Valikonde leli pavevo vali mulango ovolowana Umalo Owela a kachisi. Baibulo la Dziko Latsopano la Malemba Opatulika lelo lakumi-iwe chaka ya 2023 yaanafiye, linaonga ira “likonde leli lali lolapa miwono 20 ndipo mokwiiva mwiwa lali teto chimozimozi. Kumela vati dowa mudimu likondelo lali lolapa miwono 120.” (2 Lim. 3:4) Mabaibulo amo-iwa kanaonga ira likonde leli lali lolapa “miwono 120” tantauza mamita 53 dowa mudimu.

Koma voonga vya kachisi wa Solomo, Baibulo la Dziko Latsopano, lelo lakumi-iwe mu 2023 linaonga ira likondelo “lali lolapa miwono 20” tantauza mamita 9. a Tiyemoni nione vifukwa vyevyo vipangi-ile ira vakale chenja wewu.

Lemba la 1 Mamwene 6:3 kalinaromola vyokuza lapa wa likonde leli. Va vesili, Yeremiya alembile vyokuza lapa koma teto kwiiva wa likonde leli koma ookala lapa okumela vati dowa mudimu. Ndiye muchaputala yo-arela, liye oofotokoza vyongo vimo-i vinjinji vyokuza kachisi unola monga beseni lilukulu losungelamo ma-inje, vipangizo vimo-i 10 vyotukulelamo vyongo na vipilala vin’li vya tundu wa kopa. (1 Mam. 7:15-37) Ngati likondelo lali lolapa kwaranya mamita 50 koma teto lolapa kwaranya kachisiyo, ndiye chifukwa n’ni Yeremiya kaongile vyevi? Koma teto chaka dinjinji vanduliviwa, olemba amo-iwa Achiyuda katatonyi-edile ngakale vang’ono ira likondelo lali lolapa kwaranya kachisi wetene.

Akaswiri kanokaikela ngati vyali vyowandeya ira vipilala vyolapa miwono 120 viimele pamapama o-ogwa vamachisi a kachisi. Vipilala vyamabwe kapena vidina vyevyo vyamangiwana wan’le vyakala vyoulukula vati koma vyoyeva udimu. Isazo chi ya vipilala vyevyo vyakala va mageti a kachisi wu Iguputo. Koma mu kai mwemo vyaliliathu na kachisi wa Solomo. Akaswiri kanaonga ira ulukula wa chisi liwa kawakwaranya miwono 6 kapena ira mamita 2.7. Eno Theodor Busink unoyo ngu kaswiri wa vyomangamanga aongile ira: “Naganizela ulukula wa [chisi lausogolo la kachisila] ninokoza onga ira likondelo kalali miwono 120 [molapa mwiwa].”

Mawu ava 2 Limbili 3:4 katakopeliwe molakweya. Ngakale ira mipukutu dawale dinaonga ira likondelo lali lolapa “miwono 120,” malemba amo-iwa anjinji monga mipukutu da Codex Alexandrinus na Codex Ambrosianus kanotonyi-eda ira lali lolapa “miwono 20.” Ndiye chifukwa n’ni valembiwe miwono “120”? Vili eno chifukwa yoi mawu oyi “miwono” kali oiziweya wa athu anjinji moi kavyali vyorucha ira muthu aiziwe mamita anayo kanafotokoziwa.”

Mwemo kachisi wa Solomo aliliathu pivyogwilizana na mwemo kachisi mulukulu wauzimu uliliye malambwano. Tumikela mukachisi unola ngu mwai ulukulu ndipo ninoyamikela ira Yehova uwaitana atumikae etene ira kamulambelenga va kachisi unola. — Aheb. 9:11-14; Chiv. 3:12; 7:9-17.