KHANI YOFUNJEDA 41
NYIMBO 13 Tsanzirani Yesu
Vyevyo Ninafunjeda Iyo wa Yesu va Malambo 40 Omari-a a Moywae
“Aliwa koomuona m’malambo etene 40 ndipo ooawandela vya Umwene wa Mulungu.” — VYO. 1:3.
VYEVYO NINAFUNJEDE IYO
Mukhanila ninokambilana vyevyo ninafunjeda iyo va vyevyo Yesu apangile liye m’malambo 40 omari-a a moywae vailambwela.
1-2. Kodi chin’ni ineyo yaireile ofunjeda a Yesu kaendanga va sewu odowa wu Emau?
VA NISANI 16 mu 33 C.E., ofunjeda a Yesu kali achisoni koma teto kali kaovanga. Ofunjeda ambin’li koomaruwa wu Yelusalemu dowa wu Emau, dela lelo lali la ulendo wamakilomita 11 kumela wu Yelusalemu. Alombwanala kali okumudwa vinjinji chifukwa Yesu unoyo kamu-arelaathu ali angakede phiwa wene. Vyakeda oneya ngati vyevyo kaembekezelaathu ira Mesiya unoza aapangele vilepeleya. Koma vanduliviwa vooireya vyongo vimo-i vyodabwi-a.
2 Muthu m’mo-iwa oowambeela enda limo-i na aliwa museu. Aliwa koomufotokozela muthuyo vyokumudwi-a vyevyo vyamuireele Yesu. Muthuyo oowambeela afotokozela vyongo vyoi aliwa kataviiziwa. Liye oo-indi-eda chito “vyolemba vya Mose koma teto vyetene vyevyo aneneri kalembileathu,” vowafotokozela chifukwa iwa Yesu afuneya vuteya koma teto khwa. Kangafiile wu Emau, muthuyo ooviulula ira ali Yesu ndipo ali angavenyi-iwe. Ofunjedayo koosangalala vinjinji voiziwa ira Mesiya uli moyo. — Luka 24:13-35.
3-4. Kodi chin’ni yaireele ofunjeda a Yesu, nanga ninakambilana n’ni mukhanila? (Vyoira 1:3)
3 Vamalambo 40 omari-a a moyo wa Yesu vailambwela, liye oowoneela maulendo angasene wa ofunjedae. (Welengani Vyoira 1:3.) Vathawila, ofunjeda a Yesu anayo kali a chisoni koma teto ova, koochenja nowambeela sangalala koma teto kala olimba murima ndipo koolaleela koma teto funji-a athu vyokuza Umwene wa Mulungu. a
4 Funjeda vyevyo Yesu apangile liye m’malambo 40 anala unokoza nitandiza vinjinji. Mukhanila ninoona mwemo Yesu a-indi-edile liye chito thawi inela (1) volimbikisa ofunjedae, (2) vowatandiza vwechecha Malemba koma teto (3) vowakozeeli-a ira kaze kakale na maudindo usogolo. Ninoona mwemo ninamusazi-edele iyo Yesu vambali taaru dedi.
MULIMBIKISENGA AMO-I
5. Chifukwa n’ni ofunjeda a Yesu kafuneya limbikisiwa?
5 Chifukwa n’ni ofunjeda a Yesu kafuneya limbikisiwa? Amo-iwa koo-iya nyumba, mabanja koma teto mabizimeziwa nayolinga yoi kamu-arelenga Yesu. (Mat. 19:27) Amo-iwa koozuzumi-iwa chifukwa yokala o-arelae. (Yoh. 9:22) Aliwa koololela chenja moywiwa koma teto vuteya chifukwa koororomela ira Yesu ngu Mesiya olonjeziwa. (Mat. 16:16) Koma Yesu angaphiwe, aliwa kookumudwa chifukwa yoona ira vyevyo kaembekezelaathu vilepeleya.
