KHANI YOFUNJEDA 29
NYIMBO 121 Timafunika Kukhala Odziletsa
Ninafuneya Kala Maso Ira Nipewenga Maesero
“Kalani maso ndipo mupitilize pempela ira kamuvolowe m’maesero.” — MAT. 26:41.
VYEVYO NINAFUNJEDE IYO
Khanila inonitandiza iziwa vyevyo ninapange iyo ira nipewenga panga chimo koma teto vyevyo vinapangi-e ira nipange chimolo.
1-2. (a) Kodi Yesu aachenjezile n’ni ofunjedae? (b) Chifukwa n’ni ofunjeda a Yesu kamutawile? (Onani teto ithuzithuzi.)
YESU aongile ira: “Vyoona, zimu ngofunechecha, koma thuthu tilofooka.” a (Mat. 26:41b) Voonga vyevi, liye ootonyi-eda ira oovwechecha ira iyo athu kanili angwilo. Koma mawae anala ti chenjezo loi nipewenga vidalila. Ma-iyu anayo, aanaonge mawu anala, ofunjedae kali kangatonyi-edile vidalila voonga ira katinaza kamu-iya Mbwiiwa. (Mat. 26:35) Aliwa kookaana vyolinga vyapama koma kataiziwa ira kavyakala vyokweya panga vyevi ngati vyongo vyaafiye vorucha vinjinji. Eno Yesu oowachenjeza ira: “Kalani maso ndipo mupitilize pempela ira kamuvolowe m’maesero.” — Mat. 26:41a.
2 Pivyovwi-a chisoni ira ofunjedayo koolepela kala maso. Yesu angamangiwe, aliwa kookaana mantha ndipo koomutawa. Chifukwa yoi katali maso, ofunjedayo koopanga ndendende vyongo vyevyo kaongileathu ira katinapange, moi koomu-iya Yesu. — Mat. 26:56.
Yesu ooawandela ofunjedae ira kakale maso nayolinga yoi katiesiwe, koma aliwa koomutawa (Onani ndima 1-2)
3. (a) Ira nipitilize kala ororomeleya wa Yehova, chifukwa n’ni ninafuneya pewe vidalila? (b) Kodi ninakambilana n’ni mukhanila?
3 Kaninafuneya vidalila vinjinji ira thawi detene ninoza nipange vyongo vyofwanelela. Pivyoona ira ninofunechecha ira kanipange iliyetene ineyo inakumudwi-e Yehova. Komave iyo kanili angwilo eno ninokoza esiwave ira nipange vyotakala. (Arom. 5:12; 7:21-23) Mo-oembekezela ninokoza fwanyeya ira niambeela ona vyongo vimo-iviwa vyene vyotakala ngati vyapama. Ira nikaleve ororomeleya wa Yehova na Yesu, ninafuneya arela malangizo a Yesu oyi nikaleve maso. Khanila inonitandiza ira nipangenga vyevi. Yowambeela, ninokambilana vyongo vyevyo ninafuneya iyo visamalana. Era eno ninoona vyevyo ninapange iyo ira nipewenga maesero. Vomari-a ninokambilana vyevyo vinanitandize ira nipitilize kala maso.
KOD NINAFUNEYA KALA MASO VA VYONGO VIIVI?
4-5. Chifukwa n’ni ninafuneya kala maso na machimo ang’onong’ono?
4 Ngakale machimo anayo kanaoneya ngati ang’onong’ono ang’onong’ono kanokoza sokoneza usamwali-u na Yehova. Kanokoza pangi-a teto ira nipange machimo alukulu.
5 Etene iyene ninoesiwa ira nipange vyotakala. Koma uliwetene ukaana vyofooka vyae, kaya vyevyo vinapangi-e ira apange chimo lilukulu, kapena aambeele panga makalelo otakala kapena morela mu msampha nowambeela ganiza ngati athu amuilambwela. Muthu m’mo-iwa unokoza kala na ilakolako yakopolo yofuna panga vyotakala monga waleda na viwalo vyamunyongani kapena onela vyolava. Koma muthu m’mo-iwa unokoza limbananga na vuto loova athu, funanga ira akedenga endela maganizwae oka, lunduwa mombaraanya na vyongo vimo-i. Monga mwemo Yakobo aongele liye, “muthu uliwetene unoesiwa na ilakolako yae ineyo inamukopa nomukola.”— Yak. 1:14.
6. Kodi ninafuneya kala oona murima vakhani iivi?
6 Kodi munoiziwa vyongo vyevyo vinauyeseni nyo mo-orucha? Kamunafuneya vinami-anga nonyalanyazanga vyofooka vinyu kapena ganizanga ira muli olimba vinjinji moi kamunapange vyotakala. (1 Yoh. 1:8) Ndipo Paulo aongile ira ngakale athu “anayo kali ofwanelela mwauzimu” kanokoza esiwa ngati katinakale maso. (Agal. 6:1) Eno ninafuneya kala oona murima koma teto nizindikilenga vyofooka vi-u. — 2 Akor. 13:5.
