INKHANI IYAKUMANYILA 3
ULWIMBO 35 “Musande Ivyo ni Vinthu Vyakuzirwa Chomene”
Musalaghe Ivinthu vyo Vingamuhobosya u Yehova
‘Ukumoghopa u Yehova, bobo bwandilo bwa mahala, sona ukumumanya Umuzelu Nkhani koko kwivwisya ivinthu.’—MBUPI. 9.10.
IFUNDO INKHULU
Tumanyile mo tungaghabombezezya amahala, ukwivwisya ivinthu sona mo ukumanya ivinthu kungatutulila ukuti tusalaghe ivinthu umwamahala.
1. Nkhimba vinthu buli vyo vikuba vipala ukusala?
ISIKU lililyosi tukulondiwa ukusala ivinthu. Ivinthu vimo vipepe bulo ukusala ngati ichakulya cho tungalonda ukuti tulye pandabindabi pamo akabalilo ko tungalonda ukuti tuye tughone. Loli ivinthu vimo chikuba chipala sana ukuti tusale. Ivinthu vimo vyo tukulondiwa ukusala vingakwafya ubumi bwitu, mo tungahobokela, abanthu bo tubaghanite pamo ukwiputa kwitu. Tukulonda ukuti uswe ni mbumba yitu tupindulaghe na vyo twasala. Loli ukuchila vyosi, tukulonda ukuti vyo tukusala vimuhobosyange u Yehova.—Loma 12.1, 2.
2. Ka fundo buli zyo zingatwavwa ukuti tusalaghe ivinthu umwamahala?
2 Mungasala ivinthu umwamahala nanthi mungakonkha ifundo zitatu izi (1) ukufufuza akiza, (2) ukumanya inyinong’ono zya Yehova sona (3) ukwinong’onelapo pa vyo mukulonda ukusala. Munkhani iyi, inthi tunenezannye ifundo izi sona inthi yitwavwe ukwennya mo tungamanyisizya amaka ghitu aghakinong’onele.—Mbupi. 2.11.
UKUFUFUZA AKIZA
3. Nena ichifwanikizyo cho chikulangizya ubwiza ubwakufufuza tasi po tuchili tutasalite ichinthu.
3 Izila iyabwandilo yo yingatwavwa ukuti tusalaghe akiza ivinthu, ko kufufuza akiza. Choni cho chakulondiwa sana ukubomba bunubu? Inong’onela ukuti umunthu yo abinite akomana nu dokotala. Ka udokotala anganda bulo ukulonda imilembo iyakuti amupe ukusita ukumupima pamo ukumulalusya cho chikumubaba? Awe te momo vingabela. Numwe bulo mungasala akiza ivinthu nanthi ichabwandilo mukufufuza tasi ukuyana na mo ivinthu vibeleye pa bumi bwinyu po muchili mutasalite. Nkhimba mungabomba bulibuli bunubu?
4. Ukuyana ni simbo ilya Isya Mbupingamu 18.13, choni cho ukufufuza kwakulondiwa sana? (Ennya sona ichithuzi.)
4 Mungafufuza akiza nanthi mukulalusya amalalusyo. Umwakufwanikizya, inong’onela ukuti babitizya ukuti muye mwangale ku malo ghamo. Nkhimba mungasala ukuti mubuke? Nanthi mutamumenye akiza yo abitizya pamo mo indondomeko yache yibeleye, mungalondiwa ukuti mumulalusye amalalusyo ghamo ngati aghakuti: “Ka ko kwighi sona kabalilo buli? Ka inthi kwize kube abanthu balinga? Ka wenu yo akwiza pakwenelezyanga? Nkhimba bo bawenu bo bakwiza pakubako? Nkhimba kwaya pakubombiwa ichoni? Ka inthi kukabe ipele?” Amaansala agha malalusyo ngati agha, ghangabavwa ukuti musale ivinthu umwamahala—Belenga Isya Mbupingamu 18.13.
