Skip to content

Skip to table of contents

INKANI IYAKUMANYILA 21

ULWIMBO 107 Chiuta Ntchakuwonerapo cha Chitemwa

Mo Mungamwaghila Umuntu Umwiza Uwakuti Musendane Nawe

Mo Mungamwaghila Umuntu Umwiza Uwakuti Musendane Nawe

‘Wenu yo angamwagha umukolo umwiza? Umutengo wache ghukulusya amabwe agha kolali.’​—MBUPI. 31.10.

IFUNDO INKULU

Ifundo izya mu Bayibolo zingabavwa ukwagha umuntu uwakwenelela uwakusendana nawe, sona mo abanji muchipanga bangabatulila bo batasendite loli bakulonda ukusenda.

1-2. (a) Nkimba Abakilisitu babaghiye ukwinong’onela ichoni umwakupwelela, po bachili batandite ichibwezi? (b) Nkimba ukuba “pachibwezi” chikung’anamula choni? (Ennya “Amazyu gho Ghalongosoliwa.”)

 NKIMBA mukulonda ukwingila musendwa? Napo musendwa muli intamyo, loli Abakilisitu abinji bo bate musendwa kali banandi pamo basongo, bakulonda uwakusendana nawe umwiza. Loli po muchili mutamwaghite uwakusendana nawe, mubaghiye ukuba pabumanyani ubwakughoma nu Yehova, mwimanye akiza sona mube mwe bakwisengannya ukukwanilisya amabudindo gho mungize mube nagho nanti mwingila musendwa. a (1 Koli. 7.36) Nanti mungabomba bunubu vingabavwa ukuti mwize mube ni sendwa inyiza.

2 Loli te chipepe ukwagha umuntu uwakwenelela uwakusendana nawe. (Mbupi. 31.10) Sona napo mungaba ukuti mwamwagha umuntu yo mukulonda ukumumanya akiza, loli chitakuba chipepe ukuti mwande ichibwezi. b Munkani iyi, inti tunenezannye vyo vingamwavwa Umukilisitu ukuti aghe uwamwabo uwakwenelela ukuba nawe pachibwezi. Inti tumanyile sona mo abanji muchipanga bangabatulila bo bakulonda ukwingila musendwa.

UKWAGHA UWAKUSENDA NAWE UWAKWENELELA

3. Nkimba fundo buli zyo Umukilisitu abaghiye ukumanya, po akulonda umuntu uwakusendana nawe?

3 Nanti mukulonda ukwingila musendwa, mukulondiwa ukumanyila zila inkalo zyo mungalonda ukuti muntu yo mukulonda ukuba nawe pachibwezi abe nazyo po muchili ukwanda ichibwezi. Nanti mungabomba bunubu, vingabavwa ukuti mwaghe umuntu umwiza uwakuti mungasendana nawe sona ivi vingabavwa ukuti mutakande ichibwezi nu muntu yo te wakwenelela. Loli umuntu aliwesi yo mukulonda ukuba nawe pachibwezi, abaghiye ukuba Mukilisitu uwakoziwa. (1 Koli. 7.39) Loli te Mukilisitu aliwesi uwakoziwa yo angaba wakwenelela ukusendana nawe. Po mungilalusya ukuti: ‘Nkimba vyakwibikila buli vyo ningibikila pabumi bwane? Nkimba yo nkulonda ukusendana nawe nkulonda ukuti abe ni nkalo buli? Ka vyo nkulonda vyakwivwika?’