6. Kodi Yesu apangile n’ni angavenyi-iwe?
6 Yesu oowona ira vyali vyovweya ira ofunjedae kakale na chisoni ndipo unola kawali umboni oyi kali ofooka mwauzimu. Eno dambo lelo avenyi-iwe liye oowambeela alimbikisa afwae anala. Mwaisazo, liye oowoneela wa Mariya wau Magadala vathawi ineyo aula liye vamanda vae. (Yoh. 20:11, 16) Oowoneela teto wa ofunjeda ambin’li anayo niaromolile iyo umaambeelelo ule. Koma teto oowoneela wa mtumwi Petulo. (Luka 24:34) Kodi ninafunjeda n’ni va vyevyo Yesu apangile liye? Tiyemoni nione vyevyo vyaireile angaoneele wa Mariya wau Magadala.
7. Mogwilizana na Yohani 20:11-16, kodi Yesu amuonile Mariya apanganga n’ni mamawa va Nisani 16, nanga vyevyo vyamulimbikisile panga n’ni? (Onani teto ithuzithuzi.)
7 Welengani Yohani 20:11-16. Va Nisani 16 mamawa, azimai amo-i ororomeleya koodowa umanda a Yesu. (Luka 24:1, 10) Tiyemoni nione vyevyo vyamuireele m’mo-i mwa azimai anala zina lae Mariya wau Magadala. Mariya angafiile afwanyile ira m’mandamo kamuli yongo. Liye ootamanga dowa muwandela Petulo na Yohani ndipo vevo aliwa kadowaathu umandawo naliyene Mariya oowa-ara. Petulo na Yohani kangasimikizele ira m’mandamo kamuli yongo koowelela waniwa, koma Mariya oo-ala wewo aulanga. Liye kaaiziwa ira Yesu ali amuonanga. Yesu ookuziwa vinjinji m’murima angamuonile muzimai ororomeleya unola aulanga. Eno oowoneela vamaso va Mariya ndipo oopanga yongo imo-iwene ineyo yamulimbikisile vinjinji Mariya. Yesu oomuongi-a ndipo oomuruma ira adowe aawandele abalae ira liye uvenyi-iwa. — Yoh. 20:17, 18.
Mumusazi-edenga Yesu vopanga chidwi na amo-i koma teto limbikisa anayo kakumudwile (Onani ndima 7)
8. Kodi ninamusazi-ede avi Yesu?
8 Kodi iyo ninamusazi-ede avi Yesu? Mofwanafwana na Yesu, naona abali na arongoli-u kangali na nkhawa niongenga na aliwa mooma murima. Vyevi vinokoza atandiza ira kapitilize tumikela Yehova. Isazo pivyevyo vyamuireele murongola Jocelyn unoyo dimbilae akhwile vangozi. Liye aongile ira: “Ndookaana chisoni wa medi dinjinji.” Koma m’bali m’mo-iwa na iyanae koomuitanela waniwa, muvuruwana mwachidwi koma teto musimikizela ira Mulungu unomuona ira ngofuneya vinjinji. Jocelyn aongile teto ira: “Ndoowona ira Yehova uwa-indi-eda chito ira kanditavule munyanja nondigweli-a mungalawa. Aliwa koonditandiza ira ndiambeele nawili tumikela Yehova mosangalala.” Na-iyene teto ninokoza limbikisa athu amo-iwa vowavuruwana mwachidwi kafotokozanga nkhawa diwa koma teto onga na aliwa mooma murima. Napanga eno ninoza niatandize ira kapitilize tumikela Mulungu. — Arom. 12:15.
MUTANDIZENGA ATHU AMO-I VWECHECHA MALEMBA
9. Kodi ofunjeda a Yesu kali na vuto loi avi, nanga liye aatandizile avi?
9 Ofunjeda a Yesu kooiziwa Mawu a Mulungu ndipo koowa-arela vamoywiwa. (Yoh. 17:6) Komave aliwa koosokonezeya vevo Yesu aphiwe liye mwankhanza ngati igawenga vatengo ozuzumelavo. Yesu oozindikila ira aliwa kookaikelakaikela, ookala chifukwa yoi kali na murima otakala koma chifukwa yoi aliwa katavwechecha vyongo. (Luka 9:44, 45; Yoh. 20:9) Eno liye oowatandiza ira kavwecheche Malemba. Tiyemoni nikambilane mwemo apangele liye vyevi wa ofunjeda ambin’li anayo kali vaulendo odowa wu Emau.
