1, 2. Nkia diambu Saulu kakana kwenda vanga kuna Damaseke?

 WANTU bena ku makasi bafinamene e mbanza ya Damaseke, diambu diansoki bakanini kwenda vanga. Alongoki a Yesu ana bemengwanga bekwenda vaikiswa muna nzo zau, kangwa, vezwa yo natwa mu kingolo kuna Yerusaleme yo fundiswa kuna Mbazi a Nkanu.

² O muntu ovitanga o ntu muna buka kiokio i Saulu ona wayikama awana babungula e menga. a Muna lumbu yavioka, wayikama akwandi ana batuba Setefano wa nlongoki akwikizi a Yesu o matadi yavana kafwa. (Mav. 7:57–8:1) Saulu kabangika kaka alongoki a Yesu ko ana bakala muna Yerusaleme, kansi wabangika mpe alongoki ankaka. Wakala ye kani dia fokola e bundu diayikilwanga vo “Nzila.”—Mav. 9:1, 2; tala e babu, “ Wisa kia Saulu Kuna Damaseke.”

3, 4. (a) Nkia diambu diabwila Saulu? (b) Nkia yuvu tubadika?

³ Vana vau, o ntemo watemena Saulu. Awana kakangalanga yandi, bamona o ntemo yo sivika kikilu. Saulu wakituka mpofo yo bwa vana ntoto, i bosi, wawá e ndinga yatuka kuna zulu yavova vo: “E Saulu, e Saulu, ekuma okumbangikilanga?” Lembi bakula dina diavangamanga, wavutula vo: “Ongeye u nani e Mfumu?” E ndinga yatuka kuna zulu yamvutula vo: “Mono i Yesu, ona obangikanga.” E mvutu zazi, nanga zatokanesa kikilu Saulu.—Mav. 9:3-5; 22:9.

⁴ Adieyi tulenda longoka muna mvovo miantete o Yesu kavovesa Saulu? O fimpa mana mavangama vava Saulu kaviluka o ntima, nkia nluta dilenda kututwasila? Nkia mambu tulenda longoka muna mpila e nkutakani yasadilanga e kolo kia luvuvamu vava Saulu kaviluka o ntima?

5, 6. Adieyi tulenda longoka muna mvovo miantete o Yesu kavovesa kwa Saulu?

⁵ Vava Yesu kamokena yo Saulu kuna fula dia Damaseke, kanyuvula  ko vo: “Ekuma obangikilanga alongoki ame?” Kansi, nze una tumwene kala, wavova vo: “Ekuma okumbangikilanga?” (Mav. 9:4) Ediadi disonganga vo Yesu omonanga e ntantu muna ntima vava alandi andi bemweswanga e mpasi.—Mat. 25:34-40, 45.

⁶ Avo mu bangikwa una mu kuma kia lukwikilu lwaku muna Kristu, zaya wo vo Yave yo Yesu bazeye mpasi zaku. (Mat. 10:22, 28-31) Dilenda kala vo yamu wau, Yave kafokwele mpasi zaku ko. Kansi, sungamena dio vo Yesu wamona Saulu vava kayikama awana bavonda Setefano, wamona mpe vava kakanganga alongoki andi akwikizi muna nzo zau kuna Yerusaleme. (Mav. 8:3) Kansi, Yesu kavanga diambu ko muna kolo kiokio. Kana una vo i wau, Yave wasadila Kristu mu vana Setefano ye alongoki ankaka e ngolo bavuanga o mfunu muna tatidila e kwikizi kiau.

7. Adieyi ofwete vanga mu zizidila lubangamu?

⁷ Ongeye mpe olenda zindalala muna ntangw’a lubangamu. Mu nkia mpila? (1) Kala ye kani diasikila ye kwikizi, kana nkutu nkia diambu dikubwila. (2) Lomba lusadisu lwa Yave muna sambu. (Fili. 4:6, 7) (3) Yambula vo Yave kalanda e kunda. (Roma 12:17-21) (4) Bunda e vuvu vo Yave okuvana o nkuma muna zindalala yavana yandi kibeni kefokola lubangamu muna ntangw’andi.—Fili. 4:12, 13.

