1-2. (a) Choni cho tutakuswigha pala tukomana ni ntamyo? (b) Ka inti tumanyile ichoni mu nkani iyi?

 SWE bantu ba Yehova, tutakuswigha nanti twakomana ni ntamyo. Tukumanya ukuti Ibayibolo likunena ukuti,“tubaghiye twende mu ntamyo inyinji ukuti tuye twingile mu Bumwene ubwa Chala.” (Imbo. 14.22) Tukumanya ukuti intamyo zimo zyo tukukomana nazyo, tezimale mpaka twize twingile mu chisu ichipya. Mo “ubufwe butakwiza pakubako nalumo, kutakwiza pakubako ivitima, pamo ukulila pamo ububavu.”—Ubv. 21.4.

² U Yehova atakutufighilila ku ntamyo zyo twakomana nazyo, loli akutupa amaka ukuti tujimbe. Zatwennye vyo umutumiwa u Pabuli akanena ku Bakilisitu bo bakikalagha ku Lomu. Ichabwandilo akamanya intamyo zyo bakakomanagha nazyo. Akasimba ukuti ‘muvintu vyosi vinivi twe bapoti ukwendela muyuyo akatughana uswe.’ Ivi vikung’anamula ukuti, u Yehova angatwavwa napo tuli mu ntamyo ukuti tujimbe. (Lom. 8.35-37) Zatwennye mo u Yehova akamutulila u Jozefu sona namo angabatulila umwe.

3. Ka ubumi ubwa Jozefu bukasinta buli-buli?

³ U Yakobo akamughana nkani umwana wache u Jozefu. Vyo vikapangisya ukuti abakulu bache bande pakumupangila akabini. (Bwa. 37.3, 4) Bo bagha ulusako, bakamughulizga u Jozefu  kuba midiyani. Aba Midiyani bakenda nawe ubulendo ubutali ukuya nawe ku Ijiputi, ko bakaya bamughulizya kwa Potifala, uwambombo usongo uwa Falabo. Ubumi ubwa Jozefu bukasinta umwakuchenusya nkani. Akaba mwana yo ubaba wache akamughanagha nkani, loli pakabalilo aka muzya ku Ijiputi! —Bwa. 39.1.

4. Ka mwakomana na ntamyo buli zyo zingayana nazyo u Jozefu akakomana nazyo?

⁴ Ibayibolo likunena ukuti ivintu ‘ivibibi vingamubonekela umuntu aliwesi.’ (Ndumbi. 9.11, Holy Bible—Easy-to-Read Version) ‘Intamyo zyo tukukomana nazyo zikuyana bulo nazyo abantu abinji bakukomana nazyo.’— (1 Kol. 10.13) Intamyo zimo tukukomana nazyo ichifukwa chakuti swe bamanyili ba Yesu. Bangatubenga, bangatususya sona bangatupinya nukutubika mu jele, ichifukwa cha lwitiko lwitu. (2 Tim. 3.12) U Yehova angatwavwa ukupota intamyo yiliyosi yo tungakomana nayo. Ka akamutula buli-buli u Jozefu?

5. Ka u Potifala akamanya buli-buli ukuti u Yehova weyo akamwavwanga u Jozefu? (Ubwandilo 39.2-6)

⁵ Belenga Ubwandilo 39.2-6. U Potifala akazyaghannya ukuti u Jozefu akaba munyamata uwa mahala nkani, sona uwakulimbikila imbombo. Akamanya ukuti u ‘Yehova weyo akamwavwanga u Jozefu ukuti akwanilisye vyosi vyo akabombagha.’ b Pisinda pache u Potifala akiza amusala u Jozefu ukuti abe mutuli wache. Akamupa sona ubudindo ubwakwenelezya inyumba yache yosi. Choni cho chikakonkapo? Ivi vikapangisya ukuti u Potifala abe ni chuma hee!

6. Ka u Jozefu akwenela ukuti akayivwanga buli-buli pakabalilo ko akakomanagha ni ntamyo?

⁶ Nkimba mukwinong’ona ukuti u Jozefu akiyivwanga buli-buli? Nkimba akalondagha choni nkani nkani? Ka akalonda ukumanyikwa pamo akalonda ukupokela ivintu ivya pamwanya ukufuma kwa Potifala? U Jozefu akwenela ukuti akalondagha ukuti bamusatule ukuti anyokele kwa baba wache. Napo u Jozefu akaba nu budindo munyumba ya Potifala, loli akaba muzya uwamuntu yo atakamwiputagha u Yehova. U Yehova atakapangisya ukuti u Potifala amusatule u Jozefu loli intamyo zyache zikabukilila ukukula.