7. Kodi ninafuneya iziwa pama n’ni? Pelekani isazo.
7 Kodi ninafuneya panga n’ni nazindikila vyongo vyevyo vinapangi-e ira niesiwe mo-orucha? Nipangenga tindi ira nipewe vyongo vyevyo. Mwaisazo, mizinda dawale dedo dakala na mipanda, dooteteziwa vinjinji vageti chifukwa pavevo adani kavireleathu ira kaukele. Mofwanafwana na vyevi, ninafuneya iziwa pama vyofooka vi-u nayolinga yoi niwandenga pewa maesero. — 1 Akor. 9:27.
VYEVYO NINAPANGE IYO IRA NIPEWENGA MAESERO
8-9. Kodi zombwe oromoliwa va Miyambo 7 afuneya panga n’ni ira apewe panga chimo? (Miyambo 7:8, 9, 13, 14, 21)
8 Kodi ninapange avi ira nipewenga maesero? Tiyemoni nione vyevyo ninafunjede iyo kumela wa muzombwe oromoliwa va Miyambo chaputala 7. Liye oogonana na iyana wachiwerewere. Vesi 22 linoniwandela ira “mwazizizi,” zombweyo oowambeela mulondola iyanoyo. Koma mavesi a mundulimu kanotonyi-eda ira liye oopanga teto vyongo vimo-i vyevyo mwavang’ono navang’ono vyoomufii-a voi apange chimo.
9 Kodi pivyongo viivi vyevyo vyapangi-ile ira apange chimo? Yowambeela, liye oovira musewu unoyo wali vakwikwi na gulai yodowa waniwa wa [iyana wachiwereweroyo]. Vanduliviwa oowambeela volowela waniwa wa iyanoyo. (Welengani Miyambo 7:8, 9.) Liye angamuonile muzimaiyo kaatembenuwile nowela. M’malomwiwa oolola ira iyanoyo amukise koma teto oomuvuruwana vevo afotokoza liye ira oodowa opeleka sembe da mgwilizano. Mwina oomuwandela vyevi vofuna mupangi-a muzombweyo ira amuonenga vyoi liye kai muthu otakala. (Welengani Miyambo 7:13, 14, 21.) Aakale ira muzombweyo oopewa vyongo vyevi ootetezeya ndipo kaapanga chimo.
10. Kodi malambwano, muthu unapange avi vyongo ngati zombwe oromoliwa m’buku la Miyambo?
10 Khani ineyo Solomo alembile liyela, inotonyi-eda vyevyo vinamuireele mtumiki wa Yehova uliwetene. Liye unokoza panga chimo lilukulu noonanga ira vikede ireya “mwazizizi.” Kapena teto unokoza onga ira “vikede ndiireela.” Koma aganizela pamapama vyevyo vyaireile vathawiyo, unokoza fwanya ira vikala vyongo vimo-i vyevyo apangile liye mo-oganiza paama vyevyo vyapangi-ile ira apange chimolo. Vyongo vyevi vinokoza kala vyosangalasa vyo-ofwanelela, waleda na athu a makalelo otakala kapena fwanyeya m’malo okaiki-a, kaya malo enieni kapena va intaneti. Mwina teto oo-iya pempela, welenga Baibulo, fwanyeya vamisonkano kapena teto inda chito yolaleela. Eno mofwanafwana na muzombwe wa m’buku la Miyambo, chimo lae kalinakale ira likede ireya mwazizizi.
11. Kodi ninafuneya pewa vyongo viivi ira kanipange chimo?
11 Kodi ninafunjedavo n’ni? Kaninafuneya keda pewa chimo, koma ninafuneya pewa vyongo vyevyo vinapangi-e ira nipange chimolo. Solomo oowonga movweya pama likundo leli vevo afotokozile liye khani ya muzombwe na iyana wachiwerewere. Vochenjeza vya iyanoyo Solomo aongile ira: “Kamu-olowe nowambeela enda mundila dae.” (Miya. 7:25) Oowonga teto ira: “Ukale undendai vinjinji na liye. Kuwandamele vamulango wa nyumbae. (Miya. 5:3, 8) Eno ninopewa machimo voesaesa pewa vyongo vyevyo vinapangi-e ira nipange machimwayo. b Vyevi vinopatikizavo pewa vyongo vyevyo kai vyolakweya kwenikweni wa Akiristu koma vyevyo vinapangi-e ira niesiwe. — Mat. 5:29, 30.
