KHANI YOFUNJEDA 37
NYIMBO 118 “Tiwonjezereni Chikhulupiriro”
Kalata Ineyo Inanitandiza Vilela Mororomeleya Mpakana Mapeto
“Vyongo vyevyo nadalila iyo vowambeela nivi-inda mwakopolo mpakana mapeto” — AHEB. 3:14.
VYEVYO NINAFUNJEDE IYO
Mukhanila, ninoona vyevyo ninafunjeda iyo mukalata ineyo mtumwi Paulo aalembele liye Aheberi. Kalatela inonitandiza ira nivilelenga mororomeleya mpakana mapeto.
1-2. (a) Kodi vyongo vyali avi wu Yudeya vevo Paulo aalembela liye kalata a Aheberi? (b) Chifukwa n’ni kalatela yali yavathawiwa?
AKIRISTU a Iheberi anayo kakala wu Yerusalemu na wu Yudeya koogumana na mavuto alukulu vanduli voi Yesu upiwa. Pingo wa Ikiristu ungagarati-iwile, Akiristu kooambeela zuzumi-iwa vinjinji. (Vyo. 8:1) Eno vangavirile chaka 20, o-arela a Kiristu koogumana na mavuto avyachuma, mwina chifukwa ya ndala ineyo yagwile muilambweyo. (Vyo. 11:27-30) Koma ya m’ma 61 C.E., Akiristu katazuziwa vinjinji voerekezela na vyevyo kazeathu kagumanena usogolo. Vathawi inela aliwa koowachela kalata yowandeliwa ya Paulo, ineyo yali yavathawiwa.
2 Kalata yodowa wa Aheberila yali yavathawiwa chifukwa murendele unoyo Akiristu kanaathu kwaali wodimbeliwa. Paulo oopeleka malangizo wa Akiristu anayo kawande atandiza vilela maeselo anayo kaembekezelaathu gumanana. Onongiwa wa mzinda wa Yelusalemu unoyo Yesu aongile liye wali unga-alile vang’ono ireya. (Luka 21:20) Komave Paulo kapena Akiristu awu Yudeya kataiziwa thawi ineyo mzindoyo wazeathu uwonongiwe. Ngakale vyali eno, Akiristwayo koowanda indi-eda chito thawi inela vovikozeeli-a koma teto ira kakale na makalelo monga iroromelo no vilela. — Aheb. 10:25; 12:1, 2.
3. Chifukwa n’ni buku la a Aheberi lili teto lotandiza wa Akiristu malambwano?
3 Chineneeva ninogumana na isauso ilukulu vinjinji kwaranya ineyo Akiristu a Iheberi kaembekezelaathu. (Mat. 24:21; Chiv. 16:14, 16) Eno tiyemoni nikambilane malangizo anayo Yehova aapelekile liye wa Akiristwayo anayo kananitandize malambwano.
“NIESAESE MWATINDI IRA NIKALE ALUKULU MWAUZIMU”
4. Kodi Akiristu a Iyuda kagumanile na mavuto oyi avi? (Onani teto ithuzithuzi.)
4 Ayuda anayo kakalile Akiristu, koogumana na mavuto alukulu. Vathawi imo-i aliwa kali tundu osakuliwa na Mulungu. Mzinda wau Yelusalemu wali likulu la Umwene wa Mulungu vailambo yavati ndipo kachisi ali likulu lolambela owela. Ayuda etene ororomeleya ka-arela Ilamulo ya Mose ineyo asogoleli aipembezo kafunji-aathu. Vyevyo kafunji-aathuvyo vyookuza khani ya vyodja, duliwa koma teto mwemo kafuneyaathu pangela vyongo na athu amitundu dimo-i. Koma Yesu angakwile, Yehova kaasomedela sembe dedo Ayuda kapelekaathu. Vyevi vyali vyorucha vinjinji wa Akiristu a Iyuda anayo vowambeela ka-arela Ilamulo. (Aheb. 10:1, 4, 10) Ngakale Akiristu olimba mwauzimu ngati mtumwi Paulo koovuteya teto ira kachenje vyongo vimo-i. (Vyo. 10:9-14; Agal. 2:11-14) Chifukwa yoi koororomela makundo asha, Akiristwayo koozuzumi-iwa na asogoleli aipembezo a Iyuda.
Akiristu kafuneya indechecha choonadi nopewanga makundo onama aasogoleli aipembezo ya Iyuda anayo kaaruni-a (Onani ndima 4-5)
5. Chifukwa n’ni Akiristu kafuneya kala osamala?
5 Akiristu a Iheberi koozuzumi-iwa na magulu men’li aathu. Umbali imo-i wali asogoleli aipembezo a Iyuda anayo kawona Akiristwayo ngati ampatuko. Koma umbali imo-i, amo-iwa koowalimbikisa Akiristu afwiwa ira ka-arelenga vyongo vimo-i vya Ilamulo ya Mose, mwina vofuna ira katizuzumi-iwenga (Agal. 6:12) Ndiye kodi chin’ni yatandize Akiristwayo ira kakaleve ororomeleya wa Yehova?
