1. Chin’ni inatonyi-eda ira Yesu oowona ira Malemba mbofuneya?

 KAGANIZELANI mwemo muthu avwela liye vwa Yesu afunji-anga. Thawi detene liye oofunji-a kumela m’Malemba teto ooira vyevyi kumela m’murima. Teto-i mawu a Yesu owambeelela lembiwa anayo aongile liye angakede badiziwa koma teto mawaye amo-i omari-a anayo aongile liye a-anakhwe, kali okumela m’Malemba. b (Doto. 8:3; Sal. 31:5; Luk. 4:4; 23:46) Teto va chaka taaru na hafu da utumikaye, thawi detene Yesu oowelenga koma teto sambaula Malemba. — Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk. 4:16-20.

2. Vevo Yesu aulukula liye, chin’ni yamukami-ile ira aiziwe pama Malemba? (Onani ithuzithuzi yavatakuru lowambeela.)

² Wachaka dinjinji a-anaambeele utumikaye, Yesu oowelenga koma teto vwa Mawu a Mulungu thawi dinjinji. Akala vande, mookaikela oovwa Mariya na Yosefe karomolanga Malemba kawaledanga. c (Doto. 6:6, 7) Kaninakaikela ira Sabata lililetene Yesu oodowa wu sunagoge na banja lake. (Luk. 4:16) Wewo podi ira oovuruwana mwacheru Malemba kawelengiwanga. Vangavirile thawi, Yesu oofunjeda welenga vaeka Malemba Opatuleyala. Eeno liye kaakede fiya vowaiziwa pama Malemba, koma oowaomeliwana nowalolanga ira kamusogolelenga. Mofwanafwani-a, kaumbuwelani vyevyo vyaireile mukachisi vevo Yesu an’na liye chaka 12 doka. Aphuzisi anayo kali oiziwa pama Chilamulo ya Mose, “koodabwa vinjinji na vyosomeda vyaye koma teto voona  ira ali ovwechecha vyongo vinjinji.”​ — Luk. 2:46, 47, 52.

3. Kodi ninatapanya n’ni mukhanila?

³ Iyo teto ninokoza fiya voiziwa koma teto womeliwana Mawu a Mulungu naawelenganga thawi detene. Komave kodi ninaire avi ira nipindulenga vinjinji na vyevyo ninawelenga iyo? Ninokoza funjedavo yongo va vyevyo Yesu aawanden’le liye athu oiziwa Chilamulo anayo kanatangani-avo alembi, Afarisi koma teto Asaduki. Thawi detene asogoleli a chipembezo anala koowelenga Malemba, koma katapindula na vyevyo kawelengaathuvyo. Yesu ooromola vyongo viraru vyevyo vyaalepeli-a athu anala ira kapindulenga na Malemba. Vyevyo aawanden’le liye podi nikami-a ira niwenjedele luso li-u na yolinga yoi (1) nivwechechenga vyevyo ninawelenga iyo, (2) nifwanyenga makundo okami-a a imbarimbari koma teto (3) nilolenga ira Mawu a Mulungu kanisogolelenga.

4. Kodi lemba la Luka 10:25-29, linanifunji-a n’ni vakhani yowelenga Mawu a Mulungu?

⁴ Ninofuna vwechecha tapulela wa vyevyo ninawelenga iyo m’Mawu a Mulungu. Akala kaninaire eeno kaninapindule mokwakwanela. Mofwanafwani-a, kaganizelani vyevyo Yesu atapanyile liye na “muthu m’mo-i oiziwa Chilamulo.” (Welengani Luka 10:25-29.) Vevo muthuyo amufukile liye vyevyo unaire liye ira aze afwanye moyo o-omala, Yesu oomukami-a fwanya yosomeda m’Mawu a Mulungu vomufuka ira: “Kodi mu Chilamulo kalembilemo n’ni? Unawelengamo vyoi avi?” Muthuyo oosomeda molondola voromola mawu a m’Malemba anayo kanaonga vyomuwomeliwana Mulungu na afwi-u. (Lev. 19:18; Doto. 6:5) Koma konani vyevyo vanduli viwa aongile liye, liye eere: “N’nga fwanga onoyo ndinafuneela miyo muwomeliwana mbaani kwenikweni?” Muthuyo ootonyi-eda ira kaavwechecha tapulela wa vyevyo awelengile liye. Eeno kaaiziwa mwemo una-indi-edele liye chito mofwanelela makundo a m’Malemba va moywaye.

