MBILI YA MOYWANGA
Moyo Wapama Vinjinji Votumikela Yehova
Mu 1951, ndoofiya wu Rouyn, taoni ing’onong’ono ineyo ili mu muzinda wa Quebec wu Canada. Ulendo wetene unola ndakeda arela mapo anayo ndava-iwe miyo. Ndingafiile vevo ndadowa miyo, Marcel Filteau, a m’mishonale unoyo avolowile Sukulu ya Giliyadi ngunoyo azile za ula isewo. Liye an’na chaka 23 ndipo ali olapa, koma miyo ndan’na chaka 16 koma teto ndali okwiiva. Ndoomuoni-a kalata yotonyi-eda ira ndili mpainiya. Angawelengile oondiing’ana nondifuka ira, ‘Koma am’mawo kanoiziwa ira uli uno?’
NDALELIWE M’BANJA LELO AM’MANGA OKA MBANAYO KALI A MBONI
Ndabaliwe mu 1934 ndipo makolwanga kakumele wu Switzerland. Aliwa koogarateya mu taoni imo-i ya migodi yoromoliwa Timmins wu Ontario wu Canada. Muchaka dam’ma 1939, am’manga koowambeela welenga magazini a Sanja ya Olonda koma teto fwanyeya vamisonkano da Mboni da Yehova. Kadowanga umisonkano, koonditukula miyo limo-i na abalanga 6. Vaanavire thawi yolapa, aliwa kookala a Mboni da Yehova.
Ababanga katasangalalile na vyevi, koma am’ma koowomeliwa choonadi ndipo koosimikiza ira kanokalave ororomeleya wa Yehova. Aliwa koopanga vyevi m’ma 1940 ngakhale ira vathawiyo chito ya Mboni da Yehova yali yoruni-iwa wu Canada. Aliwa thawi detene koowalemekeza ababanga koma teto panganao vyongo mooma murima ngakale vevo ababanga kaaongelaathu monyanyuwa koma teto mowanyoza. Isazo iwa yapama yoonditandiza miyo na abalanga ira nifunjede choonadi. Pivyosangalasa ira vangavirile thawi, ababanga koochenja ndipo koowambeela nipangela vyongo mooma murima.
NDOOWAMBEELA UTUMIKI WA THAWI DETENE
Mu 1950, ndoofwanyeya vasonkano oyi Enjedeleya wa Teokalase, unoyo waireele wu New York. Ndoowambeela funa panga vinjinji votumikela Yehova ndingagumanile na abali na arongola okumela muvilambo vyo-iyana-iyana koma teto ndingavwile vyosangalasa vyevyo abali na arongola anayo kavolowile Sukulu ya Giliyadi kaafotokozileathu vasonkanoyo. Ndoofunechecha vinjinji ndangaambeelile utumiki wathawi detene ndiye ndingafiile vande, ndoofukedela upainiya ogarateya. Ofesi ya thambi ya wu Canada yoondisomeda ira ndinafuneya ndiambeele badiziwa.
Eno, ndoobadiziwa va 1 Okotobala 1950. Vangavirile mwedi umo-i, ndookala mpainiya ogarateya ndipo dela lowambeela lelo ndatumiziwe miyo wali wu Kapuskasing. Taoni inela yali yolapelana vinjinji na wewo ndakala miyo vathawiyo.Mu 1951, ofesi ya thambi yoovepa a Mboni anayo kaonga Ifulenchi ira kaone ngati kanatamele udela limo-i la wu Quebec, wewo waongiwa iwongelo inela. Wewo oofuneya ofalisa anjinji. Chifukwa yoi ndooiziwa Ifulenchi na Ingelezi, ndoosomedela dowa ndipo ndootumiziwa wu Rouyn. Kandaiziwana na uliwetene wa wewo. Vodowa ndakede va-iwa adiresi monga mwemo ndiongele miyo umambeelelo ule. Koma vyetene vyooenda pama. Marcel ookala fwanga wavamurima ndipo noosangalala tumikela limo-i wu Quebec wa chaka 4, vanduli viwa ndookala mpainiya wavadela.