6. Kodi Paulo aalimbikisile Akiristu afwae ira kapangenga n’ni? (Aheberi 5:14–6:1)
6 Kalata ineyo aalembele liye Aheberi, Paulo oolimbikisa Akiristu afwae ira kafunjedenga koma teto ganizela modii-a Mawu a Mulungu. (Welengani Aheberi 5:14–6:1.) Mawu a m’Malemba a Iheberi, Paulo oofotokozela abalae ira ndila yolambelela ya Akiristu yali yavadimu kwaranya ya Ayuda. a Paulo ooiziwa ira iziwa pama koma teto vwechecha makundo achoonadi ootandiza Akiristwayo ira kazindikile koma teto pewa pusi-iwa na makundo onama.
7. Kodi malabwano ninagumana na mavuto aavi?
7 Mofwanafwana na thawi ya Akiristu a Iheberi, malambwano teto viikala Athu amo-i anayo kanafalisa khani donama dosempana na makundo olungama a Yehova. Thawi dinjinji athu kanoruni-a makundo a m’Baibulo a vyevyo ninaroromela iyo vakhani ya makalelo koma teto vyevyo ninapanga iyo vochosa athu o-olapa mupingo. Aliwa kanaongecha ira iyo nili athu ankhaza koma teto oololela. Maganizo a athu anjinji mbo-iyana vinjinji na mwemo Mulungu munaonela liye vyongo. (Miya. 17:15) Eno ninafuneya esaesa ira nizindikilenga koma teto koonda makundo avyevyo oruni-a kana-indi-edaathu chito vofuna nifooki-a kapena teto ni-olocha. — Aheb. 13:9.
8. Kodi ninapange avi ira nipitilizeve ulukula mwauzimu?
8 Ninokoza panga pama, arela malangizo anayo Paulo aapelekile liye wa Akiristu a Iheberi oyi kapitilize ulukula mwauzimu. Ira vyevi viwandeye, ninafuneya funjeda modii-a makundo a choonadi koma teto ganizela mwemo Yehova munaganizela liye. Muthu unafuneya pitiliza panga vyevi ngakale vanduli voi uvipeleka koma teto badiziwa. Kaya nikalile mu choonadi wathawi yolapa moi avi, etene iyene ninafuneya welenga koma teto funjeda Mawu a Mulungu thawi detene. (Sal. 1:2) Funjeda vaeki-u unokoza nitandiza ira nikaena iroromelo yolimba. Ikalelo inela chineyo Paulo aiongile liye vinjinji mukalata ineyo aalembele liye Aheberi. — Aheb. 11:1, 6.
“NIKALENGA NA IROROMELO INEYO INANITANDIZE ZA FWANYA MOYO”
9. Chifukwa n’ni Akiristu a Iheberi kafuneya kaana iroromelo yolimba?
9 Akiristu a Iheberi kafuneya kaana iroromelo yolimba ira kavulumuwe va isauso ineyo yaza wu Yudeya. (Aheb. 10:37-39) Yesu oowachenjeza o-arelae ira kaze katawele umwangoni kaza kaona mzinda wa Yelusalemu wangarungunuwiwe na asilikali. Akiristu etene kafuneya arela malangizo anala kaya kakala muzindoyo kapena naari. (Luka 21:20-24) Wan’le asilikali kaza ira kaukele, athu kootawela muzinda okaana m’panda ngati mwemo vyaliliathu na mzinda wau Yelusalemu. Eno tawela umimwango waoneya ngati wali ooganiza pama ndipo vyafuneya ira muthu akaena iroromelo yolimba.
10. Kodi iroromelo yolimba yatandiza Akiristu panga n’ni? (Aheberi 13:17)
10 Akiristu a Iheberi kafuneya roromela vinjinji athu anayo Yesu a-indi-eda liye chito vosogolela pingo. Athu anayo kasogolelala, mwina kafuneya peleka malangizo anayo katandize Akiristwayo iziwa thawi yofwanelela tawa koma teto mwemo kapangeleaathu vyevyo. (Welengani Aheberi 13:17.) Mawu a Igiriki anayo kamasuleliweathu ira “muvwelenga” va Aheberi 13:17, kanaonga vya muthu unoyo unalimbikisiwa vwela chifukwa yoi unororomela unoyo unamuva-a malangizwayo. Kanakeda vwela chifukwa yoi m’mo-iwoyo ukaana udindo opeleka malangizo. Eno Akiristu a Iheberayo kafuneya ira karoromelenga vinjinji athu anayo kaasogolela isauso ya-anambeele. Ngati Akiristwayo kavwela anayo kaasogolela va thawi ya murendele, vyookala teto vyo-orucha ira kaze kaavwele va thawi yorucha.