12. Kodi Yobu asimikizile murima panga n’ni, nanga vyewvi vyamutandizile avi ira kaesiwe? (Yobu 31:1)
12 Ninafuneya kala osimikiza m’murimani mwi-u ira nipewe vyongo vyevyo vinapangi-e ira nichimwe. Vi pivyevyo Yobu apangile liye. Liye oopangana na maswae ira kaing’anecheche a-iyana amo-iwa mowasilila. (Welengani Yobu 31:1.) Panga vyongo mogwilizana na panganolo oomutandiza ira kapange chigololo. Na-iyene ninafuneya pewa yongo iliyetene ineyo inapangi-e ira niesiwe.
13. Chifukwa n’ni ninafuneya teteza maganizwi-u? (Onani teto ithuzithuzi.)
13 Ninafuneya teteza maganizwi-u. (Ekis. 20:17) Amo-i kanaganiza ira kai lakwa ganizela vyongo vyolakweya bola ngati katinapanga vyongovyo. Koma maganizo anala mbolakweya. Muthu unoyo unaganizela vinjinji vyongo vyolakweya unowambeela vilakalaka vinjinji. Apanganga vyevi vinokala vyorucha ira apewe maesero. Pivyoona ira thawi dimo-i ninokoza ambeela ganizela vyongo vyolakweya. Koma yofuneya ku-iya ganizela vyongovyo nowambeela ganizela vyongo vyapama. Napanga eno, maganizo otakalayo katinaulukula mpakana fiya vokala na ilakolako yakopolo ineyo inapangi-e ira nipange chimo lilukulu. — Afil. 4:8; Akol. 3:2; Yak. 1:13-15.
Ninafuneya pewa iliyetene ineyo inapangi-e ira niesiwe (Onani ndima 13)
14. Kodi chin’ni teto inanitandize ira nipewe maesero?
14 Kodi chi yongo imo-iwa teto iivi ineyo inanitandize ira nipewe maesero? Ninafuneya simikizela ira thawi detene vwela malamulo a Yehova kotandiza. Pivyoona ira thawi dimo-i ninokoza vuteya ira maganizwi-u koma teto vyevyo ninalakalaka iyo vigwilizanenga na vyevyo Yehova unafuna liye. Koma naesaesa panga eno, ninokala na murendele wa m’murimani.
15. Kodi lakalaka vyongo vyofwanelela unanitandize avi ira nipewe maesero?
15 Ninafuneya esaesa ira nilakalakenga vyongo vyofwanelela. Nafunjeda ira ‘niidanenga na yotakala nokondanga yapama’ ninoza nisimikize murima ira nipangenga vyofwanelela nopewanga vyongo vyevyo vinapangi-e ira nichimwe. (Amo. 5:15) Lakalaka vyongo vyofwanelela unoza unitandize ira kanilandeye nagumana na maesero anayo kanaaembekezela kapena teto orucha apewa.
16. Kodi tanganisiwa na vyongo vyokuza lambela unaniteteze avi? (Onani teto ithuzithuzi.)
16 Kodi ninapange avi ira nilakalakenga vyongo vyofwanelela? Ninafuneya tanganisiwanga na vyongo vyokuza lambela. Nakala vamisonkano kapena muutumiki vinokala vyorucha ira niesiwe. M’malomwiwa ninolimbikisiwa kala na murima ofuna sangalasa Yehova. (Mat. 28:19, 20; Aheb. 10:24, 25) Nawelenganga, funjeda koma teto ganizela Mawu a Mulungu ninowambeela omeliwa vyongo vyapama ndipo ninoidana na vyotakala. (Yos. 1:8; Sal. 1:2, 3; 119:97, 101) Umbuwelani ira Yesu ooawandela ofunjedae ira: “Mupitilize pempela ira kamuvolowe m’maesero.” (Mat. 26:41) Napempelanga wa Babi-u waudimu, liye unonitandiza ndipo iyo ninofunechecha musangalasa. — Yak. 4:8.
Panga vyongo vyevyo vinapangi-e ira thawi detene nikalenga vausamwali na Yehova unokoza nitandiza ira nipewe maesero (Onani ndima 16) c
PITILIZANI KALA MASO
17. Kodi Petulo alimbana na vuto liivi moweli-edaweli-eda?
17 Iyo athu ninokoza iyelaatu makalelo amo-i otakala. Koma ninokoza vuteyangave na murima ofuna panga vyotakala. Isazo vakhanila ngu mtumwi Petulo. Chifukwa yoova athu, liye oomukoonda Yesu maulendo maralu. (Mat. 26:69-75) Koma vevo aongile liye molimba murima vamaso va Khoti Lilukulu la Ayuda, vyaoneya ngati oo-iya ova. (Vyo. 5:27-29) Koma vathawi imo-iwa vangavirile chaka doyeva, liye oo-iya dja limo-i na Akiristu a mitundu dimo-i “chifukwa aova athu oduliwa.” (Agal. 2:11, 12) Veva ninokoza onga ira oowambeela nawili ova athu. Mwina vuto lae la mantha lali laanamale.