4. Nkimba abantu bamo bakulaba ichoni munyiputo zyabo?

4 Nanti mukulonda ukwingila musendwa, tutakukayikila ukuti mwayiputila inkani iyi. (Filipi 4.6) Loli u Yehova atalayizizye umuntu aliwesi ukumupa umuntu uwakusendana nawe. Napo vili bunubu, loli akubikako amahala ku vyo mukulonda na mo mukwiyivwila, angabavwa po mukulonda umuntu uwakwenelela uwakusendana nawe. Mubukulile ukunenezannya nawe vyo mukulonda namo mukwiyivwila. (Sali. 62.8) Mwipute kwa Chala ukuti mube bololo sona bamahala. (Yako. 1.5) Umukamu yumo izina lyache u John c uwa ku United States yo ate musendwa, akulongosola vyo akunenagha munyiputo zyache akuti: “Nkumubuzyanga u Yehova inkalo zyo nkulonda mwa muntu yo nkulonda ukusendana nawe. Nkulabagha amalusako ukuti nkomane nu muntu uwakwenelela. Nkumulaba sona u Yehova ukuti anavwe ukuba ni nkalo zyo zingize zinavwe ukuba umulume umwiza.” U Tanya umuyemba uwa ku Sri Lanka, akanena ukuti: “Po nchili nkulonda umuntu uwakusendana nawe, nkumulaba u Yehova ukuti anavwe ukubukilila ukuba musubaliwa nu wakuhoboka.” Napo mutangamwagha lubilo umuntu uwakusendana nawe, loli u Yehova alayizizye ukuti inti abukilile ukubapwelelela umwakumubili na mo mukwiyivwila.—Sali. 55.22.

5. Nkimba Abakilisitu bo bate musendwa bali na malusako buli aghakwaghana na bo bamughanite u Yehova? (1 Aba Kolinti 15.58) (Ennya sona ichituzi.)

5 Ibayibolo likutulimbikisya ukuti “twikolezannyanje nkani pakumubombela Umwene.” (Belenga 1 Aba Kolinti 15.58.) Po mukubukilila ukubomba ivyinji pakumubombela u Yehova nu kumalila akabalilo akatali na bakamu na bayemba abakupambana-pambana, mutakwiza pakuhoboka bulo nu kwangalila poka, loli mukwiza ukuba sona nu lusako ulwakwaghana na bo batingiye musendwa ngati mwemwe loli bakubikapo umoyo pakumubombela u Yehova. Po mukubomba chilichosi cho mungakwanisya ukuti mumuhobosye u Yehova, mukwiza ukwennya ukuti mwe bakuhoboka naloli.

Nanti mukuba bakutangwanika pakumubombela u Yehova, sona mukumalila akabalilo akatali na bakamu na bayemba abakupambana-pambana, mungamwagha umuntu yo wepe akulonda ukwingila musendwa (Ennya indime 5)


6. Nkimba Abakilisitu bo bakulonda ukwingila musendwa babaghiye ukukumbukila ichoni, po bakulonda uwakusendana nawe?

6 Muchebe ukuti ukulonda umuntu uwakusendana nawe cho chibe chintu chakulondiwa sana pabumi bwinyu. (Filipi 1.10) Ukuhoboka ukwenecho kutakusendela ukuti muli musendwa pamo hagha loli nanti muli pabumanyani ubwiza nu Yehova. (Mata. 5.3) Sona po muchili mutingiye musendwa, mukuba na kabalilo akinji akakubombela ivyinji mu mbombo iya Mwene. (1 Koli. 7.32, 33) Mubombezyanje akiza akabalilo kinyu. Umuyemba yumo izina lyache u Jessica uwa ku United States, yo akasendwa bo ali ni myaka iya muma 30 akanena ukuti, “Nkatangwanikagha ni mbombo iyabulumbilili vyo vikanavwa ukuti hobokaghe napo nkalondagha ukwingila musendwa.”

MUBE NA KABALILO AKAKUKWANA AKAKUMUMANYA AKIZA UWAMWINYU

7. Choni cho chamahala ukumufufuza akiza umuntu yo mukulonda ukuba nawe pachibwezi po muchili mutalangizizye ukuti mukumulonda? (Isya Mbupingamu 13.16)

7 Buli nanti mukwinong’ona ukuti pali yumo yo angaba muntu umwiza ukusendana nawe? Nkimba mukulonda ukulangizya mwalubilo ukuti mukumulonda umuntu uyo? Ibayibolo likunena ukuti umuntu uwakucheba akulondelezya amahala po atabombite chilichosi. (Belenga Isya Mbupingamu 13.16) Po chingaba chamahala ukumufufuza ukwakabalilo po muchili mutalangazizye ukuti mukumulonda umuntu uyo. Umuyemba yumo uwa ku Netherlands izina lyache u Aschwin akanena ukuti: “Ichinyonywa chingiza nu kuzyebeluka mwalubilo. Nanti mwaba na kabalilo akakuti mumufufuze umuntu, mutanganda ichibwezi pakusendela bulo ivinyonywa vyo muli navyo pa kabalilo ako.” Po mukubukilila ukumufufuza umuntu uyu, mungagha ukuti te wakwenelela ukusendana nawe.

