1-2. (a) Chifukwa n’ni kaninadabwa ira ninogumanana vyoshisha? (b) Kodi ninatapanya n’ni mukhanila?

 MONGA anamarumiwa a Yehova kaninadabwa nagumanangana vyoshisha. Ninozindikila ira n’nga mwemo Baibulo linaongelaathu, “ninafuneela gumanana masauso anjinji ira navolowe mu Umwene wa Mulungu.” (Vyo. 14:22) Ninoiziwa teto ira mavutwi-u amo-i katinamale mpakana thawi eneyo ninaze iyo nikale mu ilambo isha ya Mulungu vevo “khwa kunaza ukalavo teto. Kavanaza vakala ula, kapena dumbela, masiki voreya.”— Chiv. 21:4.

² Yehova kananititi-eda ira kanigumanena vyoshisha. Koma unonikami-eda ira nivivilelenga. Konani vyevyo namarumiwa Paulo awanden’le liye Akiristu a wu Roma. Yowambeela ooromola vyoshisha vyevyo liye na abali na arongolaye kagumananaathu. Vanduli viwa alembile ira: “Ninogonji-a vyongo vyetene vyevyi zela mwa liye onoyo aniwomeliwena.” (Arom. 8:35-37) Vyevyi vinatapulela ira Yehova unokoza nikami-eda ira vyongo viniendelenga pama masiki vathawi eneyo ninagumanana iyo vyoshisha. Tiyemoni nione mwemo Yehova mwamukami-edele liye Yosefe koma teto mwemo munanikami-edele liye iyovano.

3. Kodi vyongo vyachenjile avi mo-oyembekezeleya vamoyo wa Yosefe?

³ Yakobo ootonyi-eda ira oomuomeliwana vinjinji Yosefe. (Gen. 37:3, 4) Vyevyi vyoopangi-a ira achimwenaye kamuirelenga  sanje. Vevo mpata wafwanyeileathu aluwa koomuguli-a wa amalomda achimidiyani. Amalondala koomulandela undendayi vinjinji wu Iguputo wewo kadowileathu dowa muguli-a teto wa Potifara, onoyo ali ndimuwa wa Asilikali omuing’anela Farao. Veva moyo wa Yosefe woochenja mombaraanya vinjinji kuma vokala mwana oomeliwa wa babaye, nokala muzaari wu Iguputo. — Gen. 39:1.

4. Kodi iyo teto ninagumane avi na mavuto ofwanafwana na anayo Yosefe agumanilena liye?

⁴ Mogwilizana na vyevyo Baibulo limo-i linaongaathu, “vyongo vyotakala vinomorela uliwetene.” (Nam. 9:11) Thawi dimo-i ninogumanana mavuto kapena vyoshisha vyevyo ‘vinamorela teto athu amo-i.’ (1 Akor. 10:13) Kapena teto ninokoza vuteya chifukwa yoi nili ofunjeda a Yesu. Mofwanafwani-a, ninokoza nyoziwanga, runi-iwa masiki teto zuzumi-iwa chifukwa ya iroromelo yi-u. (2 Tim. 3:12) Kaya munagumanana vyoshisha vyoi avi, Yehova unoukami-ani ira vyongo viuendeleni pama. Kodi liye amukami-ile avi Yosefe?

5. Kodi Potifara azindikirile n’ni voona ira vyongo vyoomuendelenga pama Yosefe? (Genesesi 39:2-6)

⁵ Welengani Genesesi 39:2-6. Potifara oowona ira Yosefe ali muzombwe wazelu koma teto olimbi-eda chito. Liye ooiziwa chifukwa iwa vyali eeno. Oowona ira “iliyetene eneyo [Yosefe] aira liye, Yehova ooidalisa.” b Vira wathawi Muiguputula oomu-ela Yosefe kala wachitwaye koma teto woing’anela nyumbaye yetene. Kodi vyo-arelavo viwa vyali vyoi avi? Vyongo vyoomuendela pama Potifara.