10. Kodi Yesu aatandizile avi ofunjedae simikizela ira liye ali Mesiya? (Luka 24:18-27)
10 Welengani Luka 24:18-27. Vowaleda na aliwa liye kaakede fiyeda awandela ira uvenyi-iwa. M’malomwiwa, oowambeela nowafuka mafuso. Chifukwa n’ni apangile vyevi? Mwina liye afuna ira aliwa kafotokoze vyevyo vyali m’maganizo na m’murimani mwiwa, ndipo aliwa koomufotokozela. Aliwa koomufotokozela vyoi kaembekezela ira Yesu unovulumucha Aizaraeli wu ulamulilo opondeleza wa Aroma. Kangafotokozile movweya pama vyevyo vyapangi-a ira kakaena nkhawa, Yesu oo-indi-eda chito Malemba vowatandiza ira kavwecheche vyevyo vyaireile. b Mazulo a dambo lelo, Yesu ootandiza teto ofunjeda amo-iwa vwechecha makundo anala. (Luka 24:33-48) Kodi ninafunjedavo n’ni vakhani inela?
11-12. (a) Kodi ninafunjeda n’ni va ndila ineyo Yesu a-indi-edile liye chito? (Onani teto vithuzithuzi.) (b) Kodi m’bali unoyo amufunji-a Norty Baibulo amutandizile avi?
11 Kodi iyo ninamusazi-ede avi Yesu? Yowambeela, mwafunjedanga Baibulo na muthu mu-indi-edenga chito mafuso vomutandiza ira afotokoze vyevyo vili m’murimani na m’maganizo mwae. (Miya. 20:5) Mwavwechecha vyevyo vili m’murimani mwae, mumutonyi-edenga mwemo unafwanyele liye Malemba anayo kanamutandize. Mupewenga muwandela vyoira. M’malomwiwa, mumutandizenga vwechecha Malemba koma teto mutandiza ira aganizelenga mwemo makundo a m’Baibulo kanamutandizeleathu vamoywae. Isazo vakhanila ngu m’bali m’mo-iwa wau Ghana zina lae Nortey.
12 Nortey oowambeela funjeda Baibulo angan’na chaka 16. Vangavirile thawi yoyeva, athu am’banja lae koowambeela muruni-a. Kodi chin’ni ineyo yamutandizile ira kafooke? M’bali unoyo amufunji-a Baibulo oo-indi-eda chito lemba la Mateyu chaputala 10 vomufotokozela ira Akiristu oona kanoza kazuzumi-iwe. Nortey aongile ira: “Athu kangaambeele ndizuzumi-a ndoozindikila ira ndifwanya choonadi.” Mphunzisae oomuwelengela lemba la Mateyu 10:16 vomutandiza ira akalenga osamala koma teto waulemu akambilananga khani daipembezo na athu am’banja lae. Nortey angabatiziwe oofunechecha ira aambeele upainiya koma ababae kafuna ira liye adowe wu yunivesite. M’malo momuwandela vyoira, m’bali unoyo amufunji-a Baibulole oo-indi-eda chito mafuso vomutandiza ira a-indi-ede chito makundo a m’Malemba. Vyo-arelavo viwa vyali vyoi Nortey oowambeela utumiki wathawi detene. Vanduliviwa ababae koomutamangi-a vande. Kodi Nortey unavwa avi aganizela vyevyo vyaireilevi? Liye aongile ira: “Kandinakaikela ira ndoosakula pama.” Na-iyene natandizanga athu amo-iwa ira kaganizelenga makundo a m’Malemba ninokoza atandiza ira kapitilize tumikela Yehova. — Aife. 3:16-19.
