavova: “Lukendalalu lwa . . . ntima muntu. I mvovo wa Kingerekiya utoma songanga e fu kia nkenda.” Mbula twabadika mambu makaka mamwesa Yesu e nkenda zayingi zina zamfila mu vanga diambu.

9, 10. (a) Nkia diambu diafila Yesu ye ntumwa zandi mu vava e fulu kiavuvamena? (b) O Yesu aweyi kavanga vava kalandwa kwa nkangu ye ekuma?

⁹ Wafilwa mu lungisa nsatu za mwanda. E nsangu zasoneka Maku 6:30-34 zisonganga edi diafila Yesu mu song’e nkenda. Badika edi diabwa. Antumwa bayangalala vava bavutuka mu salu kia zunga kia teleka e nsangu zambote. Vava bawanana yo Yesu banzayisa mawonso bamona ye wá. Kansi, ndong’ayingi yalwaka, muna diadi o Yesu ye ntumwa zandi ke bakala ye ntangwa ko kana  nkutu ya dia. Wamona vo antumwa bayoya bakala. Wabavovesa vo: “Nwiza kweno vana beko, muna makanga, nwavunda fiakete.” Bakota muna nzaza yo sauka kuna node a Mbu a Ngalili kuna fulu kiavuvama. Kansi, o nkangu wabamona vava basauka. Akaka mpe bazaya wo. Yau awonso balundumukini kuna node a mbu yo vit’o lwaka kun’esambu diakaka!

¹⁰ Nga Yesu wafunga makasi mu kuma kia ntokani yayi? Ve! Vava kamona mazunda ma wantu bamvingilanga wabafwila e nkenda. O Maku wasoneka: “Omwene ndong’ayingi, ubafwidi e nkenda, kadi bakedi nze mameme makondelo mvungudi: obantikidi o kubalonga mambu mayingi.” O Yesu wabakula e nsatu za mwanda za wantu awaya. Bakala nze mameme mavila yo kondwa mvungudi muna kubafila yo kubatanina. O Yesu wazaya wo vo afidi a nsambila vana fulu kia kala nze avungudi anzodi, nkangu bavezanga. (Yoane 7:47-49) Wabafwila e nkenda, ikuma wayantika kubalonga “oma ma kintinu kia Nzambi.” (Luka 9:11) Numwene vo o Yesu wafwila nkangu e nkenda una kazaya nkutu ko kana vo betambula yovo lembi tambula mana kekubalonga. Muna mvovo miakaka, kamonanga nkenda za longa nkangu ko kansi nkenda zamfila muna kubalonga.

11, 12. (a) Muna tandu kia nkangu a Nzambi akwa wazi aweyi babadikilwanga, kansi o Yesu aweyi kavanga vava muntu “wabilam’o wazi” kamfinama? (b) O nkwa wazi aweyi kamona vava kasimbwa, ye nona kia dotor mosi aweyi kilenda kutusadisila mu bakula e diambu diadi?

¹¹ Watuntwa mu vevola e mpasi. Wantu bakala ye yimbevo ya mpila mu mpila bazaya wo vo o Yesu nkwa nkenda i kuma bamfinamenanga. Ediadi diamoneka vava muntu mosi “wabilam’o wazi” kafinama Yesu ye nkangu wanlandanga. (Luka 5:12) Muna tandu kia nkangu a Nzambi, akwa wazi kuna mbazi a mbanza  basiwanga mu lembi sambukisa kimbevo kiaki kw’akaka. (Ntalu 5:1-4) Kuna kwakwiziwa, afidi a Arabi bayima nyindu ambi mu kuma kia akwa wazi yo sikidisa nsiku mia yau kibeni miambadi. * Tala mpila o Yesu kavutula kwa nkwa wazi: “Vezidi kwa yandi nkwa wazi wa mbunduna, undodokele, umfukamene, oku vo, ovo ozolele wo, olenda kunkianzisa. Wau kamwene nkenda, olambwidi o koko, umviakene, umvovese vo, Nzolele wo; kianza kwaku. Vana vau, o wazi unkatukidi.” (Maku 1:40-42) Muna nsiku o Yesu wazaya wo vo o nkwa wazi kafwana vo kala nkutu ko. Kansi, vana fulu kia kumveza, o Yesu wamfwil’e nkenda yo vanga diambu dilembi yindulwa. Wansimba!