5. Kodi pepela koma teto welenga mo-otamanga unaukami-eni avi vwechecha vyevyo muwelengile nyo?

⁵ Ninovwechecha vinjinji Mawu a Mulungu akala nin’na visimo vyapama naawelenganga. O-arelala mba makundo amo-i anayo kanaukami-eni. Mupepelenga mwa-anaambeele welenga. Ninafuneela kami-iwa na Yehova ira nivwecheche Malemba, eeno ninokoza vepa muzimu wochena onoyo unanikami-ede ela maganizwi-u va vyevyo ninawelenga iyovyo. Vanduli viwa muwelengenga mo-otamanga. Vyevyi vinokoza ukami-ani vwechecha vyevyo munawelenga nyo. Vinokala teto vyokami-a akala munawelenga mogweli-a kapena arela Baibulo loira jambuliwa. Mwavuruwananga mawu oira jambuliwayo koma teto aona m’Baibulo linyu, vinoukami-ani ira muvwechechenga, umbuwela koma teto funjedavo vinjinji. (Yos. 1:8) Mwamari-a welenga, mupepelenga teto wa Yehova nomuyamikela chifukwa ya mphaso ya Mawaye teto mumuvepenga ira aukami-edeni indi-eda chito vyevyo muwelengile nyo.

6. Kodi vifuka vyofuka koma teto lemba makundo achidule unaukami-edeni avi mwawelenganga? (Onani teto ithuzithuzi.)

⁶ Makundo amo-i ambin’lala kanokoza ukami-edani vwechecha vyevyo munawelenga nyo m’Baibulo. Muvifukenga vyofuka va vyevyo muwelengile nyo. Mwawelenganga khani imo-iwene muvifukenga ira: ‘Kodi khanila kwenikweni inaonga vya mbaani? Unaonga mawala ngu mbaani? Unaonga wa mbaani n’nga chifukwa n’ni? Kodi vinaireela waani koma teto  alini?’ Vyofuka vyevyi vinokoza ukami-edani ira muganizelenga koma teto arela makundo alukulualukulu a khaniyo. Koma teto mwawelenganga mulembenga makundo achidule. Mwalembanga vinokami-eda ira maganizwinyu etene kakalenga va vyevyo munawelenga nyo teto munovivwechecha vinjinji. Lemba unoukami-edani teto ira muumbuwelenga vyevyo muwelengile nyo. Munokoza lemba vyofuka, vyevyo mufwanyile nyo vanduli vosaela, makundo alukulualukulu, mwemo muna-indi-edele nyo chito vyevyo muwelengile nyoovyo kapena teto mwemo munavwela nyo. Lemba makundo n’nga anala unoukami-edani ona ira Mawu a Mulungu ngu uthenga onoyo alembele liye nyo.

7. Kodi chi ikalelo iivi eneyo ninafuneela iyo nawelenganga, n’nga chifukwa n’ni? (Mateyu 24:15)

⁷ Yesu ooromola ikalelo yofuneya vinjinji yozindikila eneyo inanikami-e ira nivwechechenga vyevyo ninawelenga iyo m’Mawu a Mulungu. (Welengani Mateyu 24:15.) Kodi zindikila chin’ni? Ti luso lowanda iziwa gwilizana vaari va likundo limo-i na likundo limo-i kapena iyana wewo ulivo kapena vwechecha pama masiki vyevyo kavisambauliwe. Wenjedela vevo Yesu ootonyi-eda ira, ninofuneya kala ozindikila ira niwande ona vyongo vyevyo vinakwakwaneli-eda vyoro-eda vya m’Baibulo. Ninofuneela teto ikalelo enela ira nipindulenga na vyetene vyevyo ninawelenga iyo m’Baibulo.

8. Chin’ni inanikami-e kala ozindikila nawelenganga?

⁸ Yehova unokami-eda atumikaye ira kakale ozindikila. Eeno mupepelenga wa liye teto mumuvepenga ira aukami-eni ulukuli-a ikalelola. (Miya. 2:6) Kodi munaire avi ira muirenga vyongo mogwilizana na pepelo linyu? Mosamala vinjinji, muganizelenga vyevyo muwelengile nyo teto muonenga mwemo vinagwilizanelaathu na vyevyo munaiziwa nyo. Mabukwi-u kanokoza ukami-edani panga vyevyi. Mofwanafwani-a munokoza indi-eda chito Buku la Mboni za Yehova Lofufuzira Nkhani. Mabukwala kanokoza ukami-edani ira muvwechechenga vyevyo munawelenga  nyo m’Baibulo koma teto ona mwemo muna-indi-edele nyo chito makundwiwa va moywinyu. (Aheb. 5:14) Luso lowanda zindikila vowelenga linoza luukami-eni ira muvwechechenga pama Malemba.

