1. Chifukwa n’ni ninavuteya kala ovwela?

 KODI thawi dimo-i vinouruchani kala ovwela? Vyevi vyoomuireela teto Mwene Davide. Eno liye oopempela wa Mulungu ira: “Ndichilikizeni na zimu ofunechecha [vwela].” (Sal. 51:12) Davide oomuomeliwana Yehova. Komave, thawi dimo-i liye oovuteya vwela ngati mwemo vinakalelaathu teto na iyo. Chifukwa n’ni? Yowambeela, noolandela murima o-ofuna vwela. Yanambili, thawi dinjinji Satana unopangi-a ira kanimuvwele Yehova ngati mwemo mwapangele liye. (2 Akor. 11:3) Yanararu, ninakala muilambo ineyo athu kan’na iganizelo ineyo “sopano ina-inda chito mwa a-ima o-ovwela.” (Aife. 2:2) Nipangenga tindi ira niwande limbana na murima ofuna panga chimo koma teto pewa vyevyo Mdyerekezi na athu amuilambwela kananilimbikisaathu panga ira nikale o-ovwela. Ninafuneya esaesa ira nimuvwelenga Yehova koma teto athu anayo uwasakulile liye ira kanisogolelenga.

2. Kodi kala “okozeya vwela” unatatauza n’ni? (Yakobo 3:17)

² Welengani Yakobo 3:17. Yakobo oosogoleliwa lemba ira athu azelu kanokala ‘okozeya vwela.’ Kodi vyevi vinatapulela n’ni? Ninafuneya kala ofunechecha koma teto okozeya vwela athu anayo Yehova uwava-ile liye udindo. Komave, Yehova kanaembekezela ira nivwelenga athu anayo kananivepa ira nipange vyongo vyosemphana na malamulwae. — Vyo. 4:18-20.

3. Chifukwa n’ni Yehova unafuna ira nivwelenga athu anayo kananisogolela?

³ Thawi dimo-i ninokoza onanga ira pivyo-orucha muvwela Yehova iyana novwela muthu. Moi Yehova thawi detene  unoniva-a malangizo apama. (Sal. 19:7) Vyevi pivyo-iyana vinjinji na athu anayo kan’na udindo. Ngakale vili eno, Babi-u waudimu oopeleka udindo wa makolo, andimuwa andimuwa aboma koma teto andimuwa mupingo. (Miya. 6:20; 1 Ates. 5:12; 1 Pe. 2:13, 14) Naavwelanga athu anala ninakala nivwelanga Yehova. Tiyemoni nione vyevyo ninapange iyo ira nivwelenga athu anayo Yehova uwava-ile liye udindo ngakale ira thawi dimo-i ninokoza onanga ira pivyorucha somedela kapena arela malangizwiwa.

4. Chifukwa n’ni a-ima anjinji katinavwela makolwiwa?

⁴ Thawi dinjinji azombwe kanokaana afwiwa oyi katinavwela makolo. (2 Tim. 3:1, 2) Chifukwa n’ni azombwe anjinji katinavwela? Amo-iwa kanoona ira makolwiwa mbachinyengo. A-imayo kanowandeliwa ira kapangenga vyevyo makolwiwa katinapanga. Amo-iwa kanaona ira malangizo a makolwiwa mbawale, o-okami-a kapena opanikiza. Ngati muli muzombwe, kodi nanyen’ne munaona eno? Anjinji kanovuteya arela lamulo la Yehova loi: “Muvwelenga makolwinyu mwa Mbwiye, voi panga vyevi chichilungamo.” (Aife. 6:1) Kodi chin’ni inaukami-eni ira muvwelenga?