¹² Nga olenda yindula una kamona o nkwa wazi vava kasimbwa? Muna bakula e diambu diadi, badika e nona eki. O dotor Paul Brand wa mwuki a wazi wavova mu kuma kia nkwa wazi mosi kawuka kuna Índia. Vava kamfimpanga wansimba vana vembo, wasadila o nsekodi mu kunzaisa e nlongo kafwete nua. Vana vau o nkwa wazi oyantikidi o dila. “Nga diambu diambi mpovele?” Ukayuvula o dotor. O nsekodi wayuvula o nkwa wazi muna nding’andi, oyandi wavutula vo: “Ve, dotor. Odilanga kadi ongeye unsimbidi vana vembo. Se vioka mvu miayingi kesimbwanga diaka kwa muntu ko.” Ozevo, nsasa ampwena diakala kwa nkwa wazi ona wasimbwa kwa Yesu. O simbwa kwaku kwafokola kimbevo kina kiansafulanga!

13, 14. (a) Nkia luziku kawanana lwau o Yesu vava kafinamanga muna mbanza Naini ye ekuma diakadila se diambu diankenda kikilu? (b) E nkenda za Yesu zamfila mu vanga nkia diambu muna wete dia nkento ansona wa mwisi Naini?

 ¹³ Wafilwa mu fokola e ntantu. O Yesu wakendalala kikilu mu kuma kia ntantu za wantu akaka. Kasikil’owu, yindula dina diasonama muna Luka 7:11-15. Ediadi diavangama muna lumbu ya uselo wandi, vava kafinama kun’evitu dia mbanza Ngalili ya Naini wawanana yo fwa kwanatwanga mu kwenda zikwa. Diambu diankenda kikilu diakala. Nleke wa mwan’amosi a ngw’andi wa nkento ansona wafwa. Wayenda kala ku luziku nze i lwalu—vava kiafwa nkaz’andi. Owau mwan’andi, nanga mwan’amosi kaka ona kabundang’e vuvu. Muna ndong’ayingi yayendanga yandi entwadi vakala y’ana badilanga e ntantu ye asiki a matutu babonganga mbembo yovo nkunga lufwa. (Yeremiya 9:17, 18; Matai 9:23) Kansi, o Yesu watala e ngudi wazala ye ntantu ona wayendanga vana ndambu y’anati a vimbu dia mwan’andi.

¹⁴ O Yesu “umfwidi nkenda.” Kuna lembama kwawonso wamvovesa vo: ‘Yambul’o dila.’ Wafinama yo simba e mvumbi. Anati a mvumbi—ye ndonga—badingalele. O Yesu muna nding’a ngolo ovovese mvumbi vo: “Etoko, ivovese wo, zangumuka!” Adieyi diabwa? “O fwa kuvumbukidi, kubantikidi o vova” nze yandi osikamene ku tulu twayingi! Tala e mvovo miakiese milende: “[O Yesu] umvene kwa ngw’andi.”

15. (a) O Nkand’a Nzambi aweyi kesongelanga e nkenda kumosi ye mavangu ma Yesu? (b) Aweyi tulenda tanginina Yesu muna diambu diadi?

¹⁵ Adieyi tulongokele mu mambu mama? Muna konso diambu, tala ngwizani ina vana vena nkenda ye mavangu. O Yesu kamonanga mpasi za wantu ko lembi kubafwila e nkenda, ediadi diamfilanga mu vanga diambu. Aweyi tulenda tanginina e mbandu andi? Wau vo tu Akristu, tuvwidi  e mbebe ya samuna nsangu zambote yo kitula wantu s’alongiki. Ediantete, tuvanganga wo mu kuma kia zola kweto kuna kwa Nzambi. Mbula twasungamena vo, e salu kiaki kisalwanga mpe mu kuma kia nkenda. Vava tufwilanga wantu e nkenda nze Yesu, e ntima mieto mikutufila mu vanga mawonso tulenda muna kubasamunwina e nsangu zambote. (Matai 22:37-39) Aweyi tuvova mu diambu dia fwila minkwikizi y’akweto e nkenda ana bemonanga mpasi yovo kendalala? Katulendi vanga masivi ko mu manisa e mpasi yovo fula mafwa. Kansi, tulenda song’e nkenda muna kubayindulanga yovo kubavana lusadisu lwafwana.—Efeso 4:32.

16. O Yesu aweyi kasongela luzolo lwa loloka kana nkutu vana nti ampasi?

¹⁶ E mpila yakaka o Yesu katangininanga zola kw’e S’andi i— ‘loloka.’ (Nkunga 86:5) Ediadi diamoneka nkutu vava kakomwa vana nti ampasi. Vava kafwanga lufwa lwansoni yo komwa nsonso muna moko yo malu, adieyi kavova o Yesu? Nga walomba kwa Yave katumba awana bamvonda? Ve, e mvovo miansuka mia Yesu i miami: “E Tata, ubaloloka [NW]; kadi ke bazeye kwau ko owu bevanga.”—Luka 23:34. *

17-19. O Yesu aweyi kasongela vo waloloka Petelo ona wamvanina nkalu nkumbu tatu?

