Ыйык Китепте Жахабанын бардыгын жараткан чыныгы Кудай экени айтылат (Аян 4:11). Ыбрайым, Муса, Иса пайгамбарлар Жахабага сыйынышкан (Башталыш 24:27; Чыгуу 15:1, 2; Жакан 20:17). Ал — бир эле элдин эмес, «жер жүзүндөгү» бүт элдердин Кудайы (Забур 47:2).

 Ыйык Китептен билгенибиздей, «Жахаба» — Кудайдын өзгөчө ысымы (Чыгуу 3:15; Забур 83:18). Ал «болуу» дегенди билдирген еврей тилиндеги этиштен келип чыккан. Окумуштуулардын айрымдары ал ысым «болтурат» деген маанини туюнтарын айтышат. Бул анын баарын жараткан жана өзүнүн ой-ниетин ишке ашырган Кудай катары аткарган ролуна абдан ылайык келет (Ышая 55:10, 11). Ыйык Китептен Жахабанын кандай Кудай экенин, өзгөчө, анын эң негизги сүйүү сапаты жөнүндө да биле алабыз (Чыгуу 34:5—7; Лука 6:35; 1 Жакан 4:8).

 Кудайдын ысмы тетраграмматон деп белгилүү болгон יהוה (ЖХВХ) деген төрт үнсүз еврей тамгасы менен берилген. Байыркы учурда Кудайдын ысмы так кантип айтылганы белгисиз. Бирок «Жахаба» деген ысым көптөгөн котормолордо колдонулуп келген. Мисалы, Кудайдын ысмы биринчи жолу 1530-жылы Уильям Тиндалдын котормосунда кездешкен a.

Кудайдын ысмынын байыркы еврей тилинде кантип айтылганы эмне үчүн белгисиз?

 Байыркы еврейлер сөздөрдү үндүү тамгаларды кошпой, жалаң үнсүз тамгалар менен жазышчу. Еврей тилинде сүйлөгөн киши тийиштүү жерге тийиштүү үндүү тамгаларды коюп, оңой эле окуй алчу. Бирок Еврей Жазмалары («Байыркы Келишим») жазылып бүткөндөн кийин еврейлердин айрымдары ырым-жырымга негизделген көз карашка карманып, Кудайдын ысмын атоо туура эмес деген ойдо болушкан. Алар Кудайдын ысмы камтылган аятты үн чыгарып окуп жатканда «Теңир» же «Кудай» деп окуп кетишчү. Бир канча кылымдан кийин мындай көз караш кеңири жайылып, акырында Кудайдын ысмынын так айтылышы унутулуп калган b.

 Айрымдар Кудайдын ысмы «Яхве» деп айтылган десе, кээ бирөөлөрү башкача айтылган деп эсептешет. Лебилер китебинин үзүндүсү камтылган, Жансыз деңиздин жанынан табылган түрмөктө ал ысым «Иао» деп транслитерацияланган. Байыркы грек жазуучулары «Иаэ», «Иабэ», «Иаоуэ» деп да жазышкан, бирок Кудайдын ысмынын байыркы еврей тилинде так ушинтип айтылганын эч ким далилдей албайт c.

Кудайдын Ыйык Китептеги ысмына байланыштуу жаңылыш ойлор

 Жаңылыш ой: Кудайдын ысмынын так айтылышы белгисиз болгондуктан аны колдонбош керек.

 Чындык: Эгер ошондой болсо, Кудай ар кайсы тилде сүйлөгөн адамдардан анын ысмынын так айтылышын талап кылат дегендей болуп калмак. Бирок Ыйык Китептен Кудайдын байыркы учурдагы кызматчыларынын айрым кишилердин атын ар кандай айтканын билүүгө болот.

 Ысрайыл элинин бийи Жашыяны мисалга алсак. Иса Машаяктын 1-кылымдагы еврей тилинде сүйлөгөн жолдоочулары анын ысмын «Иехошуа» дешсе, грек тилинде сүйлөгөн жолдоочулары «Иесоус» деп аташса керек. Ыйык Китепте еврей элинен болгон Жашыянын атынын грекче жазылганы Иса Машаяктын жолдоочуларынын аттарды өз тилине ылайыкташтырып айтышканын көрсөтүп турат (Элчилер 7:45; Еврейлер 4:8).

 Кудайдын ысмынын которулушу тууралуу да ушуну айтууга болот. Ал ысымдын так айтылышын аныктоо эмес, анын Ыйык Китептин тийиштүү жерлерине жазылганы маанилүү.