11. Chifukwa n’ni Akiristu kanafuneya kaana iroromelo yolimba malambwano?
11 Malambwano ninafuneya kaana iroromelo, ngati mwemo vyaliliathu na Akiristu a Iheberi. Ninakala muthawi ineyo athu anjinji kanaruni-aathu koma teto nyoza chenjezo la m’Baibulo loonga vya mapeto ailambo yotakalela. (2 Pe. 3:3, 4) Enjedela vevo, ngakale ira Baibulo linofotokoza vinjinji vyokuza vyevyo vinaze viireye va isauso ilukulu vikala vyongo vinjinji vyevyo kaninaiziwa. Eno ninafuneya roromela vinjinji ira mapeto kanoza kafiye vathawi yofwanelela koma teto ira Yehova unoza anisamalele. — Aheb. 2:3.
12. Chin’ni ineyo inanitandize ira nize nivulumuwe va isauso ilukulu?
12 Iyo ninafuneya ira niroromelenga vinjinji “kapolo ororomeleya na wa zelu” unoyo Yehova unamu-indi-eda liye chito voniva-a malangizo malambwano. (Mat. 24:45) Isauso ilukulu yaza iyambeela ninoza niwachele malangizo onitandiza ira nivulumuwe ngati mwemo Akiristu a Iheberi kawachelileathu malangizo Aroma kangazile. Vano ninafuneya roromela vinjinji malangizo anayo ninava-iwa iyo kumela wa athu anayo kanasogolela gulu la Yehova. Ngati vano vinanirucha avwela, kaniyembezele ira ninoza niaroromele koma teto avwela vathawi ya isauso ilukulu.
13. Chifukwa n’ni malangizo ava Aheberi 13:5 kali ofuneya?
13 Vevo kaembekezelaathu izindikilo ira katawe, Akiristu a Iheberi kafuneya teto pewa ‘konda ndalama’ kapena chuma. (Welengani Aheberi 13:5.) Amo-i mwa aliwa koovuteya chifukwa ya ndala koma teto sauwa. (Aheb. 10:32-34) Ngakale ira aliwa koofunechecha vilela mavuto anayo kagumananaathu chifukwa ya uthenga wapama, amo-iwa koowambeela ona ira chuma chineyo inawateteze. Koma ngakale ira kokaana ndalama doinjiva moi avi, kadaateteze. (Yak. 5:3) Moi anayo kakonda chuma vyakala vyowarucha ira katawe no-iya nyumba na vyongo viwa.
14. Kodi kaana iroromelo yolimba unanitandize avi ira nikaena maganizo ofwanelela vakhani ya chuma?
14 Ninokoza pewa murima okonda chuma ngati ninaroromela vinjinji ira mapeto ailambwela kali vakwikwi. Ndipo athu ‘kanoza katatile siliviwa m’miseu’ chifukwa kanoza kazindikile ira “siliviwa kapena golidiwa kanaza awanda avulumucha vadambo lelo Yehova unaze liye atonyi-ede lunduwa wae ulukulu.” (Ezek. 7:19) M’malo mofunechechanga kaana ndalama, nipangenga vyongo vyevyo vinanitandize ira nifwanyenga vyongo vyofuneya vinjinji, umo-iwau nitumikelanga Yehova. Vi vinotangani-avo pewa gongoli do-ofuneya kapena teto tanganisiwa nosamalela vyongo vinjinji vyevyo nin’na iyo. Ninokoza pewa teto konda vinjinji vyongo vyevyo nin’na iyo wan’le. (Mat. 6:19, 24) Vevo mapeto ailambwela kanaandamelaathu, iroromelwi-u inokoza esiwa va khani ya chuma koma teto vyongo vimo-i.
“MUNAFUNEYA KALA OVILELA”
15. Chifukwa n’ni Akiristu a Iheberi kafuneya kala ovilela?
15 Akiristu a Iheberi kafuneya vilela maeselo vevo vyongo vyatakalaathu wu Yudeya. (Aheb. 10:36) Ngakale ira Akiristu amo-i koozuziwa mundulimu anjinji kookala Akiristu vathawi ineyo waliaathu murendele. Paulo oonga ira ngakale ira aliwa koovilela maeselo orucha, katavilele ngati Yesu unoyo afiile vopiwa. (Aheb. 12:4) Chifukwa yoi athu anjinji koovolowa mu Ikiristu, Ayuda oruni-a koowambeela lunduwa vinjinji koma teto azuzumi-a. Chaka doyeva mundulimu, Paulo angafiile wu Yelusalemu wowambeeleya isokonezo. Ayuda okwaranya 40 ‘koolumbela mpakana fiya vovitembelela ira katinadja kapena ng’wa iliyete mpakana kangampile Paulo.’ (Vyo. 22:22; 23:12-14) Ngakale ira kooidiwa koma teto zuziwa Akiristwayo kafuneya sonkana, laleela uthenga wapama koma teto limbi-a iroromelo iwa.
