INKHANI IYAKUMANYILA 51
ULWIMBO 3 Nkhongono na Chigomezgo Chithu
Amasozi Ghinyu Ghapamwanya Sana kwa Yehova
‘Musunge amasozi ghane mwi botolo ilyachikwela. Ka amasozi ghane ghatasimbiwe mwibuku lyinyu?’—SALI. 56.8.
IFUNDO INKHULU
Inkhani iyi inthi yitwavwe ukwivwisya ukuti u Yehova akumanya nanthi tuli ni chitima sona akutupa vyo tukulondiwa ukuti atusangalusye.
1-2. Nkhimba vinthu buli vyo vingatupangisya ukuti tulile?
AKABALILO kamo aliwesi angalila. Nanthi twakomana ni vinthu vimo vyo vyatuhobosya nkhani, amasozi ghangafuma ichifukwa cha kuhoboka. Lumo amasozi ghakafuma ichifukwa chakuhoboka ni chinthu chimo ichakuhobosya cho chikabombiwa. Umwakufwanikizya, po umwana winyu akapapiwanga, mukati mwakukumbukila ivinthu ivyiza vyo vikabombiwa pamo mukati mwakomana sona nu mumanyani winyu yo mukamwennya kale sana.
2 Loli akabalilo akinji amasozi ghakulangizyanga ububavu bo buli mumoyo. Umwakufwanikizya, tungalila nanthi umunthu yumo atukalalizya. Tungalila nanthi twabina pamo umunthu yo tumughanite afwa. Akabalilo kamo, tungiyivwa ngati mo umulaghuzi u Yelemiya akayivwila u Babeloni akati amongola u Yelusalemu. U Yelemiya akanena ukuti: ‘Utusoko utwa mizi tukwika ukufuma mu maso ghane. . . Amaso ghane ghakufuma amasozi ukusita ukuleka, ukusita ukutuzya.’—Ingu. 3.48, 49.
3. Ka u Yehova akwiyivwa bulibuli nanthi akwennya ababombi bache bakutamiwa? (Yesaya 63.9)
3 U Yehova akumanya ubwinji ubwa masozi gho ghakufuma ichifukwa cha nthamyo zyo tukukomana nazyo. Ibayibolo likuti akumanya ivyakubaba vyo ababombi bache bakukomana navyo sona akutwivwa nanthi tukulila ukuti atutule. (Sali. 34.15) Loli u Yehova akubomba ivyinji ukuchila ukutwennya bulo pamo ukwivwa nanthi tukulila. Ngati mupapi uwalughano, u Yehova vikumukwafya sana nanthi akwennya abana bache bakulila sona akulonda ukubavwa.—Belenga Yesaya 63.9.
4. Ka inthi tunenezannye vifwanikizyo buli ivya mu Bayibolo?
4 Ukwendela mu Mazyu ghache, u Yehova akuvumbula mo akwiyivwila nanthi ababombi bache bakulila. Tungamanya ifundo iyi nanthi tunginong’onelapo inkhani iya Hana, u Devedi nu Mwene u Hezekiya. Choni cho chikapangisya ukuti balile? Ka u Yehova akabavwa bulibuli? Sona ka ivifwanikizyo vyabo vingatwavwa bulibuli nanthi tuli ni chitima, tute nu lusibilo sona batubombela ivinthu ivisita ubugholosu?
AMASOZI AGHACHITIMA
5. Nkhimba u Hana akakomana ni nthamyo buli?
5 U Hana akakomanagha ni nthamyo izyinji zyo zikapangisya ukuti alilaghe. Inthamyo yimo yikaba yakuti akaba pamphali sona umuchi uwamwabo u Penina akamunyozagha. Iyamwabo yikaba yakuti u Hana atakapapagha loli u Penina akaba na bana abinji. (1 Samu. 1.1, 2) U Penina akamunenagha u Hana ichifukwa chakuti atakapapagha. Nkhimba mubanje mwemwe nge mukiyivwa bulibuli? U Hana akakalalagha umwakuti ‘akalilagha bulo sona atakalyanga,’ ivi ‘vikamubabagha sana’ mu moyo wache.—1 Samu. 1.6, 7, 10.
