1912-жылдын 1-июнундагы «Күзөт мунарасында» мындай деп жазылган: «Окурмандарыбыздын көбүнүн эле көзү көрбөгөн тааныштары бар болсо керек. Азиздер окуй алышы үчүн акысыз адабияттарды ала алышат. Бул адабият кагаз бетинде манжалар менен кармаганда дөмпөйүп чыгып турган тамгалар менен жазылган. Көзү көрбөгөндөрдүн көбү келечекте мол баталарды ала турганын билип аябай кубанышат».

 Бул сөздөр жазылганда, англис тилинде Брайл арибинин бүтүндөй бир системасы жок болчу. Ал эми Жахабанын Күбөлөрү ошол кезде эле жакшы кабарды «дөмпөйүп чыгып турган тамгалар» менен, башкача айтканда, Брайл ариби менен бөлүшө алышкан. Бул иш азыркыга чейин уланып жатат. Бүгүнкү күндө адабияттарыбыз Брайл арибинде 50дөн ашык тилде чыгып турат. Анда бул иш кантип жүргүзүлүп жатат?

 Эң эле алгач текстти Брайл арибиндеги тамгаларга өзгөртүп алыш керек. Нью-Йорк штатындагы Патерсондо Текст даярдоо кызматында эмгектенген Майкл Миллен мындай деп бөлүшөт: «Мурун биз текстти өзгөртүш үчүн башкалар ойлоп тапкан коммерциялык программаны колдончубуз. Бирок ал программада бизге керектүү тилдердин баары эле жок болчу. Азыр болсо Watchtower Translation System программасын колдонобуз. Анын жардамы менен дүйнө жүзүндөгү көптөгөн тилдерге текстти Брайл арибиндеги тамгаларга өзгөртө алабыз. Дүйнө жүзүндө буга окшогон бир да программа жок деп ойлойм».

 Брайл арибиндеги адабияттарда текст эле эмес, сүрөттөрдүн түшүндүрмөсү да бар. Мисалы, «Түбөлүккө рахаттанып өмүр сүр!» деген китептин мукабасындагы сүрөткө мындай түшүндүрмө берилген: «Көк шебер төшөлгөн, тегерете адырлар, тоолор менен курчалган ийри-буйру жолдо кетип бараткан киши». Кызмат жардамчысы жана пионер болуп кызмат кылган көзү көрбөгөн Жамшед мындай дейт: «Сүрөттөргө берилген түшүндүрмөлөр мен үчүн баа жеткис, теңдешсиз белек».

 Текст өзгөрүлгөндөн кийин Брайл арибинде адабияттар чыгарылган филиалдарга файлдар жөнөтүлөт. Басып чыгарып жатканда манжалар менен барактарды тешип албаш үчүн жана көпкө колдонууда тамгалардын формасы өзгөрүп кетпеши үчүн калың, сапаттуу кагаз колдонулат. Анан ал барактар чогултулуп, бириктирилет. Андан кийин жыйналыштын адабияттарга берилген кадимки буйрутмасы аркылуу же жергиликтүү почта кызматында «көзү көрбөгөн адамдар үчүн акысыз жөнөтүү кызматы» бар болсо, ошол аркылуу жөнөтүлөт. Зарыл учурларда филиалдар азиз же көзү начар көргөн ишенимдештербиз жыйналыш жолугушууларына керектүү адабияттарды ала алышы үчүн, тез жеткирүү кызматын уюштурушат.

 Бул ишти аткарыш үчүн көп убакыт жана акча-каражат талап кылынат. Нью-Йорк штатындагы Уолкиллдеги басмаканабызда Брайл арибиндеги эки Ыйык Китепти чыгарыш үчүн кадимки 50 000 Ыйык Китепти чыгарганга кеткен убакыт талап кылынат. Англис тилиндеги 2-даражадагы Брайл арибинде басылып чыгарылган ар бир Ыйык Китеп 25 томдон турат. Ал эми ага кеткен материалдардын чыгымы кадимки Ыйык Китепке a кеткен чыгымдан 123 эсе кымбатыраак турат. Ал 25 томдун мукабасына эле, болжолу менен, 150 АКШ доллары сарпталат.

