1, 2. Ekuma dinina mfunu dia yuvula e yuvu?

NGA omonanga e mpila yingyana-ngyana beyuvulwilanga yuvu? Vava beyantikanga o vova yuvu yayingi beyuvulanga. Muna luzolo lwa vava zaya mambu, balenda yuvula yuvu nze yayi: Ekuma zulu dinina dia bule? E ntetembwa aweyi zavangamena? Nani walonga nuni o yimbila? Diampasi dikalanga muna kubavana mvutu. Kana nkutu ovene mvutu zambote balenda yuvula diaka: Ekuma?

² Ke yingyana-ngyana kaka ko beyuvulanga e yuvu. Ekolo tukulanga, tukwamanananga yuvula. Ediadi dikutusadisanga mu zaya nzila tufwete landa, mu venga e vonza yovo zaya mambu mayingi. Kansi wantu ayingi beyambulanga yuvula e yuvu, musungula e yuvu isundidi o mfunu. Beyambulang’o vava e mvutu za yuvu yau.

3. Ekuma wantu akaka ke bezolelanga zaya mvutu za yuvu ya mambu mama mamfunu ko?

³ Yindula kiuvu kina vana  fukwa kia nkanda wau y’eyi ina muna mvovo miantete yovo eyi ina kuna lubantiku lwa kapu kiaki. Eyayi i yuvu isundidi o mfunu olenda yuvula. Kansi, wantu ayingi beyambulanga vava e mvutu za yuvu yayi. Ekuma? O Nkand’a Nzambi nga ulenda vana mvutu za yuvu yayi? Akaka bebanzanga vo diampasi muna bakula mvutu kevanang’o Nkand’a Nzambi. Akaka nsoni bemonanga mu yuvula. Akaka bevovanga vo e yuvu yayi mfumu za mabundu ye alongi kaka balenda yo vanina mvutu. Ongeye adieyi oyindulanga?

4, 5. Nkia yuvu ya mfunu tulenda yuvula muna zingu kieto? Ekuma tufwete vavil’e mvutu?

⁴ Nanga ngeye mpe ozolele zaya mvutu za yuvu ya mfunu mu kuma kia zingu. Ezak’e ntangwa olenda kiyuvula: ‘Nki i nsas’a zingu? E kiaki nga i zingu emvimba? O Nzambi aweyi kena?’ Diamfunu mu yuvulanga e yuvu yayi. Kuyambula yuvula yuvu yayi ko yavana otambula mvutu za kieleka. Yesu wavova vo: “Nulomba, ozevo nuvewa; nuvava, ozevo nusolola; nudoda, ozevo nuziulwilwa.”—Matai 7:7.

⁵ Avo okwamanene ‘vava’ e mvutu za yuvu yayi yamfunu, olenda tambula nluta miayingi. (Ngana 2:1-5) Kana nkutu wantu bavene mvutu za yuvu yayi, sungamena dio vo e mvutu zasikila mu Nkand’a Nzambi kaka olenda zo sololwela. E mvutu za Nkand’a Nzambi ke zina mpasi ko mu bakula zo. Vana ntandu, kiese ye vuvu zivananga. Zilenda mpe kusadisa mu vwa zingu kia kiese owau. Muna yantika, yambula twafimpa e kiuvu kitokanesanga wantu ayingi.

6. Ekuma wantu ayingi bebanzilanga vo Nzambi ke kutuvwanga mfunu ko?

⁶ Wantu ayingi bebanzanga vo i wau. Bevovanga vo ‘avo  Nzambi okutuvwanga mfunu, ekuma mpasi zinina ova nza?’ Tumonanga vita, kitantu ye usukami muna nza yawonso. Wantu awonso beyelanga, bemonanga mpasi yo fwilwa azolw’au. Muna kuma kiaki, ndonga beyuvulanga ‘avo Nzambi okutuvwanga o mfunu, ekuma keyambulwilanga vo e mpasi zazi zatubwilanga?’

7. (a) Alongi a mabundu aweyi befidilang’o wantu mu banza vo Nzambi nkwa ntim’ambadi? (b) O Nkand’a Nzambi adieyi kelonganga mu kuma kia mpasi zikutubwilanga?

⁷ Vana ntandu, alongi a mabundu befilanga nkangu mu yindula vo Nzambi nkwa ntim’ambadi. Mu nkia mpila? Vava vebwanga sumbula, bevovanga vo i luzolo lwa Nzambi. Dialudi, alongi awaya betumbanga Nzambi mu kuma kia mambi mebwanga. Ekiaki nga i ludi mu kuma kia Nzambi? O Nkand’a Nzambi adieyi kelonganga? Muna Yakobo 1:13 tutanganga vo: ‘Ke vakadi on’ovukumunwa ovova ko vo, Nzambi umpukumwini: kadi Nzambi kalendi vukumunwa kwa bi ko, ngatu vukumuna muntu yandi kibeni.’ O Nzambi ke yandi ko otwasanga e mpasi tumonanga ova nza. (Tanga Yobi 34:10-12.) Dialudi vo oyambulanga e mpasi zabwa. Kansi vena ye nswaswani anene vana vena yambula diambu diabwa yo vanga dio.