8. Ka umuntu yo atingiye musendwa angamufufuza buli-buli umuntu yo akulonda ukuba nawe pachibwezi? (Ennya sona ichituzi.)

8 Nkimba mungamufufuza buli-buli umuntu? Pa nkomano izya pachipanga pamo po mukwangala bulo, utubalilo ngati utu mungamanya mo akubombela ivintu ivyabuzimu, ubuntu bwache sona mo akubombela ivintu na banji. Nkimba abamanyani bache bo bawenu, sona aghanite ukunena ivya choni? (Luka 6.45) Nkimba ivya kwibikila vyache vikuyana bulo ni vyinyu? Mungalalusya ku basongo abachipanga pamo kuk Bakilisitu abakughoma mwabuzimu, bo bamumenye akiza. (Mbupi. 20.18) Mungalalusya inkalo sona ni mbili iya muntu uyu po mukumufufuza. (Ruti 2.11) Po mukumufufuza, muchebe ukuti muta kamupangisye ukuleka ukuba wakusatuka. Muchindikaghe inyinong’ono zyache, ivintu vyache ivya chisisi sona te chakulondiwa ukuti muyezye ukumanya chilichosi ichakukwafannya nu muntu uyo.

Po mutalangizizye ukuti mukumulonda, mungamufufuza tasi umuntu yo mukulonda ukwakabalilo (Ennya indime 7-8)


9. Po muchili mutamulondite uwakusendana nawe, nkimba mukulondiwa ukusimikizya ichoni po muchili mutamulondite uwakusendana nawe?

9 Ka mungamufufuza umuntu kwa kabalilo katali buli po muchili ukulangizya ukuti mukumulonda? Nanti mungamubuzya mwalubilo ukuti mukumulonda, angennya ukuti mutakwing’onelapo umwakupwelela pa vyo mukulonda ukusala. (Mbupi. 29.20) Loli nanti mungasenda sona akabalilo akatali, vingalangizya ukuti vikubatamya ukupanga ichakusala nkani-nkani nanti umuntu yo mukumufufuza amanya ukuti mukulonda. (Ndumbi. 11.4) Mukumbukilaghe ukuti po muchili mutamulondite umuntu, mutakabe ninyinong’ono izyakuti umuntu uyo weyo mukwiza pakusendana nawe. Loli mube mwe bakusimikizya ukuti mwe bakwisengannya ukwingila musendwa, sona ukuti angaba muntu uwakwenelela ukusendana nawe.

10. Nkimba mungabomba ichoni nanti mwamanya ukuti yumo akubalonda, loli umwe mukwennya ukuti te wakwenelela ukusendana nawe?

10 Nkimba mungabomba ichoni nanti mwamanya ukuti yumo akubalonda? Loli nanti mutamughanite, ivyakubomba vinyu vilangizye ukuti mutakumulonda. Chitangaba chiza ukuti mumupangisye umuntu ukuti inong’onaghe ukuti inti mube nawe pachibwezi loli te momo vibeleye.—1 Koli. 10.24; Efe. 4.25

11. Muvyisu vyo indondomeko iya chibwezi pamo isendwa yikupangiwa na bantu abanji, nkimba fundo buli zyo babaghiye ukukumbukila?

11 Muvyisu vimo abapapi pamo abantu bamo abachasongo, bobo bakubasalila abantu bo batingiye musendwa uwamwabo uwakusendana nawe. Po muvyisu vimo, abamumbumba pamo abamanyani bobo bakumusalila umuntu yo ate musendwa uwakusendana nawe sona bakupanga izila iyakuti abantu aba bakomane nu kwennya nanti bangaba pachibwezi. Nanti umwe babasala ukuti mwendesye indondomeko iya chibwezi pamo isendwa, mwenelezye nu kumanya akiza ivya kulonda ivya bantu bosi babili. Nanti mwamwagha umuntu uwakwenelela uwakusendana nawe, mubombe vyosi vyo mungakwanisya ukuti mumanye akiza ubuntu bwache, inkalo zyache, sona ukuchila vyosi ubumi bwache ubwabuzimu. Ubumanyani bwache nu Yehova bobo bwakulondiwa nkani ukuchila indalama, ivimanyilo sona ivintu vyo umuntu avighanite pa bumi. Loli mukumbukilaghe ukuti umukamu nu muyemba bo batingiye musendwa, babaghiye ukwisalila beka nanti inti basendane pamo hagha.—Gala. 6.5.

