Skip to content

Skip to table of contents

INKANI IYAKULONGOSOLA UBUMI UBWA MUNTU

Ivintu vyo Ntakabombagha Akiza Vikanavwa Ukwennya Amaka Agha Chala

Ivintu vyo Ntakabombagha Akiza Vikanavwa Ukwennya Amaka Agha Chala

MU 1985 pa kabalilo ko une nu muchi wane tukafikagha ku Colombia, muchisu ichi mukabombiwanga ivintu ivya nkaza sana. Iboma likalimbanagha ni gulu ilya bantu bo bakaghulizyanga imilembo iyibibi umwakufisa sona igulu ilya basilikali abachinyamata mumaghamba. Mukaya aka Medellín ko pisinda pache tukanda ukubombelako, abachinyamata bo bakanyamulagha ifuti bakabanga paliposi mumusebo. Bakaghulizyanga imilembo, ivintu ivyakwifighilila sona bakaghoghagha abantu nanti umuntu yumo abalanjila ukuti bamughoghele. Abinji mwa bantu aba batakikalagha akabalilo akatali nu bumi. Tukiyivwanga ngati ukuti tuli kuchisu ichakupambana sana ni chakukwitu.

Ka abantu babili aba ku Finland ku vyisu vyo vili kumupoto ukwa chisu ichapasi, bakaghiwa buli-buli ku South America? Sona nkimba namanyilapo ichoni pa myaka yosi yo yendapo?

PA KABALILO KO NKABA NE MUNYAMATA KU FINLAND

Nkapapiwa mu 1955 sona munyumba yitu ne munyamata uwa butatu. Inkakulila kumwela ukwa Finland, itawuni yo pa kabalilo aka yikumanyikwa ukuti Vantaa.

Imyaka yinandi bulo bo nchili pakupapiwa, popo umama wane akoziwanga ukuba we Kaboni wa Yehova. Loli ubaba akabukana ubwanaloli sona akakanagha ukuti umama atumanyisyange swebana Ibayibolo pamo ukutusenda ukuti abuke nuswe ku nkomano izya pachipanga. Umama akatumanyisyanga ivimanyisyo ivya bwanaloli ivyakwanda ivya mu Bayibolo nanti ubaba nayumopo.

Nkabukilila ukumusubila u Yehova pa kabalilo ko nkaba ni myaka 7

Ukwanda bulo po nkaba ne mwana umunandi, nkubukilila ukuba pabumanyani nu Yehova. Umwakufwanikizya po nkaba ni myaka 7, umumanyisi wane akakalala sana ichifukwa chakuti nkakana ukulya amakeke gho pakupiya bakongannyako ibanda (verilättyjä). Inyobe yoka akankola palusaya ukuyezya ukuti alesannye imilomo yane, po inyobe yimo akakola ifoloko yo akalasila ikeke sona akambikagha pamulomo ukuti indye. Loli nkakwanisya ukupakula ifoloko munyobe yache.

Pa kabalilo ko nkaba ni myaka 12, ubaba wane akafwa. Ubaba akati afwa, popo nkanda pakubuka ku nkomano izya pachipanga. Abakamu muchipanga bakalangizya ukuti bakumpelela ichisa, ivi vikanavwa ukuti mbukilile ukumughana u Yehova. Nkanda pakubelenga Ibayibolo isiku lililyosi nu kumanyila amabuku ghitu akabalilo kosi. Ichifukwa chakuti nkabombagha bunubu, vikanavwa ukuti pa 8 Ogasiti 1969 noziwe po nkaba ni myaka 14.

Nkati namalizya bulo isukulu, nkanda ubupayiniya ubwa kabalilo kosi. Pakati pendapo amasabata ghanandi bulo, nkasamila kuchigaba cho kukalondiwanga abalumbilili abinji ku Pielavesi, kupipi ni chigaba ichapakasi icha Finland.

Ku Pielavesi, koko nkakomana nu mulindu yo akiza aba muchi wane umughaniwa u Sirkka. Inkamughana sana ichifukwa chakuti akaba wakwiyisya sona akamughanagha nkani u Yehova. Atakalondagha ukuchuka pamo ivintu ivyapamwanya. Swebosi tukalondagha ukubikapo umoyo pakubomba chilichosi cho tungakwanisya pakumubombela u Yehova sona tukaba bakwisengannya ukubomba imbombo yiliyosi yo bangatubuzya ukuti tubombe. Tukasendana pa 23 Malichi 1974. Mumalo mwakuti tubuke kumalo aghakuhobosya ukuti tuye twangale, tukanyamuka nu kubuka ku Karttula ko kukalondiwanga abalumbilili abinji aba Bumwene.

