Ndooteya chifukwa kandamuwona fwangoyo n’nga oomeliwana vyachipembezo. Ndoomufuka ira: “Unaiziwa vyoi avi vyokuza Baibulo?” Liye kaasomedile thawi eneyo. Vanduli viwa oondiwandela ira am’maye kali a Mboni da Yehova teto oofunjeda vyongo vinjinji kumela wa aliwa. Vyoondiiri-a chidwi moi ndoomuvepa ira andisambaulele vinjinji.

Nootapanya vya khanila mpakana ma-iyu. Fwangola oondiwandela ira Baibulo linaonga ira Satana ngonoyo unalamulela ilambwela. (Yoh. 14:30) Podi ira mukala muiziwanga likundoli wa moywinyu wetene. Koma wa miyo lali lailendo koma teto loiri-a chidwi. Ndookala ndivwanga ira Mulungu ooma murima na wachilungamo ngonoyo unalamulela ilambwela. Koma vyevyi kavyagwilizana na vyevyo ndaona miyo va moywanga. Masiki ira ndan’na chaka 26 doka, ndali ndingaonile vyongo vinjinji vyevyo vyandikumudwi-a.

Ababanga ka-inda chito yoendi-a ndege da khondo da wu United States. Eeno ndangali n’ng’onong’ono ndooiziwa pama ira unokoza ambeeleya khondo ya vida vya nyukiliya, teto asilikali kali okozeya phuli-a mabomba. Khondo ya wu Vietnam yaireya ndingali ukoledji wu California. Ndoovolowa mugulu la a-ima a sukulu opanga vioneselo. Mapolisi koonitamangi-a na vibonga teto noothaawa nikotomulanga koma teto na-aonanga pamapama chifukwa ya uchi okumi-a misodi. Yali thawi yorucha vinjinji koma teto athu kooukela boma. Athu andale koopiwa koma teto wooireya vioneselo na vyachiwawa. Uliwetene an’na maganizo o-iyana na fwaye va khani ya vyevyo vinafuneela ireya. Vali chisokonezo yokayoka.

Mu 1970, ndoofwanya chito umpoto wa gombe la Alaska teto ndoofwanya ndalama dinjinji. Vanduli viwa ndoodowa wu London wewo ndagun’le miyo njinga ya mulo nowambeela ulendo ovolowela um’mwela koma kandaiziwa wewo ndadowa miyo. Ndingaendile wa medi dingasi ndoofiya wu Africa. Mundila ndoogumanana teto athu amo-i anayo kafuna thaawa mavuto anayo kagumananaathu.

 Eeno chifukwa ya vyevyo ndaonile miyo koma teto vwa, likundo la m’Baibulo loi Satana ngonoyo unalamulela ilambwela loowambeela kala lovweya wa miyo. Koma ndoofuna ndingaiziwile ira, kodi Mulungu unairavo vyoi avi va vyetene vyevyi?

M’medi do-arela ndoofwanya yosomeda. Vira wa thawi ndooiziwa koma teto ambeela womeliwana alombwana na a-iyana anjinji anayo katonyi-edile mu vyoira viwa vyetene ira mbororomeleya wa Mulungu oona eka.

Ndangawelele wu London ndoolumikizana na am’maye a fwangole teto koondiva-a Baibulo. Eeno ndangadowile wu Amsterdam wu Netherlands, wa Mboni oondiona ndiwelenganga mpepetele mwa sewu vo-indi-eda chito magesi a musewu teto oondikami-a ira ndiiziwe vinjinji. Vanduli viwa ndoodowa wu Dublin wu Ireland teto doofwanya ofesi ya thambi ya Mboni da Yehova. Ndingagogodile ndoogumana na M’bali Arthur Matthews onoyo ali wazelu koma teto oiziwa vinjinji. Ndoomuvepa ira andifunji-enga Baibulo teto oosomeda.

