1. Ukuyana na Aba Hebeli 12.1, nkimba tukulondiwa ukubomba ichoni ukuti tumalizye ichipalano icha bumi?

 IBAYIBOLO likuyanisya ubumi bwitu ubwa Chikilisitu ni chipalano. Abakuchimbila bo bangamalizya ichipalano ichi, bakwiza pakupokela ubumi ubwa bwila na bwila. (2 Timo. 4.7, 8) Tukulondiwa ukubomba chilichosi cho tungakwanisya ukuti tubukilile ukuchimbila, ichifukwa chakuti tuli kubumalilo nkani kwa chipalano. Umutumiwa u Pabuli yo akawina ichipalano icha bumi, akanena ivintu vyo vingatwavwa ukuti nuswe bulo tuwine ichipalano. U Pabuli akutubuzya ukuti “zagha tuvyepuke ivintu vivyo vingatuzighila . . . zagha tuchimbile nu lweke muchipalano ichakuchimbila chicho chili pantazi papitu.”—Belenga Aba Hebeli 12.1.

2. Ka ukuvyepuka “ivintu vivyo vingatuzighila” kukung’anamula ichoni?

² Pakabalilo ko umutumiwa u Pabuli akasimbagha ukuti “tuvyepuke ivintu vivyo vingatuzighila,” ka akang’anamulagha ukuti patalipo ukatundu yo Umukilisitu anganyamula? Awee, te vyovyo akang’anamulagha. Mumalo mwache, akang’anamulagha ukuti tutakanyamulaghe ukatundu yo te wakulondiwa. Ukatundu yo te wakulondiwa angapangisya ukuti tuchimbilaghe panandi-panandi sona angatupangisya ukuti tunyokele munyuma. Ukuti tujimbe, tukulondiwa ukumanya mwalubilo nanti tunyamuye ukatundu yo atakulondiwa yo angatunyosezya kwisinda. Pakabalilo ko tukubomba bunubu, tutakulondiwa ukutagha ukutundu yo wakulondiwa kuti tumunyamule. Nanti tungatagha ukatundu yo wakulondiwa, vingapangisya ukuti tufumemo muchipalano. (2 Timo. 2.5) Nkimba katundu buli yo tukulondiwa ukunyamula?

3. (a) Ukuyana na Aba Galatiya 6.5, ka vintu buli vyo tukulondiwa ukunyamula? (b) Ka munkani iyi inti twennye ichoni, sona chifukwa buli?

³ Belenga Aba Galatiya 6.5. U Pabuli akanena ichintu chimo cho  tubaghiye ukunyamula. Akasimba ukuti “umuntu wesi anyamulaye ukatundu wache nu wache.” Apa u Pabuli akang’anamulagha ukuti aliwesi ali nu katundu wache nu wache uwakuti anyamule ngati mubombi uwa Chala, ichifukwa chakuti patalipo nayumo-yumo yo angamunyamulila. Munkani iyi inti twennye ukuti “ukatundu wache nu wache” akongelezyapo ichoni sona mo tungamunyamulila. Inti twennye sona ukatundu yo te wakulondiwa yo lumo tungamunyamula sona inti tumanyile mo tungamutaghila. Ukunyamula ukatundu witu nu witu sona ukutagha ukatundu yo te wakulondiwa, kungatwavwa ukuti tubukilile ukuchimbila pachipalano icha bumi mupaka pabumalilo.

4. Choni cho te chipala ukukwanilisya ilayizyo ilyakumubombela u Yehova kwa bwila na bwila? (Ennya sona ichituzi.)

⁴ Ilayizyo ilyakumubombela u Yehova kwa bwila na bwila. Pakabalilo ko tukiyipagha kwa Yehova, tukalapa ukuti inti tumwiputaghe sona inti tubombaghe ubwighane bwache. Tukulondiwa ukusungilila ichilapo chila. Budindo ubukulu sana ukubomba chilichosi cho tukamulayizya u Yehova, loli te chipala ukubomba bunubu. Ichifukwa chakuti u Yehova akatupela ukuti tubombaghe ubwighane bwache. (Ubuvu. 4.11) U Yehova akatupela ni chinyonywa ichakuti tumumanye  nu kumwiputa sona akatupela muchifwani chache. Ivi vikutwavwa ukuti tukwanisye ukupalamila kukwache nu kuhoboka pakubomba ubwighane bwache. (Sali. 40.8) Sona nanti mukubomba ubwighane ubwa Chala nu kumukonka Umwana wache, “po mukwiza pakubwagha ubutuzyo.”—Mata. 11.28-30.

