1. Kodi Yehova amufunji-ile Abulahamu likundo lolimbikisa liivi?

 CHAKA dinjinji mundulimu, Mulungu oomuruma ngelo ira adowe amuwandele Abulahamu ira liye unafuna aononge mzinda wa Sodomu na Gomora. Abulahamu oororomela vinjinji Mulungu komave vyevi vyoomurucha vivwechecha. Eno liye oofuka ira: “Kodi vyoona munoononga olungama vamo-i na otakala? . . . Muli Oweluza wailambo yetene yavati. Ndiye kodi kamunapanga chilungamo?” Yehova oomutandiza moleza murima fwae wavamurima unola ira aiziwe likundo lofuneya vinjinji loi: Liye kanaza aononga athu olungama. Likundo leli tilotandiza koma teto lolimbikisa vinjinji wa etene iyene malambwano. — Gen. 18:23-33.

2. Chin’ni inanisimikizela ira Yehova unoweluza mwachilungamo koma teto mwachifundo?

² Kodi ninasimikizele avi ira Yehova unoweluza athu mwachilungamo koma teto mwachifundo? Ninosimikizela vyevi chifukwa “Yehova unoona m’murimani” mwa muthu. (1 Sam. 16:7) Pivyoona ira liye ‘unoiziwa pama murima wa muthu uliwetene.’ (1 Mam. 8:39; 1 Lim. 28:9) Vyevi pivyopangi-a chidwi vinjinji. Yehova ngwazelu vinjinji eno kaninavwecheche chifukwa iwa unasakula panga vyongo vimo-i. Chichifukwa iwa mtumwi Paulo awandeliwe lemba ira: “Viweluzo vyae [vya Yehova Mulungu] pivyorucha vivwechecha.” — Arom. 11:33.

3-4. Kodi thawi dimo-i ninakala na mafuso aavi, nanga ninakambirana n’ni mukhanila? (Yohani 5:28, 29)

³ Komave thawi dimo-i ninokoza kalanga na mafuso ngati anayo Abulahamu an’na liye. Mwaisazo, ninokoza vifuka ira: ‘Kodi  vikala chiyembekezo iliyetene wa athu anayo Yehova aaonongile liye monga awu Sodomu na Gomora? Kodi mwina amo-iwa mwa aliwa kanoza kakale mugulu la “o-olungama” anayo kanaze kavenyi-iwe?’ — Vyo. 24:15.

⁴ Tiyemoni nikambirane vyevyo ninaiziwa iyo vakhani yovenyi-iwa wa athu okhwa. Chineneveva, nitandiziwa vwechecha tantauzo lovenyi-iwa wa athu okhwa “ira kawachele moyo” novenyi-iwa “ira kaweluziwe.” a (Welengani Yohani 5:28, 29.) Vyevi vipangi-a ira nichenje teto mwemo navwela iyo makundo amo-iwa ndipo mukhanila koma teto yo-arela, ninokambirana vyokuza chenja wewu. Vakhani yoi Yehova unoweluza athu mwachilungamo, yowambeela ninokambirana vyevyo naanaviiziwa iyo era eno ninokambilana vyevyo ninaviiziwa iyo.

VYEVYO NAANAVIIZIWA IYO

5. Kodi mundulimu mabukwi-u kakalile kafotokozanga vyoi avi vyokuza athu anayo kaonongiwe wu Sodomu na Gomora?

⁵ Mundulimu, mabukwi-u kookala kafotokozanga vyevyo vinaze viireele athu anayo Yehova aaweluzile liye ira kai olungama. Vowambeela naonga ira kavali chiyembekezo yoi athu anayo Yehova aaonongile liye, monga awu Sodomu na Gomora kanoza kavenyi-iwe. Koma vanduli vopempela nofunjeda mosamala khanila, kaninaonge vyevi mosimikiza.