Inyumba yo tukapangagha lenti ku Karttula, Finland

AKABALILO KOSI U YEHOVA AKATUPWELELELAGHA

Igalimoto yo umukulu wane akatulekela

Ukufuma bulo po tukasendana, u Yehova alangizya ukuti akutupwelelela nanti tukubika ivintu ivya Bumwene pabwandilo pa bumi bwitu. (Mata. 6.33) Umwakufwanikizya, pa kabalilo ko tukaba ku Karttula, tutakaba ni galimoto. Pabwandilo tukendagha pa njinga. Loli pa kabalilo akalupepo kumalo agha kukakatalagha. Tukalondiwanga ukuti tube ni galimoto ukuti tuye tulumbilile ku vipanga vyo vikaba ni vigaba ivikulu. Loli tutakaba ni ndalama izyakuti tungaghulila.

Umwakuchenusya bulo, umukulu wane akiza pakutwennya. Akatupelela ichisa nu kutulekela igalimoto yache. Igalimoto iyi insuwalasi bakaba ukuti bayilipiye kale. Uswe tukalondiwanga ukughula bulo amafuta. Ivi vikati vyabombiwa tukaba ni galimoto yo tukalondiwanga.

U Yehova akatulangizya ukuti tumanye ukuti ali nu budindo ubwa kutupwelelela pa vintu vyo tukulondiwa. Uswe imbombo yitu yikaba yakuti tubike bulo ivintu vya Bumwene pabwandilo pa bumi bwitu.

ISUKULU IYA GILIYADI

Swe tukingila Isukulu iya Bapayiniya mu 1978

Tukati twingila Isukulu iya Bapayiniya mu 1978, u Raimo Kuokkanen a weka uwa bamanyisi bitu, akatukazya ukuti tusimbe ifomu iyakuti tuye twingile Isukulu iya Giliyadi. Pa kabalilo aka tukanda ukumanyila Ichizungu ukuti tube bakwenelela ukwingila isukulu iyi. Loli mu 1980 bo tuchili ukusimba ifomu iyakulaba ukuti tuye twingile isukulu iya Giliyadi, tukitiziwa ukuti tuye tubombelaghe kuofesi iya ku Finland. Pa kabalilo kala, bo bakabombelagha pa Beteli batakitikiziwanga ukusimba ifomu iyakuti baye bingile Isukulu iya Giliyadi. Loli uswe tukalondagha ukubomba kulikosi ko u Yehova akwennya ukuti kwiza mumalo mwakubombela ko uswe tukwennya ukuti kwiza. Ukwennya ivintu muzila iyi, kukatwavwa ukuti twitikizye imbombo iyi. Po tukabukilila ukumanyila Ichizungu ukuti pamo nanti ulusako lungize lwaghiwe, tungize tusimbe ifomu iyakuti tuye twingile Isukulu iya Giliyadi.

Pakati pendapo imyaka yinandi bulo, Akagulu Akakwenelezya kakitikizya ukuti abantu bo bakubombela pa Beteli bope bali nu lusako ulwakuti bangalaba ukuti baye bingile Isukulu iya Giliyadi. Umwalubilo tukasimba ifomu iyi, loli tutakabomba bunubu ukulangizya ukuti tutakahobokagha ni mbombo yo tukabombagha pa Beteli. Vikaba vyakupambana sana! Uswe tukalondagha bulo ukulangizya ukuti swe bakwisengannya ukuti nanti bangatwitikizya, tungabuka kumalo ko kukalondiwanga abalumbilili abinji. Bakatwitikizya ukuti tuye twingile Isukulu iya Giliyadi yo tukingila ikilasi nambala 79 yo tukapanga gilajuweshoni mu Seputembala 1985. Bakatutuma ukuti tuye tubombelaghe ku Colombia.

IMBOMBO YITU IYABWANDILO IYA BUMISHONALE

Ku Colombia, pabwandilo bakatupa imbombo iyakuti tubombelaghe paofesi. Nkayezya-yezya ukubomba chilichosi cho ningakwanisya ukuti inkwanilisye imbombo yane iya paofesi, loli amwaka ghukati wendapo nkiyivwa ukuti nkulondiwa ukusinta imbombo. Kakaba kabwandilo na kabumalilo pa bumi bwane ukuti ndabe imbombo iyakupambana na yo nkabombagha. Pisinda pache bakatubuzya ukuti tuye tubombaghe ubumishonale kutawuni iya Neiva, muchigaba icha Huila.