5. Choni cho chingabavwa ukuti mukwanilisye vyo mukalayizya? (1 Yohani 5.3)

⁵ Ka munganyamula buli-buli ukatundu? Pali ivintu vibili vyo vingabavwa. Ichibwandilo, mubukilile ukumughana nkani u Yehova. Ukwinong’onelapo ivintu vyosi ivyiza vyo ababombeye ni vintu ivyiza vyo akwiza pakubabombela kuntazi, vingabavwa ukuti mumughanaghe nkani. Nanti mumughanite nkani u Chala, inti chibe chipepe ukumwivwila. (Belenga 1 Yohani 5.3.) Ichabubili, mumuyezyanje u Yesu. Akakwanisya ukubomba ubwighane ubwa Chala ichifukwa chakuti akiputagha kwa Yehova ukuti amwavwe sona akabaukilila ukwennya ubuhobosu bubo bukamulindililagha. (Hebe. 5.7; 12.2) Ngati we Yesu, mwiputaghe kwa Yehova ukuti abaghomye nu kubavwa ukubukilila ukuba nu lusubilo ulwa bumi ubwa bwila na bwila. Mungakwanisya ukubomba vyosi vyo mukamulayizya u Yehova, nanti mukubukilila ukumughana u Chala nu kumuyezya Umwana wache.

6. Choni cho tubaghiye ukukwanilisya ubudindo bwitu mumbumba? (Ennya sona ichituzi.)

⁶ Ubudindo bo tuli nabo mumbumba. Tukulondiwa ukumughana nkani u Yehova nu Yesu ukuchila abakamu bitu po tuli pachipalano icha bumi. (Mata. 10.37 ) Loli ivi vitakung’anamula ukuti tupotwanje ukukwanilisya ubudindo bwitu mumbumba. Ubwanaloli bwakuti, ukuti tumuhobosye u Chala nu Kilisitu, tukulondiwa ukukwanilisya ubudindo bo tuli nabo mumbumba yitu. (1 Timo. 5.4, 8) Nanti tukubomba bunubu, tukwiza pakuba bakuhoboka. Ukuchila vyosi, u Yehova akumanya ukuti imbumba yingaba yakuhoboka nanti umulume nu muchi bakubombelana ivintu umwalughano nu mwamuchizi, nanti abapapi bakubaghana nu kubamanyisya abana babo, sona nanti abana bakubivwila abapapi babo.—Efe. 5.33; 6.1, 4.

7. Ka mungakwanilisya buli-buli ubudindo bwinyu ubwa mumbumba?

⁷ Ka munganyamula buli-buli ukatundu? Kali we mulume, umuchi pamo umwana, mwebosi mubombezyange ubulongozi ubwamahala ubwakufuma mu Bayibolo. Mutakabombaghe ivintu vimo ichifukwa chakuti umwe mukwinong’ona ukuti vyiza, pamo ichifukwa chakuti ko mukwikala abantu abinji bakubomba bunubo pamo vyo abakaswili bangababuzya ukuti mubombaghe. (Mbupi. 24.3, 4) Mubombezyange akiza amabuku ghitu gho ghakulongosola Ibayibolo. Muli amasakizyo gho ghangabavwa mo mungabombezezya ifundo izya mu Bayibolo. Umwakufyanikizya, pachingaba ichakuti Nkhani Zakupambanapambana “Vyakovwira Mabanja” muli inkani zyo zingabavwa bo basendanite, abapapi na bana ku ntamyo zyo bakukomana nazyo amasiku ghano. b Musimikizye ukubombezya ifundo izya mu Bayibolo napo aba mumbumba yinyu bamo batakubomba bunubu. Nanti mungabomba bunubu mukwiza pakusayiwa sona abamumbumba yinyu bope bakwiza pakupindula.—1 Pita. 3.1, 2.

