1. Ka bamo bakwiyivwa buli-buli pa nkani iya kunenezannya na banji nanti bali mu bulumbilili? (Ennya sona ichituzi.)

 PAKUBA bantu ba Yehova, tukulumbilila ku banji ichifukwa chakuti tumughanite Ubaba witu uwa kumwanya sona tukulonda ukubavwa ukuti bope bamumanye. Abalumbilili abinji bakuhoboka sana ni mbombo iya kulumbilila. Loli bamo vikubatamya ukuti bahobokaghe nanti bakulumbilila. Chifukwa buli? Ichifukwa chakuti bamo bali ni soni sona bakwiyivwa ukuti batakumanyisya akiza. Bamo batakwiyivwa akiza nanti babuka kunyumba iya muntu yo atabitizizye. Bamo bakoghopa ukuti abantu bangabakana. Sona Bamo mo bakulila bamanyisiwe ukuti batakabakalalizyanje abanji. Napo abakamu na bayemba aba bamughanite sana u Yehova, loli bakwennya ukuti chipala sana ukulumbilila amazyu amiza ku bantu bo batabamenye. Napo vili bunubu, loli akabalilo kosi bakuyezya-yezya ukulumbilila ichifukwa chakuti bakumanya ukuti imbombo iyi yakulondiwa sana. U Yehova akuhoboka nabo sana!

2. Nanti akabalilo kamo mutakuhoboka nu bulumbilili, choni cho mutakulondiwa ukunyokela kwisinda?

² Ka akabalilo kamo mukwennya ukuti chipala ukuhoboka nu bulumbilili ichifukwa cha mo mukwiyivwila? Nanti vili bunubu, mutakanyokele kwisinda. Nanti mutakunyokela kwisinda, mukulangizya ukuti mwe bakwiyisya, mutakulonda ukuti abantu binong’onaghe bulo ivya umwe sona mutakulonda ukuti mwandane nabo. Sona nayumo-yumo yo angalonda ukuti bamukane, nkani-nkani nanti akuyezya-yezya ukubabombela abanji ivyiza. Ubaba winyu uwa kumwanya, akumanya akiza sana intamyo zyo mukukomana nazyo na mo mukwiyivwila sona akulonda ukubapa ubutuli bo mukulondiwa. (Yesa. 41.13) Munkani iyi, inti tunenezannye amasakizyo 5 agha mo tungabombela nanti tukwiyivwa bunubu sona mo tungabombela ukuti tuhobokaghe nu bulumbilili.

 MWITIKIZYE UKUTI AMAZYU AGHA CHALA GHABAGHOMYE

3. Choni cho chikamwavwa umulaghuzi u Yelemiya ukuti alumbilile ku banji?

³ Ukufuma kwisinda kosi uku, ubutenga ubwakufuma kwa Chala bukubapa amaka ababombi bache nanti bakulonda ukukwanilisya imbombo yo yingaba yakutamya. Inong’onela ichifwanikizyo icha mulaghuzi u Yelemiya. Pa kabalilo kamo po u Yehova akamupa imbombo iyakuti aye alumbilile, u Yelemiya akazyela-zyela. U Yelemiya akanena ukuti: ‘Intakumanya mo ninganenela, pakuti ne mwana umunandi.’ (Yere. 1.6) Choni cho chikamwavwa ukuti abe mujimvu pakulumbilila? Vyo u Yehova akamubuzya vikamupa amaka. U Yelemiya akanena ukuti: ‘Mumoyo wane amazyu ghache ghakaba ngati moto uwakwaka mumafupa ghane, sona nkalita ukwikala bulo myee ukuti intakanene.’ (Yere. 20.8, 9) Napo ichigaba cho u Yelemiya akalumbililaghako chikaba chakutamya, loli ubutenga bo akapokela ukuti aye alumbilile bukamupa amaka gho akalondiwanga ukuti akwanisye ukubomba imbombo iyi.