18. Kodi chin’ni inaireye na makalelo otakala anayo ninakaena iyo?
18 Mofwanafwana na Petulo, mwina na-iyene ninolimbana na vuto limo-iliwa lene moweli-edaweli-eda, lelo naganiza iyo ira ninolimali-a. Mwaisazo, m’bali m’mo-iwa aongile ira: “Ndoo-iya onela vyolava wa chaka 10, ndipo ndaganiza ira ba-i vutoli ndilimali-a. Koma vutoli lakede vitaala noembekezelanga ira thawi imo-iwa lioneele nawili. Pivyosangalasa ira m’balila kaagonjile. Liye oowona ira unafuneya panga tindi dambo lililetene ira alimbanenga na vutoli, mwina teto wa moywae wetene muilambo yotakalela. Motandiziwa na iyanae koma teto andimuwa, liye oopanga vyongo vyetene vyevyo awandile liye ira apewenga onela vyolava.
19. Kodi ninapange avi ngati nin’na vuto lelo kaninalimali-eve?
19 Kodi ninapange avi ira vuto loi kaninalimali-e kalinichimwi-e? Ineyo inanitandize ku-arela malangizo a Yesu vakhani ya maesero. Liye eere: “Kalani maso.” Ngakale vathawi ineyo munaona nyo ira muli olimba mwauzimu, mupitilizenga pewa vyongo vyevyo vinapangi-e ira muvolowe m’maesero. (1 Akor. 10:12) Mupitilizenga panga vyongo vyevyo vinautandizeni ira mugonji-e vutolo. Lemba la Miyambo 28:14 linaonga ira: “Osangalala ngu muthu unoyo thawi detene unasamala na vyevyo unapanga liye. — 2 Pe. 3:14.
MADALISO ANAYO NINAFWANYE IYO CHIFUKWA YOKALAVE MASO
20-21. (a) Kodi mbamadaliso aavi anayo ninafwanye iyo nakalanga maso ira nipewe maesero? (b) Ngati iyo ninapange mbali-u, kodi Yehova unaza anitandiza avi? (2 Akorinto 4:7)
20 Kanikaikelenga ira kalave maso kotandiza thawi detene. Machimo kanakeda pangi-a ira muthu asangalale wathawi yoyeva koma arela makundo a Yehova unopangi-a ira muthu akale osangalala vinjinji. (Aheb. 11:25; Sal. 19:8) Vili eno chifukwa yoi iyo athu nalengiwe mundila yoi ni-arelenga makundo a Mulungu. (Gen. 1:27) Napanganga vyevi ninokala na chikumbumtima yowela koma teto ninoembekezela moyo oomala. — 1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Yuda 20, 21.
21 Pivyoona ira “thuthu tilofooka.” Koma kavinatantauza ira kanin’na tengo o-inda. Yehova ngokozeya ira aniva-e kopolo. (Welengani 2 Akorinto 4:7.) Onani ira Mulungu unopeleka kopolo dokwaranya dachibadwa. Koma yowambeela ninafuneya indi-eda chito kopolo di-u dachibadwa volimbana na maesero dambo lililetene. Napanga mbali-u kanikaikelenga ira Yehova unoza asomede mapempelwi-u voniva-a kopolo doenjedeleya dedo ninafuneye iyo. (1 Akor. 10:13) Eno motandiziwa na Yehova ninokoza kala maso nopewanga maesero.
NYIMBO 47 Muzipemphera kwa Yehova Tsiku Lililonse
a MATANTAUZO A MAWU AMO-IWA: “Zimu” oromoliwa va Mateyu 26:41, chi kopolo ineyo inakala muwari mwi-u, ineyo inapangi-a ira nivivwenga kapena nipangenga vyongo mundila imo-iwene. Mawu oyi “thuthu” kanatantauza ira kanili angwilo. Eno ninokoza kala na vyolinga vyofwanelela vyoi nipangenga vyapama, koma ngati kaninasamale ninokoza gonja naesiwa ira nipange vyevyo Baibulo linaongaathu ira pivyotakala.
b Muthu unoyo upangile chimo lilukulu unokoza fwanya makundo otandiza m’buku loi Sangalalani na Moyo Mpakana Walewale, 57 likundo 1-3 koma teto mukhani yoi “Maso Ako Aziyang’ana pa Zinthu Zakutsogolo” mu Sanja ya Olonda ya Novembala 2020, takuru 27-29, ndima 12-17.
c MAWU OFOTOKOZELA ITHUZITHUZI: M’bali unawelenga lemba la dambo mamawa, unawelenga Baibulo vathawi yovuma mutana, ndipo mazulo ufwanyeya vamisonkano.