8, 9. (a) Aweyi olenda sasila nswaswani ya yambula e diambu yo vanga dio? (b) Ekuma ke dinina diansongi ko dia tumba Nzambi wayambula vo wantu basola landa nzila za yau kibeni?

⁸ Muna bonga e nona, yindula se dia nzodi ozinganga yo mwan’andi muna nzo. Ke kolo ko o mwana okitukidi se nkolami. I bosi yandi kibeni obakidi e nzengo za vaika muna nzo es’andi. O se unyambwidi vo kavaika. I bosi o mwana uyikotese mu nzila zambi. Ediadi dintwasidi mpasi zayingi. Nga s’andi untwasidi e mpasi zazi? Ve kikilu. (Luka 15:11-13) Diau adimosi mpe, o Nzambi kesimanga wantu ko vava besolanga landa nzila za yau kibeni. Ikuma vo o Nzambi ke nkwa kuma ko muna mpasi zikutubwilanga.  Muna kuma kiaki, ke diansongi ko dia tumba Nzambi muna mpasi zibwilang’o wantu.

⁹ Nzambi ovwidi kuma yayingi mu yambula wantu balanda nzila za yau kibeni. Wau vo Mvangi eto ovwidi ngangu ye nkuma, kelombwanga kwa muntu ko mu zayisa ekuma ke yambulwilanga vo wantu balandanga nzila zau. Kansi, ovanganga wo mu kuma kia zola kwandi. Osinga longoka e diambu diadi muna Kapu kia 11 kia nkanda wau. Zaya dio vo Nzambi ke nkwa kuma ko muna mpasi tunwananga zau. Kansi, osianga nsilu wa sukisa e mpasi zazi.—Yesaya 33:2.

10. Ekuma tulenda kadila ye vuvu vo Nzambi osukisa mpasi zawonso?

¹⁰ O Nzambi wavauka. (Yesaya 6:3) Ediadi disongele vo wavelela. Ke vanganga mbi ko. Muna kuma kiaki, tulenda kumbunda e vuvu kiawonso. Kansi katulendi bunda vuvu kia mpila yayi ko kwa wantu, kadi ezak’e ntangwa bekitukanga wantu ambi. Kana nkutu muntu ansongi una ye wisa, kalendi sukisa ko e mbi bevangang’o wantu. Kansi Nzambi mpungu-ngolo. Osukisa mpasi zawonso bemonang’o wantu yakwele mvu.—Tanga Nkunga 37:9-11..

11. (a) O Nzambi aweyi kemonanga mu kuma kia mambi? (b) O Nzambi aweyi kemonanga mu kuma kia mpasi zaku?

¹¹ O Nzambi aweyi kemwenanga mambu mebwanga ova ntoto ye muna zingu kiaku? O Nkand’a Nzambi ulonganga vo Nzambi “ozolele ndungidi.” (Nkunga 37:28) Muna kuma kiaki, omonanga oma mambote ye mambi mevangamanga ova ntoto. O menganga mambi mawonso. O Nkand’a Nzambi usonganga vo Nzambi ‘wamona mpasi za ntima’ vava mbi yawokela kuna nz’ankulu. (Etuku 6:5, 6) Nzambi kasoba ko. (Malaki 3:6) Yamu wau omenganga mambu mambi mevangamanga ova nza  yawonso. Ke yangalelanga mona mpasi za wantu ko. O Nkand’a Nzambi usonganga vo, “yeno kasidi o moyo.”—Tanga 1 Petelo 5:7.

12, 13. (a) Ekuma twinina yo zola? O zola adieyi kulenda vanga mu mpila tubadikilanga mambu ma nza? (b) Ekuma olenda kadila ye vuvu vo Nzambi osukisa e mpasi ova nza?

¹² Aweyi tulenda zayila vo Nzambi omenganga mpasi za wantu? Vena ye kuma yayingi. O Nkand’a Nzambi ulonganga vo o muntu mu fwaniswa kia Nzambi kavangilwa. (Etuku 1:26) Yeto tuvwidi e fu yambote kadi o Nzambi ovwidi fu yambote. Kasikil’owu, nga ke dikukendelekanga ko mu mona wantu bena mu mpasi? Avo dikukendelekanga, zaya dio vo Nzambi olutidi kendalala mu kuma kia mpasi zazi.

