Paul: Mu Novembala 1985 nali va ulendo odowa wu Liberia, wu West Africa, odowa panga umishonale moi noosangalala vinjinji. Ndege ineyo nagwelile iyo yooimela wu Senegal. Anne aongile ira: “Ninofiya wu Liberia vaanavire ola limo-i.” Vangavirile thawi yoyeva nakede vwa kalengezanga ira, “Etene anayo munadowa wu Liberia titani. Ndegela kinakwakwani-a dowa wu Liberia chifukwa athu amo-i kanafuna waka boma.” Eno nookala na amishonale a wu Senegal wa malambo 10. Noovwa khani ira wu Liberia athu anjinji kananapiwa moi boma linaaruni-a athu kuma munyumba diwa noendanga m’misewu ma-iyu. Muthu oo-arela lamulo leli oowombeliwa.

Anne: Miyo na mamunanga ninoesaesa panga vyongo mosamala vinjinji. Moi keda kumela ndingali mung’onong’ono ndikala ndiiziweyanga ira ndili muthu oova. Ndinoova ngakale keda lupa sewu. Koma noofunechecha dowa wu Liberia ira natumikelenga.

Paul: Miyo na Anne nabaliwele mudela limo-i umazulo wa England. Etene naambeele upainiya nangakede mari-a sukulu usekondale. Miyo ndalimbikisiwe na makolwanga koma Anne alimbikisiwe na am’mae. Aliwa koonilimbikisa ira nipange utumiki wa thawi detene. Miyo ndooitaniwa wu Beteli ndangan’na chaka 19. Koma Anne azile wu Beteli ningatelanile mu 1982.

Anne: Miyo na Paul noowomeliwana utumiki wava Beteli koma noofunechecha nangatumikele wewo unafuneya olaleela anjinji. Tumikela wu Beteli na abali anayo kapangilevo umishonale oonilimbikisa ira nifunenga panga utumiki wa umishonale. Nooipempelela khanila ma-iyu uliwetene wa chaka taaru. Eno mu 1985 noosangalala nangaitaniwe dowa pangana maphuzilo a kalasi nambala 79 ya Sukulu ya Giliyadi. Nangamari-ile maphuzilo koonitumiza wu ilambo ya Liberia wu West Africa.

Paul: Noogwela ndege yowambeela ineyo yaloliwe dowa wu Liberia. Athu koowova vinjinji moi kataloliwa venya munyumba diwa ma-iyu. Galimoto yakeda panga phokoso athu koowova, kookuwa koma teto kootawa. Ira mirima di-u digarateyenga, ma-iyu uliwetene noowelengela limo-i buku la Masalimo. Ngakale vyongo vyali eno, noowomeliwa vinjinji utumiki-u.  Anne oodowa olaleela dambo lililetene koma miyo ndatumikela va Beteli moi nda-indela chito limo-i na M’bali John Charuk. a Ndoofunjeda vyongo vinjinji wa m’balila chifukwa ali angakalile muilambwela wa thawi yolapa moi ooiziwa vyongo vyevyo abali na arongola kagumananaathu.

Anne: Chifukwa n’ni naambeele omeliwana utumiki-u wu Liberia? Chifukwa yoi abali na arongola a wewo kooniomeliwana, mbomasuwa na athu koma teto ororomeleya. Noowambeela aomeliwana vinjinji moi kookala athu a m’banja li-u. Malangizwiwa apama koonilimbikisa vinjinji. Chito yolaleela yali yosangalasa vinjinji. Anyailo a nyumba kookumudwa navenyavo vande viwa mombaraanya. Athu kookambilana vya vyofuka vyokuza Baibulo valivetene. Moi vyakala vyoorucha ira nikede volowela khani ineyo kakambilanaathu. Nookaana maphuzilo anjinji a Baibulo moi vyookala vyorucha ira nifunjedenga na ofunjeda etene anayo. Onga vyoona lali gawo losangalasa vinjinji.

Paul: Nookala mwamurendele wa chaka 4 koma mu 1989 khondo yoowambeeleya moi vyongo vyoochenga vinjinji. Va 2 Julayi 1990, vigawenga vyooukela boma mudela lavakwikwi na Beteli. Wa medi taaru, kanakwakwani-a onga na athu unde wa ilambwela tangani-avo abali-u koma teto abali oimelela likulu. Ookala isokonezo, yodya yoosauweleya koma teto a-iyana koo-indeliwa. Mavutwala koopitiliza mpakana wa chaka 14 moi kookuza ilambo yetene ya Liberia.