SUKULU YA GILIYADI KOMA TETO VYEVYO NDAEMBEKEZELA MIYO
Ndingali wu Quebec, ndoosangalala wachela kalata yondiiziwi-a ira ndavolowena kalasi 26 ya Sukulu ya Giliyadi, ineyo yaireele wu South Lansing wu New York. Noomari-a maphuzilo va 12 Febuluwale 1956 ndipo ndootumiziwa wu West Africa, ilambo ineyo vano inaromoliwa ira Ghana. b Koma nda-anadowe, ndafuneya ndiwelele wu Canada ira ndafwanye makalata aulendoyo ndipo ndaona ira ndinadowa ndaembekezele wa milungu doyeva.
Ndooembekezela makalatala wu Toronto wa medi 7. Vathawila, ndakala vande va a Cripps ndipo ndooiziwana na mwaniwa zina lae Sheila. Eno noowambeela imweendi. Ndanga-alile vang’ono muvepa ira nitelane, makalata a ulendwale kookuma. Miyo na Sheila nooipempelela vinjinji khanila ndipo noosakula ira ndidowe uutumikanga. Koma noogwilizana ira nilembelanenga makalata ira nione ngati ninatelane usogolo. Vyevi kavyali vyokweya koma vamapeto viwa noowona ira nisakula pama.
Ndooenda ulendo wava sitima yaukumani, sitima yamwiko yotukula katundu koma teto
vandege, ndipo vevo mwedi wamalaathu ndoofiya mumzinda wa Accra wu Ghana. Wewo ndoo-eliwa kala oing’anela chigawo. Ndooendela ilambo yetene ya Ghana koma teto vilambo vyowandamana monga wu Ivory Coast (vano inaiziweya ira Côte d’Ivoire) na wu Togoland (vano inaiziweya ira Togo). Thawi dinjinji ndaenda mekave vagalimoto yau ofesi ya thambi. Ndoosangalala vinjinji na maulendwala.Umapeto wa mulungu, ndoopangi-a misonkano davadela. Vathawiyo, kawali Nyumba da Msonkano eno abali kakeda manga denga vo-indi-eda chito milazi na thambi dakanjeza ira athu katetezeyenga uzuwa. Chifukwa yoi kawali mafiriji, abali koosunga viweto vyamoyo vamalo vevo nayolinga yoi kaviphe vathawi yowaphiyela yodja athu anayo kaza vasonkano.
Vamisonkanodi vooireya teto vyongo vimo-i vyotei-a. Vathawi imo-i, m’mishonale fwanga zina lae Herb Jennings akambanga khani, c ng’ombe yootawa umalo anayo kaisungaathu noza vaari va pulatifomu na athu. Herb ooimecha kamba khanae. Ng’ombeyo yaoneya ira isokonezeya vinjinji. Vingairile eno abali 4 akopolo kooi-inda noiweli-eda vamalo viwa. Thawi inela athu kali kakuwanga mosangalala.
Muwari mwa mulungu ndoodowa m’madela avakwikwi dowa oni-a vidiyo ya chitwi-u yolaleela vailambo yetene. (The New World Society in Action.) Nda-indi-eda chito pulojekita koma teto nguwo yowela ineyo ndaimangelela miyo vaari vamitengo min’li. Athwayo kooiomeliwana vinjinji vidiyo inela chifukwa wa athu anjinji, unola wali ulendo owambeela onela vidiyo. Aliwa kooimba manda mosangalala kaona muthu muvidiyweyo abadiziwanga. Athu anayo kaonele vidiyo inela, koozindikila ira iyo nili athu ogwilizana vailambo yetene.
Ndingakalile wu Africa wachaka dotamangela vin’li, mu 1958 ndoosangalala dowa pangana msonkano wavilambo wu New York. Vyali vyosangalasa gumana na Sheila, unoyo azile kumela wu Quebec, wewo atumikela liye monga mpainiya wavadela. Noolembelana makalata koma sopano chifukwa yoi noogumana nawili ndoomuvepa ngati ninatelane ndipo oosomedela. Ndoomulembela kalata M’bali Knorr d yomufuka ngati Sheila unavolowe Sukulu ya Giliyadi ira vanduliviwa aze nitumikelenga limo-i wu Africa. M’balila oosomedela ndipo vamapeto viwa, Sheila ooza wu Ghana. Nootelana wu Accra va 3 Okotobala 1959. Noowona ira Yehova oonidalisa vinjinji chifukwa yomu-ela vamalo owambeela vamoywi-u.