Mufufuze umwakulalusya amalalusyo (Ennya indime 4) a
5. Nkhimba mukulondiwa ukubomba sona choni nanthi mwamala pakufufuza?
5 Napo mungaba ukuti mwafufuza akiza, loli mwinong’onelepo tasi ukuti muchimanye akiza ichinthu cho mukulonda ukusala. Umwakufwanikizya, ka mungabomba choni nanthi mwamanya ukuti inthi kwize kube abanthu bamo bo batazimenye ifundo izya mu Bayibolo pamo kukwiza ukuba ipele loli kutakwiza ukubako uwakubenelezya? Nkhimba mukwennya ukuti inyangalo iyi yingaba ngati ya banthu aba kuchisu? (1 Pita. 4.3) Mumazyu aghanji tungalalusya ukuti, ka inyangalo iyi yikwiza ukubako pa kabalilo ko mukubukagha ku nkhomano pamo mukwingililagha mu bulumbilili? Nanthi mwayimanya akiza inkhani yosi, popo mungasala ivinthu umwamahala. Loli pali sona izila iyamwabo yo yingabavwa. Umwe mwachimanya akiza ichinthu cho mukulonda ukusala loli ka mukwinong’ona ukuti u Yehova akwiyivwa bulibuli?—Mbupi. 2.6.
UKUMANYA INYINONG’ONO ZYA YEHOVA
6. Ukuyana ni simbo lya Yakobo 1.5, choni cho tukulondiwa ukumulaba u Yehova ukuti atwavwe?
6 Mumulabe u Yehova ukuti abavwe ukwivwisya inyinong’ono zyache pa chinthu cho mukulonda ukusala. U Yehova alayizizye ukuti angatupa amahala aghakuti ghangatwavwa ukumanya waghe vyo tungasala vingamuhobosya. Akutupa amahala ghache “umwakusita ukumamilizya, sona umwakusita ukwilumbuzya.”—Belenga Yakobo 1.5.
7. Ka mungazimanya bulibuli inyinong’ono zya Yehova? Nena ichifwanikizyo.
7 Nanthi mwamulaba u Yehova ukuti abavwe, mwenelezyanje nkhani mo akwamulila. Umwakufwanikizya, nanthi muli pabulendo po mwasobela izila, tutakukayikila ukuti mungamulalusya umunthu yo aghamenye akiza amalo ukuti abavwe. Loli ka munganda ukubuka po achili atababuzizye chilichosi? Awe te momo mungabombela. Mumalo mwache mungateghelezya sana nanthi akunena. Umwakuyana bulo, nanthi mwamulaba u Yehova ukuti abape amahala, muyezye ukwagha amaansala umwakumanyila indaghilo ni fundo zyo zili mu Bayibolo zyo zikukolelana ni chinthu cho mukulonda ukusala. Umwakufwanikizya, nanthi mukulonda ukubuka ku nyangalo ngati yo twayitambula kubwandilo, mungalondiwa ukuti mwinong’onelepo vyo Ibayibolo likunena pa nkhani iya mapate aghakuchisu, ukwangala na banthu ababibibi sona ukulondiwa ukwakubika ivinthu ivya Bumwene pabwandilo mumalo mwa vyo mukulonda.—Mata. 6.33; Loma 13.13; 1 Koli. 15.33.
8. Nkhimba mungabomba ichoni nanthi mukulonda ubutuli pa chinthu cho mukulonda ukusala? (Ennya sona ichithuzi.)
8 Napo mungaba ukuti mwabomba vyosi ivi, loli akabalilo kamo mungalondiwa sona ubutuli ukuti mumanye akiza vyo mukulonda. Abakamu na bayemba bo bamenye ivyinji, bangabavwa na masakizyo ghamo. Loli mungapindula sona nanthi mungafufuza pamweka. Ivinthu ivyakufufuzila ngati Buku Lakupenjera Nkhani la Ŵakaboni ŵa Yehova sona Malemba Ghakovwira pa Umoyo Withu Wachikhristu vingabavwa ukwagha ifundo zimo. Mukumbukilaghe ukuti cho mukulonda chakuti musale ivinthu vyo vingamuhobosya u Yehova.