8, 9. Aweyi Anania kamona mu kuma kia kiyekwa kavewa?

⁸ Vava Yesu kavana e mvutu muna kiuvu kia Saulu vo: “Ongeye u nani e Mfumu?” Wamvutula vo: “Telama, kota muna mbanza, ozayiswa dina ofwete vanga.” (Mav. 9:6) Saulu ona wakituka mpofo, wanatwa kuna nzo ina kalwakila kuna Damaseke yo samba mu lumbu tatu lembi dia. Muna kolo kiokio, Yesu wazayisa mambu matadidi Saulu kwa Anania wa nlongoki, “ona wasilwanga kimbangi kiambote kwa Ayuda awonso” bazingilanga muna Damaseke.—Mav. 22:12.

⁹ Owau, yindula una Anania kamona. O ntu a nkutakani, i sia vo, Yesu Kristu  ona wafulwa wamokenanga yandi yo kumvana kiyekwa kiamfunu. Lau diampwena, kansi kiyekwa kiampasi mpe kiakala. Vava kazaya wo vo Saulu kemokena yandi, Anania wavutula vo: “E Mfumu, wantu ayingi yawidi bavovelenge mambu ma muntu ndioyo ye mpasi zawonso kavangidi kw’aveledi aku muna Yerusaleme. Oveno mpe e wisa kwa nganga zambuta kimana kakanga awonso bevovelanga e nkumbu aku okwaku.”—Mav. 9:13, 14.

10. Adieyi tulongokele muna mpila Yesu kamokenena yo Anania?

¹⁰ Yesu katumba Anania ko wau kayika e ntokani zandi. Kansi, wamvana tuludiku twasikididi. Yesu wansonga mpe ngemba muna kumvovesa e kuma kamvanina e kiyekwa kiaki kiampasi. Yesu wavova mu kuma kia Saulu vo: “O muntu ndioyo i sadilwa yasola mu nata e nkumbu ame kwa esi zula, kw’atinu  ye kwa wan’a Isaele. Kadi itoma kunsonga e mpasi zawonso kemona muna nkumbu ame.” (Mav. 9:15, 16) Anania walemvokela Yesu vana vau. Wayenda wanana yo Saulu wa mbangiki yo kumvovesa vo: “E Saulu, e mpangi, o Mfumu Yesu ona omonekene kwa ngeye muna nzila ina wizidi, untumini kimana o meso maku mamona diaka yo zala yo mwand’avelela.”—Mav. 9:17.

11, 12. Nkia mambu tulongokele mu kuma kia Yesu, Anania yo Saulu?

¹¹ Mambu mayingi tulongokele mu kuma kia Yesu, Anania yo Saulu. Kasikil’owu, Yesu ofilanga e salu kia umbangi nze una kasila nsilu. (Mat. 28:20) Kana una vo ke mokenanga yo wantu ko o unu, Yesu ofilanga e salu kia umbangi muna sadila ntaudi a kwikizi ona kasola mu lunga-lunga e selo ya nzo andi omu lumbu yeto. (Mat. 24:45-47) E selo yambuta befilanga ateleki ye aviti a nzila mu kwenda vavi akwa luzolo lwambote ana bazolele zaya mayingi mu kuma kia Kristu. Nze una tumwene muna kapu kiviokele, ndonga muna wantu awaya besambanga muna lomba lusadisu kwa Nzambi. I bosi, Mbangi za Yave bekubakingulanga.—Mav 9:11.