Ndoofunjeda mo-elelavo murima koma teto ndoowelenga vinjinji mabuku na magazini ofalisiwa na a Mboni. Wenjedela va mabukwayo ndoowelenga teto Baibulo lenileni teto vyali vyosangalasa. Umisonkano dapingo ndoowona masiki a-ima kaiziwanga vyosomeda vya vyofuka vyevyo athu ofunjeda kakan’leathu kasaelanga wa chaka dinjinji, monga vyoi: ‘Chifukwa n’ni va ilambwela vanaireya vyotakala? Kodi Mulungu ngu mbaani? Kodi inaireya chin’ni muthu akhwa?’ Afwanga etene kali a Mboni. Vi vyali eeno chifukwa kandaiziwana na uliwetene mu ilambweyo. Aliwa koondikami-a ira ndaambeele womeliwana Yehova koma teto funa ira ifunelo yaye.

Ndoobadiziwa mu 1972. Vangaman’le chaka, ndoowambeela upainiya koma teto sonkana mupingo umo-i ung’onong’ono wu Newry wu Northern Ireland. Ndooira lendi nyumba imo-i yomangiwa na mabwe, eneyo yali vaekiwa mpepetele mwa mwango. M’munda wa vakwikwi mookala ng’ombe teto ndooshishedela khani danga vakwikwi na ng’ombedo. Daoneya n’nga doovuruwana mwacheru wu ditakunanga vyongo vyevyo didjileathu. Ng’ombedi kadandiva-a malangizo koma doondikami-a ira ndakambanga khani ndiing’anenga athu. Mu 1974, ndoo-eliwa kala mpainiya wavadela teto ndooira upainiyoyo na Nigel Pitt onoyo ali fwanga wavamurima.

 Va thawiyo wu Northern Ireland wooireya vyachiwawa vinjinji. Chi chifukwa iwa amo-i kooromola ilambwela ira “iIambo ya mabomba na vipolopolo.” Vyali vyofala ona athu kawananga m’misewu, ombelana koma teto phuli-a magalimoto. Athu kookangana va khani da ndale koma teto dachipembezo. Komave Apulotesitanti na Akatolika kooiziwa ira a Mboni iyo kaninairana vyandale. Eeno noowanda laleela momasuwa koma teto vo-okala vuto. Wiliwili anyailo a nyumba kooiziwa thawi koma teto wewo unaireye vyachiwawa, eeno koonichenjeza na yolinga yoi kanigumanena mavuto.

Komave, thawi dimo-i noogumanana vyongo vyoopi-a. Dambo limo-i miyo na Denis Carrigan onoyo teto ali mpainiya, noodowa dowa laleela mu taoni imo-iwa yavakwikwi wewo kawali a Mboni teto nali ningakede dowawo ndila imo-i yoka mundulimu. Mu-iyana m’mo-i oowambeela nionga ira nili asilikali achisisi a wu Britain mwina chifukwa yoi kanaonga paama iwongelo ya mu ilambweyo. Vyevyo aongile liyevi vyooniiri-a mantha vinjinji. Vyakeda iziweya ira unogwilizana na asilikali, woopiwa kapena ombeliwa va libondo. Nangali eki-u nidedi-anga basi koma teto unde udidilanga, noowona galimoto idowanga wa mu-iyanole. Angakumile oowonga na azibambo ambin’li anayo kali mu galimotweyo teto liye oonitonya angali osangalala. Eeno azibambwayo koofiya vevo nali iyo teto koonifuka vyofuka vingasi vyokuza thawi yoza basi. Basiyo ingafiile, aliwa koowonga na diraiva. Kanavwa vyevyo kaongaathu. M’basimo kamwali athu amo-i eeno naganiza ira kanapangana vyoi kanipange chiwembu nakeda kuma mu taoniyo. Koma vyevyi kavyaireile. Vevo ndatita miyo, ndoomufuka diraivoyo ira: “Kodi athwale kafuka vya iyo?” Liye oosomeda ira: “Ndinouiziwani teto ndoowasambaulela vya nyo. Kamudandaule muli otiti-edeya.”

Va sonkano wachigawo onoyo waireile mu 1976 wu Dublin, ndoogumana na Pauline Lomax, mpainiya wavadela onoyo akumele wu England. Liye ali murongola ororomeleya, oviyevi-a koma teto oriya. Liye na murongolaye Ray kabaluwele m’banja la Mboni. Vangaman’le chaka, miyo na Pauline nootelana teto noodowa dowa pitiliza upainiya wavadela wu Ballymena wu Northern Ireland.

