«Бирдеме өрттөнүп жатат!» Кайната-кайненесиникинде эртең менен чай ичип отурган Сандра үйдүн жанындагы сарайдын эшиги өрттөнүп жатканын көрүп калган. Жолдошу Томас экөө дароо эле өрттү өчүрүүгө киришишкен. Сандра түз эле өрт өчүргүчтү көздөй чуркаган. Томас болсо эмне өрттөнүп жатканын көрүш үчүн сарайды көздөй чуркаган. Сандра тез аранын ичинде өрт өчүргүчтү күйөөсүнө алып барып берген. Томас аны менен өрттү дароо өчүргөн. Сандра: «Тез аранын ичинде иш-аракет кылбаганда, сарай түп орду менен күйүп кетмек экен»,— деп эскерет.

Томас менен Сандрага дүрбөлөңгө түшпөй, дароо иш-аракет кылганга эмне жардам берген? Алар Жахабанын Күбөлөрүнүн Зельтерстеги (Германия) филиалында кызмат кылган миңдеген ишенимдештери менен бирге өрт чыгып кеткенде эмне кылыш керектигин үйрөнүшкөн.

Зельтерстеги 30 гектар жерди ээлеген Бейтел комплексинде кеңселер, жатак үйлөр эле эмес, өрт чыгып кетүү ыктымалдуулугу жогору болгон кир жуучу жай, басмакана жана башка ар кандай устаканалар жайгашкан. Андыктан филиалдын коопсуздукту сактоо жана айлана-чөйрөнү коргоо бөлүмү өрттүн алдын алуу боюнча атайын программа иштеп чыккан. Ага ылайык, филиалдагы өрт өчүрүүгө жооптуу топ өкмөттүн өрт өчүрүү кызматы менен кызматташып, өрт чыкканда эмне кылуу керектигин үйрөнгөн. Ошондой эле филиалда кызмат кылган ыктыярчылардын баары төмөнкү нерселерди дайыма кылып турат:

• Эвакуация учурунда кайсы жолдор менен эшикке чыгуу керектигине көнүгүп турушат.

• Өрт коопсуздугу боюнча өткөрүлгөн жолугушууларга катышып турушат.

• Өрттү жаңы башталганда эле өчүрүүнү үйрөнүшөт.

Ушундайча, ыктыярчылар өрт чыгып кеткен учурларда дароо тийиштүү иш-аракет кыла алышат.

Өрт өчүрүүгө көнүгүп жатышканда ыктыярчылар өрттү өздөрүнө зыян келтирбей өчүргөндү үйрөнүшөт. Өрт өчүрүү боюнча сабакка акыркы жолу кенже класста катышкан Кристин филиалдагы өрт өчүрүү боюнча өткөрүлгөн иш-чаралардан үйрөнгөндөрү тууралуу мындай дейт: «Мен дароо эле өрт өчүргүчтү алдым да, аны ачып, өрткө шамал үйлөбөгөн тарабынан бардым. Болбосо, өрттүн жалыны бетке урмак. Анан өрттү өчүрдүм. Бизди өрттү төрт-беш киши болуп чогуу өчүргөнгө да үйрөтүштү».

Филиалда ыктыярчыларды өрт коопсуздугуна үйрөткөн адис катары кызмат кылган Дэниел мындай деп ой бөлүшөт: «Өрт өчүргөндү үйрөткөн иш-чараларга катышуу өрттөн коркпогонго жардам берет. Өрт чыкканда адамдар көбүнчө эмне кылышты билбей туруп калышат. Аларга: „Эмне кылыш керек? Өрт өчүргүчтү кантип колдонот?“ — деген ойлор келип, дүрбөлөңгө түшө башташат. Эгер алар эмне кылышты билишсе, өрттүн алоолонуп тутанып кетишине бөгөт коё алышат». Ал кошумчалагандай, өрт өчүргөндү үйрөнүп жаткандар «өрт өчүргүчтү туура кармап, аны менен өрттү өчүргөндү үйрөнүшөт. Андыктан өздөрүн ишенимдүү сезип, кокус, өрт чыгып кетсе, дароо иш-аракет кылууга даяр болуп калышат».