8. Ka vyo twasala vingatukwafya buli-buli?

⁸ Ubudindo bo tukuba nabo pa vintu vyo twasala. U Yehova atupiye ubwabuke ubwakusala ivintu, sona akulonda ukuti tuhobokaghe namapindu gho tungaghagha chifukwa chakusala akiza ivintu. Loli nanti tutasala akiza ivintu, atakutufighilila ku vintu vyo tungakomana navyo ichifukwa chakuleka ukusala akiza. (Gala. 6.7, 8) Ichifukwa cha fundo iyi, tukwitikizya intamyo zyo zingabapo ichifukwa chakuti tutakasala akiza ivintu, tukanena umwambula ukwinongo’onelapo, pamo tukabomba  ivintu umwakuchimbilila. Ukuyana namo tungabombela ivintu, vingapangisya ukuti umabyebye atutamyange. Loli ukumanya ukuti tuli nu budindo ubwa vyo twasala, vingatupangisya ukuti tulape imbibi zyitu, ukuyannya vyo tukananga nu kuleka ukupyanizya sona vyo tukapuvya. Ukubomba bunubu kungatwavwa ukuti tubukilile ukuchimbila pachipalano icha bumi.

9. Nkimba mungabomba ichoni nanti mwasala kabibi ivintu? (Ennya sona ichituzi.)

⁹ Ka munganyamula buli-buli ukatundu? Nanti vyo mutakasala akiza mutangavisinta, mwitikizye bulo mo ivintu vibeleye pakabalilo kanako. Mumanye ukuti mutangasinta ivintu ivyakwisinda. Mutakinong’onelaghe nkani pa vyo vikabombiwa mupaka nukuwa amaka pamo ukwiyipa mwebene inongwa pamo ukubapa inongwa abantu abanji ichifukwa chakuti tutakasala akiza ivintu. Mumalo mwache, mwitikizye vyo mukapuvya nu kubomba chilichosi cho mungakwanisya pakabalilo ako. Nanti mukwiyipa inongwa ichifukwa cha vintu ivibibi vyo mukabomba, umwakwiyisya mwipute kwa Yehova, mwitikizye ivintu vyo mukapuvya sona mumulabe ukuti abahobokele. (Sali. 25.11; 51.3, 4) Mubapepesye bo mukabanangila sona nanti chakulondiwa mungalaba ubutuli kubasongo. (Yako. 5.14, 15) Mumanyileko ku vintu vyo mwapuvya nu kuyezya-yezya ukuti mutakapyanizye sona vyo mwabomba. Nanti mungabomba bunubu, mungaba bakusimikizya ukuti u Yehova akwiza pakubalangizya ichisa nu kubapa ubutuli bosi bo mungalondiwa.—Sali. 103.8-13.

10. Choni cho tukulondiwa ukuvyepuka ivintu vyo tutangavikwanilisya? (Aba Galatiya 6.4)

¹⁰ Ukwiyivwa ukuti akabalilo kosi tukulonda ukuti tubombaghe ivyinji. Nanti tukwiyanisya na bantu abanji, vingapangisya ukuti tunyokele kwisinda. (Belenga Aba Galatiya 6.4.) Nanti tukwiyanisya na banji, tungaba ni nkwini sona ukulimbana na bantu abanji. (Gala. 5.26) Nanti tungayezya ukuti tubombe ivintu vyo abanji bakubomba napo tutangakwanisya, tungivulazya. Sona inong’onela ifundo iyi: Ibayibolo likutubuzya ukuti ‘nanti ivintu vyo twalindililagha vitakwanilisiwa umoyo ghukubina.’ (Mbupi. 13.12) Ifundo iyi yikulangizya ukuti tunganyokela kwisinda nanti tukulindilila ichintu cho tutakwiza pakuchikwanilisyapo na lumo! Nanti tungabomba bunubu, tungalita umwakuti vingapangisya ukuti tunyokele munyuma pachipalano icha bumi.—Mbupi. 24.10.