Mumusazi-edenga Yesu votandiza amo-i vwechecha Malemba (Onani ndima 11) e
MUTANDIZENGA ALOMBWANA IRA KAKALE “MPHASO’’
13. Kodi Yesu apangile n’ni ira chito yolaleela ipitilizeve liye awelela udimu? (Aifeso 4:8)
13 Angali vailambwela, Yesu oo-inda pama chito ineyo Ababae kamuva-ileathu. (Yoh. 17:4) Koma Yesu kaan’na maganizo oyi, ‘Vyongo vinokoza enda pama ngati ndinapangenga vyongo meka.’ Vautumikae unoyo aupangile liye wa chaka taaru na hafu, oofunji-a athu amo-i ira ka-indenga pama chito inela. Aanadowe udimu, Yesu oowava-a ofunjedae chito yosamalela khosa da Mulungu koma teto sogolela va chito yolaleela nofunji-a athu. Mwina amo-i mwa ofunjedala kali na chaka dam’ma 20. (Welengani Aifeso 4:8.) Ofunjeda a Yesu kali ovipeleka, ororomeleya koma teto atindi. Ndiye kodi Yesu a-indi-ede chito avi malambo 40 omari-a a moywae vowatandiza ira kakale “mphaso”?
14. Va malambo 40 omari-a a moywae, kodi Yesu aatandizile avi ofunjedae ira kaulukule mwauzimu? (Onani teto ithuzithuzi.)
14 Yesu oopeleka malangizo wa ofunjedae moovira m’mbali koma teto mooma murima. Mwaisazo, liye oozindikila ira amo-i kookaikela vyongo ndipo oowazuzula. (Luka 24:25-27; Yoh. 20:27) Liye oowatandiza ira kaonenga chito yolaleela kala yofuneya vinjinji kwaranya chito dimo-i. (Yoh. 21:15) Oowatandiza teto ira katiganizelenga vinjinji mwai wa utumiki unoyo amo-i kava-iwaathu mugulu la Yehova. (Yoh. 21:20-22) Oowatandiza teto ira kachenje maganizo olakweya anayo kan’naathu okuza Umwene ndipo oowalimbikisa ira kaganizelenga vinjinji vyolaleela uthenga wa Umwene. (Vyo. 1:6-8) Kodi andimuwa kanafunjede n’ni wa Yesu?
Mumusazi-edenga Yesu votandiza alombwana ira kakale na maudindo (Onani ndima 14)
15-16. (a) Kodi andimuwa kanamusazi-ede Yesu mundila diivi? Fotokozani. (b) Kodi Patrick apindulile avi chifukwa yo-arela malangizo?
15 Kodi andimuwa kanamusazi-ede avi Yesu? Aliwa kanafuneya funji-a alombwana tangani-avo azombwe ira kakale na maudindo alukulu. c Andimuwa katinaembekezela ira athu anayo kanaafunji-aathwayo katinalakwi-enga iliyetene. Aliwa kanafuneya peleka malangizo wa azombwe ira kaiziwe vinjinji, kakale oviyevi-a, ororomeleya koma teto ofunechecha tumikela amo-i. — 1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pe. 5:5.
16 M’bali m’mo-i zina lae Patrick oopindula vinjinji chifukwa yo-arela malangizo. Angali muzombwe liye kaaonga pama kapena panga vyongo mooma murima vopanga vyongo na athu amo-i tangani-avo arongola. Ndimuwa m’mo-i oozindikila vuto la Patrick ndipo oomuva-a malangizo moovira m’mbali koma mooma murima. Patrick aongile ira: “Ndinoyamikela ira oondiva-a malangizo. Ndookumudwa ndaona abali amo-i kava-iwanga utumiki unoyo ndaufuna miyo. Koma malangizo anayo ndimuwole andiva-ile liye koonditandiza ira ndiganizelenga vinjinji vyotumikela abali na arongolanga, ookala vyowachela udindo umo-iwene mupingo.” Vyo-arelavo viwa vyali vyoi Patrick oo-eliwa kala ndimuwa angan’na chaka dam’ma 20. — Miya. 27:9.