¹⁷ E nona kiasivi dia luloloko lwa Yesu kisongelwanga  muna nkal’andi ye ntumwa Petelo. Ka lukatikisu ko vo o Petelo wazolanga kikilu Yesu. Kina kia 14 kia ngonde a Nisani muna fuku wansuka wa zingu kia Yesu ova ntoto o Petelo wamvovesa vo: “E Mfumu, nkubamene ngyenda yaku, yamu pelezo yo lufwa.” Kansi, vioka fikolo fiakete kaka o Petelo wavan’e nkalu nkumbu ntatu vo kazeye Yesu ko! Nkand’a Nzambi okutuvovesanga edi diabwa vava Petelo kavan’e nkalu muna nkumbu etatu: “O Mfumu ovilukidi, otadidi Petelo.” Wau kakendalala mun’esumu dianene kanata o Petelo “vaikidi, obokomokene ye dilu.” Vava Yesu kafwa muna lumbu kiakina o ntumwa nanga wakiyuvula, ‘Nga Mfumu ame okundoloke?’—Luka 22:33, 61, 62.

¹⁸ O Petelo kavingila kolo kiayingi ko muna tambula e mvutu. O Yesu wafulwa muna mene wa 16 kia ngonde a Nisani, wamoneka kwa Petelo muna lumbu kiakina. (Luka 24:34; 1 Korinto 15:4-8) Ekum’o Yesu kamonekena kwa ntumwa ona wamvanin’o nkalu? Nanga Yesu wazola songa kwa Petelo ona waviluka ntima vo oyandi wazolwanga ye mfunu kakala. Kansi, o Yesu mayingi kavanga muna kwikidisa Petelo.

¹⁹ Ke kolo ko wamoneka kwa antumwa muna Mbu a Ngalili. Nkumbu ntatu kayuvula Petelo (ona wavanina mfumu andi nkalu ntatu) kana vo wanzolanga. Vava kanyuvula e ngyuvula ina yetatu o Petelo wavova vo: “E Mfumu, mawonso wiyizayidi mo; ozeye wo vo izolele.” Elo, o Yesu ona wazayanga makani ma ntima, wazaya wo vo o Petelo wanzolanga. Wamvana elau mu song’e ziku kia zola kwandi. Vana ntandu, o Yesu wamvana e mbebe ya “dikila” yo “vungula” “mameme” Mandi. (Yoane 21:15-17) Kuna lubantiku, o Petelo wavewa mbebe ya telek’e nsangu zambote. (Luka 5:10) Kansi owau muna songa vo wambundang’e vuvu o Yesu wamvana mbebe yakaka yampwena—ya lunga-lunga awana bekituka alandi Andi. I bosi, o Yesu wavana Petelo e mbebe yampwena muna salu  kia kintumwa. (Mavangu 2:1-41) Nkia mpila luvevoko kamona o Petelo muna zaya vo o Yesu wanloloka ye wakinu kumbund’e vuvu!

20, 21. Aweyi tulenda ‘zayila o zola kwa Kristu’ una ufwene?

²⁰ Kieleka, e Diambu dia Yave ditoma songang’o zola kwa Kristu. Aweyi tulenda tambulwila o zola kwa Yesu? Nkand’a Nzambi ukutuwondelelanga ‘twazay’o zola kwa Kristu, kuna kuviokele o zayi.’ (Efeso 3:19) Nze una tumwene, e Nsangu Zambote mu kuma kia zingu ye salu kia Yesu mayingi kikutulonganga mu kuma kia zola kwa Kristu. Kansi, muna “zay’o zola kwa Kristu” una ufwene mayingi mevavwanga ke longoka kaka ko mana kevovanga Nkand’a Nzambi mu kuma kiandi.

²¹ E mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “zaya” usonganga vo wazayila “diambu muna mavangu.” Vava tusonganga o zola nze Yesu—yo kuyivana kuna mvevo mu sadisa akaka yo kubaloloka emvimba—tusonganga kieleka nyindu andi. Muna mpila yayi, ‘tuzayang’o zola kwa Kristu, kuna kuviokele o zayi’ muna mavangu. Ke tuvilakani ko vo vava tutangininanga Kristu, tufinamanga ndiona katanginanang’o Yesu, Yave wa Nzambi eto anzolwa.