 Бул адабияттарды басып чыгарууга жардам берген ишенимдештерибиз аткарып жаткан иши тууралуу кандай ойдо? Түштүк Африканын филиалында кызмат кылган Надя деген ишенимдешибиз мындай дейт: «Азиз же көзү начар көргөн ишенимдештерибиздин жашоосу оңой эмес. Аларга жардам бериш үчүн бир аз да болсо салымымды кошуп жатканыма сыймыктанам. Бул — Жахабанын аларды аябай жакшы көрөрүнүн айкын далили».

 Эгер көзү көрбөгөн киши Брайл арибинде окуй албасачы? Бир нече жыл мурун «Брайл арибинде окуганды үйрөнүү» деген китепче чыккан. Андагы текст Брайл арибинде да, кадимки текст болуп да жазылган. Ал көзү көрбөгөндөргө Брайл арибинде окуганды үйрөнгөнгө жардам берүү максатында чыгарылган. Китепче менен кошо Брайл арибинде жазыш үчүн керектүү шайман жана калем берилет. Алардын жардамы менен адам Брайл арибинде жазганды үйрөнөт. Бул көнүгүүлөрдүн аркасында ал тамгаларды жаттап калып, кийин манжалары менен кармаганда аларды аныктай алат.

 Азиз же көзү начар көргөн ишенимдештерибиз бул адабияттар жөнүндө кандай ойдо? Гаитиде жашаган Эрнсте Брайл арибиндеги бир да адабият жок болчу. Жыйналыш жолугушууларында тапшырма менен чыкканда же жооп бергенде эстеп калган нерселерин эле айтып берчү. Ал мындай дейт: «Азыр болсо каалаган учурумда колумду көтөрүп, жооп бере алам. Башка боордошторумдан эч нерсе менен айырмаланбай калдым. Баарыбыз тең бирдей рухий тамакты алып жатабыз».

 Австриядагы көзү начар көргөн Ян деген аксакал жыйналышта «Күзөт мунарасын» жана жыйналыштын Ыйык Китеп изилдөөсүн алып барат. Ал мындай деп ой бөлүшөт: «Биздин уюмдун адабияттары Брайл арибиндеги башка адабияттардан алда канча түшүнүктүүрөөк. Анткени бизде беттердин номурлары, оңой табылган шилтемелер жана сүрөттөрдүн так түшүндүрмөлөрү бар».

 Түштүк Кореяда пионер болуп кызмат кылган Сонуктун көзү да көрбөйт, кулагы да укпайт. Мурун ал дайыма жыйналыш жолугушууларында тактилдик ыкма менен которгон котормочуга муктаж болчу. Азыр болсо Ыйык Китепке негизделген адабияттарды өз алдынча Брайл арибинде окуй алат. Ал мындай дейт: «Брайл арибинде башка адабияттарды окуу аябай эле кыйынга турат, себеби кээ бир жерлерде чекиттер басылган эмес, сызыктары түз эмес, кагазы болсо аябай эле жука жана сапатсыз. Жахабанын Күбөлөрү болсо алда канча сапаттуу, калың кагазды колдонушат, чекиттер да өз ордунда турат. Ошонун аркасында оңой эле окуй алам». Ал мындай деп кошумчалайт: «Мурун Ыйык Китепке негизделген адабияттарды бирөөнүн жардамы менен гана изилдей алчумун, азыр болсо өз алдымча изилдөө жүргүзө алам. Жума сайын жыйналыш жолугушууларыбызга даярданып, толук кандуу катыша алганыма аябай сүйүнөм. Брайл арибинде чыгарылган ар бир адабиятты окуп чыгам. Бул мага абадай эле керек. Ансыз жашоомду элестете албайм!»

 Башка адабияттарыбыздагыдай эле, Брайл арибинде чыгарылган адабияттарда мындай деп жазылган: «Бул адабият сатылбайт жана дүйнө жүзү боюнча жүргүзүлгөн, тартуу кылынган каражат менен каржыланган ыйык китептик билим берүү ишинде колдонуу үчүн чыгарылат». Donate.pr418.com. сайтында жазылган жолдор менен чын жүрөктөн берип жаткан тартууларыңарга ыраазычылык билдиребиз. Силердин берешендигиңердин аркасында бардык адамдар, анын ичинде азиз жана көзү начар көргөндөр да рухий тамакты мол алып жатышат.