MUTU 5
Ukusatuliwa—Chabupi Ichikulu Nkani Ichakufuma kwa Chala
1, 2. (a) Choni cho chikupangisya ukuti ichabupi chiwe chakulondiwa kukwinyu? (b) Choni cho ukusatuliwa chabupi ichapamwanya nkani ichakufuma kwa Chala?
KA CHABUPI buli ichiza nkani cho mupokelitepo lumo? Ichabupi chitangaba chapamwanya chene awe, loli chilichosi cho chingaba chakulondiwa kukwinyu. Nanti ichabupi icho mukuhoboka nacho pamo chocho mwachilondagha nkani, mungaba bakuhoboka nichabupi icho.
2 Pa vyabupi vyosi vyo u Chala atupile, pali ichabupi choka cho chakulondiwa nkani ukuchila ivyabupi vyosi. Ichabupi ichi chapamwanya nkani ichakufuma kwa Chala. Mu mutu uwu inti tumanyile ukuti u Yehova akamutuma Umwana wache, u Yesu Kilisitu ukuti twize tube nu bumi ubwa bwila na bwila. (Belenga Matayi 20.28.) Pakuti u Yesu akatumiwa ukwiza pakutufwila pachisu ichapasi, u Yehova akalangizya ukuti atughanite naloli.
KA UKUSATULIWA CHO CHONI?
3. Choni cho tukufwa?
3 Ukusatuliwa zila yoka yo u Yehova akabombezya ukubatabula abantu ku mbibi sona na kubufwe. (Aba Efeso 1.7) Ukuti twivwisye ukuti ukusatuliwa kwakulondiwa tubaghiye ukumanya vyo vikabombiwa mumughunda uwa Edeni amaka amasawuzani aghinji gho ghendapo. Abapapi witu ababwandilo u Adamu nu Eva bakananga cho chifukwa bakafwa. Nuswe tukufwa chifukwa tukakombela imbibi ukufuma kwa Adamu nu Eva.—Ennya Ivya Kubumalilo 9.
4. Ka ubumi ubwa Adamu bukaba buli-buli?
4 Bo u Yehova apela umuntu uwa bwandilo u Adamu, akamupa ichintu chimo ichakulondiwa nkani. Akamupela umusita imbibi, akamupela ukuti manyi inong’onaye ivintu ivibibi sona nu mubili ubusita imbibi. Atakabinagha, atakagosipagha sona akaba nu bumi ubwambula ukufwa. Pakuti u Yehova weyo akamupela u Adamu, akaba ngati we baba wache. (Luka 3.38) U Yehova akanenezannyanga nawe kabili-kabili. U Chala akamulongosolela akiza vyo akalondagha ukuti u Adamu abombaye sona akamupa imbombo.—Ubwandilo 1.28-30; 2.16, 17.
5. Ka Ibayibolo likung’anamula choni nanti likunena ukuti u Adamu akapeliwa “mu chifwani icha Chala”?
5 U Adamu akapeliwa “mu chifwani icha Chala.” (Ubwandilo 1.27) Ichi chikung’anamula ukuti u Yehova akamupela ni nkalo zyo wepe ali nazyo ngati ulughano, amahala, ubwanaloli sona na maka. U Chala akamupa u Adamu ubwabuke. U Adamu atakaba ngati mashini awe. U Chala akamupela ukuti asalaghe cho chiza pamo ichibibi. Nanti u Adamu akasalagha ukumwivwila u Chala nge akikala mu Paladayiso bwila na bwila pachisu ichapasi.
6. Bo u Adamu atamwivwila u Chala, ka akaluza ichoni? Ka uswe vikutukwafya buli-buli?
6 U Adamu bakamupa ichilango icha bufwe bo aleka ukumwivwila u Chala. Akaluza ubumanyani bwache nu Yehova, ubumi busita imbibi sona akaluza nakaya kache aka Paladayiso. (Ubwandilo 3.17-19) Pakuti u Adamu nu Eva bakasala ukusita ukumwivwila u Chala ulusubilo lo bakaba nalo ulwa vintu ivyamuntazi lukamala. Chifukwa cha vyo u Adamu akabomba, “imbibi yikizila muchisu ichapasi ukwendela mu muntu weka, sona nu bufwe ukwendela mu mbibi, momumo bope ubufwe bukiza pa bantu bosi pakuti abantu bosi banangite.” (Aba Loma 5.12) Bo u Adamu ananga ‘akighulizya’ mwene poka nuswe ku buzya ubwa mbibi nu bufwe. (Aba Loma 7.14) Ka tuli nu lisubilo ulwa vintu ivyamuntazi? Eee tuli nalo.