11. Choni cho chingabavwa ukuti mutakalindililaghe ivintu vyo mutangakwanisya ukubomba?

¹¹ Ka mungavyepuka buli-buli? Mutakabombaghe ivintu vyo mutangakwanisya ukuchila vyo u Yehova akulonda. U Yehova atakulindilila ukuti mumupe ivintu vyo mute navyo. (2 Koli. 8.12) Mube bakusimikizya ukuti u Yehova atakuyanisya vyo mukubomba na vyo abanji bakubomba. (Mata. 25.20-23) Akupalizya sana ichifukwa chakwipeleka nu moyo winyu ghosi pakumubombela nu busubaliwa bwinyu nu kujimba kwinyu. Mube mwe bakwiyisya nu kwitikizya ukuti pakabalilo aka pali ivintu vimo vyo mukulonda ukubomba loli mutangavikwanisya, ichifukwa icha bungosi, imbina pamo mo vintu vibeleye pa bumi. Ngati we Balazilayi, mube mwe bakwisengannya ukukana ukubomba imbombo zimo zyo mutangakwanisya ukubomba ichifukwa cha bubine pamo ubugosi. (2 Samu. 19.35, 36) Ngati we Mozesi, mwitikizyanje ukuti abanji babavweko imbombo sona mubagabilagheko abanji ivyakubomba. (Kuso. 18.21, 22) Nanti mwe bakwiyisya, mutangitikizya ichintu chilichosi cho chingapangisya ukuti mumale amaka ghinyu pabulo pachipalano icha bumi.

12. Ka uswe twe tungapangisya ukuti abanji batakasale akiza ivintu? Longosola.

¹² Ukwiyivwa ukuti mwemwe mwapangisya ukuti abanji batakasale akiza ivintu. Tutangabasalila abanji ivyakubomba; akabalilo kosi tutangabafighilila ku vintu vyo bangakomana navyo ichifukwa chakuti batasalite akiza ivintu. Umwakufwanikizya, umunyamata pamo umulindu angasala ukuti aleke pakumubombela u Yehova. Ichakusala  ichi chingabapangisya abapapi ukuti babe ni chitima. Loli nanti abapapi bakwiyipa inongwa ichifukwa ichakuti umwana wabo atasala akiza ivintu, vikuba ngati banyamula ukatundu umungw’amu. Uyu te we katundu yo u Yehova akulindilila ukuti abapapi banyamule.—Loma 14.12.

13. Ka abapapi bangabomba buli-buli nanti umwana wabo atasala akiza ivintu?

¹³ Ka mungavyepuka buli-buli? Mumanye ukuti u Yehova amupiye umuntu aliwesi ubwabuke ubwakusala. Akulonda ukuti umuntu aliwesi asalaghe weka ivintu. Ivi vikongelezyapo ukusala ukumubombela. U Yehova akumanya ukuti te mwe bapapi abakufikapo; aloli akulonda bulo ukuti mubombaghe chilichosi cho mungakwanisya. Bapapi, ivintu vyo umwana winyu angasala budindo bwache te budindo bwinyu. (Mbupi. 20.11) Loli pamo mungabukilila ukwinong’onelapo ivintu vyo mutakabomba akiza ngati bapapi. Nanti vili bunubu, mumubuzye u Yehova mo mukwiyivwila nu kumulaba ukuti abahobokele. Akumanya ukuti mutanganyokela kwisinda nu kusinta ivintu vyo vikabombiwa. Sona atakulindilila ukuti inti mumufighilile umwana winyu ukuti atakinule ivintu vyo abyalite. Mube ni nyinong’ono izyakuti nanti umwana winyu akulonda ukunyokela kwa Yehova, wakwisengannya ukumupokelela sona.—Luka 15.18-20.