6. Kodi pivisazo viivi vya athu o-olungama anayo Yehova aaweluzile liye, nanga kaninaiziwa n’ni?

⁶ Tiyemoni niganizele khani dingasidene. Baibulo linofotokoza khani dingasidene dokuza vevo Yehova apelekile liye chiweluzo wa athu o-olungama. Mwaisazo, athu anjinji kookhwa vathawi ya Igumula, Yehova oolamula nawili athwae ira kadowe kaononge mitundu 7 da athu a Muilambo Yolonjeziwa koma teto vathawi imo-iwa, ngelo wa Yehova oopha asilikali a Asuri 185 000, ma-iyu umo-i. (Gen. 7:23; Doto. 7:1-3; Yes. 37:36, 37) Vakhani detene dedi, Baibulo kalinafotokoza vinjinji vyevyo vinanipangi-e ganiza ira Yehova ooweluza ira athu anala kaonongiwe ndipo katize kavenyi-iwe, kapena weluza athu anala ira kanoza kaonongiwe ndipo katinaza kavenyi-iwa. Chifukwa n’ni ninaonga eno?

7. Kodi kaninaiziwa n’ni vyokuza athu anayo kaonongiwe va Igumula kapena anayo kaphiwe vevo Aizaraeli kagonji-aathu ilambo ya Kanani? (Onani lowambeela.)

⁷ Kaninaiziwa mwemo Yehova unaze liye aweluzele muthu uliwetene vaeka koma teto ngati athu anayo kaphiwe kan’na mwai ofunjeda vya liye koma teto lapa. Vakhani ya thawi ya Igumula, Baibulo linoonga ira Nowa “oolaleela vya chilungamo ya Mulungu.” (2 Pe. 2:5) Koma kalinaonga ira va thawi ineyo amanga liye Ingalawa, Nowa ooesaesa ira alaleele wa muthu uliwetene vailambo yavati. Chimozimozi teto na athu awu Kanani. Kaninaiziwa ngati athu etene otakalayo kan’na mwai ofunjeda vya Yehova koma teto chenja.

8. Kodi kaninaiziwa vyongo viivi vyokuza athu awu Sodomu na Gomora?

⁸ Nanga bwanji vya athu awu Sodomu na Gomora? Loti unoyo ali muthu olungama, akala vaari viwa. Koma kodi ninoiziwa ngati Loti alaleele wa athu etene anayo? Naari. Pivyoona ira aliwa kali otakala koma kodi etene anayo kooiziwa ira vi pivyapama ndipo vi pivyotakala? Umbuwelani ira gulu la alombwana a mu mzindoyo loofuna indela alendo a Loti. Baibulo linaonga ira vagululo “vookala azombwe koma teto achikulile.” (Gen. 19:4; 2 Pe. 2:7) Ndiye kodi ninokoza simikizela ira Yehova Mulungu unoyo uli wachifundo, ooweluza ira athu etene anayo kakhwe ndipo katize kavenyi-iwe? Yehova oomusimikizela Abulahamu ira mu mzindoyo kamwali athu olungama ngakale 10. (Gen. 18:32) Aliwa kali o-olungama, eno  Yehova oowaweluza mwachilungamo voaononga chifukwa ya vyevyo kapangaathu. Ndiye kodi ninokoza onga mosimikiza ira kavali uliwetene wa athu anala unoyo unaze akale mugulu la “o-olungama” anayo kanaze kavenyi-iwe? Naari, kaninaonge eno.

9. Kodi kaninaiziwa vyongo viivi vyokuza Solomo?

⁹ Koma m’Baibulo ninowelengamo teto vya athu olungama anayo vanduli viwa kakalile o-olungama. Isazo ngu Mwene Solomo. Liye oofunji-iwa pama ndila da Mulungu ndipo Yehova oomudalisa vinjinji, koma vanduli viwa oowambeela lambela milungu donama. Yehova oolunduwa vinjinji na machimwae ndipo Aizaraeli koovuteya na vyo-arelavo viwa wa chaka dinjinji. Pivyoona ira Malemba kanoonga ira Solomo “oo-eliwa m’manda” na makolwae, tangani-avo Davide unoyo ali ororomeleya. (1 Mam. 11:5-9, 43; 2 Mam. 23:13) Koma kodi vyevi vinatantauza ira baasi Solomo unoza avenyi-iwe? Baibulo kalinaonga iliyetene. Amo-iwa kanokoza ganizanga ira Solomo unoza avenyi-iwe chifukwa Baibulo linoonga ira “muthu unoyo ukhwile kanakala na mulandu wa machimwae.” (Arom. 6:7) Vyevi pivyoona koma kavinatantauza ira athu etene anayo kakhwile kanoza kavenyi-iwe kalanga ngati muthu akhwa, ndiye kuti baasi ukaana ufulu oyi aze akale na moyo. Venyi-iwa chimphaso ineyo Mulungu wachikondi unapeleka liye. Ndipo unaipeleka wa athu anayo unafuna liye ava-a mwai omutumikela mpakana walewale. (Yob. 14:13, 14; Yoh. 6:44) Ndiye kodi Solomo unoza awachele mphaso inela? Yehova ekave ngunoyo unaiziwa. Koma vyevyo ninaiziwa iyo pivyoi Yehova unoza apange vyongo mwachilungamo.