Anne: Mitundu dimo-i da athu doovazana koma teto phana. Athu otukula vida koma teto owara vyowara vyoopi-a kali valivetene m’misewu moi kooba vyongo munyumba da athu. Amo-i kapha athu kaona ngati kapile mwanakhu. Athu amo-i koochinga m’misewu nophanga muthu uliwetene unoyo avira mu sewuyo moi vyera eno koo-ela vamo-ive mitembo diwa. Vyongo vyokala ngati vyevi vyooireya teto vakwikwi na Beteli. Akiristu amo-i ororomeleya koophiwa tangani-avo amishonale ambiili.

Abali amo-i koo-ela moywiwa vangozi vobisa Akiristu afwiwa a mitundu dedo dasaeliwa. Amishonale koma teto atumiki a va Beteli koobisa teto abali na arongola amo-iwa. Wu Beteli, abali na arongola amo-i anayo katawile kagona nyumba davati koma amo-i kagona na iyo munyumba dedo nagona iyo damudimu. Musubi mwi-u nakala na banja limo-i lelo lali na athu 7.

 Paul: Dambo lililetene, athu okala na vida koofuna volowa wu Beteli ira kaone ngati ninasunga athu amo-i. Vookala athu 4 anayo kalondela. Ambiili kakala va liwindo koma amo-i ambiili kakala vande vageti. Moi akala ambiili anayo kali vageti ka-ela mandiwa vasogolo, vyatapulela ira vyetene vili pama. Koma ka-ela mandiwa unduli vyatapulela ira vyongo kavili paama. Eno anayo kakala valiwindwale kootamanga dowa wandela afwiwale ira kavitale.

Anne: Vangavirile milungu min’li, gulu limo-i lelo lali na vida loovolowa wu Beteli. Miyo na murongola m’mo-i noovi-eela ubafa wewo wali kabati yokala na malo ovitalelamo. Murongoloyo oovolowa mukabatimo novipanikiza vamalo ovitalelavwayo. Athwayo koondi-ara musubi ya mudimuyo kangatukulile futi. Aliwa koovaza isewi-u mwakopolo. Paul oowachondelela ira, “Iyananga uli uchimbuzi.” Ula isewo ya vevo ndavitaalile miyo oopangi-a phokoso moi susi-a vyongo vyevyo vyali vakabatile oopangi-a ira ndichedwe vinjinji kuma. Eno ndoowambeela ngurumeda vinjinji thuthu letene. Ndiye kodi nda-ule avi iseweyo? Ndoopempela yamurimani novepa Yehova ira andikami-e. Eno ndoo-ula isewo nowava-a moni mwaulemu. Muthu m’mo-iwa oondindunya novolowa ubafawo moi oowambeela susi-a vyongo vakabatile. Oodabwa fwanya ira kamuli muthu uliwetene. Liye na afwae koosaelasaela m’masubi amo-i koma katafwanyile muthu uliwetene.

Paul: Wa medi dinjinji noosauwela yodja. Komave noolimba chifukwa ya yodja yauzimu. Panga lambela wa mamawa ku wewo wali ngati yodja yi-u ya mamawa. Moi noofwanya kopolo chifukwa yowelenga nofunjeda Baibulo dambo lililetene.

Yodja na ma-inje vyookoza mala, mpakana vyoofiya voi nookoza kumawo wu Beteliwo, athu anayo naabisa iyo kookoza phiwa. Koma thawi dinjinji Yehova ooniva-a vyongo vyevyo nafuneeya iyo moi ooniva-a va thawi yofwanelela koma teto mundila yodabwi-a. Yehova onisamalela koma teto nikami-a ira kaniovenga.

Ngakale ira vyongo vyootakala vinjinji muilambwela, choonadi yooniva-a idedi-edo. Thawi dinjinji abali na arongola kootawa ira kavulumuche moywiwa komave iroromelwiwa yali yolimba moi mirima diwa dookala m’malo. Abali amo-i koowonga ira vyevyo kapangaathu va thawi yakondwela vyoowakozeeli-a vyevyo kanazeathu kapange va isauso ilukulu usogolowu. Andimuwa koma teto azombwe olimba murima koosogolela koma teto kami-a abali na arongola. Abali na arongola katawa m’manyumba mwiwa kookami-ana, laleela wa athu a mudela lelo katawelaathu koma teto manga misasa munkhalango ira kasonkanengamo. Vathawi yoruchela, misonkano koma teto laleela vyoolimbikisa abali na arongola koma teto akami-a vilela. Nadowa owakami-a na vyongo, noodabwa ona ira abali na arongola kavepa vikwama vyoi ka-elengamo mabuku kadowanga olaleela ookala vyowara. Athu anayo kagumanile na vyongo vyoopi-a vathawi ya kondwela koovuruwana uthenga wapama. Moi koodabwa vinjinji ona abali na arongola kasangalalanga. Abalayo  kakala ngati wala vathawi yadima. (Mat. 5: 14-16) Tindi la abali na arongola loopangi-a ira athu amo-i anayo kavazana kondwela kachenje nokala abali-u.