Көптөр мындай окутууга абдан ыраазы. Мурунураак сөз кылынган Кристин: «Өрт өчүргүчтү өмүрүмдө биринчи жолу кармап көрдүм. Муну ар бир иши үйрөнсө жакшы болот деп ойлойм»,— дейт. Аэропортто иштеген Надя деген Жахабанын Күбөсү филиалга бир нече күн келип жардам берип турат. Ал мындай дейт: «Он жылдан бери аэропортто өткөрүлүп турган өрт коопсуздугу боюнча жолугушуулардан өрт өчүргөндү теория жүзүндө эле билчүмүн. Ал эми өрт чыкканда кандай иш-аракет кылуу керектигин иш жүзүндө филиалдан үйрөндүм. Ошондон кийин өзүмдү ишенимдүүрөөк сезип калдым. Эми өрт чыкканда эмне кылышты жакшы билем».

Өрт өчүрүүгө байланыштуу филиалдан үйрөнгөндөрү Сандрага кайнатасынын үйүндөгү өрттү дароо өчүрүүгө жардам берген. «Окутуудан кийин өрт өчүргүчтү колдонгондон көп коркпой калдым,— дейт ал.— Мындай окутуунун жыл сайын болуп турганы жакшы экен. Өрттү өчүргөнгө ошол жактан үйрөнгөндөрүм жардам берди деп ишенимдүү түрдө айта алам».

Өкмөттүн өрт өчүрүү кызматы филиалдын аймагында өрт өчүрүүгө байланыштуу ыкчам машыгуу иштерин дайыма өткөрүп турат. Башкы өрт өчүргүч Тео Некерманн мырза бул иш-чаранын эмне үчүн өткөрүлүп турарын мындай деп түшүндүргөн: «Биздин топ чоң шаардын чет жакасындагы Зельтерс шаарчасына жооптуу. Биздин милдетибизге көбүнчө менчик үйлөрдө же кабат үйлөрдө чыккан өрттү өчүрүү кирет. Ал эми Жахабанын Күбөлөрүнүн филиалы, алардан айырмаланып, чоң аймакты ээлейт, чоң-чоң имараттар да бар, өндүрүштүк шаймандар да колдонулат. Эгер бул имараттарда өрт чыгып кете турган болсо, аны өчүрүүгө бизге кошумча даярдык керек. Ошол себептен ыкчам машыгуу иштерин ушул жердин өзүндө өткөрүп жатканыбыздын пайдасы чоң».

Филиалдын өрт өчүрүү тобунда кызмат кылган 100дөн ашуун ыктыярчы өкмөттүн өрт өчүрүү кызматында иштегендерден адамдарды өрттөн куткарганды жана өрт коопсуздугуна байланыштуу иш-чараларды жүргүзгөндү үйрөнүп, ыкчам машыгууларга катышып турушат. Некерманн мырза: «Биз силердин өрт өчүрүү тобуңарга жогору баа беребиз. Алардын жардамысыз, филиалыңарда өрттүн алды алуу иш-чараларды жүргүзүү жана өрт өчүрүүгө машыгуу кыйла оор болмок»,— дейт.

2014-жылдын февраль айында бир кечте филиалда өрт чыгып кетүү коркунучу туулганда, өрт өчүрүү кызматы менен филиалдын өрт өчүрүү тобу ошондой кырсыкка даяр экенин көрсөтүшкөн. Филиалдын жатак үйлөрүнүн бирин кара түтүн каптап калган. «Түтүн ушунчалык коюу болгондуктан, колдорубузду бетибизге алып келсек да, көрүнбөй калган,— деп эскерет жогору жакта сөз кылынган Дэниел.— Биз дароо эле өрт өчүрүү кызматына чалып, 88 бөлмөдө жашагандардын баарын коопсуз жакка алып чыга баштадык. Өрт өчүрүүчүлөр келгиче эле имараттын ичиндегилердин баарын сыртка алып чыгып жетишкенбиз». Некерманн мырза мындай деген: «Франкфурт сыяктуу ири шаардагы чоң имаратта жашагандарды тез аранын ичинде эвакуациялоо оңой иштерден эмес. Силер укмуштай тартиптүү экенсиңер. Өрт өчүрүү тобуңар да укмуш уюшкандыкта иштейт экен». Өрт өчүрүүчүлөр түтүндүн кайдан чыгып атканын аныктап, аны зыянсыздандырышкан. Эч ким жабыркаган эмес. Имараттар да зыянга учураган эмес.

Зельтерстеги филиалда жашап, кызмат кылгандардын баары мындай өрт чыгуу коркунучу экинчи туулбайт деп үмүттөнүшөт. Бирок эгер, кокус, өрт чыгып кетсе, аны кантип өчүрүштү баары билет, анткени жакшы окутулуп-үйрөтүлүшкөн.