7. Ka vintu buli vyo vikulangizya ukuti intamyo izya Jozefu zikabukilila ukubipila-bipila? (Ubwandilo 39.14, 15)

⁷ Pa Ubwandilo 39, Umuka Potifala akamunyengelelagha u Jozefu akabalilo kosi, ukuti aghonane nawe. Loli bo ennya ukuti akukana akamutamantila ukuti alondagha ukumukolelela. (Belenga Ubwandilo 39.14, 15.) U Potifala akati ivwa inkani iyi,akakala nkani po akamusenda u Jozefu nukumupinya mu jele, mo akikala imyaka iyinji. (Bwa. 39.19, 20) Ka mukwennya ukuti mu jele mukaba buli-buli? Amazyu agha Chihebeli gho u Jozefu akabombezya imbombo pakunena izya jele ghakung’anamula ukuti chili ngati “chibwina ichitali” nkani cho muli “ichisi” (Bwa. 40.15) Ibayibolo likulongosola ukuti u Jozefu bakamupinya ivinamana sona nisingo yache bakayingizya mu muvijela. (Salimo 105.17, 18) Ivintu vikabukilila ukubipila- bipila kwa Jozefu ukufuma pa muzya umusubaliwa nukufika pa mukayidi uwakunyoziwa hee!

8. Ka tungasubila ichoni napo intamyo zingakula nkani?

⁸ Ka mukomanitepo ni ntamyo zyo zikubukilila ukukula, napo mukubukilila ukwiputa ukufuma pasi pa moyo? U Yehova atakutufighilila ku ntamyo zyitu umwakuswighisya muchisu cho chikulaghiliwa nu mubibi ichi. (1 Yoh. 5.19) Loli mungasimikizya ukuti u Yehova akumanya intamyo zyosi zyo mukukomana nazyo sona akubapasikizya umwe. (Mat. 10.29-31; 1 Pit. 5.6, 7) U Yehova atulaghizizye ukuti “intakwiza pakubaleka, intakwiza pakubataghapo nalumo.” (Heb. 13.5) U Yehova angabavwa ukuti mujimbe intamyo, zyo mwatagha ulusubilo ukuti zitangamala. Zatwennye mo akamutulila u Jozefu.

9. Choni cho chikulangizya ukuti u Yehova akaba nu Jozefu po akaba mu jele? (Ubwandilo 39.21-23)

⁹ Belenga Ubwandilo 39.21-23. Nangabuli u Jozefu akaba mu jele, loli u Yehova akabukilila ukumwavwa ukuti ivintu vimwendelaghe akiza. Ka akamwavwa buli-buli? Usongo uwa bakayidi akamuchindika u Jozefu un kumusubalila ngati mo u Potifala akabombela. Akabalilo kakati kendapo usongo uwa bakayidi akamwimika u Jozefu ukuti enelezyanje abakayidi abamwamo. Ibayibolo likunena ukuti: “Usongo uwa bakayidi uyu atakapasyanga nachimo-nachimo pavyosi vyo u Jozefu akabombagha.” U Jozefu apa akachagha icha kubomba. Ivi vyakuswighisya sana. Ka vingenda buli-buli ukuti umukayidi yo bakamutamantila ukuti akalonda ukumukolelela umuka bwana wache, bamupe ubudindo ubwa pamwanya ngati ubu? Pa Ubwandilo 9.23 pakunena ukuti: “U Yehova akaba nu Jozefu, sona akasayagha chilichosi cho akabombagha.”

10. Chifukwa buli cho u Jozefu abaghiye ukuti akakayikilagha ukuti ivintu vingamwendela akiza? Longosola.

¹⁰ Yezya sona ukwennya mo ivintu vikabela pabumi ubwa Jozefu, bati bamutamantila nu kumwighalila mu jele. Ka mukwinong’ona ukuti akamanyagha ukuti ivintu vingamwendela akiza? Nkimba akalondagha choni nkani nkani? Ka akalondagha ukuti achuke kwa songo yo akenelezyanga ijele? Tutakumanya vyosi. Loli u Jozefu akwenela akalondagha nkani ukuti bamusatule. U Jozefu akamubuzya umukayidi uwamwabo yo akasatuliwa mujele ukuti aye amubuzgeko u Falabo ukuti wepe bamusatule mu jele. (Bwa. 40.14) Umukayidi uyu atakamubuzya u Falabo vyo u Jozefu akamutuma. Ivyakufumapo vyache vyakuti U Jozefu akabukilila ukwikala mu jele akabalilo akakupululila imyaka yibili. (Bwa. 40.23; 41.1, 14) Nangabuli vikaba bunubu, loli u Yehova akabukilila ukuba nu Jozefu sona akamwavwanga ukuti ivintu vimwendelaghe akiza. Buli-buli?