Paul: Thawi dimo-i nafuneya kuma muilambweyo. Mwaisazo, wa maulendo maralu nookuma wathawi yoyeva moi maulendo ambin’li nookuma wachaka yetene. Murongola m’mo-iwa oofotokoza pama mwemo navwela iyo vevo aongile liye ira: “Wu Giliyadi, koonifunji-a ira niomeliwenga vinjinji abali na arongoli-u moi vyevi pivyevyo ninapanga iyo. Eno kuma muilambweyo vathawi ineyo abali-u kaliathu va mavuto ngati anayo, wali ovoreya vinjinji.” Koma ninoyamikela ira noowanda kami-a abali na arongoli-u awu Liberia ningali muvilambo vyowandamana

Anne: Mu Mey 1996, miyo na mamunanga limo-i na athu amo-iwa ambin’li nali mugalimoto yawu ofesi ya thambi moi nootukula mapepala a vyongo vimo-i vyofuneya vinjinji. Nafuneya enda ulendo wa makilomita 16 dowa mbali imo-i ya taoniyo wewo wali otetezeya. Koma vathawi ineyo oofiya magulu a khondo. Athu anayo katukulile vida kooambeela ombela mudimu moi kooniimecha. Koondititi-a limo-i na athu ambin’lale, moi kootukula galimotweyo Paul angali mwemo. Nakede imela sauwela yoi nipange. Mooembekezeleya nakede ona Paul aviranga vagulu la athu azanga vevo nali iyo akumanga magazi vinjinji. Chifukwa yosokonezeya naganiza ira koomuombela. Koma vanduli viwa noozindikila ira aakale ira koomuombela kaakwakwani-enga enda. M’mo-i mwa athwayo ali angamuvazile nomutunya ira akume mugalimoto mule. Mwamwai lali libala ling’onong’ono.

Noogwela galimoto ya asilikali ineyo mwazaalile athu moi kaoneya ira kanaaova. Koma chifukwa yoi kamwali malo noogarati mofinyana. Oendi-a galimotoyo oomaruwa mwaliwilo moi nafuna gwa. Noomuvepa ira aimele koma oowova imela. Mwamwai kanagwile moi noofiya koma ningurumedanga koma teto nionanga voreya.

Paul: Nooing’anana moi vyowara vi-u vyali vyotakala koma teto vyong’ambeya. Kanavwechecha ira nali ningali na moyo. Nagonile vande vakwikwi na ndege ineyo yaombeliwe na vipolopolo vinjinji. Ndegela chineyo yanilandile dambo lo-arela dowa wu Sierra Leone. Nooyamikela ira nookaana moyo koma nookumbanyela abali na arungoli-u.

Anne: Ningafiile wu Beteli wu Freetown, Sierra Leone, nali otetezeya koma teto abali na arongola kooniwachela pama. Koma vanduli viwa ndooambeela umbuwela vyongo vyoopi-a vyevyo vyaireya wu Liberia. Dambo lililete ndoowova ganizanga ira vyongo vyoopi-a vinokoza ireya naliwi. Moi ndoolepela ganiza pama. Ma-iyu ndoovenya ndikumanga likurumela koma teto ngurumeda chifukwa yoova moi ndoolepela vuma. Paul oondi-inda ndanda nopempela limo-i na miyo. Vanduli viwa nooimba nyimbo da Umwene mpakana ndigaambeele vwa pama. Ndakeda ona ngati ndinokoza bulela vinjinji moi ndaona ira kandinakwakwani-e pitiliza panga umishonale.

Kandinaza ndidiwala vyevyo vyaireile vanduli viwa. Mulungu unoyo noowachela magazini men’li. Imo-i yali Galamukani ya Ingelezi ya Juni 8, 1996. Inela mookala khani yofotokoza vyevyo muthu unapange liye akala unavuteya na maganizo chifukwa yoova. Sopano ndoovwechecha chifukwa iwa ndaova koma teto ngurumeda. Imo-iwa yali Sanja ya Olonda ya Mey 15, 1996, moi mookala khani yoi “Kodi Nyonga Yawo Amaipeza Kuti?” M’magazinila mookala ithuzithuzi ya likurupepe lelo laporeile. Khaniyo yoofotokoza ira mofwanafwana na likurupepe lelo linapitilizave dja koma teto purumuwa ngakale ira mapepelwae kooporechiwa, na-iyene teto Yehova unokoza niva-a zimwae owela ira nipitilizeve kami-a amo-i ngakale ira ninogumana na vyongo vyevyo vinanipangi-a ira nikumbanyenga. Inela yali yodja yova-a kopolo yokumela wa Yehova yavathawi yofwanelela. (Mat. 24:45) Saela khani ngati dedi oondikami-a vinjinji. Vangavirile thawi ndoo-iya ova koma teto kumbanya.