6. Kodi Yosefe podi ira avwa avi chifukwa ya mwemo vyongo vyaliliathu vamoywaye?

⁶ Kashishani ona khanila mwemo Yosefe mwaiwonela liye. Kodi podi ira liye afunechecha n’ni? Kodi liye afuna ira Potifara aone vyevyo unaira liye koma teto muva-a mphoto? Pivyovaela oneya ira Yosefe afuna masuliwa ira awelele teto wa babaye. Teto-i masiki ira liye ookaana mwayi woing’anela nyumba yetene ya Potifara, ali muzaari wa muthu onoyo kaalambela Yehova. Yehova kaapangi-ile ira Porifara amumasule Yosefe uuzaari. Teto vyongo vyali vinga-an’le vang’ono takala vinjinji va moyo wa Yosefe.

7. Kodi yaireile chin’ni ira vyongo vamoyo wa Yosefe visimbwe takala vinjinji? (Genesesi 39:14, 15)

⁷ N’nga mwemo ninawelengela iyo va Genesesi chaputala 39, mu-iyana wa Potifara ookopeya na Yosefe teto moweli-edaweli-eda oomunyengelela ira agone naye. Thawi detene Yosefe ookoonda vyevyo. Vogomi-eda viwa iyanoyo oomulunduwela Yosefe teto oomunamedela ira oofuna mu-indela. (Welengani Genesesi 39:14, 15.) Potifara angavwile vyevyi oomu-ela Yosefe mundende mwemo akan’lemo liye wa chaka dinjinji. (Gen. 39:19, 20) Kodi ndendiwa yali yoi avi? Mawu a Chiheberi anayo Yosefe a-indi-ede liye chito voonga vya “ndende” kanokoza tapulela isime kapena “zenje,” vyevyo vinatapulela ira mwali mu dima koma teto akeda ona ira kan’na idedi-edo. (Gen. 40:15) Baibulo linotonyi-eda ira wathawi yoyeva manyalwaye kali m’matangaza koma teto likho-i laye loomangiwa na unyolo. (Sal. 105:17, 18) Vyongo vyakeda wenjedeleyave takala vamoywaye. Ookuma vokala muzaari ororomeleya fiya vokala mkaidi wamba.

8. Masiki vyoshisha viwenjedeleyanga, kodi ninakale osimikiza murima vyan’ni?

⁸ Kodi moogumanavo na mavuto anayo kasimbwa wenjedeleya masiki ira moopepela mokumela vati va murima? Vyevyi vinokoza ireya. Yehova kananititi-eda ira kanigumanena mavuto mu ilambo yolamuleliwa na Satanela. (1 Yoh. 5:19) Komave munokoza kala osimikiza ira Yehova unoiziwa vyevyo munagumanana nyo teto unoukumbanyelani. (Mat. 10:29-31; 1 Pe. 5:6,7) Teto liye unolonjeza ira: “Kandinaza ndiu-iyani kapena utatilani masiki vang’ono.” (Aheb. 13:5) Yehova unoukami-edani vilela masiki vevo vinaoneyaathu ira musauwela tengo wo-inda. Tiyemoni nione mwemo mwamukami-edele liye Yosefe.

9. Kodi chin’ni inatonyi-eda ira Yehova ali na Yosefe vevo ali liye mundende? (Genesesi 39:21-23)

⁹ Welengani Genesesi 39:21-23. Masiki vathawi yorucha eneyo ali liye mundende, Yehova oopangi-a ira vyongo vimuendele pama Yosefe. Moi avi? Vangavirile thawi ndimuwa wa ndende oowambeela muroromela koma teto mulemekeza Yosefe n’nga mwemo Potifara airele liye. Va-anavire thawi liye oomu-ela ira akale woing’anela akaidi amo-i. Teto Baibulo lini ndimuwa wa ndendeyo ‘kaaing’anela iliyetene eneyo yali m’mandani mwa Yosefe.’ Sopano Yosefe oowambeela kala otanganisiwa na chitwaye. Veva vyongo vyoochenja mo-oyembekezeleya. Kodi vyawandeile avi ira mkaidi onoyo aimbiwa mulandu wofuna indela iyana wa nduna ya vanyumba ya mwene ava-iwe udindo ulukulu eeni? Chi yongo imo-i yoka eneyo yairi-ile. N’nga mwemo lemba la Genesesi 39:23 linaongelaathu, “Yehova ali na Yosefe, teto iliyetene eneyo aira liye Yehova ooidalisa.”