NOOTUMIKELA LIMO-I WU CAMEROON
Mu 1961 nootumiziwa wu Cameroon. Wewo koondivepa ira ndagarati-e ofesi ya thambi isha ndipo nootanganisiwa vinjinji. Chifukwa yoi ndali ndaanakalevo mtumiki wa thambi, vookala vyongo vinjinji vyoi ndifunjede. Vingairile eno mu 1965, noozindikila ira Sheila ngoembekezela. Vyoondilandela thawi yolapa ira ndisomedele ira ninoza nikale makolo. Koma ningambeele sangalala na udindo usha unoyo naembekezela iyo koma teto kozeela vyowelela wu Canada, vooireya vyongo vyovwi-a chisoni.
Sheila oovira vachabe. Madokotala kooniwandela ira mwana unoyo namuembekezela iyo ali wamulombwana. Vyevi vyaireile chaka 50 diviriledo koma kaninadiwala. Ngakhale ira noovwa chisoni vinjinji na vyevyo vyaireilevi, noopitilizave panga utumiki-u unoyo nauomeliwana iyo wu Cameroon.
Abali awu Cameroon, thawi dinjinji koozuziwa chifukwa yokoonda volowela ndale. Vyongo vyoorucha vinjinji makamaka vathawi ya visankho vya pulezidenti. Vyevyo naova iyo vinjinji vyooireya va 13 Mey 1970, vevo chito ya Mboni da Yehova yaliathu yoruni-iwa muilambwela. Boma loowaka ofesi-u yoriya, ineyo nali iyo ningakede kalamo wa medi 5 doka. Mulungu umo-i waanamale, amishonale etene tangani-avo miyo na Sheila, nootamangi-iwa muilambweyo. Vyali vyorucha vinjinji iya abali na arongoli-u chifukwa noowakonda vinjinji. Nookaana nkhawa chifukwa kanaiziwa vyevyo vinaaireele.
Wa medi 6 nali nangali wu ofesi ya thambi ya wu France. Ningali wewo, ndoopanga vyetene vyevyo ndinawande miyo, votandiza abali a wu Cameroon. Mu Dizembala chaka ineyo, nootumiziwa wu thambi yau Nigeria, ineyo yaambeele ing’anela chito yau Cameroon. Abali na arongola awu Nigeria kooniwachela pama ndipo noosangalala tumikela wewo wa chaka dingasi dene.
SAKULA VYOIRA VAKHANI YORUCHA
Mu 1973 nafuneya nisakule vyoira vakhani imo-i yorucha vinjinji. Sheila oovuteya na marenda amo-iwene alukulu. Ningali usonkano wu New York, liye akede ambeela ula nondiwandela ira: “Kandinakwakwani-a pitiliza. Thawi dinjinji ndinakala ndibulelanga ndipo ndinogoma vinjinji.” Nali ningatumikele limo-i wu West Africa wa chaka dokwaranya 14. Ndooyamikela ira ootumikela Yehova mororomeleya koma sopano nafuneya nichenje. Ningakambilanile khanila koma teto ipempelela wathawi yolapa, nooganiza vyowelela wu Canada ira adowe awachelenga thandizo la mirombwe. Iya umishonale koma teto utumiki wathawi detene wali worucha vinjinji.
Ningafiile wu Canada, ndoofwanya chito wa fwanga m’mo-iwene unoyo aguli-a magalimoto mu taoni imo-i umpoto muzinda wa Toronto. Nookwakwani-a panga rendi nyumba koma teto gula mipando dawale vo-okala ngongole. Nafuna kalave na moyo o-oulela vyongo vinjinji ira mwina
dambo limo-i niambeele nawili utumiki wathawi detene. Noodabwa ira vyevyo naembekezela iyovi vyooireya mombaraanya kwaranya mwemo naganizela iyo.Looluka lililetene ndootandiza vachito yomanga Nyumba ya Sonkano isha ya wu Norval wu Ontario. Vanduliviwa noovepiwa ira natumikelenga monga oing’anela Nyumba ya Sonkano. Sheila oowambeela vwa pama ndipo noowona ira unokoza kwakwani-a panga utumiki unola. Eno nootamela unyumba ineyo yali vamalo a sonkano mu Juni 1974. Noosangalala vinjinji ambeela nawili utumiki wathawi detene.