7, 8. Ka ukusatuliwa kukung’anamula choni?
7 Ka ukusatuliwa kukung’anamula choni? Amazyu aghakuti ukusatuliwa ghakung’anamula ivintu vibili. Ichabwandilo, ukusatuliwa kokupeleka ichintu chimo ukuti utabule ichintu pamo umuntu. Ichabubili, ukusatuliwa mutengo wa chintu chimo cho ukulonda ukughula.
8 Patalipo nayumo-yumo umuntu yo anganyosezyapo ivintu vyosi vyo u Adamu akanangannya bo ananga. Pisinda pache akiza nu bufwe ku bantu bosi. Loli u Yehova akabombapo zimo ukuti atutabule ku mbibi na kubufwe. Zatumanyile mo ukusatuliwa kukubombela imbombo sona ni vintu ivyiza vyo tungavyagha chifukwa cha kusatuliwa.
MO U YEHOVA AKATUSATULILA
9. Ka choni cho tukalondiwanga ukusatuliwa?
9 Patalipo nayumo-yumo yo nge akapyanizyapo ubumi ubusita imbibi bo u Adamu akatagha. Chifukwa choni? Chifukwa chakuti swebosi swe bakwananga. (Masalimo 49.7, 8) Ukusatuliwa kukalondiwanga u muntu yo ate ni mbibi. Cho chifukwa akuneniwa ukuti, “akiyipa mwene ukuti abasatule abantu bosi.” (1 Timoti 2.6) Ukusatuliwa kukalondiwanga ukuyana ndendende nu bumi ubusita imbibi bo u Adamu akatagha.
10. Ka u Yehova akatusatula buli-buli?
10 Ka u Yehova akatusatula buli-buli? U Yehova akamutuma u Mwana wache uwa pamwanya nkani pachisu ichapasi. U Mwana wache u Yesu Kilisitu weyo akaba wabwandilo ukupeliwa. (1 Yohani 4.9, 10) U Yesu akitikizya ukumuleka u Baba wache sona nakaya kache kumwanya. (Aba Filipi 2.7) U Yehova akamusamya u Yesu ukufuma kumwanya ukwiza pachisu ichapasi. U Yesu akapapiwa nu bumi ubusita imbibi.—Luka 1.35.
U Yehova akatupa u Mwana wache ukuti atusatule
11. Ka umuntu weka angabasatula buli-buli abantu bosi?
11 Umuntu uwa bwandilo u Adamu akatagha ubumi ubusita imbibi ubwa bantu bosi, bo aleka ukumwivwila u Yehova. Ka alipo yumo yo angafumyapo imfwa pa bana aba Adamu? Eee alipo. (Belenga Aba Loma 5.19.) U Yesu yo atakanangapo nalumo-lumo, akiyipa umoyo wache ubusita imbibi ukuti atusatule. (1 Aba Kolinti 15.45) U Yesu akabombezya umoyo wache ubusita imbibi ukufumyapo imfwa pa bana bosi aba Adamu.—1 Aba Kolinti 15.21, 22.
12. Choni cho u Yesu akayimba nkani bunubu?
12 Ibayibolo likulongosola akiza intamyo zyo u Yesu akakomana nazyo bo achili pakufwa. U Yesu bakamusyempa umwankaza, nukumukomelela pikwi umwankaza sona akafwa imfwa iyakubaba hee! (Yohani 19.1, 16-18, 30) Choni cho u Yesu akayimba nkani bunubu? Chifukwa chakuti u Satana akanena ukuti patalipo umuntu yo angajimba nukuba musubaliwa kwa Chala nanti akomana ni ntamyo. U Yesu akalangizya ukuti u muntu angaba musubaliwa kwa Chala napo angakomana ni ntamyo inkulu nkani. Inong’onela bulo mo u Yehova akahobokela nu Mwana wache u Yesu!—Isya Mbupingamu 27.11; ennya Ivya Kubumalilo 15.
