Yave i Nzambi aludi oyikwanga muna Bibila, yandi i Mvangi a lekwa yawonso. (Lusengomono 4:11) E ngunza nze Abarayama yo Mose basambilanga Yave wauna Yesu kavanga. (Tuku 24:27; Luvaiku 15:1, 2; Yoane 20:17) O Yave ke Nzambi a buka kimosi kaka ko kia wantu, kansi Nzambi a “nza yawonso.”—Nkunga 47:2.

 Bibila kivovanga vo Yave i nkumbu a Nzambi. (Luvaiku 3:15; Nkunga 83:18) E nkumbu yayi mu verbu ya Kiyibere yatuka, ina ye nsas’a vo “kituka.” Akwa ngangu ayingi bekwikilanga vo e nkumbu yayi ina ye nsas’a vo: “Oyandi Okadisanga.” E nsasa yayi ifwanukini kikilu kwa Yave, kadi yandi i Mvangi a lekwa yawonso ye olungisanga e kani diandi. (Yesaya 55:10, 11) Bibila kikutusadisanga mpe mu zaya e mpila muntu kena o Yave, musungula e fu kiandi kisundidi, i sia vo, zola.—Luvaiku 34:5-7; Luka 6:35; 1 Yoane 4:8.

 Yave i nkumbu a Nzambi muna Kikongo, yatuka muna sono yá ya Kiyibere, יהוה (YHWH), iyikilwanga vo Tetragrama. E mpila nkumbu yayi yayikilwanga muna Kiyibere kiankulu ke izayakene ko. Kansi e “Yave” i mpila itoma sadilwanga mu nsekola za nding’a Kikongo. E Bibila kiantete kia Kingelezo kiasadila nkumbu a Nzambi, i nsekola ya William Tyndale ya mvu wa 1530. a

E mpila yayikilwanga e nkumbu a Nzambi muna Kiyibere kiankulu, ekuma ke izayakene ko?

 E mvovo miawonso muna Kiyibere kiankulu, ke miakalanga ye vogais ko, i sia vo, “a, e, i, o, u”. Vava wantu batanganga e Kiyibere, yau kibeni bakotesanga e sono yayi. Kansi, vava kiafokoka sonekwa e Sono ya Kiyibere (Velho Testamento), Ayuda ayingi bayantika yima e ngindu zabendomoka za sia vo, diambi mu yika e nkumbu a Nzambi. Muna kuma kiaki, vava batanganga e sono mu nding’a ngolo, bavingisanga mazina nze “Mfumu” yovo “Nzambi” vana fulu kia nkumbu a Nzambi. Ekolo mvu miayingi miaviokanga, e ngindu zazi zabendomoka zamwangana, malembe-malembe e mpila yayikilwanga nkumbu a Nzambi yayantika vila. b

 Akaka beyindulanga vo e nkumbu a Nzambi yayikilwanga vo “Yahweh,” kansi akaka ngindu zaswaswana bena zau. Ngungu mosi ya Mbu Afwa ina ye tini kia nkand’a Levitiku muna Kingerekia, yasekolwa e nkumbu a Nzambi vo Iao. Vana ntandu, asoneki a Mingerekia a tandu kiantete basonga mpe mpila zankaka zayikila e nkumbu a Nzambi nze Iae, I·a·be′ ye I·a·ou·e,′ kansi ke vena ziku ko kisonganga kana ayeyi i mpila yayikilwanga muna Kiyibere kiankulu. c

Ngindu zabendomoka mu kuma kia nkumbu a Nzambi muna Bibila

 Ngindu zabendomoka: E nkumbu a Nzambi ke ifwete koteswa muna Bibila ko kadi ke muntu ko ozeye e mpila yayikilwanga muna Kiyibere.

 Ludi: E ngindu zazi zisonganga vo Nzambi ovavanga vo wantu bevovanga e ndinga zaswaswana bayikila nkumbu andi mu mpila imosi. Kansi, Bibila kivovanga vo selo ya Nzambi kuna nza ankulu ndinga zaswaswana bavovanga ye bayikilanga nkumbu mu mpila yaswaswana.

 Badika nona kia Yosua wa mfundisi wa musi Isaele. Muna tandu kiantete, Akristu ana bavovanga Kiyibere bayikilanga nkumbu andi vo Yehoh·shuʹa, kansi ana bavovanga Kingerekia bayikilanga yo vo I·e·sousʹ. Bibila kisadilanga nkumbu a Yosua wauna yasekolwelwa muna Kingerekia. Ediadi disonganga vo Akristu bavanga dina bamona vo diambote: bayikilanga e nkumbu mun’owu wa ndinga zau.—Mavangu 7:45; Ayibere 4:8.

 E ndekwa zazi mpe zafwana sadilwa mu sekola e nkumbu a Nzambi. E diambu disundidi o mfunu, ke mpila yayikilwanga nkumbu a Nzambi ko, kansi ivutulwisa yo vana fulu yandi muna Bibila.