10. Sambaulani chifukwa iwa Yosefe kaawona ira iliyetene inomuendela pama.

¹⁰ Shishani teto ona khanila mwemo Yosefe mwaionela liye. Vanduli voimbiwa milandu donama koma teto eliwa mundede, kodi liye aona ira iliyetene inomuendela pama? Kodi liye afunechecha n’ni? Kodi liye afuna ira ndimuwa wa ndendeyo amuwomeliwengana? Pivyovaela oneya ira Yosefe afuna mulandwayela umale ira akumi-iwe mundende. Teto liye oomuwandela muzaari m’mo-i onoyo a-an’le vang’ono kumi-iwa mundendemo ira adowe amuvepe Farao ira amukumi-e mundende yoopi-eyo. (Gen. 40:14) Koma muthuyo kaamuwanden’le Farao thawi eneyo moi Yosefe ookalave mundendemo wa chaka dimo-i mbin’li. (Gen. 40:23; 41:1, 14) Komave Yehova oopitiliza mukami-a ira vyongo vimuendelenga pama. Moi avi?

11. Kodi Yehova amuva-ile Yosefe luso lavadela loi avi, n’nga vyakami-ile avi kwakwaneli-eda vyolinga vyaye?

 ¹¹ Yosefe angali mundende, Yehova ooiri-a mwene wa Iguputu ro-a vyoro-a vin’li vyevyo vyamuzuzumi-ile. Farao oofunechecha iziwa vyevyo vyoro-avyo vyatapulelaathu. Angavwile ira Yosefe unowanda tapulela vyoro-a, liye oomuitani-a. Mokami-iwa na Yehova, Yosefe ootapulela vyoro-avyo teto Farao oosomedela malangizo okami-a anayo liye amuva-ile liye. Voona ira Yehova ali na muzombwela, Farao oomu-ela kala woing’anela yodja mu ilambo yetene ya Iguputo. (Gen. 41:38, 41-44) Vanduli viwa wookala ndala yoopi-a eneyo yakuzile wu Iguputu koma teto wu Kanani wewo wakala abalaye a Yosefe. Veva Yosefe ookaana mwayi ovulumucha banja la waniwa lelo lali mu zele wozabaluwela Mesiya.

12. Kodi Yehova apangi-ile ira vyongo vimuendele pama Yosefe mundila diivi?

¹² Kaganizelani vyongo vyo-oyembekezeleya vyevyo vyaireile va moyo wa Yosefe. Mbaani apangi-ile ira Potifara aire chidwi na Yosefe onoyo ali muzaari wamba? Ngu mbaani airi-ile ndimuwa wa ndende ira amuwomeluwena Yosefe onoyo ali mkaidi otita? Ngu mbaani amuro-i-ile Farao vyoro-a vyevyo vyamuzuzumi-ile koma teto muva-a Yosefe luso lowanda tapulela? Ngu mbaani apangi-ile ira Yosefe ava-iwe udindo woing’anela yodja wu Iguputu? (Gen. 45:5) Pivyovaela iziweya ira Yehova ngonoyo apangi-a ira vyetene vyevyo Yosefe aira liye vimuendelenga pama. Vogomi-eda viwa Yehova oo-indi-eda chito chiwembu eneyo abalaye a Yosefe kamuireleathu kala n’nga ndila yokwakwaneli-eda ifunelo yaye.

13. Kodi Yehova unovolowelavo va iliyetene eneyo inaniireela? Sambaulani.

¹³ Kodi ninafunjeda n’ni vakhani ya Yosefe? Kodi Yehova unovolowelavo va vilivyetene vyevyo vinaniireela? Kodi ngonoyo unairi-a vilivyetene vyevyo vinaireya vamoywi-u, moi vyotakala vyetene vyevyo vinaniireela vinaireya va chifukwa yapama? Naari, Baibulo kalinasambaula vyevyo. (Nam. 8:9; 9:11) Komave ninoiziwa ira nagumanangana vyoshisha, Yehova unoiziwa teto unovuruwana khuwa wi-u wovepa likami-edo. (Sal. 34:15; 55:22; Yes. 59:1) Wenjedela vevo Yehova unonikami-eda ira nivilele mavuto alietene. Moi avi?