UKWANDA ICHIBWEZI

12. Nanti mukulonda ukuba pachibwezi nu muntu yumo, nkimba mungamubuzya buli-buli?

12 Nanti mukulonda ukuba pachibwezi nu muntu yumo, nkimba mungamubuzya buli-buli? d Mungapanga izila iyakuti mukomane nu muntu uyo kali po pachilundilo pamo pafoni. Mumubuzye umwakwivwika akiza ukuti mukumulonda. (1 Koli. 14.9) Nanti chakulondiwa, mumupe akabalilo umuntu uyo ukuti aye inong’nelepo mo angize amulile. (Mbupi. 15.28) Loli nanti umuntu uyo akana ukuba numwe pachibwezi, muchindike inyinong’ono zyache.

13. Nkimba mungabomba ichoni nanti umuntu yumo abasipa? (Aba Kolosi 4.6)

13 Nkimba mungabomba ichoni nanti umuntu yumo abasipa? Ukunena ubwanaloli nanti umuntu abomba bunubu, akuba ukuti alangizya ubujimvu, po mubaghiye ukuba bachisa na bamuchizi. (Belenga Aba Kolosi 4.6.) Mungamubuzya nanti mukulondiwa akabalilo akakuti mwinong’onelepo nanti mungitikizya ukwanda ichibwezi. Loli muyezye ukumwamula mwalubilo, mutakakabe nkani. (Mbupi. 13.12) Nanti mutakulonda, mumubuzye ichifukwa chache umwachisa nu mwakwivwika akiza. Ennya mo umukamu yumo uwa ku Austria izina lyache u Hans, akabombela bo umuyemba amusipa akati: “Nkamubuzya inyinong’ono zyane umwachisa nu mwakwivwika akiza. Nkamwamula panapo na panapo ichifukwa ntakalondagha ukumupa ulusubilo ulwa bumyasi. Nkabombagha nawe ivintu umwamahala ukuti ndangizye ukuti ntakamupangisye ukwinong’ona ukuti kuntazi nkwiza ukusinta inyinong’ono zyane.” Loli nanti mukulonda ukuba nawe pachibwezi umuntu uyo, mumubuzye mo mukwiyivwila sona mo mukulondela ukuti ichibwezi chinyu chendelaghe. Mo mungalondela ukuti chibwezi chinyu chendelaghe, vingapambana ukusendela na ko umuntu akulila ni vifukwa ivyamwabo.

KA MUNGABAVWA BULI-BULI ABAKILISITU BO BATINGIYE MUSENDWA?

14. Ka Tungabakazya buli-buli Abakilisitu bo batingiye musendwa na mazyu ghitu?

14 Nkimba twebosi tungabavwa buli-buli Abakilisitu bo bakulonda ukwingila musendwa? Izila yoka yakucheba na vyo tukunena. (Efe. 4.29) Tungilalusya ukuti: ‘Nkimba nkunena ivintu vyo vingabakalalizya bo batingiye musendwa? Nanti nennya umukamu nu muyemba bo batingiye musendwa bakwangala, nkimba nkwinong’nagha ukuti bakusipana?’ (1 Timo. 5.13) Umwakongelezyapo, tutakapangisyange ukuti abantu bo batingiye musendwa biyivwange ukuti bapasi ichifukwa chakuti batingile musendwa. U Hans, yo twamutambulapo kale akanena ukuti: “Abakamu na bayemba bamo bakandalusyanga ukuti, ‘Choni cho utasendite? Te we mwana sona wakula.’ Amazyu ngati ghanagha, ghakubapangisya bo batingiye musendwa ukwiyivwa ukuti bate ni mbombo, vyo vingapangisya ukuti bande pakulonda uwakuti basendane nawe mwalubilo.” Nge mwalondelezyanga amalusako aghakuti mubakazye Abakilisitu bo batingiye musendwa!—1 Tesa. 5.11

15. (a) Ukuyana nu bulongozi bo buli pa Aba Loma 15.2, tubaghiye ukumanya ichoni po tutamwavwizye umuntu yo akulonda uwamwabo uwakusendana nawe? (Ennya sona ichituzi.) (b) Nkimba mwamanyila fundo buli izyakulondiwa mu vidiyo?