4. Choni cho chikubombiwa nanti tukubelenga Amazyu agha Chala nu kwinong’onelapo? (Aba Kolosi 1.9, 10)

⁴ Amasiku ghano, Abakilisitu bakwagha amaka gho bakulondiwa ukufuma mu Mazyu agha Chala gho ghakwaghiwa mu Bayibolo. Pa kabalilo ko akachisimbilagha ukalata ichipanga icha ku Kolosi, u Pabuli akanena ukuti ukwivwisya akiza ivintu kungabavwa abakamu na bayemba ukuti bendaghe “ukuyana na mumo Umwene akulondela” vyo vingabavwa ukuti babukilile ‘ukuba ni seke inyiza mu mbombo.’ (Belenga Aba Kolosi 1.9, 10.) Imbombo inyiza yikongelezyapo imbombo iya kulumbilila amazyu amiza. Cho chifukwa nanti tukubelenga Amazyu agha Chala nu kwinong’onelapo, ulwitiko lwitu mwa Yehova lukughoma sona tukwanda ukwennya ukuti ukulumbilila amazyu amiza agha Bumwene cho chintu chakulondiwa sana pa bumi bwitu.

5. Ka tungabomba ichoni ukuti tupindulaghe nanti tukubelenga nu kumanyila Ibayibolo?

⁵ Ukuti mupindule naloli na Mazyu gha Chala, mutakulondiwa ukubelenga, ukumanyila nu kwinong’onelapo umwakusamalila bulo. Mumalo mwache, mumalilaghe akabalilo akatali pakubelenga, ukumanyila nu kwinong’onelapo. Nanti mwafika pisimbo limo lyo lyabatamya ukwivwisya, mutakalipululile bulo. Mumalo mwache mufufuze ukuti mumanye mo balilongosolela ivesi ilyo pakubombezya Watch Tower Publications Index pamo Buku Lakupenjera Nkhani la Ŵakaboni ŵa Yehova. Nanti mukusenda akabalilo po mukumanyila nu kwinong’onelapo, vingabavwa ukusubila ukuti vyo Ibayibolo likunena vyabwanaloli. (1 Tesa. 5.21) Nanti mukusimikizya ukuti vyo mukumanyila vyabwanaloli,  mukuba bakuhoboka pakubabuzyako abanji ifundo zyo mwamanyila.

MWISENGANNYE AKIZA PO MUKWINGILA MU BULUMBILILI

6. Choni cho tukulondiwa ukwisengannya akiza po tukwingila mu bulumbilili?

⁶ Nanti mwisengannya akiza po mukwingila mu bulumbilili, vingabavwa ukuti muye munenaghe umwakusatuka na banji. U Yesu akabavwa abamanyili bache ukuti bisengannye po akaba ukuti achili pakubatuma mu bulumbilili. (Luka 10.1-11) Ichifukwa chakuti bakabombezya amasakizyo gho u Yesu akababuzya, vikapangisya ukuti babombe ivintu ivyinji ivyakuhobosya vyo vikapangisya ukuti babe bakuhoboka.—Luka 10.17.

7. Ka tungisengannya buli-buli po tuchili pakwingila mu bulumbilili? (Ennya sona ichituzi.)

⁷ Ka tungisengannya buli-buli po tuchili pakwingila mu bulumbilili? Tukulondiwa ukwinong’onelapo mo tunganenela ubwanaloli ukufumila pasi pa moyo mu mazyu aghitu na ghitu. Ukwinong’onelapo sona ivintu vimo vibili pamo vitatu ivya mo abantu bakubombela muchigaba chitu, nu kufwanikizya mo tungamulila vingatwavwa ukuti tumanye mo tunganenela na aliwesi. Pisinda pache tungayezya ukuti po tukunenezannya na bantu tubanje bakusatuka, tumwemwetelaghe sona tubanje babumanyani.