13. Ka tukasatuliwa buli-buli?
13 Ka tukasatuliwa buli-buli? U Yesu akiyipa ubumi bwache ubwapamwanya nkani kwa Baba wache ukuti atusatule. Mu mwaka uwa 33, pa Nisani 14 ukuyana nu kalenda uwa Bayuda, u Yehova akitikizya ukuti abalwani aba Yesu bamughoghe. (Aba Hebeli 10.10) Pakati pendapo amasiku ghatatu, u Yehova akamuzyusya u Yesu nu mubili uwa buzimu. Ukufuma apo, u Yesu akanyokela kwa Baba wache kumwanya, nukubonekela pamaso pa Yehova mubuyo bwitu nukupeleka ubumi bwache ukuti atusatule. (Aba Hebeli 9.24) Pakuti akabalilo aka tusatuliwe, tuli nu lusako ulwakutabuliwa ku mbibi nu bufwe.—Belenga Aba Loma 3.23, 24.
IVINTU IVYIZA VYO TUNGAVYAGHA CHIFUKWA CHA KUSATULIWA.
14, 15. Ka tungabomba ichoni ukuti imbibi zyitu zihobokeliwe?
14 Twaghagha kale amapindu ichifukwa icha chabupi ichapamwanya nkani ichakufuma kwa Chala. Pakabalilo aka zatwennye mo tungapindulila pakabalilo kano, sona namo tukwiza ukupindulila ni vintu ivyiza muntazi.
15 Tukuhobokeliwa imbibi zyitu. Chipala hee ukubomba cho chiza akabalilo kosi. Akabalilo kamo, tukupuvya mukanenele na mukabombele akavintu. (Aba Kolosi 1.13, 14) Ka tukuhobokeliwa buli-buli? Tubaghiye ukwipelela ichisa pa vibibi vyo twabomba sona tubaghiye ukulaba umwakwiyisya kwa Yehova ukuti atuhobokele imbibi zyitu. Polelo tubaghiye ukuba nu lusubilo ukuti imbibi zyitu zikuhobokeliwa.—1 Yohani 1.8, 9.
16. Nkimba tubaghiye ukubomba ichoni ukuti tube nu mabyebye umwiza?
16 Tukuba nu mabyebye umwiza. Nanti umabyebye witu akutubuzya ukuti twabomba ichibibi tukwiyipa umulandu, akabalilo kamo tutakuba nu lusubilo sona tukwanda ukwiyennya ngati te swe bakulondiwa. Loli pate ichifukwa ichakunyokela kunyuma. Chifukwa nanti tukumulaba u Yehova ukuti atuhobokele, tukusimikizya ukuti u Yehova akutwivwa sona akutuhobokela. (Aba Hebeli 9.13, 14) U Yehova akulonda ukuti tumubuzyanje intamyo zyosi zyo tuli nazyo sona navyo tukusobelwa. (Aba Hebeli 4.14-16) Ichakukonkapo chache tukuba pa mutende nu Chala.
17. Nkimba tukwiza ukwagha ichoni chifukwa chakuti u Yesu akatufwila?
17 Tukuba nu lusubilo ulwakwiza pakwikala bwila na bwila. “Pakuti amalipilo agha mbibi, bo bufwe. Loli ichabupi icha Chala, bo bumi pakumamatilana poka nu Kilisitu u Yesu u Mwene witu.” (Aba Loma 6.23) Ichifukwa chakuti u Yesu akatufwila, tukwiza pakwikala bwila na bwila sona nukuhoboka nu bumi ubwiza pachisu ichapasi. (Ubuvumbuli 21.3, 4) Ka tungabomba ichoni ukuti twize tupokele ivintu ivi?
KA MUNGITIKIZYA UKUSATULIWA?