5. Mogwilizana na Luka 2:46-52, chifukwa n’ni pivyopangi-a chidwi ira Yesu oowavwela makolwae?

⁵ Munokoza funjeda vwela kumela wa Yesu, unoyo uli isazo yapama. (1 Pe. 2:21-24) Liye ali wangwilo, koma makolwae katali angwilo. Yesu oolemekeza makolwae ngakale ira thawi dimo-i aliwa koolakwi-a vyongo koma teto katamuvwechecha. (Ekis. 20:12) Isazo pivyevyo vyaireile Yesu angan’na chaka 12. (Welengani Luka 2:46-52.) Makolwae koomu-iya wu Yelusalemu. Yosefe na Mariya kookaana udindo oonechecha ira a-imiwa etene kali limo-i na aliwa vevo kawelelaathu waniwa kumela wu chikondwelelo. Aliwa kangamufwanyile, Mariya oomuimba Yesu mulandu ira uwavuti-a. Yesu ookoza onga ira aliwa katipangile chilungamo. M’malomwiwa oowasomeda makolwayayo mwachidule koma teto mwaulemu. Koma Yosefe na Mariya “katavwechechile vyevyo aawandela liyevyo.” Ngakale vyali eno, Yesu “oopitiliza avwela.”

6-7. Chin’ni inakami-e azombwe ira kavwelenga makolwiwa?

⁶ Kodi vinouruchani avwela makolwinyu chifukwa yoi kanolakwi-a vyongo vimo-i kapena katinauvwechechani? Ndiye kodi chin’ni inaukami-eni? Yowambeela muganizelenga mwemo Yehova munavwela liye. Baibulo linaonga ira mwavwelanga makolwinyu ‘munomusangalasa Mbwiye.’ (Akol. 3:20) Yehova unoiziwa ngati makolwinyu katinauvwechechani kapena teto ngati kanauva-ani malamulo orucha a-arela. Komave mwasakula vwela malamulwayo, liye unosangalala.

⁷ Yanambili, muganizelenga mwemo makolwinyu kanavwelaathu. Mwavwelanga makolwinyu, aliwa kanosangalala koma teto uroromelani. (Miya. 23:22-25) Nanyen’ne munowambeela gwilizana nawo vinjinji. M’bali m’mo-iwa wau Belgium, zina lae Alexandre, aongile ira: “Ndingaambeelile avwela makolwanga, noowambeela gwilizana vinjinji ndipo noosangalala.” b Yanararu, muganizelenga mwemo vwela makolwinyu vathawiila unazeathu uukami-edeleni usogolo. Paulo, unoyo unakala wu Brazil, aongile ira: “Vwela makolwanga undikami-a ira ndimuvwelenga Yehova koma teto athu audindo.” Mawu a Mulungu kanoniwandela chifukwa yapama  yonipangi-a avwela makolo. Kani: “Ira vyongo viuendele pama, koma teto ira ukaena moyo olapa vailambo yavati.” — Aife. 6:2, 3.

8. Chifukwa n’ni azombwe anjinji kanasakula o-ovwela makolwiwa?

⁸ Azombwe anjinji kanoona ira vyongo vinowaendela pama kavwelanga makolwiwa. Luiza, unoyo unakala wu Brazil, vyoomurucha vwechecha chifukwa iwa makolwae katamulola kaana foni vathawi imo-iwa. Vyoomudabwi-a chifukwa azombwe anjinji ausikwae kookaana mafoni. Koma vanduli viwa oozindikila ira makolwae koomuteteza. Vano liye unoonga ira: “Ndinoona ira vwela makolwanga kai wopanikiza, koma unonditeteza.” Murongola m’mo-iwa waisikana wau United States zina lae Elizabeth, thawi dimo-i vinomuruchave avwela makolwae. Liye aongile ira: “Ndaona ira kandinavwechecha chifukwa iwa makolwanga kagarati-ile lamulo limo-iliwa lene, ndinoganizela mwemo malamulwayo kanditetezeleathu mundulimu.” Monica, unoyo unakala wu Armenia aongile ira thawi detene vyongo vinomuendela pama avwela makolwae, mo-iyana na mwemo vinakalelechaathu ngati kaavwele.