VYEVYO NINAVIIZIWA IYO

10. Kodi Yehova unavwa avi vakhani yoononga athu? (Ezekieli 33:11) (Onani teto ithuzithuzi.)

¹⁰ Welengani Ezekieli 33:11. Yehova unoniwandela mwemo unavwela liye vakhani yoweluza athu. Mtumwi Petulo ooweli-eda vyevyo mneneri Ezekieli alembile liye. Liye aongile ira “Yehova . . . kanafuna ira muthu uliwetene aze aonongiwe.” (2 Pe. 3:9) Likundo lolimbikisa leli linonitandiza iziwa ira Yehova kanambaraanya ononga athu. Liye ngwachifundo ilukulu ndipo unotonyi-eda chifundweyo ngati vanafuneya panga eno.

11. Mbaathu aavi anayo katinaza kavenyi-iwa, ndipo ninaiziwa avi vyevi?

¹¹ Kodi pivyongo viivi vyevyo ninaiziwa iyo vya athu anayo katinaza kavenyi-iwa? Baibulo linakeda romola visazo vyoyeva. b Yesu aongile ira Yudasi Isikariyoti kanaza avenyi-iwa. (Maliko 14:21; onani teto Yohani 17:12.) Yudasi, moiziwa koma teto mwadala, oopanga vyongo moruni-ana na Yehova Mulungu koma teto Mwanae. Mawu oyi mwana wachionongeko anayo ka-indi-ediwe chito va Yohani 17:12 kanatantauza ira vevo Yudasi akhwile liye, kavali teto chiyembekezo yoi unoza avenyi-iwe. (Onani Maliko 3:29.) Yesu oowonga teto ira asogoleli aipembezo amo-iwa anayo kamuruni-a katin’na chiyembekezo yoi kanoza kavenyi-iwe. (Mat. 23:33; onani Yohani 19:11.) Mtumwi Petulo oochenjeza teto ira athu ampatuko o-olapa, katinaza kavenyi-iwa. — Aheb. 6:4-8; 10:29.

12. Kodi ninaiziwa vyoi avi vyokuza chifundo ya Yehova? Pelekani isazo.

¹² Nanga kodi pivyongo viivi vyevyo ninaiziwa iyo vyokuza chifundo ya Yehova? Nanga utonyi-edile avi ira “kanafuna ira muthu uliwetene aze aonongiwe”? Kaganizelani mwemo atonyi-edele liye chifundo wa athu amo-iwa anayo kapangile machimo alukulualukulu. Mwene Davide oopanga machimo alukulualukulu monga chigololo koma teto pha muthu. Koma Davide oolapa ndipo Yehova oomupangela  chifundo nomukululukela. (2 Sam. 12:1-13) Mwene Manase oopanga vyongo vyotakala vinjinji wa thawi indendai va moywae. Ngakale vyali eno, Yehova oomupangela chifundo nomukululukela chifukwa yoi oolapa. (2 Lim. 33:9-16) Visazo vyevi vinoniumbucha ira Yehova unotonyi-eda chifundo ngati vali vifukwa vyotonyi-edela chifundweyo. Liye unoza avenyi-e athu ngati anala chifukwa yozindikila ira koopanga machimo alukulualukulu koma vanduli viwa koolapa.