Ninoyamikela ira Sheila oopitiliza vwa pama. Vangavirile chaka vin’li, noovepiwa ira natumikele monga oing’anela dela. Dela lelo natumiziwe iyo lali wu Manitoba wu Canada, wewo wali odidila vinjinji. Koma noosangalala vinjinji chifukwa abali na arongola kooniwachela pama. Noozindikila ira yofuneya vinjinji kai wewo natumikela iyo koma pitilizave tumikela uliwetene wewo nili iyo.
NDOOFUNJEDA PHUZILO LOFUNEYA VINJINJI
Ningatumikele mudela wa chaka dingasi dene, mu 1978 nooitaniwa ira nidowe natumikele wu Beteli yau Canada. Va-anavire thawi yolapa, ndoofunjeda phuzilo lofuneya vinjinji koma mundila yovoreya. Ndoovepiwa ira ndidowe ndakambe khani ya ola limo-i na hafu mu Ifulenchi vasonkano wadela wu Montreal. Koma khananga yali yo-ofiya vamurima ndipo m’bali m’mo-iwa wa mu Dipatimenti ya Utumiki oondiva-a malangizo. Onga vyoona, ndafuneya zindikila ira kandin’na luso lokamba khani. Vathawiyo kandasangalalile na malangizwayo. Kandagwilizana kwenikweni na m’baliyo ndipo ndaona ira ngokwimi-a vyongo koma teto o-oyamikela. Ndoolakwi-a vinjinji volepela wachela malangizwayo chifukwa yoganizela vya muthu unoyo uwapelekile koma teto mwemo uwapelekele liye.
Vangavirile malambo angasene, m’bali m’mo-i wa mu Komiti ya Thambi ookambilana na miyo vyokuza khaniyo. Ndoosomedela ira kandawachelile pama malangizwayo ndipo ndoopepesa. Eno ndookambilana na m’bali unoyo andiva-ile malangizoyo. Liye oosomedela na murima wetene pepesa wanga. Vyevyo vyaireilevi vyoondifunji-a phuzilo lofuneya vinjinji vakhani yoviyevi-a, lelo kandinalidiwala. (Miya. 16:18) Ndiikala ndipempelanga wa Yehova moweli-eda weli-eda vyokuza khani inela ndipo ndiisimikiza ira ndinerenga wachela malangizo anayo ndinava-iwe miyo.
Ndiikala nditumikelanga wu Beteli yau Canada wa chaka dokwaranya 40, ndipo kumela mu 1985 pa vevo ndikalile miyo na mwai otumikela mu Komiti ya Thambi. Iyananga Sheila ookhwa mu Febuluwale 2021. Enjedela va chisoni ineyo ndin’na miyo chifukwa yokhwa wa iyananga, ndinobulelabulela. Koma tanganisiwa notumikela Yehova unonditandiza kala osangalala moi ndinoona ira ‘malambo kanovira mombaraanya vinjinji.’ (Nam. 5:20) Ngakhale ira ndiikala ndigumananga na mavuto, vyosangalasa vyevyo ndifwanyile miyo pivyoinjiva vinjinji. Ela Yehova vamalo owambeela koma teto mutumikela mu utumiki wathawi detene wa chaka dokwaranya 70, uunditandiza kala na moyo wapama vinjinji. Ndinopempelela azombwe ira naaliwene kapitilize ela Yehova vamalo owambeela chifukwa kandinakaikela ira kanoza kakale na moyo wapama koma teto osangalala ngati kanatumikela Yehova.
a Onani mbili ya moyo wa M’bali Marcel Filteau mu khani yoi “Yehova Ndiye Pothawirapo Panga ndi Mphamvu Yanga” mu Nsanja ya Olonda ya February 1, 2000.
b Dela leli la wu Africa lali vati va ulamulilo wa ilambo ya Britain mpakana mu 1957, ndipo laromoliwa ira Gold Coast
c Onani mbili ya moyo wa M’bali Herbert Jennings mu khani yoi “Simudziwa Chimene Chidzagwa Mawa” mu Nsanja ya Olonda ya December 1, 2000.
d M’bali Nathan H. Knorr ngunoyo asogolela chitwi-u vathawiyo