11. Ka u Yehova akamupa mwabi buli u Jozefu? sona ka ivi vikavwa buli-buli ukukwanilisya ubwighane ubwa Yehova?

 ¹¹ Po u Jozefu akaba mu jele, u Yehova akapangisya ukuti umwene uwamu Ijiputi alote ivilota vibili ivyakuswighisya. U Falabo akalondagha ukumanya vyo ivilota ivi vikang’amulagha. Umwene uyu ati azimanya ukuti u Jozefu amenye pakusanuzya ivilota akamwitizya. U Yehova akamwavwa u Jozefu ukuti alongosole vyo ivilota ivi vikang’anamulagha, sona akamutuma ukuti amubuzge vyo u Falabo angabomba ukuti ivintu vize vimwendele akiza. U Yehova akaba nawe umunyamata uyu. U Falabo akamusala u Jozefu nukumwimika ukuti abe wakwenelezya ichakulya muchisu chosi icha Ijiputi (Bwa. 41.38, 41-44) Akabalilo kakati kendapo izala yikawa muchisu chosi icha Ijiputi, sona na muchisu cha Kenani ko imbumba iya Jozefu yikikalagha. Pakabalilo aka u Jozefu akaba pamalo aghiza aghakuti abatule abamumbumba yache, sona ukuti afighilile umuzele gho u Mesiya akiza apapiwamo.

12. Nkimba zila buli zyo u Yehova akabombezya ukuti u Jozefu ivintu vimwendelaghe akiza?

¹² Inong’onela ivintu ivibibi vyo u Jozefu akakomana navyo pa bumi bwache. Ka wewenu yo akapangisya ukuti u Potifala ivwisye kwa muzya wache? Ka wenu yo akapangisya ukuti usongo uwa jele, amughane u Jozefu yo akaba mukayidi uwa pasi nkani? Ka wewenu yo akapangisya ukuti u Falabo alote ivilota ivyakuswighisya? Sona wenu yo akamupa u Jozefu amahala ukuti akwanisye ukung’anamulila ivilota? Nkimba wenu yo akapangisya ukuti u Falabo amusale un kumwimika u Jozefu ukuti enelezyanje ichakulya mu chisu chosi icha Ijiputi? (Bwa. 45.5) Tutakukayikila ukuti u Yehova weyo akapangisyanga ukuti u Jozefu ivintu vimwendelaghe akiza. Nangabuli abakulu bache bakalondagha ukuti bamughoghe, loli u Yehova akasinta ukuti akwanilisye ubwighane bwache.

13. Ka intamyo zyo tukukomana nazyo u Yehova weyo akupangisya? Longosola.

¹³ Ka twamanyila ichoni ukufuma ku nkani iya Jozefu? Ka u Yehova akumanya vyosi vyo vikutuchitikila pabumi bwitu? Ka u Yehova weyo akupangisya intamyo zyosi zyo tukukomana nazyo pabumi bwitu pachifukwa  ichiza? Awe tevyovyo Ibayibolo likunena (Ndumbi. 8.9; 9.11) Loli tuzimenye ukuti: Pala tukukomana ni ntamyo u Yehova akumanya, sona akwivwa ukulila kwitu. (Salimo 34.15; 55.22; Yes. 59.1) Umwakongelezyapo u Yehova akutwavwa ukuti tujimbe ku ntamyo zyosi zyo tukukomana nazyo. Ka akutwavwa buli-buli?