18. Ka tukumanya buli-buli ukuti u Yehova atughanite?
18 Inong’onela bulo mo mukwiyivwila nanti umuntu yumo abapa ichabupi ichiza nkani. Ukusatuliwa chabupi ichapamwanya nkani ukuchila ichabupi chilichosi sona tubaghiye ukumupalizya u Yehova chifukwa atupiye ichabupi ichi. Isimbo ilya Yohani 3.16 likutubuzya ukuti: “Pakuti u Chala akabaghana nkani abantu aba muchisu, umwakuti akabapa u Mwana wache mwene na mwene.” U Yehova atughanite nkani cho chifukwa akatupa u Mwana wache u Yesu. Sona tuzimenye ukuti u Yesu wepe atughanite, cho chifukwa akitikizya ukufwa ichifukwa icha uswe. (Yohani 15.13) Ukusatuliwa chabupi cho chikulangizya ukuti u Yehova nu Yesu batughanite nkani.—Aba Galatiya 2.20.
Po tukumanyila ivya kukwafyannya nu Yehova, tukwiza ukuba nawe pabumanyani sona ulughano lwitu lukwiza pakukula
19, 20. (a) Ka tungaba buli-buli pabumanyani nu Yehova? (b) Ka tungalangizya buli-buli ukuti tuli nu lusubilo mwa Yesu?
19 Pakuti akabalilo aka twamanyila izya lughano ulwa Chala, ka tungaba buli-buli pabumanyani nu Yehova? Te chipepe ukumughana u muntu yo utamumenye. Pisimbo ilya Yohani 17.3 pakunena ukuti tungamumanya akiza u Yehova. Nanti mukubomba bunubu, ulughano lwinu kwa Chala lungakula, munganda ukulonda ukumuhobosya sona mukwiza ukuba mumanyani wache. Po mubaghiye ukubukilila ukumanyila ivinji ivyakukwafyannya nu Yehova pakumanyila Ibayibolo.—1 Yohani 5.3.
20 Mube nu lusubilo mwa Yesu pakuba musatuli witu. Ibayibolo likunena ukuti, “wesi yuyo akumusubila u Mwana ali nu bumi ubwa bwila na bwila.” (Yohani 3.36) Ka ukuba nu lusubilo chikung’anamula ichoni? Chikung’anmula ukubomba vyo u Yesu akanena ukuti tubombaye. (Yohani 13.15) Tutakanenaye bulo ukuti tuli nu lusubilo mwa Yesu. Ukuti twitikizye ukusatuliwa, tubaghiye ukubomba vyo vingalangizya ukuti tuli nu lusubilo. Pa Yakobo 2.26, tukubelenga ukuti: “Lwitiko ulusita imbombo lufuye.”
21, 22. (a) Choni cho tukwayiwapo Pakukumbukila ubufwe ubwa Yesu umwaka ghuli ghosi? (b) Ka tukwiza pakunenezannya ichoni mu Mutu 6 nu 7?
21 Ukwayiwapo Pakukumbukila imfwa iya Yesu. Ichamabwila bo u Yesu achili atafuye akatubuzya ukuti tubaghiye ukubukilila Ukukumbukila ubufwe bwache. Tukubomba bunubu lyoka pa mwaka ghuli ghosi, kukwitiziwa ukuti Ukukumbukila ubufwe ubwa Yesu. (1 Aba Kolinti 11.20; Matayi 22.26-28) U Yesu akulonda ukuti tukumbukilaye ubufwe bwache chifukwa akiyipa ubumi bwache ukuti atusatule. Akati: “Mubombaye zinizi ukuti munkumbukilayepo.” (Belenga Luka 22.19.) Waghe mukwayiwapo Pakukumbukila ubufwe ubwa Yesu, mukulangizya ukuti mukukumbukila ukusatuliwa sona nu lughano lo u Yehova nu Yesu bali nalo kwa uswe.—Ennya Ivya Kubumalilo 16.
22 Ukusatuliwa chabupi ichikulu nkani ukuchila ichabupi chilichosi. (2 Aba Kolinti 9.14, 15) Abantu amamiliyoni aghinji bo bakafwa bope bakwiza ukupindula ni chabupi ichi. Mu Mutu 6 nu 7 tukwiza pakunenezannya ukuti, ka ivi vingabombiwa buli-buli?