Nooira utumiki woing’anela dela wa thawi yoyeva teto nootumikela abali-u wu Belfast, Londonderry na m’madela amo-i oopi-a. Noolimbikisiwa vinjinji na iroromelo ya abali na arongoli-u anayo ka-iile sakulo, idani koma teto vyofunji-a vyachipembezo vyevyo kaviroromelaathu vinjinji vowambeela, na yolinga yoi katumikelenga Yehova. Teto Yehova oowadalisa koma teto atiti-eda.

Ndookala wu Ireland wa chaka 10. Vanduli viwa mu 1981 nooitaniwa ira navolowe sukulu ya Giliyadi, kalasi nambala 72. Nangamari-ile maphuzilo, nootumiziwa wu Sierra Leone wu West Africa.

Nookala mu nyumba ya amishonale na afwi-u amo-i 11. Mu nyumbela mookala kichini imo-i, vimbuzi viraru, mabafa ambin’li, foni imo-i, machini ochapela amo-i na oumi-ela teto amo-i. Magesi kootimatima koma teto mo-oyembekezeleya. Udimu wookala machilu teto vati vooenda nyowa da namarawe.

Masiki ira nookala movuteya, noosangalala na utumiki. Athu koolemekeza Baibulo teto koovuruwana mwachidwi. Noofunjeda na athu anjinji moi koowambeela imbarimbari. Athu a mu ilambwela koondiromola ira “Mr Robert.” Pauline kamuromola ira “Mrs Robert.” Komave vangavirile thawi, chito yoowenjedeleya wu ofesi ya thambi moi kandavolowa muutumiki wiliwili. Eeno athu koowambeela  muromola Pauline ira “Mrs Pauline” teto miyo kandiromola ira “Mr Pauline.” Vyevyi vyoomusangalasa mu-iyananga.

Abali anjinji kali osauwa koma Yehova thawi detene oowava-a vyevyo kafuneelaathu, thawi dimo-i teto mundila dodabwi-a vinjinji. (Mat. 6:33) Ndinomuumbuwela murongola m’mo-i onoyo an’na ndalama yokeda kwakwanela gulela yodja ya dambo limo-i yoi liye na a-imaye kadje. Koma oomuva-a ndalama detene dedo m’bali m’mo-i onoyo abulela onoyo kaan’na ndalama doi agulele mirombwe da malungo. Vanduli viwa, mo-oyembekezeleya dambo lelo wo-oza mu-iyana m’mo-i onoyo amuwanden’le murongoloyo ira amusakaede sisi teto oomulivela. Vyongo n’nga vyevyi vyooireya wiliwili.

Nookala wu Sierra Leone wa chaka 9 teto vanduli viwa nootumiziwa wu Beteli ya wu Nigeria. Sopano nootumikela wu ofesi ya thambi ilukulu. Nda-inda chito ya mu ofesi eneyo teto nda-inda miyo wu Sierra Leone. Koma wa Pauline, wewu wali chenja ulukulu teto kavyali vyokweeya. Liye oolaleela wa maola 130 mwedi uliwetene, teto ookaana maphuzilo a Baibulo odowa vasogolo. Sopano liye oova-iwa chito yosowa moi oomala malambo anjinji asowanga vyowara vyong’ambeya. Vyoomulandela thawi ira alemeele, koma vanduli viwa oozindikila ira amo-i kooyamikela vinjinji chito eneyo a-inda liye teto ooyesayesa fwanya mipata dolimbikisa atumiki afwaye a va Beteli.

Ikalelo ya wu Nigeria yali isha wa iyo, teto vookala vinjinji vyoi nifunjede. Vathawi imo-i m’bali ooza mu ofesi mwanga na murongola m’mo-i onoyo akede itaniwa wene va Beteli. Vevo ndafuna miyo muva-a mooni, murongoloyo ookokora nondiworamela. Ndoodabwa vinjinji. Thawi eneyo ndooumbuwela lemba la Vyoira 10:25, 26 koma teto Chivumbuluso 19:10. Ndoovifuka ira, ‘Kodi ndimuruni-e ira kaire vyevyi?’ Koma mombaraanya ndoozindikila ira murongoloyo ali angaitaniwe wu Beteli teto podi ira ooiziwa vyevyo Baibulo linafunji-aathu.