¹² Anania watambulwila e kiyekwa kavewa yo sambulwa. Nga ongeye mpe olemvokelanga o nkanikinu wa sila umbangi una ufwene, kana nkutu vo e salu kiaki wonga kikumwesanga? Kuna kwa akaka, o sila umbangi muna nzo ye nzo yo mokena yo wantu ana ke bazeye ko, dilenda kubatokanesa. Vo i akaka, diampasi dikalanga mu sila umbangi muna fulu yatekela, muna bala-bala, muna telefone yovo muna nkanda. Anania wasunda wonga yo sadisa Saulu katambula mwand’avelela. b Anania wasambulwa kadi wabunda e vuvu muna Yesu yo kwikila vo Saulu olenda kituka mpangi andi. Nze Anania, yeto mpe tulenda sunda o wonga avo tubundidi e vuvu muna Yesu ona ofilanga e salu kia umbangi, songa e ngemba kwa wantu yo kwikila vo wantu balenda kituka ampangi, kana nkutu awana bekutumwesanga o wonga wasaka.—Mat. 9:36.

13, 14. Avo u nlongoki a Bibila walembi vubwa, adieyi olenda longoka muna mbandu a Saulu?

¹³ Vana vau, Saulu wayantika sadila mana kalongoka. Vava kawukwa, wavubwa yo yantika lungana ye alongoki kuna Damaseke. Kansi, ke diau kaka ko kavanga. Bibila kivovanga vo: “Vana vau oyantikidi longa muna masambilu mu kuma kia Yesu vo, yandi i Mwan’a Nzambi.”—Mav. 9:20.

 ¹⁴ Avo u nlongoki a Bibila walembi vubwa, nga olenda landa mbandu a Saulu muna sadila mana olongokanga vana vau? Dialudi vo, Saulu wamona masivi Kristu kavanga kwa yandi kibeni ye kalukatikisu ko vo ediadi diansadisa mu vanga diambu. Kansi, wantu ankaka mpe bamona masivi ma Yesu. Muna bonga e nona, buka kia Afarisi bamona vava Yesu kawuka muntu ona wakala ye koko kwa yuminina ye ayingi muna Ayuda bazaya wo vo Yesu wafutumuna Lazaro. Kana una vo iwau, ke bakwikila muna Yesu ko ye bakituka nkutu akwa nsoki. (Maku 3:1-6; Yoa. 12:9, 10) Nswaswani yo yau, Saulu wasoba emvimba. Ekuma Saulu kakwikidila muna Yesu, kansi akaka ke bankwikila ko? Kadi, Saulu wavuminanga Nzambi ke mu wantu ko ye wavutulanga matondo muna nkenda kasongwa kwa Kristu. (Fili. 3:8) Avo ovangidi diau dimosi, kuyambula ko vo konso diambu diasima mu sala e salu kia umbangi yo kukifwanisa muna vubwa.

15, 16. Adieyi Saulu kavanga muna masambilu? Adieyi Ayuda bavanga kuna Damaseke?

¹⁵ Yindula una nkangu bamona vava Saulu kayantika longa mambu ma Yesu muna masambilu. Basivika yo funga makasi, bakiyuvulanga vo: “Ke yandi ko wabangikidingi awana bavovelenge nkumbu yayi muna Yerusaleme?” (Mav. 9:21) Vava kasasilanga e kuma kasobela ngindu zandi mu kuma kia Yesu, Saulu ‘wasonganga ye sikididi kiawonso vo ndioyo i Kristu.’ (Mav. 9:22) Kana una vo iwau, kalenda soba ngindu za wantu awonso ko ana batatidilanga e kinkulu ye bazala ye ntima mia lulendo. Kansi, Saulu kayoya ko.

¹⁶ Vava vavioka mvu tatu, Ayuda kuna Damaseke batantana yo Saulu. I bosi, bavava kumvonda. (Mav. 9:23; 2 Kor. 11:32, 33; Ngal. 1:13-18) Vava diambu diadi diazayakana, Saulu wabaka nzengo za tina kuna kinsweki. Wakulumunua muna kitunga vana vundu dia yaka kia mbanza. Luka wayikila awana basadisa Saulu katina vo “alongoki [a Saulu].” (Mav. 9:25) E mvovo miami misonganga vo, akaka muna awana bawá Saulu kuna Damaseke, batambulwila e nsangu zambote yo kituka alandi a Kristu.