Akabalilo kosi, nkahobokagha sana ni mbombo iya kulumbilila. Pa kabalilo ko nkaba ukuti nchili intasendite po nkabombagha ubupayiniya ku Finland, nkingilagha mu bulumbilili pandabi-ndabi nkani nu kubwela pachamabwila. Pakuba mbumba iyakuti twasendana bulo, une nu Sirkka tukamalilagha akabalilo akatali mu bulumbilili isiku lililyosi. Amasiku ghamo nanti twaya pa kulumbilila kuchigaba cho chili kubutali ni nyumba yitu, tukaghonagha bulo mugalimoto yitu. Ivi vikachepesyanga akabalilo akakwendela, sona vikatutulagha ukuti isiku ilyakukonkapo tulabile pakwingila mu bulumbilili.

Pakuba swe bamishonale tukiyivwanga ukuti tuchili tuli nu moyo uwakubughana ubulumbilili ngati mo tukabela pabwandilo. Ichipanga chitu chikakula sona abakamu na bayemba ku Colombia bakaba bamuchizi, balughano na bakupalizya sana.

ULWIPUTO LULI NA MAKA SANA

Amatawuni gho ghakaba kupipi na ku Neiva ko tukabombelagha, kutakaba Abakaboni. Inkinong’onelapo mo tungabombela ukuti amazyu amiza ghaye ghafike ku bantu bo bakikalagha ku vigaba ivi. Loli ichifukwa cha vyabuchigabenga vyo vikabombiwanga kumatawuni agha, amalo agha ghatakaba ghakufighililiwa ku bantu bo bachilendo. Po nkiputa kwa Chala ukuti umuntu yumo uwa mumatawuni agha abe we Kaboni. Inkinong’ona ukuti umuntu yumo uwakufuma kumatawuni agha ikalaghe ku Neiva ukuti amanyile ubwanaloli. Pisinda pache nkiputa ukuti umuntu uyu nanti oziwa bulo, ize abikepo umoyo ukuti abe Mukilisitu uwakughoma mwabuzimu umwakuti anyokele mutawuni yabo ukuti aye alumbililaghe. Loli nkalondiwanga ukumanya ukuti u Yehova ali ni zila inyiza sana izyakubombela ivintu ukuchila mo une ninginong’onela.

Pisinda pache, nkanda pakumanyila Ibayibolo nu munyamata yumo izina lyache u Fernando González. Umunyamata uyu akikalagha kutawuni iya Algeciras yo kutakaba Abakaboni. U Fernando akendagha ubulendo ubwa makilomita aghakupululila 50 ukuti ize afike ku mbombo ku Neiva. Akisengannyanga akiza sana ichimanyilo chilichosi sona umwalubilo akanda ukwaghiwapo pa nkomano zyosi. Ukufuma bulo usabata uwabwandilo yo u Fernando akanda ukumanyila Ibayibolo, umuntu uyu akabunganikagha abantu aba mutawuni yabo nu kubamanyisya ifundo zyo amanyila ukufuma mu Bayibolo.

Indi nu Fernando mu 1993

Mu Janiwale 1990, u Fernando akoziwa pakati pendapo bulo imyezi 6 ukufuma po akanda ukumanyila Ibayibolo. Pisinda pache akanda ubupayiniya ubwakabalilo kosi. Ukuba nu Kaboni weka bulo mutawuni iya Algeciras, pa kabalilo aka kukapeleka ulusako kuofesi ukuti yande ukutumizyako abapayiniya bapadela kutawuni iyi. Mu Febuluwale 1992, mutawuni iyi mukaba ichipanga.

Nkimba u Fernando akaleka ukulumbilila mutawuni yabo iyi? Awe atakaleka! U Fernando akati asenda bulo, umwene nu muchi wache bakabuka ku San Vicente del Caguán itawuni iyamwabo yo kutakaba Abakaboni. Bakavwa sana ukuti kutawuni iyi kube ichipanga. Mu 2002, u Fernando akasaliwa ukuti abe wakwendela idela sona amasiku ghano nu muchi wache u Olga bachili bakubukilila ukubomba imbombo iyakwendela idela.

Ivi vikati vyabombiwa, vikanavwa ukumanya ukuti chakulondiwa sana ukwiputa umwapalubazu ivyakukwafannya ni vintu vimo vyo vikukolelana ni mbombo zyitu izyabuzimu zyo tukubomba. U Yehova angabomba ivintu vyo uswe tutangakwanisya ukubomba. Ukuchila vyosi imbombo iyakwinula yache te mbombo yitu.—Mata. 9.38.