9. Kodi maganizo a athu anjinji mboi avi vakhani yovwela malamulo?

⁹ Athu anjinji kanosomedela ira maboma mbofuneya koma teto ira ninafuneya vwela malamulo amo-iwa anayo “olamulela alukulu alukulu” kanapelekaathu. (Arom. 13:1) Koma athu anayo katinafuna vwela lamulo loi katinaliomeliwana kapena teto lelo kanalionaathu ira kai lachilungamo. Isazo pivyevyo athu kanapangaathu vakhani yolivelela misonkho. Vakafukufuku m’mo-iwa unoyo aireile muilambo imo-iwa wu Europe, athu anjinji karoromela ira “chipama o-opeleka msonkho ngati unaona ira kai wachilungamo.” Eno pivyo-odabwi-a ngati athu anjinji muilambweyo katinapeleka misonkho detene dedo kanafuneyaathu peleka wu boma.

10. Chifukwa n’ni ninafuneela vwela malamulo ngakale anayo katinanisangalasa?

¹⁰ Baibulo linaonga ira maboma a athu kanowambeeli-a mavuto, kali m’mandani mwa Satana koma teto kanoonongiwa chineneeva. (Sal. 110:5, 6; Nam. 8:9; Luka 4:5, 6) Linoonga teto ira uliwetene unoyo “unaruni-ana na ulamulilo unaruni-ana na dongosolo la Mulungu.” Vano Yehova ulola ira maboma kalamulelenga na yolinga yoi kavakale chisokonezo ndipo unoembekezela ira ninerenga avwela. Eno ninafuneya peleka “wa etene vyevyo kanafunaathu,” vyevyo vinatangani-avo misonkho, ulemu koma teto vwela. (Arom. 13:1-7) Ninokoza onanga lamulo limo-iliwalene ngati lo-ofwanelela, lo-okaana chilungamo kapena teto lorucha livwela. Koma ninovwela olamulela chifukwa Yehova unoniwandela ira nipangenga eno ngati malamulwayo  katinasemphana na vyevyo unafuna liye. — Vyo. 5:29.

11-12. Mogwilizana na Luka 2:1-6, kodi Yosefe na Mariya kapangile vyoi avi ira kavwele lamulo lorucha, nanga vyo-arelavo viwa vyali vyoi avi? (Onani teto vithuzithuzi.)

¹¹ Ninokoza funjedavo yongo vaisazo ya Yosefe na Mariya, anayo kali okozeya vwela olamulela alukulualukulu ngakale vevo vyaliathu vyorucha panga eno. (Welengani Luka 2:1-6.) Vevo Mariya ali liye oembekezela wa medi 9, liye na Yosefe koowandeliwa ira kapange vyongo vyorucha. Augusto unoyo ali Olamulela wa Roma, ali angalamulile ira athu kalembi-e mukaundula. Yosefe na Mariya kafuneya enda ulendo orucha ovira m’mimwango dowa wu Betelehemu, unoyo wali wa makilomita otamangela 150. Ulendo unola wali orucha vinjinji, simbwasimbwa wa Mariya. Aliwa kookoza kumbanyelanga vinjinji vyokuza thanzi la Mariya koma teto mwana unoyo kamuembekezelaathu. Kodi vyakala avi aakale ira marenda koomuwambeelela vasewu? Liye aembekezela za bala mwana unoyo unaze akale Mesiya. Koma kodi vyevi vyoopangi-a ira aliwa kativwele lamulo la boma?

¹² Yosefe na Mariya katalolile ira vyongo vyevi vialepeli-e vwela lamulo. Yehova oowadalisa chifukwa yovwela uwa. Mariya oofiya pamapama wu Betelehemu, oobala mwana wathanzi ndipo ookami-a ira ulosi wa m’Baibulo ukwakwaneli-ediwe. — Mika 5:2.