14. Kodi Yehova unanikami-a avi nakala vamavuto?

 ¹⁴ Ndila imo-i eneyo Yehova unanikami-edela liye kunimiyali-a koma teto nilimbikisa, teto thawi dinjinji unoira vyevyo vathawi yofwanelela. (2 Akor. 1:3, 4) Vyevyi pi vyevyo vyamuireele m’bali m’mo-i wa wu Turkmenistan zina laye Eziz, onoyo agamuliwe ira akale mundende wa chaka mbin’li chifukwa ya iroromelo yaye. Liye eere: “Mamawa a dambo la mulandwanga, m’bali m’mo-i oonditonyi-eda lemba la Yesaya 30:15, lelo lini: ‘Munoza mukale akopolo mwakala o-otekenyeya na airoromelo.’ Vesili loondikami-eda ira murimanga ukalenga m’malo teto ndiroromelenga Yehova va iliyetene. Liganizela woondikami-eda vathawi yetene eneyo ndali miyo mundende.” Kodi munoumbuwela thawi eneyo Yehova aukami-edeni liye voumiyali-ani koma teto ulimbikisani va thawi eneyo mwafuneela nyo vinjinji vyevyi?

15-16. Kodi ninafunjeda n’ni va vyevyo vyamuireele Tori?

¹⁵ Thawi dinjinji ninozindikila mwemo Yehova munikami-edele liye vilela vyoshisha vimo-i viwa vyene vanduli voi vyoshishavyo vimala. Murongola m’mo-i zina laye Tori oosomedela likundo leli. Mwanaye Mason oobulela khansa wa chaka 6, mpakana vevo atatiile liye. Tori ookaana chisoni ilukulu teto vyevyi pivyovweya. Liye eere: “Ndinoona ira enela yali yongo yovoreya vinjinji wa miyo n’nga m’ma.” Oowenjedela teto ira, “ndinororomela ira makolo anjinji kanokoza somedela ira ona mwanawo avuteyanga kovoreya vinjinji iyana noi uvuteyenga weyo.”

¹⁶ Masiki ira vyoshishavyo vyali vyovoreya vinjinji, Tori vanduli viwa ooganizela mwemo Yehova mwamukami-edele liye vilela. Liye eere: “Ndaganizela vyevyo vyaireya, ndinoona ira Yehova oondikami-a mwachikondi vathawi yetene eneyo mwananga abulela liye. Mofwanafwani-a, masiki vevo Mason abulen’le liye vinjinji moi kaawanda zindikila onoyo uzile  zamuona, abali na arongola kooyenda vagalimoto wa maola ambin’li za uchipatala wewo nali iyo. Thawi detene vookala muthu onoyo uzile mofunechecha ira aze anikami-ede. Koma teto noova-iwa vyongo vyevyo ninafuneela iyo. Masiki vathawi yorucha vinjinji kanisauwelevo yongo.” Yehova oomuva-a Tori na Mason vyevyo kafuneelaathu ira kawande vilela. — Onani bokosi loi “ Yehova Ooniva-a Vyevyo Nafuneela Iyo.”

17-18. Chin’ni inanikami-e ira nizindikilenga koma teto yamikela mwemo Yehova munanikami-edela liye vathawi ya vyoshisha? (Salimu 40:5)

¹⁷ Welengani Salimu 40:5. Muthu onoyo unagwela mwango yolinga yaye inakalecha fiya vadimu vamwangoyo. Komave afiya vamalo amo-iwa unoimela nosangangala na vyevyo unaona liye. Mofwanafwana na vyevyi, thawi dimo-i muimelenga noganizela mwemo Yehova munaukami-edelani liye ira vyongo viuendeleni pama masiki vevo munagumanananyo mavuto. Umapeto wa dambo lililetene muvifukenga ira: ‘Kodi Yehova undiva-ile madaliso aavi peeno? Masiki ira ndinogumanave na vyoshisha, kodi Yehova unandikami-eda avi vivilela?’ Mufwanyenga masiki daliso limo-i lokumela wa Yehova lelo liukami-ideni ira vyongo viuendeleni pama.

¹⁸ Pivyoona ira munokoza pepela ira vyoshishavyo vimale. Vyevyo pivyovweya teto pivyofwanelela. (Afil. 4:6) Koma ninafuneela teto ganizelanga madaliso anayo ninafwanya iyo vathawi ila. Teto Yehova unolonjeza ira unoza anilimbi-e koma teto nikami-a ira nivilele. Eeno thawi detene muyamikelenga ira Yehova unoukami-edani. Mwera eeno munoza muone mwemo munaukami-edelani liye ira vyongo viuendelengani pama n’nga mwemo mwamukami-edele liye Yosefe masiki vathawi ya vyoshisha. — Gen. 41:51, 52.