9. Kodi ti likundo liivi lofuneya la imbarimbari lelo Asaduki katalisomedela?

⁹ Asaduki kooiziwa pama mabuku 5 owambeelela a Malemba a Chiheberi koma katasomedela makundo a imbarimbari ofuneya a m’mabuku owandeliwala. Mofwanafwani-a, kaganizelani mwemo Yesu asomedele liye Asaduki vevo kamufukileathu khani yokuza venyi-iwa. Yesu oowafuka ira: “Kodi nyo kamuwelengile m’buku la Mose, mu khani ya tengo wa minga, mwemo Mulungu amuwanden’le liye ira, ‘Miyo ndili Mulungu wa Abulahamu, Mulungu wa Isaki na Mulungu wa Yakobo’?” (Malik. 12:18, 26) Masiki ira Asaduki koowelenga khanila maulendo anjinji, yofuka ya Yesu inatonyi-eda ira aluwa katasomedela likundo lofuneya la imbarimbari loonga vyovenya. — Malik. 12:27; Luk. 20:38. d

10. Kodi niyesayesenga ira n’ni nawelenganga?

¹⁰ Kodi ninafunjedavo n’ni? Nishishenga ona vyevyo ninafunjeda iyo va mbali detene da vesi kapena khani eneyo ninawelenga iyweyo. Kaninafuneela kedanga ganizela makundo oka anayo mbo-orucha vwechecha, koma niganizelenga teto makundo a imbarimbari a tengo wavadimu koma teto okami-a anayo kali n’nga chuma yobiseya.

11. Mogwilizana na 2 Timoteyu 3:16, 17, kodi munaire avi ira mufwanyenga makundo okami-a m’Baibuhujcflo?

¹¹ Kodi munaire avi ira mufwanyenga makundo okami-a mwawelenganga Baibulo? Kaganizelani vyevyo ninawelenga iyo va 2 Timoteyu 3:16, 17. (Welengani.) Lembali lini, “Malemba etene . . . mbopinduli-a” va (1) funji-a, (2) sumulula, (3) ongola vyongo koma teto (4) langiza. Munokoza fwanya makundo 4 okami-ala masiki mabuku a m’Baibulo anayo kamunaawelenga wiliwili. Mwawelenganga khani imo-iwene muonenga vyevyo inaufunji-aniathu vyokuza Yehova, yolinga yaye kapena makundwaye. Muganizelenga mwemo khaniyo inakaleleathu yokami-a vosumulula. Muirenga vyevyi voona mwemo mavesayo kanaukami-edelaniathu zindikila koma teto rambela makalelo otakala koma teto pitilizave kala ororomeleya wa Yehova. Muganizelenga mwemo muna-indi-edele nyo chito khaniyo voongola, kapena ira vosakaeda vyolakweya mwina vyevyo muthu onoyo munamulaleela nyo uwongile liye. Koma teto musaelenga malangizo anayo kanaukami-edeni ira muonenga vyongo mwemo Yehova munavionela liye. Thawi detene mwaganizelanga vyongo 4 vyevyi munoza mufwanye makundo okami-a anayo kanairi-e  ira mupindulenga vinjinji mwawelenganga Baibulo.

12. Chifukwa n’ni Yesu afukile afarisi ira “Kodi kamuwelengile?”

¹² Yesu oofuka teto yofuka yoi “Kodi kamuwelengile?” vofuna tonyi-eda ira Afarisi kookaana maganizo olakweya okuza vyevyo kawelengaathu m’Malemba. (Mat. 12:1-7) e Vathawila Afarisi kaonga ira ofunjeda a Yesu katasunga Sabata. Vosomeda Yesu ooromola visazo vin’li vya m’Malemba koma teto ooromola mawu a mu vesi limo-i m’buku la Hoseya vofuna tonyi-eda ira Afarisi katavwechecha pama lamulo lokuza Sabata koma teto koolepela tonyi-eda chifundo. Chifukwa n’ni welenga Mawu a Mulungu kawaakami-a chenja? Chifukwa yoi kawelenga kangan’na vyolinga vyolakweya koma teto kookaana murima wonyada. Vyevyi vyoowalepeli-a vwechecha vyevyo kawelengaathu. — Mat. 23:23; Yoh. 5:39, 40.