8. Nkimba Abakilisitu bakuyana buli-buli ni sonta izyakusungilamo ubukabi, zyo umutumiwa u Pabuli akatambula muchifwanikizyo cho akanena?

⁸ U Pabuli akanena ichifwanikizyo cho chikulangizya ubudindo bo tuli nabo pa mbombo iya kulumbilila po akanena ukuti: “Aswe tuyanite bulo ni sonta izyakusungilamo ubukabi.” (2 Koli. 4.7) Nkimba ubukabi ubu chochoni? Ubukabi ubu yo mbombo iya kulumbilila ubutenga ubwiza ubwa Bumwene bo bungabapoka abantu. (2 Koli. 4.1) Nkimba isonta izyakusungilamo ubukabi chochoni? Isonta izi zikwimila ababombi aba Chala bo bakubabuzya abanji amazyu amiza. Mumasiku agha Pabuli abantu bo bakapangagha ibizinesi bakabombezyanga amajagi aghitope pakunyamula ivintu ivyiza ngati ichakulya, uvinyo ni ndalama. Umwakuyana bulo, u Yehova atusubiye pakutupa ubutenga ubwapamwanya nkani ubwa mazyu amiza. U Yehova angatwavwa ukuti twaghe amaka gho tukulondiwa umwakuti tubukilile ukulumbilila amazyu amiza umwabusubaliwa.

MWIPUTE UKUTI MUBE BAJIMVU

9. Ka tungamalana buli-buli ni ntamyo iya koghopa abantu pamo iyakuti bangakana ubutenga bwitu? (Ennya sona ichituzi.)

⁹ Akabalilo kamo, tunganda ukoghopa abantu pamo ukoghopa ukuti nanti tukulumbilila bangakana ubutenga bwitu. Ka tungamalana buli-buli ni  ntamyo iyi? Inong’onela ulwiputo lo abatumiwa bakiputa pa kabalilo ko bakabalamula ukuti baleke ukulumbilila. Batakoghopa sona batakaleka ukulumbilila, mumalo mwache bakamulaba u Yehova ukuti “utwavwe aswe twe, babombi bako, pakulumbilila amazyu ghako nu bujimvu nkani.” Umwalubilo u Yehova akamula ulwiputo lwabo. (Imbo. 4.18, 29, 31) Nuswe bulo nanti ukoghopa abantu kwanda ukutupangisya ukuti tupotwe ukulumbilila, umwalubilo tungamulaba u Yehova ukuti atwavwe. Ichifukwa chakuti mubaghanite abantu, mumulabe u Yehova ukuti abavwe ukumalana ni ntamyo iya koghopa abantu.

10. Ka u Yehova akutwavwa buli-buli ukuti tukwanilisye imbombo yitu iya kulumbilila? (Yesaya 43.10-12)

¹⁰ U Yehova atusalite ukuti tube Bakaboni bache sona alayizizye ukuti inti atwavwe ukuba bajimvu. (Belenga Yesaya 43.10-12.) Za twennye izila 4 bulo izya mo akubombela. Iyabwandilo, u Yesu akuba nuswe pa kabalilo kosi ko tukulumbilila amazyu amiza. (Mata. 28.18-20) Iyabubili, u Yehova asalite abantumi ukuti batutulaghe. (Ubuvu. 14.6) Iyabutatu, u Yehova akutupa umuzimu wache umuzelu ukuti ghutwavwange ukukumbukila ivintu vyo twamanyila. (Yoha. 14.25, 26) Iyanambala 4, u Yehova atupiye abakamu na bayemba bo bakutwavwa sana akabalilo kosi. Ichifukwa chakuti u Yehova ali kulubazu lwitu sona abakamu na bayemba bakutwavwa umwalughano, tunganena ukuti tuli na chilichosi cho chikulondiwa ukuti tukwanilisye imbombo yitu.

