Ka Muzimenye?
Ka ikambala ilya ku Etiyopiya likakwela mu choni po likakomanagha nu Filipu?
Amazyu aghakuti “ingolo” mu Bayibolo ghanganena ivya vintu ivyakupambana-pambana vyo bakabombezyanga imbombo pakwenda pa bulendo. (Imbo. 8.28, 29, 38) Napo vili bunubu, loli vikuboneka ukuti umuntu uwa ku Etiyopiya akakwela ingolo yo yikaba nkulu ukuchila zyo bakabombezyanga pa nkondo pamo pa nyangalo izyakuchimbila. Za twennye ivifukwa vimo vyo tukunenela bunubu.
Umuntu uwa ku Etiyopiya akaba likambala lyo likenda ubulendo ubutali. Akaba we “songo uwakwenelezya ichuma icha Mwene Umukolo u Kandaki uwa mu Etiyopiya.” (Imbo. 8.27) Kale u Etiyopiya chikaba chigaba chimo icha ku Sudan sona kumwela ukwa chisu icha Ijiputi. Napo vikuboneka ukuti umwanavuli uyu atakakwela ingolo yoka bulo pa bulendo bwache, loli abaghiye ukuti akaba nu katundu umwinji uwakulondiwa pa bulendo bwache. Ingolo zyo bakabombezyanga pa bulendo mukabalilo aka kale, zikabanga na matayala 4 sona zikabanga ni chitembe pamwanya. “Ingolo izi zikavwanga ukuti umuntu anyamule ukatundu umwinji, ukwavwa ukuti ubulendo bube bwakupepuka sona zikavwanga ukuti umuntu akwanisye ukwenda ubulendo ubutali,” ngati mo likunenela ibuku limo lyo lukulongosola ivya buku ilya Imbombo—An Exegetical Commentary.
Umuntu uwa ku Etiyopiya akabelengagha pa kabalilo ko akakomanagha nu Filipu. Inkani yache yikuti, “U Filipu akachimbilila ingolo yila, nukumwivwa akubelenga mwibuku ilya mulaghuzi u Yesaya.” (Imbo. 8.30) Ingolo izi zitakasamalagha nkani. Ichifukwa chakuti ingolo iyi yikendagha panandi-panandi vikamwavwa umu Etiyopiya ukuti abelengaghe sona vikamwavwa u Filipu ukuti amusamalile nu kumwagha.
Umuntu uwa ku Etiyopiya “akamwitizya u Filipu ukuti akwele nukwikala nawe mu ngolo mula-mula.” (Imbo. 8.31) Ingolo zyo bakabombezyanga pa nyangalo izyakuchimbila, yo akwendesya akimililagha. Ingolo yo bakabombezyanga pa bulendo yibaghiye ukuti yikaba na malo gho ikambala nu Filipu bakikalapo.
Umwakuyana na vyo visimbiwe mwibuku ilya Imbombo chaputala 8 sona vyo amabuku aghakulongosola ivya mbili ghakunena, amabuku ghitu ghakulangizya ivituzi ivya mu Etiyopiya akwelite mu ngolo inkulu ukuchila zyo bakabombezyanga pa nkondo na pa nyangalo izyakuchimbila.