13. (a) Chifukwa n’ni Yehova aapangele chifundo athu awu Nineve? (b) Kodi Yesu aongile n’ni vyokuza athu awu Nineve?

¹³ Ninoiziwa teto ira Yehova ootonyi-eda chifundo wa athu awu Nineve. Mulungu oomuwandela Yona ira: “Ndiona vyotakala vyevyo kanapangaathu.” Koma aliwa kangalapile machimwiwa, Yehova oowapangela chifundo nowakululukela. Yehova ootonyi-eda chifundo kwaranya Yona. Yona angalunduwile, Mulungu oomuumbucha ira athu awu Nineve ‘kataiziwa iyani-a vyofwanelela na vyolakweya.’ (Yona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Vanduli viwa, Yesu oo-indi-eda chito isazo inela vofunji-a athu vyokuza chilungamo na chifundo ya Yehova. Yesu aongile ira athu awu Nineve anayo kalapile “kanoza kavenyi-iwe va Dambo la Chiweluzo.” — Mat. 12:41.

14. Kodi inaze iireye chin’ni athu awu Nineve ‘kaza kavenyi-iwa ira kaweluziwe’?

¹⁴ Kodi athu awu Nineve “kanaza kavenyi-iwa” va “chiweluzo” iivi? Yesu oofunji-a ira athu amo-iwa “kanoza kavenyi-iwe ira kaweluziwe.” (Yohani 5:29) Liye aonga vya Ulamulilwae wa Chaka 1 000, vevo athu ‘olungama na o-olungama kanazeathu kavenyi-iwe.’ (Vyo. 24:15) Wa athu o-olungama, wewu unaza ukala ‘venya ira kaweluziwe.’ Vi vinatantauza ira Yehova na Yesu kanoza kaonenga ngati athwayo kanavwela koma teto arela vyevyo kanazeathu kafunji-iwe. Mwaisazo, ngati athu awu Nineve kanaze kakoonde lambela Yehova, kanoza kaweluziwe ira katikaena moyo. (Yes. 65:20) Koma athu etene anayo kanaze kasakule lambela Yehova mororomeleya, kanoza kaweluziwe ira kakaena moyo mpakana walewale. — Dan. 12:2.

15. (a) Chifukwa n’ni kaninafuneya onga ira athu etene anayo kaonongiwe wu Sodomu na Gomora katinaza kavenyi-iwa? (b) Kodi mawu ava Yuda 7 kanatantauza n’ni? (Onani bokosi loi “ Kodi Yuda Atantauza N’ni?”)

¹⁵ Yesu aongile ira chilango ya athu anayo  kakoonda vyevyo afunji-a liye inaza ikala yovoreya vinjinji “va Dambo la Chiweluzo kwaranya chilango ya athu awu Sodomu na Gomora. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luka 10:12) Kodi veva atantauza n’ni? Mwina ninokoza ganizanga ira vathawila Yesu a-indi-eda chito fanizo logogomeza. Koma vinaoneya ira kai eno, naganizela vyevyo aongile liye vyokuza athu awu Nineve. c Vinaoneya ira vyevyo Yesu aongile liye kavyali fanizo koma vyali vyoireya. “Dambo la Chiweluzo” lelo aliromolile liye m’maulendo etene anala lali limo-i. Mofwanafwana na athu awu Nineve, athu awu Sodomu na Gomora koopanga vyongo vyotakala koma athu awu Nineve kookaana mwai olapa. Koma teto umbuwelani vyevyo Yesu aongile liye vyokuza athu anayo ‘kanaze kavenyi-iwe ira kaweluziwe.’ Ootangani-avo athu “anayo kapanga vyotakala.” (Yoh. 5:29) Eno vinaoneya ira athu amo-iwa awu Sodomu na Gomora kanokoza za venyi-iwa. Mwina amo-iwa mwa athu anala kanoza kavenyi-iwe ndipo ninoza nikaena mwai owafunji-a vya Yehova na Yesu Kiristu.