U YEHOVA WEYO “AKUBOMBA IMBOMBO MUMWINYU UKUTI MULONDAYE, SONA NUKUTI MUBOMBAYE”

Mu 1990 bakatupa imbombo iyakwendela idela. Imbombo yitu iyabwandilo iyakwendela idela, tukabombela kulikulu ilya tawuni iya Bogotá. Pa kabalilo ko bakatupanga imbombo iyi, tukoghopa ukuti tutangayikwanisya. Une nu muchi wane tukiyennyanga ukuti swe bantu bulo sona tu te na maluso gho ghangatwavwa ukuti tukwanisye imbombo iyi. Tukaba ukuti tutikayepo lumo mutawuni yo abantu bakuba bakutangwanika sana. Loli u Yehova akakwanilisya ilayizyo lyache lyo lili pa Aba Filipi 2.13 po pakunena ukuti: “Pakuti we Chala yuyo akubomba imbombo mumwinyu ukuti mulondaye, sona nukuti mubombaye ukuyana nu bwighane bwache.”

Pisinda pache, bakatubuzya ukuti tuye twendelaghe idela muchigaba icha Medellín, itawuni yo nayitambula kale kubwandilo. Abantu aba mutawuni iyi, bakabelela ukwikala ubumi ubwakulwa-kulwa umwakuti patakabapo nayumo yo angabasoka. Umwakufwanikizya, isiku limo po nkamanyilagha Ibayibolo nu muntu yumo munyumba yache, kuzi abantu bakanda ukupikana ni futi. Une nkalonda ukuwa pasi ichifukwa chilyogha loli yo nkamanyilagha nawe Ibayibolo akabukilila ukubelenga indime umoyo wache ghuli mumalo. Akati amalizya pakubelenga akandagha nu kufuma kuzi. Akabalilo kanandi bulo kakati kendapo, akingila sona munyumba na bana babili nu kunena uku umoyo ghuli mumalo ukuti, “Pepani nabukite pakubasenda abana bane.”

Pa kabalilo kamo ubumi bwitu bukaba sona pangozi. Isiku limo po tukalumbililagha inyumba ni nyumba umuchi wane akiza kwa une akusamala, akabonekagha ukuti akuswigha ni chintu chimo. Akanena ukuti yumo apika ifuti papipi na po akaba. Ivi vikanoghofya sana. Pisinda pache tukamanya ukuti ifuti yitakalondagha ukumupika u Sirkka, loli umuntu yo akapikagha akalondagha ukumupika umuntu yo akaba papipi na po u Sirkka akaba.

Akabalilo kakati kendapo, tukaleka ukughopa ivintu ivya nkaza. Tukakaziwa sana nu bujimvu ubwa Bakaboni bo bakikalagha kumalo agha, bakalangizyanga nanti bakomana ni vintu ngati ivi pamo ukuchila ivintu ngati ivi. Vikatwavwa ukumanya ifundo iyakuti nanti u Yehova akabatulagha, nuswe bulo inti atutule. Akabalilo kosi tukalondiwanga ubulongozi ubwakufuma ku basongo aba chipanga, ukwisenganizizya zila vyo tungabomba nanti tungakomana ni vintu ivyakoghofya sona tukalondiwanga ukuvileka bulo vyosi munyobe izya Yehova.

Napo vikabanga bunubu, loli ivintu vimo vitakabombiwanga umwakoghofya nkani ngati mo uswe tukinong’onelagha. Isiku limo nkivwa ngati ukuti abakolo babili bakudalinkana kuzi kwa nyumba yitu, po nkafuma pazi. Nkabomba bunubu, te kokuti nkaba ni chinyonywa ichakulonda ukuti inje manye vyo vikabombiwanga, loli umwenecho uwa nyumba weyo akambuzya ukuti nanti nivwa bulo ichongo chimo mbukaghe kunyumba yache. Nkati namanya vyo vikabombiwanga, nkazyaghannya ukuti iviyuni vibili vyovyo “vikadalinkanagha” kupipi na bapalamani bitu.

IMBOMBO IYAMWABO IMPYA NI NTAMYO IZYAMWABO

Mu 1997, inkasaliwa ukuti imbe ne mumanyisi uwa Sukulu Yophunzitsa Utumiki. b Akabalilo kosi nkapalizyanga sana nanti indi pa sukulu izya gulu lyitu, loli nkaba ukuti ntinong’oneyepo lumo ukuti nune bulo isiku limo ningize imbe nu lusako ulwakuti nize manyisyeko isukulu yimo.