Ndali omangeya vathawi yetene eneyo natapanya iyo. Vanduli viwa ndangasaelile, ndafwanyile ira murongoloyo a-arela mwambo wa ikalelo onoyo vathawi eneyo waireyave m’madela amo-i mu ilambweyo. Alombwana kooira teto vyevyi teto yali ndila yotonyi-edela ulemu. Kawali lambela, teto m’Malemba mukala visazo n’nga vyevyi. (1 Sam. 24:8) Ndoosangalala ira masiki ira kandaiziwa, kandiongile iliyetene eneyo yamukumudwi-e murongolangoyo.

 Wu Nigeria nooiziwana na abali anjinji anayo katonyi-edile iroromelo wa chaka dinjinji. Kaganizelani vya M’bali Isaiah Adagbona. a Liye oofunjeda imbarimbari angali muzombwe koma vanduli viwa oofwanyeya na makate. Ootumiziwa umalo osungelawo athu obulela makate wewo wa Mboni aliwo ekave. Masiki ira ooruni-iwa, liye ookami-a athu okwaranya 30 a makate ira kafunjede imbarimbari teto oogarati-a pingo wewo.

Mu 1996 nootumiziwa wu thambi ya wu Kenya. Ula wali ulendo owambeela welela teto mu ilambwela kumela vathawi eneyo ndaisambaun’le miyo umaambeelelwele. Nakala wu Beteli. Alendo anayo kaza wu Beteli dali minyani. Minyanido doowaka vipaso vyevyo arongola katukun’leathu. Dambo limo-i murongola m’mo-i oo-iya liwindo laye langali loo-eya. Angazile afwanyile ira banja limo-i la minyani linadja vyodja vyevyo lafwanyileathu usubi waye. Liye ookuwa notawela vande. Minyanido teto dookuwa nokumela va liwindo.

Miyo na Pauline noowambeela sonkano pingo wa Chiswahili. Vangavirile thawi yoyeva, ndoowandeliwa ira ndiiri-enga Phuzilo la Buku la Pingo (malambwano linaiziweya ira Phuzilo la Baibulo la Pingo). Komave kandaiziwa pama iwongelwela. Ndoovaela funjeda khaniyo na yolinga yoi ndawandenga welenga vyofuka. Koma vyosomeda vya abali vyakeda iyana masiki vang’ono na vyevyo vilembiwe, kandavwa. Vyali vyorucha vinjinji teto ndooavwela chisoni abali na arongola. Ndoosangalala vinjinji ira moleza murima koma teto moviyevi-a koolola ira ndiiri-enga phuziloli.

Nookala wu Kenya wa thawi yo-okwakwana chaka. Vanduli viwa mu 1997 nooitaniwa ira natumikele wu Beteli ya wu Brooklyn wu New York. Sopano noofiya mu ilambo eneyo athu anjinji mbolemela, vyevyo teto vinazi-e mavuto amo-i. (Miya. 30:8, 9) Koma masiki mu ilambo n’nga enela, abali na arongola kookaana iroromelo yolimba. Aluwa kano-indi-eda chito thawi na vyongo viwa, o-okala ira kavilemeli-e, koma kami-eda va chito ya gulu la Yehova.

Wa chaka dinjinji nikala nionanga Akiristu afwi-u katonyi-edanga iroromelo mu vikalelo vyo-iyana-iyana. Wu Ireland kootonyi-eda iroromelo masiki ira wookala viwawa. Wu Africa kootonyi-eda iroromelo masiki ira wookala umphawi koma teto sakulo. Teto wu United States kootonyi-eda iroromelo masiki ira athu anjinji mu ilambweyo mbolemela. Yehova podi ira unosangalala vinjinji aonanga athu anayo kanatonyi-eda ira kanomuwomeliwana mu vikalelo vyo-iyana-iyana.

Chaka divira mombaraanya vinjinji “kwaranya mwemo inatamangelaathu yoluwana nguwo.” (Yobu 7:6) Vano nili ulikulu la vailambo yetene wu Warwick wu New York teto ninosangalala pitiliza tumikela na athu anayo kanawomeluwana. Nili osangalala koma teto okwakwaneliwa na vyevyo nin’na iyo teto ninoira vyetene vyevyo ninawande iyo vokami-eda Mweni-u Kiristu Yesu, onoyo chineneveva unaze apeleke mphoto wa etene ororomeleya. — Mat. 25:34.