13. Nakala ovwela, kodi ninakami-e avi abali-u?

¹³ Navwelanga olamulela alukulualukulu, vinokami-a ira vyongo viniendele pama iyo koma teto athu amo-iwa. Chifukwa n’ni ninaonga eno? Yowambeela, ninopewa chilango ineyo inapelekiwa wa athu o-ovwela malamulo. (Arom. 13:4) Navwelanga olamulela, aliwa kanoona ira a Mboni da Yehova etene mba athu ovwela. Mwaisazo, chaka dinjinji mundulimu, asilikali koovolowa mu Nyumba ya Umwene wu Nigeria misonkano dingali muwari. Aliwa kafufuza athu anayo kapanga vioneselo vofuna ira katipeleke misonkho. Koma ndimuwa wa asilikalayo ooawandela ira kakumemo ndipo aongile ira:  “A Mboni da Yehova thawi detene kanopeleka misonkho.” Thawi iliyetene ineyo muvwelenyo lamulo, munokami-a ira athu a Yehova kakaena limbili lapama ndipo vyevi vinokoza za teteza Akiristu afwinyu usogolo. — Mat. 5:16.

14. Chin’ni yamukami-ile murongola m’mo-iwa ira akale “okozeya vwela” olamulela alukulu alukulu?

¹⁴ Thawi dimo-i ninokoza vuteyanga vwela olamulela alukulualukulu. Murongola m’mo-iwa wau United States, zina lae Joanna, aongile ira: “Vyali vyorucha vinjinji ira ndikale ovwela chifukwa athu amo-iwa a m’banja langa koopangeliwavo vyongo vyookaana chilungamo na andimuwa andimuwa a boma.” Koma Joanna ooesaesa ira achenje maganizwae. Yowambeela, oo-iya welenga khani da va intaneti dedo damupangi-a idana vinjinji na andimuwa andimuwa a boma. (Miya. 20:3) Yanambili, oomuvepa Yehova ira amukami-e ira amuroromelenga vinjinji, m’malo moganiza ira chenja boma unokoza kami-a. (Sal. 9:9, 10) Yanararu, oowelenga khani da m’mabukwi-u dokuza o-ovolowela ndale. (Yoh. 17:16) Joanna aongile ira vano lemekeza koma teto vwela andimuwa andimuwa a boma umukami-a kaana “murendele woinjiva.”

15. Chifukwa n’ni thawi dimo-i vinaniruche vwela malangizo okumela ugulu la Yehova?

¹⁵ Yehova unoniwandela ira ‘niavwelenga anayo kanasogolela’ mupingo. (Aheb. 13:17) Ngakale ira Msogoleli-u Yesu ngwangwilo, athu anayo unaa-indi-eda liye chito ira kanisogolelenga, kai angwilo. Eno ninokoza vuteyanga avwela, simbwasimbwa ngati kaniwandelile ira nipange vyongo vyoi kaninafuna. Vathawi imo-iwa, namarumiwa Petulo kaafuna vwela malangizo anayo ava-iwe liye. Ngelo angamuwandelile ira adje nyama dedo dali dotakali-iwa mogwilizana na Chilamulo ya Mose, liye ookoonda, o-okala ulendo umo-i koma maulendo mararu. (Vyo. 10:9-16) Chifukwa n’ni akoondile? Liye aona ira malangizo ashayo kali o-ovweya. Ali angalemeelile panga vyongo mundila imo-iwa. Ngati Petulo vyamuruchile vwela malangizo okumela wa ngelo wangwilo, ndiye uli avi iyo? Na-iyene vinokoza nirucha vwela malangizo okumela wa abali anayo kai angwilo.