17. Kodi Yesu atonyi-edile avi ira oororomela ofunjedae?
17 Yesu oowava-a ofunjedae chito yolaleela nofunji-a athu. Ofunjedayo mwina kaona ira katakwakwani-e inda chito inela. Koma Yesu kaakaikela ira aliwa kanokwakwani-a ndipo ooawandela ira kanokwakwani-a. Yesu ootonyi-eda ira oowaroromela vinjinji voawandela ira: “Mofwanafwana na mwemo Baba andirumele liye, namiyene teto ndinourumani.” — Yoh. 20:21.
18. Kodi andimuwa kanamusazi-ede avi Yesu?
18 Kodi andimuwa kanamusazi-ede avi Yesu? Andimuwa anayo kanaiziwa vinjinji kanova-a amo-i vyoira. Mwaisazo, andimuwa kanokoza vepa azombwe ira katandize va chito yosakaeda koma teto samalela Nyumba ya Umwene. Kava-anga amo-i vyoira kanotonyi-eda ira kanowadalila vowafunji-a nowaroromelanga ira kano-inda pama chitweyo. Matthew, unoyo ukede kala wene ndimuwa, aongile ira unoyamikela vinjinji ngati andimuwa amo-i kamufunji-ile chito nororomelanga ira unoi-inda pama. Liye aongile ira: “Ndalakwi-a vyongo ndinoyamikela ngati andimuwa kananditandize ira ndipangenga pama vyongovyo ndipo vyevi vinotandiza ira ndifunjedevo yongo.” d
19. Kodi ninafuneya esaesa panga n’ni?
19 Yesu oo-indi-eda chito malambo 40 omari-a a moywae vailambwela ira alimbikise koma teto funji-a athu amo-i. Na-iyene ninafuneya arela isazwae mosamala. (1 Pe. 2:21) Liye unoza anitandize ira nipange vyevi. Vale oolonjeza ira: “Miyo ndili limo-i na nyo malambo etene mpakana munyengo ya mapeto a thawiila.” — Mat. 28:20.
NYIMBO 15 Tamandani Mwana Woyamba Kubadwa wa Yehova
a Mabuku a Uthenga Wapama koma teto mabuku amo-i a m’Baibulo kanofotokoza maulendo angasene ira vanduli voi Yesu uvenyi-iwa oowoneela wa amo-i monga: Mariya wau Magadala (Yoh. 20:11-18); wa azimai amo-i (Mat. 28:8-10; Luka 24:8-11); wa ofunjedae ambin’li (Luka 24:13-15); wa Petulo (Luka 24:34); wa ofunjeda etene patulavo Tomasi (Yoh. 20:19-24); wa ofunjeda etene tangani-avo Tomasi (Yoh. 20:26); wa ofunjeda 7 (Yoh. 21:1, 2); wa ofunjeda okwaranya 500 (Mat. 28:16; 1 Akor. 15:6); wa balae Yakobo (1 Akor. 15:7); wa atumwi etene (Vyo. 1:4); koma teto wa atumwi vakwikwi na wu Betaniya. (Luka 24:50-52) Mwina teto vookala maulendo amo-i anayo aoneele liye koma katalembiwe. — Yoh. 21:25.
b Ira muone maulosi okuza Mesiya, onani va jw.org khani yoi, “Kodi Maulosi Onena za Mesiya Amatsimikizira Kuti Yesu Analidi Mesiya?”
c Thawi dimo-i alombwana a chaka dam’ma 25 na 30 koo-eliwa kala oing’anela dela. Koma kafuneya kala oyi kanoiziwa vinjinji ndipo kootumikelavo ngati andimuwa mupingo.
d Ira mufwanye ndila dimo-i dotandiza azombwe ira kakale na maudindo, onani Nsanja ya Olonda ya August 2018 takuru 11-12, ndima 15-17, koma teto ya April 15, 2015, takuru 3-13.
e MAWU OFOTOKOZELA ITHUZITHUZI: Vanduli votandiziwa vwechecha pama Malemba, ofunjeda Baibulo unatatila maluwa okuzana na Kirisimasi.