16. Kodi ninaiziwa n’ni vakhani ya mwemo Yehova unasakulela liye athu oyi aze aavenyi-e? (Yeremiya 17:10)

¹⁶ Welengani Yeremiya 17:10. Lembali linonitandiza fwanya likundo lilukulu va vyevyo ninaiziwa iyo. Thawi detene Yehova ‘unofufuza murima, unofufuza maganizo a muwari mwa murima wa muthu.’ Eno vakhani yovenyi-a athu, Yehova unoza amupangele muthu uliwetene mogwilizana na vyevyo apanga liye. Unoza apange vyongo mwakopolo koma teto mwachifundo ngati vanafuneya panga eno. Eno kanimbaraanyenga ganiza ira muthu m’mo-iwene kan’na chiyembekezo yoi unoza avenyi-iwe, bola ngati nisimikizele ira Baibulo linaonga vyevyo.

“OWELUZA WAILAMBO YETENE YAVATI” UNOZA APANGE “CHILUNGAMO”

17. Kodi inaze iireye chin’ni wa athu anayo katatiile?

¹⁷ Keda kumela vevo Adamu na Hava kakalileathu umbali ya Satana vomuukela Yehova Mulungu, athu mabiliyoni anjinji kookala kakhwanga. Imfa ngu mdani oopi-a vinjinji. (1 Akor. 15:26) Ndiye kodi chin’ni inaze iireele athu etene anala? Athu oyeva, okwakwana 144 000 anayo kali o-arela ororomeleya a Kiristu, kanoza kavenyi-iwe nova-iwa moyo o-okhwa  udimu. (Chiv. 14:1) Alombwana na a-iyana ororomeleya anayo kamukonda Yehova, kanoza kakale mugulu la athu olungama anayo kanaze kavenyi-iwe ndipo kanoza kakaena moyo o-omala vailambo yavati ngati kanakale ororomeleya mu Ulamulilo wa Chaka 1 000 wa Kiristu koma teto va chisauso ilukulu. (Dan. 12:13; Aheb. 12:1) Koma teto mu Ulamulilo wa Chaka 1 000 unola, athu o-olungama tangani-avo anayo katinatumikelevo Yehova, kapena anayo kapanga vyotakala, kanoza kava-iwe mwai oyi kachenje ndila diwa nokala ororomeleya. (Luka 23:42, 43) Koma vikala athu amo-iwa anayo Yehova asakulile liye ira katize kavenyi-iwe. Athu anala kali otakala vinjinji ndipo koosimikiza murima susana na Yehova koma teto vyolinga vyae. — Luka 12:4, 5.

18-19. (a) Chifukwa n’ni ninakale osimikiza ira Yehova unoza aweluze mwachilungamo athu anayo katatiile? (Yesaya 55:8, 9) (b) Kodi ninaza nikambirana n’ni mukhani yo-arela?

¹⁸ Kodi nikale osimikiza ira thawi detene Yehova unoweluza athu mwachilungamo? Inde! Abulahamu ooiziwa ira Yehova “ngoweluza wailambo yetene yavati” unoyo uli wangwilo, wazelu koma teto wachifundo. Liye umufunji-a pama Mwanae ndipo umuva-a udindo wetene oweluza. (Yoh. 5:22) Liye vamo-i na Mwanaela kanoiziwa vyevyo vili m’murimani mwa muthu. (Mat. 9:4) Eno kaza kaweluzanga muthu uliwetene kanoza kapange vyongo ‘mwachilungamo.’

¹⁹ Kanikaikelenga ngakale vang’ono ira Yehova unoiziwa vyetene. Ninoiziwa ira liye ngofwanelela weluza o-okala iyo. (Welengani Yesaya 55:8, 9.) Eno khani yetene yoweluza ninoi-iya m’mandani mwa liye na Mwanae. Ndipo Mwanaela ngu Mwene unoyo unamusazi-eda Babae votonyi-eda chilungamo na chifundo. (Yes. 11:3, 4) Koma kodi Yehova na Yesu, kanaza kaweluza avi athu vathawi ya chisauso ilukulu? Kodi pivyongo viivi vyevyo naanaviiziwa iyo? Nanga pivyongo viivi vyevyo ninaviiziwa iyo? Khani yo-arela inoza isomede mafuso anala.