Pisinda pache, nkanda ukubomba ngati uwakwenelezya ichigaba. Igulu likati lyamazya imbombo iyakwenelezya ivigaba, nkanyokela sona ku mbombo iya kwendela idela. Imyaka iyakupululila 30 nahoboka sana ni mbombo iyakumanyisya ni yakwendela idela. Imbombo izi zyanavwa ukuti naghe amalusayo aghinji sana. Loli akabalilo kosi chitakabanga chipepe ukuzibomba imbombo izi. Leka ndongosole.

Inkaba ne muntu wamaka sona uwalusubilo. Ivi vikanavwa sana pa kabalilo kosi ko nkakomanagha ni ntamyo. Loli pa kabalilo kamo, nkalondiwanga ukubikapo umoyo ukuti imalane ni vintu ivibibi vyo vikabombiwanga muvipanga. Akabalilo kamo nkamwavwapo yumo ukuti abanje nu lughano sona mololo na bantu abanji. Loli ubwanaloli bwache bukaba bwakuti pa kabalilo kala nune bulo nkalondiwanga ukuba ni nkalo ngati izi.—Loma 7.21-23.

Akabalilo kamo nkawanga amaka, ichifukwa cha vintu vimo vyo ntakabombagha akiza. (Loma 7.24) Isiku limo nkamubuzya u Yehova mu lwiputo ukuti chingaba akiza sana kwa une nanti ni ngaleka imbombo iya bumishonale nu kunyokela ku Finland. Isiku lila-lila pachamabwila, nkabuka ku nkomano izya pachipanga. Ifundo izyakukazya zyo nkaya namanyila pa nkomano zikanavwa ukusimikizya ukuti nkulondiwa ukubukilila ukubomba imbombo yane iya bumishonale nu kubikapo umoyo pakubomba chilichosi cho ningakwanisya pakulimbana nu buntu bwane ubwambula ukufikapo. Pisiku ili vikankwafya sana pakwennya mo u Yehova akamulila ulwiputo lwane. Umwakongelezyapo, nkupalizya sana na mo akantulila umwachisa ukuti malane ni vintu vyo vikanyosezyanga kwisinda.

UKWENNYA IVINTU IVYA MUNTAZI NU LUSUBILO

Une nu Sirkka tukupalizya sana ukuti u Yehova akatupa ulusako ulwakumalila akabalilo kitu kosi pa bumi bwitu mu mbombo iyakabalilo kosi. Sona nkumupalizya sana u Yehova ichifukwa chakumpa umukolo uwalughano nu musubaliwa mu myaka yosi iyi.

Lunulu inti nkwanisye imyaka 70, po inti ndeke ukubomba ngati mumanyisi nu wakwendela idela. Loli ivi vitakunkalalizya. Chifukwa buli ntakukalala? Ichifukwa chakuti ne wakusimikizya ukusubila ukuti cho u Yehova akuhoboka nacho sana ko kumubombela nu moyo uwakwiyisya nu kumupala umwalughano nu kupalizya ukufumila pasi pa moyo. (Mika 6.8; Mali. 12.32-34) Ukuti tumuhobosye u Yehova, vitakulondiwa ukuti tumubombelaghe bulo imbombo iya pamwanya.

Nanti pa kabalilo aka nkwennya kwisinda pa mbombo zyosi zyo nahoboka pakubomba, nkumanya ukuti intakapokela imbombo izi ichifukwa chakuti nkaba ne wapamwanya nkani ukuchila abanji pamo ichifukwa chakuti nkabomba ichintu chimo icha palubazu, cho chikampa ulusako ulwakuti imubombelaghe u Yehova muzila yiniyi. Te momo vikabela! Mumalo mwache u Yehova weyo akampa imbombo izi ukuti mbombe ichifukwa cha chisa chache ichikulu. Akampa ulukusako ulwakuti imubombelaghe muzila zinizi napo nkaba ne muntu uwakupuvya ivyinji. Inkamanyagha ukuti imbombo zyo nkalondiwanga ukubomba, ningazikwanilisya peka nanti u Yehova weyo anganavwa. Ichifukwa cha fundo iyi, ivintu vyo ntakabombagha akiza vikanavwa ukwennya amaka agha Chala.—2 Koli. 12.9.

a Inkani iyakulongosola ubumi ubwa Raimo Kuokkanen iyamutu uwakuti Ndife Otsimikiza Kutumikira Yehova,” yikwaghiwa mu Ichitembe cha Mulindilili icha Chichewa Epulelo 1, 2006.

b Isukulu iya Balumbilili aba Bumwene yikingila mumalo mwa sukulu iyi.