16. Kodi Paulo apangile n’ni ngakale ira malangizo anayo ava-iwe liye kaoneya ira mbo-ovweya? (Vyoira 21:23, 24, 26)

¹⁶ Namarumiwa Paulo ali “okozeya vwela” ngakale vevo awachelile liye malangizo ooneya ngati o-ovweya. Akiristu a Chiyuda kali kangavwile mphekesela doi Paulo alaleela vyoi athu “kapandukele Chilamulo ya Mose” koma teto kaalemekeza Chilamulweyo. (Vyo. 21:21) Andimuwa a wu Yelusalemu koomulangiza Paulo ira adowe ukachisi na alombwana 4 ndipo aviweli-e votonyi-eda ira uno-arela Chilamulo. Koma Paulo ooiziwa ira Akiristu kata-arela Chilamulo ndipo kaalakwi-ile iliyetene. Koma thawi ineyo, liye oovwela vyevyo kamuwandelileathu. Eno Paulo “oolanda alombwana dambo lo-arela nodowa panga mwambo oviweli-a vamo-i na aliwa.” (Welengani Vyoira 21:23, 24, 26.) Vyevyo apangile liyevyo vyookami-a ira vakale mgwilizano. — Arom. 14:19, 21.

17. Kodi ninafunjeda n’ni va vyevyo vyamuireele Stephanie?

¹⁷ Murongola m’mo-iwa zina lae Stephanie vyoomurucha vwela vyevyo abali audindo kasakulileathu muilambo yae. Liye na mamunae koosangalala tumikela mugulu la iwongelo imo-iwa. Vanduli viwa ofesi ya tambi yoomali-a gululo ndipo banjali lafuneya welela mupingo wa iwongelo iwa. Stephanie aongile  ira: “Vyevi kavyandisangalasile. Ndaona ira mugawo laiwongelo yi-u mukala wale olaleela anjinji.” Ngakale vyali eno, liye ooganiza vyo-arela malangizo asha anala. Liye aongile ira: “Vangavirile thawi, ndoowona ira malangizwayo kali azelu. Vano nili makolo auzimu a athu anjinji mupingo, anayo abaliwa katili mu choonadi. Ndinana funjeda na murongola m’mo-iwa unoyo ukami-iwe ira aambeele nawili sonkana. Ndipo ndikaana thawi injinji yofunjeda vameka. Sopano ndikaana chikumbumtima yapama voiziwa ira ndiesaesa kala ovwela.”

18. Kodi ninapindula avi chifukwa yokala ovwela?

¹⁸ Ninokoza funjeda kala ovwela. Yesu “oofunjeda kala ovwela” o-okala chifukwa yoi vyongo vyalipama, koma chifukwa ya mavuto anayo agumanilena liye. (Aheb. 5:8) Mofwanafwana na Yesu, na-iyene ninokoza funjeda kala ovwela vevo ninagumana iyo na mavuto. Mwaisazo, umaambeelelo wa mulili wa COVID-19, noolangiziwa ira ni-iye dowa wu Nyumba da Umwene koma teto laleela nyumba na nyumba. Kodi nyo vyoouruchani vwela? Koma-i vwela winyu wooutetezani, wooukami-ani ira mugwilizanenga na abali na arongola koma teto woosangalasa Yehova. Vano, etene iyene nili okozeya vwela malangizo etene anayo ninaze iyo niwachele va chisauso ilukulu. Vwela unoza ukami-e ira nize nivulumuwe. — Yobu 36:11.

19. Chifukwa n’ni nyo munafuna kala ovwela?

¹⁹ Mukhanila, nifunjeda ira vwela unozi-a madaliso anjinji. Koma chifukwa ilukulu ineyo inanipangi-a muvwela Yehova choi ninomukonda koma teto ninofuna musangalasa. (1 Yoh. 5:3) Kaninawande muweli-eda Yehova va vyapama vyetene vyevyo unipangele liye. (Sal. 116:12) Koma ninokoza muvwela koma teto vwela athu anayo uwalolile liye ira kanisogolelenga. Navwelanga ninotonyi-eda ira nili athu azelu ndipo athu azelu kanosangalasa murima wa Yehova. — Miya. 27:11.