6. Nkhimba u Hana akabomba choni ukuti asangalusiwe?
6 Nkhimba u Hana akasangalusiwa bulibuli? Ichinthu chimo cho chikamwavwanga chakuti akabukagha pakumwiputa u Yehova pa chihema. Lumo kukaba ko kupipi nu mulyango uwakwingilila ku chihema ko ‘akanda ukwiputa kwa Yehova nu kulila ukusita ukuleka.’ Akamulaba u Yehova ukuti: ‘mwennye inthamyo iya mubombi winyu nu kunkhumbuka.’ (1 Samu. 1.10, 11) U Hana akamubuzya u Yehova mu lwiputo mo akiyivwilagha. Vikamubaba sana u Yehova bo ennya umwana wache umulindu akulila!
7. Ka u Hana akiyivwa bulibuli bo amubuzya inthamyo zyache u Yehova?
7 Ka u Hana akiyivwa bulibuli bo iputa kwa Yehova sona Uwasembe Usongo Nkhani u Eli akati amusangalusya? Ibayibolo likunena ukuti: ‘Umukolo akabuka nu kulya, sona icheni chache chitakaba chachitima.’ (1 Samu. 1.17, 18) Napo inthamyo yache yikaba ukuti yichili yitamalite loli u Hana akiyivwa akiza. Akamubuzya u Yehova inthamyo zyache zyosi. U Yehova akennya ukulila kwache, ukutamiwa inyinong’ono, pabumalilo akamusaya nu kumupa umwana.—1 Samu. 1.19, 20; 2.21.
8-9. Ukuyana na Aba Hebeli 10.24, 25, choni cho tukulondiwa ukubikapo umoyo ukuti twaghiwangepo pa nkhomano? (Ennya sona ichithuzi.)
8 Vyo tukumanyilako. Ka mukulimbana ni nthamyo yimo yo yikubapangisya ukuti mulilaghe pamo mubanje ni chitima? Lumo mukulila imfwa iya munthu yumo uwa mumbumba yinyu pamo mumanyani winyu. Pa kabalilo ngati aka tukulondagha bulo ukuti tungaba pa tweka. Ngati mo u Hana akalimbikisiwa nu Yehova po akabuka ku chihema, nuswe bulo u Yehova angatusangalusya nanthi tukubuka ku nkhomano izyachipanga napo tungiyivwa ukuti tulitite sona tute na maka. (Belenga Aba Hebeli 10.24, 25.) Pa kabalilo ko tuli pa nkhomano sona tukwivwisya ifundo izya mu Bayibolo, u Yehova angatwavwa ukuti twefyemo inyinong’ono izibibi nu kubikamo inyinong’ono inyiza. Ivi vingatwavwa ukuti twiyivweko akiza napo inthamyo zyitu zingaba ukuti zitamalite.
9 Pa nkhomano, abakamu na bayemba bangatulimbikisya nu kutulangizya ulughano vyo vingatwavwa ukuti tuyivwe akiza. (1 Tesa. 5.11, 14) Za twennye ichifwanikizyo icha mupayiniya uwa padela yo umuchi wache akafwa. Akanena ukuti: “Nchili nkhulila. Akabalilo kamo nkhwikala pakona nu kwanda pakulila. Loli nanthi nabuka ku nkhomano, nkhulimbikisiwa sana. Amazyu amiza gho abakamu na bayemba bakumbuzya sona ifundo zyo bakwamula pa nkhomano zikungomya. Akabalilo akinji nkhutamiwa inyinong’ono, loli nanthi nafika pa nkhomano nkhwiyivwa akiza.” Nanthi tuli pa nkhomano, u Yehova angabombezya abakamu na bayemba ukuti batutule.