MUBANJE BAKUSATUKA NU KUMANYA VYO ABANTU BAKULONDIWA

11. Ka kabalilo buli ko mungabagha abantu abinji nanti muli mu bulumbilili? (Ennya sona ichituzi.)

¹¹ Nkimba mukuwa amaka nanti mukubagha abantu banandi bulo munyumba zyabo? Choni cho mutakwilalusya ukuti: ‘Ka abantu ningabagha kwiyi pa kabalilo aka muchigaba chane?’ (Imbo. 16.13) ‘Nkimba bangaba ukuti bali kumbombo pamo kumusika?’ Nanti momo vingabela, ka mungabagha abantu abinji nanti mungalumbilila kumalo ko kukwaghiwa abantu abinji? Umukamu yumo izina lyache u Joshua akanena ukuti, “Pa kabalilo ko nkwenda kumalo gho abantu bakughula ivintu sona ko kukwaghiwa abantu abinji, nkulwagha ulusako ulwakulumbilila.” Umukamu uyu nu muchi wache u Bridget, bakwagha sona abantu abinji munyumba zyabo nanti bingila mu bulumbilili pachamabwila sona pa Sabata pamusanya.—Efe. 5.15, 16.

12. Ka tungamanya buli-buli vyo abantu bakusubila pamo vyo bakupasya navyo?

¹² Nanti abantu bakulangizya ukuti batakuteghelezya ubutenga bo mukunena, muyezye  ukumanya vyo bakusubila pamo vyo bakupasya navyo. U Joshua nu Bridget bakubombezya ilalusyo lyo lili pabwandilo pa tilakiti nanti bakunenezannya na bantu. Umwakufwanikizya, bakubombezya itilakiti ilyakuti Ka Ibayibolo Libuku Buli? nu kunena ukuti: “Abantu bamo bakwennya ukuti Ibayibolo libuku ilyakufuma kwa Chala, loli bamo bakususya. Nkimba umwe inyinong’ono zyinyu zyakuti choni?” Ukubomba bunubu kukubavwa ukuti bande pakunenezannya na bantu.

13. Choni cho tungennya ukuti twakwanilisya imbombo yitu iya kulumbilila napo abantu batangabupokela ubutenga bwitu? (Isya Mbupingamu 27.11)

¹³ Napo abantu bo tukubagha mu bulumbilili batangateghelezya ubutenga bwitu, loli uswe tukuba ukuti twakwanilisya imbombo yitu. Chifukwa buli? Ichifukwa chakuti tukuba ukuti twakwanisya ukupangila ubukaboni imbombo yo u Yehova nu Mwana wache bakulonda ukuti tubombaghe. (Imbo. 10.42) Napo tungaba ukuti tutamwagha nayumo-yumo uwakuti twanena nawe pamo bamo bakana ubutenga bwitu, tukulondiwa ukubukilila ukuba bakuhoboka ichifukwa chakumanya ukuti twamuhobosya Ubaba witu uwa kumwanya.—Belenga Isya Mbupingamu 27.11.

14. Choni cho tukuba bakuhoboka nanti umulumbilili yumo amwagha umuntu yo ali ni chinyonywa ichakulonda ukumanyila Ibayibolo muchigaba chitu?

¹⁴ Tungaba sona bakuhoboka nanti umulumbilili yumo amwagha umuntu yo ali ni chinyonywa ichakulonda ukumanyila Ibayibolo muchigaba chitu. Ichitembe cha Mulindilili chikuyanisya imbombo yitu ni mbombo yo yikubapo nanti tukulonda umwana yo asobela. Abinji bakubikapo umoyo pakumulonda umwana, pakwingila muvigaba ivyakupambana-pambana. Nanti bamwagha umwana, aliwesi akuba wakuhoboka, te kokuti umuntu weka yo amwagha we yo akuba wakuhoboka. Umwakuyana bulo, imbombo iya kumwavwa umuntu ukuba mumanyili tukubomba ngati timu. Aliwesi muchipanga akulondiwa ukuti alumbililaghe, sona swebosi tukuba bakuhoboka sana nanti twennya umuntu yumo uwachilendo anda pakwiza pa nkomano zyitu.