¹³ Zola i fu kilutidi o mfunu kwa wantu. E kiaki mpe i fu kia Nzambi. O Nkand’a Nzambi ulonganga vo “Nzambi i zola.” (1 Yoane 4:8) Tuzolanga kadi Nzambi wateka kutuzola. Nga zola kulenda kufila mu katula mpasi zawonso omonanga ova nza? Kele vo ovwidi nkuma wa vanga wo, nga lenda wo vanga? Dialudi vo olenda wo vanga! Kala ye ziku vo Nzambi ofokola mpasi zawonso. E nsilu miyikilu muna mvovo miantete mia nkanda wau ke ndozi ko ngatu vo vuvu kia nkatu. E nsilu mia Nzambi lungana milungana. Muna sia e vuvu muna nsilu miami, ofwete zaya mayingi mu kuma kia Nzambi ona wasia mio.

14. Nkumbu a Nzambi nani? Ekuma tufwete yo sadila?

¹⁴ Kele vo muntu ozolele kuzaya, adieyi ofwete vanga? Nga ke nkumbu aku ko okunzayisa  ntete? Nga Nzambi una ye nkumbu? Mabundu mayingi belonganga vo nkumbu andi “Nzambi” yovo “Mfumu,” kansi ezazi ke nkumbu ko. Mama mazina mevewanga kw’awana bena ye wisa nze “Ntinu” ye “Mfidi.” Nkand’a Nzambi ulonganga vo Nzambi mazina mayingi keyikilwanga. “Nzambi” ye “Mfumu” i makaka muna mazina momo. Kansi, o Nkand’a Nzambi ulonganga vo Yave i nkumbu andi. Muna  Nkunga 83:18 tutanganga vo: “Nge kaka wina nkumbu a YAVE, u Mpungu omu nza yawonso.” Avo nsekola ya Nkand’a Nzambi ina osadilanga ke muna nkumbu yayi ko, mu zaya ekuma tala Nkudika una muna lukaya lwa 195-197 lwa nkanda wau. Kansi e nkumbu yayi fulu yayingi yasonama muna sono ya nkulu ya Nkand’a Nzambi. Idianu vo, Yave ozolele wazaya e nkumbu andi yo sadila yo. Muna kuma kiaki, osadilanga Nkand’a Nzambi muna kisengomona kwa ngeye.

15. E Nkumbu a Yave nkia nsasa ina?

¹⁵ O Nzambi wakivana nkumbu yazala ye nsasa. E nkumbu a Yave, isonganga vo Nzambi olungisanga nsilu ye makani mandi. * Nkumbu a Nzambi yaswaswana kikilu.  Yandi kaka ovwidi yo. O Yave waswaswana muna mawonso. Mu nkia mpila?

16, 17. Adieyi tulenda longoka mu mazina oma keyikilwanga Yave: (a) “Mpungu-ngolo”? (b) “Ntinu a mvu ya mvu”? (c) “Mvangi”?

¹⁶ Muna Nkunga 83:18 tutangidi kala mu kuma kia Yave vo: ‘nge kaka u Mpungu.’ Diau adimosi mpe, Yave kaka oyikilwanga vo “ungu-ngolo.” Muna Lusengomono 15:3 tutanganga vo: “O mavangu maku manene y’esivi, e Yave wa Nzambi ampungu; e fu yaku yansongi ye ludi, e Ntinu a mvu ya mvu.” E zina dia “Mpungu-ngolo” dikutulonganga vo Yave osundidi o nkuma. O nkum’andi ke ulendi tezakana ko, usundidi kikilu. E zina diadi, “Ntinu a mvu ya mvu” disongele vo Yave osundidi mu mpila yakaka. Yandi kaka ozinganga yakwele mvu. Muna Nkunga 90:2 tutanganga vo: “Una kwasemene ntoto ye nza ko, ongeye u Nzambi yamu mvu ya mvu.” Nga diadi ke dikufilanga ko mu vumina Nzambi?

¹⁷ O Yave yandi kaka i Mvangi. Muna Lusengomono 4:11 tutanganga vo: ‘Ofweno, e Yave, wa Nzambi eto, o tambula nkembo, yo zitu, ye ngolo: e kuma kadi, i nge wasema lekwa yawonso, muna luzolo luaku mpe i inina, yo semwa.’ Yave i Mvangi a lekwa yawonso tuka vangwa ya mianda kun’ezulu, ntetembwa, bundu ya nti ye mbizi za maza zisiensianga muna kalunga ye mu nkoko.