Abakilisitu abamwitu bangatusangalusya (Ennya indime 8-9)
10. Nkhimba tungamweghelela bulibuli u Hana nanthi tuli ni chitima?
10 U Hana akalimbikisiwa bo iputa kwa Yehova nu kumubuzya mo akwiyivwila. Numwe bulo “mumutulile ukupasya kwinyu kosi [u Yehova]” nu kuba nu lusubilo losi ukuti akwiza pakubatula. (1 Pita. 5.7) Umuyemba yumo yo umulume wache ivigabenga vikamughogha akanena ukuti: “Nkhatamiwa sana inyinong’ono umwakuti nkhinong’ona ukuti nthalibapo sona ne wakuhoboka. Loli akabalilo kalikosi nanthi niputa kwa Baba wane u Yehova yo anganite nkhiyivwangako akiza. Akabalilo kamo nthakamanyagha mo ningamubuzizya mo nkhwiyivwila, loli pope akanivwisyanga. Nanthi naba ni chitima sona nanda pakutamiwa inyinong’ono nkhamulabagha ukuti amphe umutende. Po nkhiyivwanga akiza nu kubomba chilichosi cho nkhalondagha ukubomba.” Nanthi mukumulilila u Yehova nu kumubuzya chilichosi cho chikubapangisya ukuba ni chitima, wepe u Yehova akuba ni chitima sona akumanya akiza mo mukwiyivwila. Napo inthamyo zyinyu zitangamala loli u Yehova angabalimbikisya nu kubapa umutende. (Sali. 94.19; Filipi 4.6, 7) Sona akwiza pakubasaya nanthi mwabukilila ukuba bakujimba.—Hebe. 11.6.
UKULILA ICHIFUKWA CHA VINTHU IVISITA UBUGHOLOSU
11. Nkhimba inthamyo zyo u Devedi akakomanagha nazyo zikamupangisya ukuti iyivwanje bulibuli?
11 Akabalilo akinji, u Devedi akalondiwanga ukujimba ku vinthu vyo vikamupangisyanga ukuti alilaghe. Pakaba abanthu abinji bo bakamubengagha sona abamanyani bache bamo bakaleka ukuba basubaliwa. (1 Samu. 19.10, 11; 2 Samu. 15.10-14, 30) Pa kabalilo kamo, akasimba ukuti: ‘Nalita nu kulweta kwane; ubusiku bosi nkhunyesya ubedi wane na masozi; nkhulila, sona amasozi ghane ghakunyesya ubedi wane.’ Choni cho u Devedi akiyivwanga bunubu? Akanena ukuti: ‘Ichifukwa cha bosi babo bakunthamya.’ (Sali. 6.6, 7) Abanthu bakati bamubombela u ivinthu ivibibi, akatamiwa inyinong’ono vyo vikapangisya ukuti alilaghe.
12. Ukuyana nu Salimo 56.8, ka u Devedi akamwennyanga bulibuli u Yehova?
12 Napo u Devedi akakomana ni nthamyo izyinji pa bumi bwache loli akaba nu lisubilo losi ukuti u Yehova amughanite. Akasimba ukuti: ‘U Yehova akwiza pakwivwa amazyu aghakulila kwane.’ (Sali. 6.8) Pa kabalilo kamo u Devedi akasimba amazyu aghakuhobosya gho tukughagha pa Salimo 56.8. (Belenga.) Amazyu agha ghakutusimikizya ukuti u Yehova atughanite sona akutwinong’onela. U Devedi akiyivwanga ngati po u Yehova akusengula amasozi ghache mubotolo pamo akughasimba mwibuku. U Devedi akaba nu lusubilo losi ukuti u Yehova akennyanga sona akakumbukilagha ububavu bosi bo akakomanagha nabo. U Devedi akamanyagha sona ukuti u Baba wache uwalughano akamanyagha mo akiyivwilagha.
13. Nkhimba tubaghiye pakukumbukila choni nanthi abanthu bo tukubasubalila batubombela ivinthu ivibibi? (Ennya sona ichithuzi.)