14. Choni cho tutakulondiwa ukwiyipa nkani inongwa?

¹⁴ Ukwiyipa inongwa akabalilo kosi. Nanti twananga, chakwivwika ukwiyipa inongwa. Loli u Yehova atakulonda ukuti tubukilile ukwiyipa nkani inongwa. Ukwiyipa inongwa, chintu chakuti tukulondiwa ukuti tuchepuke. Ka tungamanya buli-buli ukuti tukwiyipa nkani inongwa? Nanti twitikizya imbibi zyo twabomba, twapinduka, nu kubomba chilichosi cho tungakwanisya ukuti tutakapyanizye sona tungaba nu lusubilo ukuti u Yehova atuhobokeye. (Imbo. 3.19) Nanti twabomba vyosi ivi, u Yehova atakulonda ukuti tubukilile ukwiyipa inongwa. Akumanya ukuti nanti tukubomba bunubu, vingatuvulazya. (Sali. 31.10) Nanti tukuba ni chitima nkani, vingapangisya ukuti tuleke pakuchimbila pachipalano icha bumi.—2 Koli. 2.7.

15. Choni cho chingatwavwa nanti tukwiyipa nkani inongwa? (1 Yohani 3.19, 20) (Ennya sona ichituzi.)

 ¹⁵ Ka mungavyepuka buli-buli? Nanti mukubukilila ukwiyipa inongwa, mubike amahala ghinyu pa fundo iyakuti u Chala ‘akuhobokela naloli.’ (Sali. 130.4) Nanti amuhobokela umuntu yo apinduka naloli, akulayizya ukuti ‘intakwiza pakukumbukila sona imbibi zyache.’ (Yere. 31.34) Ichi chikung’anamula ukuti u Yehova, atakwinong’onela sona imbibi zyo akabahobokela. Mutakinong’onaghe ukuti intamyo zyo muli nazyo ichifukwa cha vintu ivibibi vyo mukabomba, vikung’anamula ukuti u Yehova atabahobokeye. Sona mutakiyipe inongwa ichifukwa ichakuti ivintu vyo mukabomba kwisinda vingapangisya ukuti pakabalilo aka mutangamubombela ivyinji u Yehova. U Yehova atakubukilila ukwinong’onelapo ivyakukwafannya ni mbibi zyinyu sona numwe bulo momo mubaghiye ukubombela.—Belenga 1 Yohani 3.19, 20.

16. Pakuba twe bakuchimbila, nkimba tukulondiwa ukumanya ichoni?

¹⁶ Po tukuchimbila pachipalano icha bumi, tukulondiwa ukuti, “ukuchimbila [kwitu] kubanje kwakuti mupokele nako umuvwalo.” (1 Koli. 9.24) Tungabomba bunubu, nanti tungivwisya impambano yo yilipo pakasi pa katundu yo tukulondiwa ukunyamula ni vintu vyo tukulondiwa ukuvyepuka. Munkani iyi twanenezannya ivintu ivinandi bulo vyo tukulondiwa ukunyamula na vyo tukulondiwa ukuvwepuka. Loli vimo tutavitambula. U Yesu akanena ukuti tutakikolezannyanje “nu kulya, nu kukolwa sona nu kupasya nizya bumi ubu.” (Luka 21.34) Isimbo ili na masimbo aghanji ghangabavwa ukuti mumanye po mukulondiwa ukusinta pakabalilo ko mukuchimbila pachipalano icha bumi.

17. Choni cho tungasimikizya ukuti tungize tuwine ichipalano icha bumi?

¹⁷ Tungaba bakusimikizya ukuti tungize tuwine ichipalano icha bumi ichi, ichifukwa chakuti u Yehova akwiza pakutupa amaka gho tukulondiwa. (Yesa. 40.29-31) Tutakulondiwa ukunyokela munyuma! Tumuyezye umutumiwa u Pabuli yo akabika inyinong’ono zyache zyosi pa muvwalo gho ghukabikiwa pantazi pache. (Filipi 3.13, 14) Patalipo nayumo yo angabachimbilila pachipalano ichi, loli u Yehova angabavwa ukuti mukwanisye. U Yehova angabavwa ukunyamula ukatundu winyu nu kuvyepuka ivintu vivyo vingabazighila. (Sali. 68.19) Umwabujivu mungize mukwanisya ukuchimbila pachipalano icha bumi nu kuwina, ichifukwa chakuti u Yehova akwiza pakuba kulubazu lyinyu!