18. Ekuma wantu akaka beyindulwilanga vo ke balendi finama Nzambi ko? O Nkand’a Nzambi adieyi kelonganga?

¹⁸ Akaka wonga bemonanga vava belongokanga e fu ya Yave. Bebanzanga vo Nzambi osundidi otundalala, kabalendi kumfinama ko. Beyindulanga mpe vo ke bena mfunu ko vana ndose a Nzambi. E ngindu zazi nga zansongi? O Nkand’a Nzambi ke wau ko kelonganga. Kansi uyikanga  mu kuma kia Yave vo: “Kavavukidi muna konso muntu vava twina ko.” (Mavangu 17:27) O Nkand’a Nzambi ukutuwondelelanga vo: “Nufinama Nzambi, oyandi mpe okunufinama.”—Yakobo 4:8.

19. (a) Aweyi tulenda finamena Nzambi? Nkia nsendo tutambula? (b) Nkia fu ya Nzambi otoma yangalelanga?

¹⁹ Aweyi olenda finamena Nzambi? Diantete, kwamanana vanga edi ovanganga owau—longoka oma ma Nzambi. Yesu wavova vo: “I wau wuwu o moyo a mvu ya mvu, bazaya ngeye vo i Nzambi aludi, yo Yesu Kristu mpe ona watuma.” (Yoane 17:3) Kieleka, Nkand’a Nzambi usonganga vo ozaya Yave yo Yesu “moyo a mvu ya mvu” ditwasanga. Nze una otekele mona, “Nzambi i zola.” (1 Yoane 4:16) O Yave ovwidi mpe fu yakaka yambote. Kasikil’owu, o Nkand’a Nzambi usonganga vo Yave i “Nzambi a nkenda ye nsambu, nkwa ntim’evundu, o mwingi muna walakazi ye ziku.” (Luvaiku 34:6) ‘Wambote, ye nloloki.’ (Nkunga 86:5) Nkwa luzindalalu. (2 Petelo 3:9) Nkwa kwikizi. (Lusengomono 15:4) Muna tanganga Nkand’a Nzambi, omona mpila Yave kesongelanga e fu yayi ye yakaka mpe.

20-22. (a) Wau vo katulendi mona Nzambi ko, nga diadi dilenda kutusima mu kumfinama? Sasila dio. (b) Akaka adieyi balenda kuvovesa? Kansi adieyi ofwete vanga?

²⁰ Wau vo Nzambi Mwanda, kulendi kumona ko. (Yoane 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) Kansi, muna longokanga Nkand’a Nzambi, olenda kunzaya nze Muntu. Nze una kavova ntozi a nkunga, olenda ‘mona wete wa Yave.’ (Nkunga 27:4; Roma 1:20) Avo otomene longoka oma ma Yave, otoma kunzaya, okunzola yo kumfinama mpe.

²¹ Malembe malembe obakula ekuma Nkand’a Nzambi kelongelanga vo Yave i S’eto. (Matai 6:9) Katuvana kaka moyo ko, kansi ozolele vo twakala ye zingu kiambote nze una o se dianzodi kezolelanga e zingu kiambote kwa wan’andi. (Nkunga 36:9) O Nkand’a Nzambi ulonganga  mpe vo wantu balenda kituka se akundi a Yave. (Yakobo 2:23) Olenda kituka se nkundi a Mvangi a nsema wawonso.

²² Wau vo oyantikidi longoka Nkand’a Nzambi, akaka balenda kusima wayambula longoka. Betokananga vo nanga olenda soba e dibundu. Kansi kuyambula ko vo muntu kasima mu vanga kikundi kisundidi e yikundi yawonso.

23, 24. (a) Ekuma ofwete yuvulwilanga e yuvu ya mambu olongokanga? (b) Nkia diambu disasilwa muna kapu kilanda?

²³ Kieleka, vekala ye mambu mana kubakula mu nzaki ko. Lusakalalu luvavwanga muna lomba lusadisu. Kansi kuyambula ko vo e nsoni za sima mu lomba lusadisu. O Yesu wavova vo diamfunu diakala nlembami nze kingyana-ngyana. (Matai 18:2-4) Tuzeye wo vo yingyana-ngyana yuvu yayingi beyuvulanga. O Nzambi ozolele vo wasolola e mvutu za yuvu yaku. O Nkand’a Nzambi uyikanga wantu bakala ye nsatu za longoka oma ma Nzambi. Bafimpanga e Sono mu kala ye ziku vo mana balongokanga ma ludi.—Tanga Mavangu 17:11.

²⁴ Longoka Nkand’a Nzambi i mpila yambote tulenda zayila oma ma Yave. O Nkand’a Nzambi waswaswana ye nkanda miakaka. Mu nkia mpila? E kapu kilanda kisasila e diambu diadi.