13 Vyo tukumanyilako. Nkhimba mukutamiwa inyinong’ono ichifukwa cha vyo umunthu yo mwamusubalilagha ababombela? Lumo mukutamiwa inyinong’ono ichifukwa chakuti ichibwezi pamo isendwa yinyu yamala pamo yo mumughanite aleka pakumubombela u Yehova. Umukamu yumo yo umuchi wache akabomba ubulowe nu kumusamala akanena ukuti: “Nthakasubilagha! Nkhennyanga ukuti te ne wakulondiwa, nkhaba ni chitima sona nkhakalala sana.” Nanthi umunthu yumo ababombela ivinthu ivibibi pamo abakalalizya, mungasangalusiwa pakumanya ukuti u Yehova atakwiza pakubalekapo lumo. Umukamu uyu akanena sona ukuti: “Apa namanya ukuti ubumanyani bungamala, loli u Yehova musubaliwa akabalilo kosi. Napo tungakomana ni nthamyo buli umwene akwiza pakututula. Atakwiza pakubalekapo abasubaliwa bache.” (Sali. 37.28) Mukumbukilaghe sona ukuti ulughano lwa Yehova lwapamwanya sana ukuchila ulughano lwa banthu. Nanthi umunthu yo mukumusubalila ababombela ivinthu ivibibi chikuba chakubaba sana, loli u Yehova atasinthite mo akubenezya, muchili mwe bakulodiwa kukwache. (Loma 8.38, 39) Mukumbukilaghe ukuti napo umunthu angababombela ivinthu ivibibi, u Baba winyu uwakumwanya akwiza ukubukilila ukubaghana.
Ibuku ilya Masalimo likutusimikizya ukuti u Yehova ali papipi na banthu bosi bo umoyo wabo wafwanthika (Ennya indime 13)
14. Nkhimba isimbo ilya Salimo 34.18 likutusimikizya choni?
14 Nanthi abamanyani bitu batubombela ivinthu ivibibi, amazyu agha Devedi gho ghali pa Salimo 34.18 ghangatukazya. (Belenga.) Ibuku limo likunena ukuti abanthu bo ‘umoyo wabo wafwanthika’ bakuyana bulo na “banthu babo bate nu lusubilo lulilosi ulwa munthazi.” Nkhimba u Yehova akubatula bulibuli abanthu bo bakwiyivwa muzila yiniyi? Ngati mo umupapi angamupakatila umwana wache nu kumupumizya nanthi akulila, wepe u Yehova ali ‘papipi’ nuswe ukuti atulangizye ichisa sona wakwisengannya ukutwavwa pa kabalilo ko abamanyani bitu batubombela ivinthu ivibibi. Wakwisengannya ukuti atulimbikisye nu kutwavwa nanthi umoyo witu wafwanthika sona nanthi tukwiyennya ukuti tute ni mbombo. Akutupa sona ivinthu ivyinji vyo vingatwavwa ukuti tujimbe inthamyo yo tungakomana nayo.—Yesa. 65.17.
UKULILA PA KABALILO KO TUTE NU LUSUBILO
15. Nkhimba u Hezekiya akakomana ni nthamyo buli yo yikamupangisya ukuti alile?
15 Umwene u Hezekiya akiza abina sana bo ali ni myaka 39. Umulaghuzi u Yesaya akamubuzya Umwene u Hezekiya ubutenga ubwakufuma kwa Yehova ukuti inthi afwe ni mbina yo akabinagha. (2 Nyafya. 20.1) U Hezekiya akati ivwa ubuthenga ubu akaba ni chitima sona akalila sana. Akamulaba u Yehova ukuti amwavwe.—2 Nyafya. 20.2, 3.
16. Nkhimba u Yehova akamula bulibuli ulwiputo ulwa Hezekiya?
16 Bo u Yehova ivwa ulwiputo lwa Hezekiya nu kwennya amasozi ghache, akamupelela ichisa nu kumubuzya ukuti: ‘Nivwa ulwiputo lwako sona nennya amasozi ghako. Inthi nkhupozye.’ Ukwendela mwa mulaghuzi u Yesaya, umwachisa u Yehova akamulaghizya u Hezekiya ukuti inthi amongelezye imyaka sona inthi apoke u Yelusalemu mu nyobe izya Abasiliya.—2 Nyafya. 20.4-6.