Paul: Thawi iliyetene nawelela wani-u wu Liberia noosangalala vinjinji. Umapeto wa 2004, nali ningakalile mu utumiki-u wa chaka dotamangela 20. Khondo yali ingamalile moi vookoziwa ira va ofesi ya thambi vaambeeleye chito yomanga. Koma mooembekezeleya utumiki-u oochenja.

 Vyevi vyali vyorucha vinjinji wa iyo. Noogwilizana vinjinji na abali na arongola anayo kali ngati a m’banja li-u moi kanafuna iyana na aliwa. Komave nali ningaonile mwemo Yehova anidalisele liye vathawi ineyo na-iile iyo abali-u nodowa volowa Sukulu ya Giliyadi. Eno noosomedela utumiki mushola. Koonivepa ira nidowe muilambo yowandamana na ineyo natumikela iyo, wu Ghana.

Anne: Nooula vinjinji vevo navenyawo iyo wu Liberia. Komave noodabwa vinjinji vevo m’bali m’mo-i okalamba zina lae Frank aniwandelanga ira: “Diwalani vya iyo!” vanduli viwa oofotokoza ira: “Ninoiziwa ira kamunanidiwale, koma munafuneya ela maganizwinyu etene va utumikinyu ushola. Utumikula ukumele wa Yehova eno muganizelenga vya abali a wewo.” Vyevi vyoonilimbikisa moi vyoonikozeeli-a ira nidowe nafwanye afwi-u asha muilambo ineyo anjinji katinaniiziwa koma teto iliyetene yali isha wa iyo.

Paul: Komave kavalandile thawi yolapa ira niambeele omeliwana na banja li-u lisha wu Ghana. Wewo ookala a Mboni anjinji. Noofunjeda vyongo vinjinji wa afwi-u ashala anayo kali ororomeleya moi kookaana iroromelo yolimba. Ningatumikele wu Ghana wa chaka 13 noowachela teto utumiki umo-i. Noowandeliwa ira nidowe natumikelenga wu thambi yau East Africa muilambo ya Kenya. Ngakale ira noowasauwela vinjinji abali na arongoli-u awu Ghana na awu Liberia, noowambeela gwilizana vinjinji na abali awu Kenya. Vano ninatumikelave wu Kenya wewo unafuneya olaleela umwene anjinji.

Anne: Va chaka diviriledi ndiikala ndigumananga na mavuto anjinji. Vyongo vyoopi-a koma teto vyonipangi-a nkhawa vinokuza thuthu koma teto maganizwi-u. Kaninaembekezele teteziwa modabwi-a wu vyongo ngati vyevi. Ndavwa ula wa futi koma teto vida vya khondo, ndoobulela m’mbani koma teto ndoopanga zanzi m’mandani. Koma ndifunjeda dalila vyongo vyetene vyevyo Yehova unaniva-a liye ira vinilimbikise tangani-avo abali na arongoli-u. Moi ndiona ira napitilizanga panga vyongo vyokuza lambela, Yehova unonikami-a ira nipitilize mutumikela.

Paul: Thawi dimo-i athu kanonifuka ira: “Kodi munoomeliwa utumikinyu?” Ilambo inokoza kala yoria koma vyongo vinokoza sokonezeya nokala vyoopi-a. Eno ninoawomeliwana vinjinii abali na arongola anayo kali ngati banja li-u kwaranya ilambo ineyo ninatumikela iyo. Ngakale ira ninakumela wo-iyana, etene iyene ninomuomeliwana vinjinji Yehova. Naganiza ira unanitumiza ira nidowe naalimbikisenga abali koma vyoona viwa vyakala vyoi aliwa mbanayo kanilimbikisa.

Uliwetene wewo ninadowe iyo ninoona ira ubali-u wavailambo yetene ngodabwi-a. Napitiliza kala mupingo ninofwanya abali koma teto nyumba. Kaninakaikela ira napitiliza roromela Yehova liye unoza apitilize niva-a kopolo ira nivilele, kaya nigumane na vyoi avi. — Afil. 4: 13.