17. (a) Adieyi wantu ankaka bevanganga vava bewanga e nsangu zambote? (b) Adieyi tufwete kwamanana vanga, ekuma?

¹⁷ Vava wayantika zayisa kwa yitu, akundi ye wantu ankaka e mambu mambote walongokanga muna Bibila, nanga wayindula vo yau awonso betambulwila e nsangu zambote mu kuma kia ndekwa wasadila muna kubasasila zo. Dilenda kala vo akaka muna yau batambulwila, kansi ndonga muna yau ke batambulwila ko. Nanga ankaka nkutu muna yitu yaku, bayantika kumwena nze mbeni. (Mat. 10:32-38) Kansi, avo okwamanene tomesa e ndekwa zaku za sasila e Diambu dia Nzambi yo sadila mana olongokanga muna zingu kiaku, kana nkutu awana bekutelamenanga balenda soba e ngindu zau.—Mav. 17:2; 1 Pet. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Nkia diambu diavangama vava Banaba katanina Saulu? (b) Aweyi tulenda tanginina mbandu a Banaba yo Saulu?

¹⁸ Vava Saulu kalwaka muna Yerusaleme, tulenda bakula e kuma alongoki  bakadila ye lukatikisu vava kavovanga vo wakituka nlongoki a Kristu. Kansi, vava Banaba kantanina, antumwa bantambula ye Saulu wakala yau mu fikolo. Saulu nlungaladi kakala, kansi kamwena nsangu zambote nsoni ko. (Roma 1:16) Saulu wasamuna e nsangu zambote kuna Yerusaleme ye unkabu wawonso, kanele vo i kûna kayantikila bangikila alongoki a Yesu Kristu. Ayuda muna Yerusaleme bafunga makasi vava bawá vo muntu ona wakala kuna ndambu au, wayantika yikama e mbeni zau ye bavava kumvonda. Bibila kivovanga vo: “Ampangi vava bazaya wo, bakulumukini yandi [Saulu] kuna Kaisaria, bansindikidi kuna Taso.” (Mav. 9:30) Saulu walemvokela luludiku Yesu kavana muna nkutakani. Yandi ye mpangi muna nkutakani, babaka nluta.

¹⁹ Tumwene vo Banaba wabaka nzengo za sadisa Saulu. Kalukatikisu ko vo, e fu kiaki kia zola, kiasadisa e selo yayi ya Yave akwa vema, mu kituka se akundi ambote. Nga otangininanga Banaba muna vana lusadisu ye nsi a ntima wawonso kwa ateleki ampa mu nkutakani, muna salanga yau kumosi muna salu kia umbangi yo kubasadisa mu nungunuka muna mwanda? Avo ovangidi wo, otambula nsambu zayingi. Avo u nteleki wampa, nga otangininanga mbandu a Saulu muna tambulwila lusadisu bekuvananga? O sala kumosi ye ateleki azikuka, dikusadisa mu tomesa e ndekwa zaku muna salu kia umbangi ye okala ye kiese kia vanga yikundi yambote ina ilenda zingila yakwele mvu.

20, 21. Aweyi selo ya Yave muna tandu kiantete ye mu lumbu yeto betoma sadilanga e kolo kia luvuvamu?

²⁰ Vava Saulu kakituka Nkristu yo vaika kuna Yerusaleme muna luvuvamu, “e nkutakani muna Yuda yawonso, Ngalili ye Samaria, yavuvama.” (Mav. 9:31) Aweyi alongoki batoma sadila e ‘ntangwa yayina yambote?’ (2 Tim. 4:2) Bibila kivovanga vo ‘bakumikwanga.’ Antumwa ye mpangi zankaka, bakumikanga lukwikilu lwa alongoki yo vita o ntu muna nkutakani ekolo “yakangadilanga muna vumi wa Yave ye muna lufiaulwisu lwa mwand’avelela.” Muna bonga e nona, Petelo wasadila e lau diadi muna kasakesa alongoki kuna mbanz’a Luda ye kuna ndimb’a Sarone. E ngolo kavanga, zasadisa wantu ayingi bazingilanga muna mbanz’a Luda ye muna mavata makala lukufi, kimana bakwikila muna “Mfumu.” (Mav. 9:32-35) Alongoki ke bayambula ko vo konso diambu diavunzanesa e kani diau, kansi bavanga mawonso muna salaziananga yo samuna e nsangu zambote. Ediadi diasadisa kimana e nkutakani ‘yawokela.’