17. Nkhimba u Yehova akutwavwa bulibuli nanthi tukulimbana ni mbina yo yikuboneka ukuti tutangapola? (Salimo 41.3) (Ennya sona ichithuzi.)
17 Vyo tukumanyilako. Nkhimba mukulimbana ni mbina yimo yo yikuboneka ukuti mutangapola? Mumubuzye u Yehova mo mukwiyivwila sona akwiza pakwivwa ulwiputo lwinyu. Ibayibolo likutusimikizya ukuti Yehova yo ‘we tata uwachisa, sona u Chala umwenecho uwa busangalusu bosi akwiza pakutusangalusya mu nthamyo zyitu zyosi.’ (2 Koli. 1.3, 4) Amasiku ghano tutakulindilila ukuti u Yehova inthi efyepo inthamyo zyitu zyosi, loli akwiza pakutusangalusya akabalilo kosi. (Belenga Salimo 41.3.) Umwakubombezya umuzimu wache ubuzelu, u Yehova akutupa amaka, amahala sona umutende uwa mumoyo ukuti tulimbane ni nthamyo. (Mbupi. 18.14; Filipi 4.13) Sona ulusubilo ulwakuti munthazi akwiza pakwefyapo imbina zyosi, lukutusangalusya sana.—Yesa. 33.24.
U Yehova akwiza pakwamula inyiputo zyitu umwakutupa amahala, amaka sona umutende uwa mumoyo (Ennya indime 17)
18. Nkhimba lisimbo buli lyo likubasangalusya nanthi mwakomana ni nthamyo yo mukwennya ukuti yitangamala? (Ennya ibokosi ilyakuti “ Amazyu gho Ghangatusangalusya Nanthi Tukulila.”)
18 Amazyu gho u Yehova akamubuzya u Hezekiya ghakamusangalusya. Nuswe bulo tungasangalusiwa nanthi tukubelenga Amazyu gha Chala. Nanthi tukutamiwa inyinong’ono Amazyu gha Yehova ghangatusangalusya sona ghangatwavwa ukuti umoyo wikalane pasi. (Loma 15.4) Umuyemba yumo yo akwikala ku Bwingililo bwi Zuba ku Africa akalila sana bakati bamwagha ni mbina iya kansa. Akanena ukuti: “Isimbo ilya Yesaya 26.3 lyolyo likasangalusyanga. Napo akabalilo akinji tutangafumyapo inthamyo yo twakomana nayo loli isimbo ili likulangizya ukuti u Yehova angatwavwa ukuti tujimbe ku nthamyo iyo sona ukuti umoyo wikalane pasi.” Nkhimba pali isimbo lyo likubasangalusya nanthi mwakomana ni nthamyo yo mukwennya ukuti yitangamala?
19. Nkhimba tukulindilila choni munthazi?
19 Ubumalilo ubwa chisu ichi buli papipi sana sona tukulindilila ukuti inthi tukomane ni nthamyo izyinji zyo inthi zitupangisyanje ukuba ni chitima sona ukulila. Loli ukuyana na mo twenezya ichifwanikizyo icha Hana, Devedi sona Umwene u Hezekiya, twamanya ukuti u Yehova akutwennya sona wepe vikumubaba nanthi tukulila. Amasozi ghitu ghapamwanya sana kukwache. Polelo nanthi twakomana ni nthamyo yo yikupangisya ukuti tutamiwanje inyinong’ono, tumubuzyanje u Yehova vyosi vyo vili mu moyo witu. Tutakipaghulaghe ku bakamu na bayemba bitu bo tukwiputa nabo muchipanga. Sona nge twabukilila ukulondelezya amazyu aghakusangalusya mu Bayibolo. Tube nu lusubilo losi ukuti nanthi tukubukilila ukujimba u Yehova akwiza pakutusaya. Ivi vikongelezyapo sona ilayizyo ilyakuti akwiza pakusyumula amasozi ghosi gho tukulila ichifukwa chakukomana ni nthamyo. (Ubuvu. 21.4) Pabumalilo tukwiza pakulila amasozi agha lusekelo.
ULWIMBO 4 “Yehova Ni Muliska Wane”