15 Nkimba tungabomba ichoni nanti tukwinong’ona ukuti umukamu nu muyemba yumo bangaba ni sendwa iyakuhobosya? Ibayibolo likutubuzya ukuti tuchindikaghe inyinong’ono izya banji. (Belenga Aba Loma 15.2.) Abinji bo batingiye musendwa, batakulonda ukuti umuntu yumo abasalile umuntu uwakwenelela uwakuti basendane nawe sona tubaghiye ukuchindika inyinong’ono zyabo. (2 Tesa. 3.11) Bamo bangalonda ubutuli bwitu, loli tutakapelekaghe ubutuli ubo ukusita ukuti batubuzya. e (Mbupi. 3.27) Bamo bayighanite izila iyakutuma abanji. U Lydia uwa ku Germany yo atingiye musendwa akanena ukuti: “Mungapanga akalwangalo nu kwitizyako abakamu na bayemba. Nanti mukwangala mungamupa ulusako umukamu nu muyemba ukuti banenezannye nu kupanga beka ichakusala.”

Nanti Abakilisitu bo batingiye musendwa bali pachilundilo, bakuba nu lusako ulwakukomana na bamwabo bo bope bate pasendwa (Ennya indime 15)


16. Nkimba Abakilisitu bo batingiye musendwa babaghiye ukukumbukila ichoni?

16 Twebosi kali tuli musendwa pamo awe, tungikala ubumi ubwakuhoboka! (Sali. 128.1) Nanti mukulonda ukwingila musendwa, loli muchili mutamwaghite uwakuti musendane nawe, mubukilile ukubika inyinong’ono zyinyu pakubombela u Yehova. Umuyemba yumo uwa ku Macao izina lyache Sin Yi akanena ukuti: “Akabalilo ko ukwikala weka, kafupi sana nanti ungayanisya na kabalilo ko ungize wikale mu Paladayiso nu muntu yo wasendana nawe. Cho chifukwa ubaghiye ukuhoboka na kabalilo ko uli weka nu kukabombezya akiza.” Loli ka mungabomba ichoni nanti mwamwagha uwakusendana nawe sona mwanda ichibwezi? Munkani iyakukonkapo, tukwiza pakunenezannya mo mungabombela ukuti ichibwezi chinyu chendaghe akiza.

ULWIMBO 137 Ŵanakazi Ŵakugomezgeka, Ŵadumbu Ŵachikhristu

a Ukuti mumanye nanti mwe bakwisengannya ukwingila musendwa, ennya pa jw.org inkani iyakuti Kukhala Pachibwenzi—Mbali Yoyamba: Kodi Ndine Wokonzeka Kukhala Pachibwenzi?

b AMAZYU GHO GHALONGOSOLIWA: Munkani iyi ni ya kukonkapo, ichibwezi chikung’anamula akabalilo ko umukolo nu mwanavuli bakumanyana akiza ukuti bamanye waghe bakwenelela ukusendana. Muvyisu vimo, chikung’anamula ukumumanya akiza uwamwinyu. Ichibwezi chikwanda nanti umwanavuli nu mukolo banena pabuzelu ukuti bakulonda ukumanyana akiza, sona chikubukilila mupaka po abenecho basimikizya ukuti inti basendane pamo hagha.

c Amazina ghamo ghasinta.

d Muvyisu vimo, umukamu weyo akumusipa umuyemba ukuti babe pachibwezi. Napo vili bunubu, umuyemba ali nu bwabuke ubwa kusipa umukamu yo akumulonda. (Ruti 3.1-13) Ukuti mumanye ivyinji, ennya inkani iyakuti Achinyamata Akufunsa . . . Kodi Mnyamata Ndingamuuze Bwanji Kuti Ndikumufuna? Mu Galamukani! iya Novembala 8, 2004.