MUMUGHANAGHE NKANI U YEHOVA NA BAPALAMANI BINYU

15. Ka ukubombezya ifundo zyo zili pa Matayi 22.37-39 kungatwavwa buli-buli ukuti tuhobokaghe nu bulumbilili? (Ennya sona ichituzi pachifwambo.)

¹⁵ Tubukilile ukubikapo umoyo nu kubomba chilichosi cho tungakwanisya, pambombo iya kulumbilila ukulangizya ukuti tumughanite u Yehova na bapalamani bitu. (Belenga Matayi 22.37-39.) Inong’onela bulo mo u Yehova akuhobokela nanti akwennya ukuti tukubikapo umoyo pakubomba imbombo iyi sona mo abantu bakuhobokela nanti banda pakumanyila Ibayibolo! Mukumbukilaghe ukuti abantu bo bakupokela ubutenga bwitu sona bakusala ukumubombela u Yehova, bangize bikale kwa bwila na bwila.—Yoha. 6.40; 1 Timo. 4.16.

16. Ka tungahoboka buli-buli nu bulumbilili napo tungaba ukuti tukwikala bulo panyumba? Nena ichifwanikizyo.

 ¹⁶ Nkimba pali ivintu vimo vyo vikupangisya ukuti mutakafumaghepo panyumba? Nanti vilipo, mubikepo umoyo pa mo mungabombela ukuti mulangizye ukuti mumughanite u Yehova na bapalamani binyu. Pa kabalilo aka COVID-19, u Samuel nu Dania batakafumaghapo panyumba yabo. Pa kabalilo akakutamya aka, pakulumbilila bakabombezyanga ifoni, bakasimbagha amakalata sona bakamanyilagha Ibayibolo na bantu pa zumu. U Samuel akalumbilila ku bantu bo akakomana nabo ku chipatala po akabuka ukuti aye apokele ubutuli ichifukwa chakuti akubina imbina iya kansa. Akanena ukuti: “Akabalilo kamo nanti tukukomana ni ntamyo, tunganda ukupasya, tungalita sona ulwitiko lwitu lungagheliwa. Tukulondiwa ukuti tuhobokaghe nanti tukumubombela u Yehova.” Akabalilo kanako u Dania akanda ukubina umwakuti ukwa myezi yitatu, akaghonagha bulo pabedi. Pisinda pache akikalagha pakanjinga aka bantu abalemazu ukwa myezi 6. Umuyemba uyu akanena ukuti: “Inkayezya ukubomba chilichosi cho ningakwanisya ukuyana na mo ivintu vikabela pa bumi bwane. Inkakwanisya ukulumbilila kwa nesi yo akiza pakunennya na ku bantu bo bakizagha pakutula ivintu kunyumba yitu. Sona isiku limo tukanenezannya akiza sana pa foni nu dokotala yumo.” Napo ivintu vitakaba akiza kwa Samuel nu Dania, loli bakabombagha chilichosi cho bangakwanisya sona ivi vikabavwa ukuti bahobokaghe.

17. Ka mungapindula buli-buli na masakizyo ghosi gho twanenezanya munkani iyi?

¹⁷ Nanti mungabombezya amasakizyo ghosi gho twanenezannya munkani iyi, imbombo iyabulumbilili yingenda akiza sana. Isakizyo lililyosi lili ngati tuntu to bakubika kuchakulya ukuti chinone. Nanti tongannya utuntu tosi utu kuchakulya, tukupangisya ukuti ichakulya chinone sana. Nanti tungabombezya amasakizyo ghosi gho twanenezannya munkani iyi, vingatwavwa ukuba bakwisengannya ukulimbana ni chintu chilichosi ichibibi sona tungahobokagha sana ni mbombo iya kulumbilila.