13. Kodi niwelengenga Baibulo nangan’na maganizo oyi avi, n’nga chifukwa n’ni?

¹³ Ninofunjeda kumela va mawu a Yesu ira ninafuneela welenganga Baibulo nangan’na maganizo ofwanelela. Mo-iyana na Afarisi ninafuneela kala oviyevi-a koma teto ofunji-eya. Ninafuneela ‘somedela mofaasa mawu ira kazaliwe mwa iyo.’ (Yak. 1:21) Nakala ofaasa, ninoza nilole ira Mawu a Mulungu kagarateye m’murimani mwi-u. Narambelanga kaana maganizo olakweya koma teto murima wonyada, makundo a m’Baibulo okuza chifundo, woma murima koma teto chikondi kanoza kanikami-e ira nichenje.

14. Kodi ninaiziwe avi akala ninalola ira Baibulo linichenjenga? (Onani teto ithuzithuzi.)

¹⁴ Mwemo ninairela iyo vyongo na amo-i vinokoza tonyi-eda akala ninalola ira Mawu a  Mulungu kanichenjenga. Afarisi katalolile ira Mawu a Mulungu kaafiyenga vamurima teto vi vyooiri-a ira ‘kaweluzenga athu o-olakwa.’ (Mat. 12:7) Mofwanafwana na vyevyi mwemo ninaonela iyo vyongo koma teto mwemo ninairela iyo vyongo na amo-i, vinokoza tonyi-eda akala ninalola Mawu a Mulungu nichenja. Mofwanafwani-a, kodi thawi dinjinji ninoona vyapama vyevyo amo-i kanairaathu kapena ninakalelecha ona vyevyo kanalakwi-aathu? Kodi nili achifundo koma teto nili okozeya khululuka kapena ninoomeliwa weluza amo-i koma teto sunga yam’murima? Visaela mwandila enela unokoza nikami-a ona akala ninalola vyevyo ninawelenga iyo chenja maganizwi-u, mwemo ninavwela iyo koma teto vyoira vi-u. — 1 Tim. 4:12, 15; Aheb. 4:12.

15. Kodi Yesu aawona avi Malemba Ochena?

¹⁵ Yesu oowomeliwana Malemba Ochena teto lemba la Salimu 40:8, linosambaula moro-eda mwemo liye avwela liye, ira: “Ndinoomeliwa noira ifunelo inyu, vyo Mulungwanga, teto chilamulo inyu ili m’murimani mwanga.” Vyevyi vyooiri-a ira asangalalenga votumikela Yehova koma teto ira vyongo vimuendelenga pama. Iyo teto ninokoza kalanga osangalala teto vyongo vinokoza niendelanga pama nayesayenga welenga Mawu a Mulungu koma teto awomeliwana. — Sal. 1:1-3.

16. Kodi ninafuneela panga n’ni ira nipindulenga vinjinji nawelenganga Mawu a Mulungu? (Onani bokosi loi “ Mawu a Yesu Kanokoza Ukami-ani Vwechecha Vyevyo Munawelenga Nyo.”)

¹⁶ Mogwilizana na Yesu koma teto isazo yaye, ninokoza vwechecha vyevyo ninawelenga iyo m’Baibulo akala ninapepela, welenga mo-otamanga, fuka vyofuka koma teto lemba makundo achidule. Ninokoza indi-eda teto chito luso lozindikila nasaelanga vyevyo niwelengile iyo koma teto vo-indi-eda chito mabuku okami-a vofunjeda Baibulo. Ninokoza wenjedela luso li-u vo-indi-eda chito pama Malemba masiki anayo kanaalemeen’le, anayo kali n’nga chuma yobiseya. Teto ninolola ira Mawu a Mulungu kanichenjenga nayesayesanga kalave na maganizo ofwanelela. Nairanga tindi, ninoza nipindule vinjinji nawelenganga Baibulo teto ninoza nikale va usamwali wapama na Yehova. — Sal. 119:17, 18; Yak. 4:8.