Mumanye inyinong’ono zya Yehova (Ennya indime 8) b
9. Ka tungamanya bulibuli ukuti ivyakusala vyitu vikumuhobosya u Yehova? (Aba Efeso 5.17)
9 Ka tungamanya bulibuli ukuti vyo twasala vikumuhobosya u Yehova? Ichabwandilo pa vyosi, tukulondiwa ukumumanya akiza u Yehova. Ibayibolo likunena ukuti ‘ukumumanya Umuzelu Nkhani koko kwivwisya ivinthu.’ (Mbupi. 9.10) Ubwanaloli bwakuti, tungalangizya ukuti tukwivwisya ivinthu nanthi tuzimenye akiza inkhalo zya Yehova, ubwighane bwache sona ukuvimanya vyo avighanite na vyo avibengite. Mwilalusye ukuti, ‘Pakusendela vyo nvimenye ivyakukwafannya nu Yehova, ka ningasala vinthu buli vyo vingamuhobosya?’—Belenga Aba Efeso 5.17.
10. Choni cho ifundo izya mu Bayibolo zyakulondiwa sana ukuchila chilichosi?
10 Ukuti tumuhobosye u Yehova, akabalilo kamo tungalondiwa ukuti tubakalalizye abanthu bo tubaghanite. Umwakufwanikizya, abapapi bamo bangalonda ukuti umwana wabo umulindu asendwe kwa munthu yo ali ni chuma pamo yo angimala ivyuma ivyinji napo angaba ukuti te wakughoma mwabuzimu. Bwanaloli ukuti bakulonda ukuti umwana wabo apweleleliwanje umwakumubili, loli ka wenu yo inthi amwavwe ukuti abukilile ukukula mwabuzimu? Nkhimba u Yehova akuyennya bulibuli inkhani iyi? Tungamwagha uansala uwilalusyo ili pa Matayi 6.33. Abakilisitu bakulimbikisiwa ukuti babukilile ukulonda “tasi Ubumwene ubwa Chala.” Napo tukubachindika abapapi bitu sona tukuchindika abanthu abamukaya ko tukwikala, loli cho tukulonda nkhani ko kumuhobosya u Yehova.
UKWINONG’ONELAPO PA VYO MUKULONDA UKUSALA
11. Ka nkhalo buli zyo zili pa Aba Filipi 1.9, 10 zyo zingabavwa ukufufuza akiza?
11 Napo mungaba ukuti mwennya ifundo izya mu Bayibolo pa cho mukulonda ukusala, loli mukulondiwa sona ukwinong’onelapo nkhani pa vyo mwasala. (Belenga Aba Filipi 1.9, 10) Inkhalo iyakumanya ivinthu, yingabavwa ukuti mwinong’onelepo pa vyo vingabombiwa pa chinthu cho mwasala. Akabalilo kamo tungasala ichinthu umwabupepe bulo. Loli te vinthu vyosi vyo tungasala umwabupepe. Ukumanya ivinthu kungabavwa ukuti musale ivinthu umwamahala napo vingaba vyakutamya.
12-13. Nkhimba ukumanya ivinthu kungabavwa bulibuli nanthi mukulonda ukusala imbombo?
12 Umwakufwanikizya, inong’onela ukuti mukulonda imbombo yo yingabavwa ukupwelelela imbumba yinyu. Po mwazyagha imbombo zibili. Mwanda ukufufuza nu kumanya ivya mbombo yo mwayagha, indondomeko yache, akabalilo ko mungenda ukuti muye mufike ku mbombo ni vinthu ivyamwabo. Mukwagha ukuti imbombo zyosi zilibi zyakwitikiziwa ukuyana ni fundo izya mu Masimbo. Loli mwasalapo imbombo yoka ichifukwa chakuti yabahobosya nkhani pamo ichifukwa cha mo amalipilo ghache ghabeleye. Napo mungaba ukuti mwamanya imbombo yo mungasala, loli pali sona ifundo iyamwabo yo mukulondiwa ukwinong’onelapo po muchili mutasalite.
13 Umwakufwanikizya, nkhimba imbombo yo mwayighana yikukolelana na kabalilo ko mukubukilagha ku nkhomano? Ka imbombo iyi yingabamalila akabalilo ko mukulondiwa ukwangala ni mbumba yinyu nu kuyipwelelela mwabuzimu? Ukwilalusya amalalusyo ngati agha, kungabavwa ukuti mubikaghe pabwandilo ‘ivinthu ivyakulondiwa nkhani’ ko kwiputa nu kupwelelela imbumba yinyu ukuchila ivinthu ivyakumubili. Pisinda pache popo mungasala imbombo yo u Yehova angabasaya nayo.