²¹ Kuna mfoko a tandu kia 20, Mbangi za Yave mu nsi zayingi, bakota mpe muna ‘kolo kia luvuvamu’ nze kina Akristu a tandu kiantete bakala kiau. E tuyalu twayingi twabangikanga nkangu a Nzambi mu mvu miayingi, vana  vau twafokoka ye nsiku mina miasimanga e salu kia umbangi, miakululwa yovo miakatulwa. Ndonga muna Mbangi za Yave, basadila e lau diadi mu samuna e nsangu zambote yo tambula nluta miayingi.

22. Aweyi olenda toma sadila luvevoko lwaku?

²² Nga otoma sadila luvevoko una lwau? Avo e salu kia Yave ke kiasimwa ko muna nsi ina ozingilanga, zaya wo vo Satana olenda kuvukumuna kimana wakivana mu vava mavua vana fulu kia sia e salu kia Kintinu vana fulu kiantete. (Mat. 13:22) Kuyambula ko vo Satana kavukumuna. Toma sadila konso ntangw’a luvuvamu una yau. Sadila e lau diadi muna sila umbangi una ufwene yo kumika ampangi muna nkutakani. Sungamena dio vo mambu malenda soba vana vau.

23, 24. (a) Nkia mambu tulenda longoka muna lusansu lwa Tabita? (b) Nkia kani tufwete kala diau?

²³ Tala diambu diavangama kwa nlongoki a nkento ona wakala ye nkumbu a Tabita yovo Doka. Ku Yafo kazingilanga, e mbanza yayi lukufi yakala ye Luda. Mpangi ndioyo wa nkwa kwikizi watoma sadilanga e ntangwa ye ngangu zandi. “Mavangu mayingi mambote kakala mau” ye watoma sadisanga ampangi. Kansi, vana vau wabakama kimbevo yo fwa. c O lufwa lwandi, lwatoma kendeleka alongoki kuna Yafo, musungula akento bafwila akala ana kasadisanga. Vava Petelo kalwaka muna nzo ina mpangi bakubikilanga e vimbu dia Tabita kimana diazikwa, wavanga e sivi dina ke diateka vangama ko vana kati kwa antumwa za Yesu Kristu. Petelo wasamba i bosi, wafutumuna Tabita. Yindula e kiese bamona akento bafwila akala ye alongoki ankaka, vava Petelo kabavovesa vo bakota muna suku yo mona vo Tabita wavutuka diaka zinga! Kieleka, e sivi diadi diabakasakesa kikilu mu zizidila e mpasi zadi kubabwila. Tulenda bakula e kuma e sivi diadi ‘diazayakena muna Yafo yawonso ye ayingi bakwikila muna Mfumu.’—Mav. 9:36-42.

²⁴ Mambu mole tulongokele muna lusansu lwa lufiaulwisu lwa Tabita. (1) E zingu kieto kiankufi. Muna kuma kiaki, diambote twakivangila nkumbu ambote vana ndose a Nzambi ekolo tuna moyo. (Kim. 7:1) (2) E vuvu kia lufuluku kiakieleka. Yave wamona mavangu mayingi mambote Tabita kavanganga, muna kuma kiaki, wansenda. Yave osungamena e salu  kieto ye okutufutumuna avo tufwidi vitila Armangedo. (Ayib. 6:10) Ozevo, kiakala vo mu “ntangw’ampasi” tuna yovo mu ‘kolo kia luvuvamu,’ tuzindalala sila umbangi mu kuma kia Kristu una ufwene.—2 Tim. 4:2.