16. Kodi kalata yodowa wa Aheberi inanitandize avi ira nikalenga namaganizo ofwanelela nazuzumi-iwanga? (Aheberi 12:7)
16 Kodi chin’ni ineyo yatandizile Akiristu a Iheberi vathawi ineyo kazuzumi-iwaathu? Paulo ooiziwa ira aliwa kafuneya kala namaganizo ofwanelela va khani ya maeselo anayo kagumananaathu. Eno liye oowafotokozela ira Mulungu oolola ira aliwa kagumanena na maeselwayo nayolinga yoi aafunji-e. (Walengani Aheberi 12:7.) Funji-iwa mwandila inela unotandiza ira muthu akaena makalelo apama. Ganizela vyevyo vyaireilevyo vanduli va maeselwayo ootandiza Akiristwayo ira kavilele. — Aheb. 12:11.
17. Kodi Paulo afunjedile n’ni vakhani yovilela maeselo?
17 Paulo oowalimbikisa Akiristu a Iheberi ira katafuneya tatila murima vovilela maeselo. Vyali vyovweya ira Paulo aava-e malangizo anala. Chifukwa yoi oozuzavo Akiristu, liye ooiziwa vyevyo Akiristwayo kanagumanenaathu. Koma teto ali angavilelevo zuzuma chifukwa angakalile Kiristu oozuzumi-iwa mundila dinjinji. (2 Akor. 11:23-25) Eno Paulo oowonga mosimikiza chifukwa ooiziwa vyevyo vinafuneya ira muthu avilele. Oowaumbucha Akiristwayo ira kavilelanga maeselo katinafuneya vidalela ekiwa, koma dalila Yehova. Paulo oonga molimba murima ira: “Yehova ngunoyo unanditandiza. Kandinaova.” — Aheb. 13:6.
18. Kodi ninafuneya iziwa vyongo viivi vyausogolo ira nivilelenga nazuzumi-iwanga?
18 Vano abali-u amo-i kanozuzumi-iwa. Ninokoza atandiza vowapempelela, koma teto thawi dimo-i ava-a vyevyo kanafuneathu. (Aheb. 10:33) Komave Baibulo linoonga movweya pama ira “etene ofuna kala na moyo wovipeleka wa Mulungu mogwilizana na Kiristu Yesu, naaliwene kanoza kazuziwe” (2 Tim. 3:12) Eno etene iyene ninafuneya kozeela vyevyo ninagumanena iyo usogolo. Eno tiyemoni nipitilize roromela Yehova ndipo kanikaikelenga ira unoza anitandize vilela maeselo aliyetene anayo ninagumanena iyo. Vathawiwa, liye unoza amali-e mavuto etene anayo atumikae kanagumananaathu. — 2 Ates. 1:7, 8.
19. Kodi pivyongo viivi vyevyo vinanitandize kozeela isauso ilukulu? (Onani teto ithuzithuzi.)
19 Kaninakaikela ira kalata ineyo Paulo aalembele liye Akiristu a Iheberi yootandiza Akiristwayo kozeela isauso ineyo yaza. Paulo oolimbikisa abalae ira kafuneya funjeda Malemba modii-a koma teto avwechecha. Panga vyevi wowatandiza ira kazindikilenga koma teto pewa makundo onama anayo kakoze sokoneza iroromelwiwa. Oolimbikisa teto ira kafuneya limbi-a iroromelwiwa ira ka-arelenga malangizo a Yesu koma teto anayo kasogolela mu pingo. Liye ootandiza Akiristwayo ira kakaena maganizo ofwanelela vakhani ya maeselo na yolinga yoi kavilele koma teto ira kaonenga maeselwayo ngati ndila ineyo babiwa wachikondi munafunji-ela liye. Tiyemoni na-iyene ni-arelenga malangizo anala. Napanga eno ninoza niwande vilela mpakana mapeto. — Aheb. 3:14.
Akiristu ororomeleya koodalisiwa chifukwa yovilela. Kangatawile wu Yudeya, aliwa koopitilizave sonkana. Kodi ninafunjedavo n’ni? (Onani ndima 19)
NYIMBO 126 Khalani Maso, Limbani M’chikhulupiriro, Khalani Amphamvu
a Chaputala yowambeela yoka, Paulo oofotokoza makundo a m’Malemba a Iheberi maulendo otamangela 7 vofuna tonyi-eda ira ndila yolambelela ya Akiristu yali yavadimu kwaranya ya Ayuda. — Aheb. 1:5-13.