14. Ka ukumanya ivinthu kungatwavwa bulibuli ukuti tulangizyanje ulughano nu kuleka ukubapunuzya abanji?
14 Ukumanya ivinthu kungatwavwa sona ukwinong’onelapo pa vyo tukulonda ukusala sona mo inthi vikwafizye abanthu abanji, cho chifukwa tukulondiwa ukuleghuka ‘ukupunuzya abanji.’ (Filipi 1.10) Ifundo iyi yakulondiwa sana nanthi tukusala ivinthu ngati akavwalile na kametele kisisi. Umwakufwanikizya, tungaba ukuti tughanite ivyakuvwala vimo pamo ukwiswefya muzila yimo. Loli ka tungabomba ichoni nanthi abanthu bamo muchipanga pamo abakuzi vikubapunuzya? Ukumanya ivinthu kungatwavwa ukuti tuchindike mo bakwiyivwila. Ulughano lungatupangisya ukuti tubinong’onelaghe “abanji” sona tube bakwiyisya. (1 Koli. 10.23, 24, 32; 1 Timo. 2.9, 10) Pisinda pache popo tungasala umwakulangizya ulughano nu kubachindika abanji.
15. Ka mukulondiwa ukubomba ichoni po muchili mutasalite ichinthu ichikulu?
15 Nanthi mukulonda ukusala ichinthu ichikulu, mwinong’onele tasi mo inthi mubombele ukuti muchikwanilisye. U Yesu akutubuzya ukuti twikalaghe “pasi nu kubelengela.” (Luka 14.28) Cho chifukwa mukulondiwa ukwinong’onela akabalilo ko inthi mubombezye, ivinthu sona imbombo yo inthi yibepo ukuti mukwanilisye vyo mwasala. Akabalilo kamo mungalondiwa ukuti muyilongosolele imbumba yinyu vyo mwasala umwakuti aliwesi amanye vyo angabomba ukuti avwepo. Choni cho ukubomba bunubu kwakulondiwa sana? Kungabavwa ukumanya waghe mukulondiwa ukusintha vyo mwasala pamo ukubombezya izila iyinji kungaba kwakwavwa. Sona nanthi mukubingizyamo abamumbumba yinyu ukuti bope banenepo vyo vingavwa nu kuba bakwisengannya ukwivwila amasakizyo ghabo, vingabavwa ukuti mukwanilisye vyo mwasala.—Mbupi. 15.22.
MUSALE ICHINTHU CHO MUNGAKWANILISYA
16. Choni cho chingabavwa ukuti musale ichinthu cho mungakwanilisya? (Ennya sona ibokosi ilyakuti “ Mo Mungasalila Ivinthu Umwamahala.”)
16 Nanthi mungakonkha ifundo zyo twanenezannya pamwanya apa, vingalangizya ukuti mwe bakwisengannya ukusala ivinthu umwamahala. Mungaba ukuti mwafufuza nu kwinong’onelapo pa fundo zyo zingabavwa ukusala ivinthu vyo vingamuhobosya u Yehova. Nanthi mwabomba bunubu, popo mungamulaba u Yehova ukuti abavwe ukuti vyo mwasala vyende akiza.
17. Choni cho chingabavwa ukuti musalaghe akiza ivinthu?
17 Napo mungaba ukuti mukasalapo akiza ivinthu kwisinda uku, loli mukumbukilaghe ukuti ivinthu vingabendela akiza nanthi mutakusubila amahala ghinyu pamo ivinthu vyo muvimenye, loli nanthi mukusubila amahala aghakufuma kwa Yehova. Angabapa amahala aghenecho, ukwivwisya ivinthu nu kumanya ivinthu vyo vingabavwa sana. (Mbupi. 2.1-5) U Yehova angabavwa ukuti musalaghe ivinthu vyo vingamuhobosya.—Sali. 23.2, 3.
ULWIMBO 28 Kuŵa Ŵabwezi ŵa Yehova