14. Nkimba u Yehova akutwavwa buli-buli pala twakomana ni ntamyo?

¹⁴ U Yehova akutukazya sona akutusangulusya pakabalilo kache. (2 Kol. 1.3, 4) Ivi vyovyo vikabombiwa kwa mukamu yumo uwa ku Turkmenistan izina lyache u Eziz. Bakamupinya nukumubika mu jele, mo akikalamo imyaka yibili ichifukwa cha lwitiko lwache. Akanena ukuti: “Isiku limo po nkaya pakulongiwa munkoti, umukamu yumo akandangizya isimbo ilya Yesaya 30.15, lyo likunena ukuti, ‘Mwaghe amaka ichifukwa chakuti mukwikala umwakufwasa nukusubila.’ Ivesi ili likanavwa sana ukuti nikalaghe umwakufwasa sona musubilaghe u Yehova pa chilichosi. Po nkabukililagha ukwinong’onelapo pi vesi ili, likanavwa pakabalilo kosi po nkaba mujele.” Nkimba mungakumbuka akabalilo kamo ko u Yehova akabasangalusya nukubapa amaka, pakabalilo ko mukalondagha ubutuli bwache kumaka hee?

15-16. Nkimba mwamanyilapo ichoni ukufuma kuntamyo zyo u Tori akakomanagha nazyo?

¹⁵ Utubalilo tumo tutangamanya mo u Yehova atutulila ukuti tujimbe kuntamyo zyitu mpaka po zyamalila. Umuyemba yumo izina lyache u Tori akagha ukuti ivi vyabwanaloli. Umwana wache, u Mason akabina u kansa bo ali ni myaka 6 mpaka po akiza aba ni myaka 14 po akafwila. U Tori ichitima chikamukola nkani. Akanena ukuti: “Pakuba ne mama iyi yikaba ntamyo iyikulu hee.” Akongelezyapo sona ukunena ukuti “nkumanya ukuti aba mama abamwitu banganitikizya ukuti, chikuba chakubaba nkani ukwennya umwana wako akutamiwa ukulusya ukuti uwe wewe utamiwange”

 ¹⁶ Nangabuli u Tori akennyanga mo umwana wache akatamiwilanga, loli akennya ukuti u Yehova akamutulagha ukuti ajimbe pantamyo yo akakomana nayo. Akanena ukuti “Nkennya inyobe ya Yehova iya lughano pakabalilo kosi ko umwana wane akabinagha. Akabalilo kosi ko u Mason akaba muchipatala, abakamu na bayemba, bakendagha pa galimoto ubulendo ubwa 2 awazi pakwiza pakutwennya. Akabalilo kosi pamalo aghakupokelela abalendo, pakabanga abakamu na bayemba bo bakaba bakwisengannya ukuti batwavwe sona bakapwelelelagha ukatundu witu wesi yo tukabombezyanga imbombo. Pakabalilo akantamyo aka tutakasobelwanga chilichosi cho chikulondiwa pa bumi.” U Yehova akamupa u Tori nu Mason chilichosi cho chikalondiwanga ukuti bajimbe ku ntamyo zyabo. Ennya ibokosi ilyakuti; “ U Yehova Akatupa Vyosi Vyo Tukalondiwanga.”

17-18. Choni cho chingatwavwa ukumanya mo u Yehova akututulila pakabalilo ko tuli muntamyo? (Salimo 40.5)

¹⁷ Belenga Salimo 40.5. Abantu bo bakukwela amaghamba bakulonda ukuti baye bafike pamwanya pighamba. Po bakubukilila ukwenda bakwimilila nukwennya ivintu ivya kughobosya sona vyo vikuboneka akiza. Umwakuyana bulo, mupabule akabalilo nukwinong’onelapo mo u Yehova abatulila ukuti mujimbe mu ntamyo zyo mwakomana nazyo pa bumi bwinu. Isiku lililyosi Mungilalusya ukuti: ‘ka ilelo u Yehova anavwa buli buli? Napo intamyo yikubukilila ka u Yehova anavwa buli-buli ukuti ijimbe?’ Ivi vingabavwa ukuti isiku lililyosi mumanyaghe mo u Yehova akubatulila.

¹⁸ Bwanaloli, ukuti akabalilo kosi mwiputaghe ukuti intamyo zyinu zimale. Ivi vyakwivwika sona vyakulondiwa, loli ichakulondiwa nkani kokumanya ukuti pakabalilo kache u Yehova akututula. Vyakuhobosya ukuti u Yehova atulaghizizye ukuti inti atupe amaka sona inti atwavwe ukuti tujimbe ku ntamyo zyo tukomana nazyo. Tutakakayikilaghe napandi ukuti u Yehova angatwavwa, inti twennye ukuti u Yehova akubukilila ukutwavwa mu ntamyo zyitu ngati mo akabombela nu Jozefu.—Bwa. 41.51, 52.