Skip to content

Skip to table of contents

INKANI IYAKUMANYILA 14

“Abantu Bosi Bakwiza Pakumanya Ukuti Mwe Bamanyili Bane”

“Abantu Bosi Bakwiza Pakumanya Ukuti Mwe Bamanyili Bane”

“Nanti mukughanana abantu bosi bakwiza pakumanya ukuti mwe bamanyili bane.”—YOHA 13.35.

ULWIMBO 106 Kuŵa na Chitemwa

VYO INTI TUMANYILE a

Ka abantu bo te Bakaboni bakwinong’ona ichoni pala bakwennya ulughano lo luli pakasi pa bantu ba Yehova? (Ennya indime 1)

1. Ka abantu bo kabwandilo pakufika pankomano zyitu bakwe nnya ichoni? (Ennya sona ichituzi)

 INONG’ONELA imbumba yo yabuka kunkomano ku Nyumba iya Bumwene iya Bakaboni ba Yehova akabwandilo. Bakuhoboka hee ichifukwa cha mo babapokeleye nu lughano lo balwennya pakasi pa bakamu na bayemba bo bali mu chipanga ichi. Po bakubwela kunyumba kwabo pakufuma ku nkomano, umukolo akamubuzya umulume ukuti, ‘Abantu aba bapambanite sana na bantu abanji bo twakomanapo nabo, ukunena ubwanaloli nahoboka sana na bantu aba.’

2. Choni cho abantu bamo baleka ukumubombela u Yehova?

2 Ulughano lo lulipo pakasi pa bantu ba Yehova lwapamwanya nkani. Loli nangabuli vili bunubu Abakaboni ba Yehova bope bantu abambula kufikapo. (1 Yoha. 1.8) Akabalilo ko tukubamanya akiza abakamu na bayemba muchipanga koko kabalilo ko tukumanya sona ivintu vyo bakupotwa ukupanga akiza. (Loma 3.23) Ichachitima chakuti abantu bamo baleka ukumubombela u Yehova ichifukwa cha vyakubombiwa ivyabamwabo.

3. Choni cho chikulangizya ukuti aba bo bamanyili aba Yesu ababwanaloli? (Yohani 13.34, 35)

3 Ennya sona umutu uwa nkani iyi. (Belenga Yohani 13.34, 35.) Ka abantu bangabamanya buli-buli bo Bakilisitu babwanaloli? Bakulangizya ulughano kwa muntu aliwesi. Ibayibolo litakunena ukuti abantu aba bakufikapo. Ennya sona ukuti u Yesu atakanena ukuti: ‘Pala mukubomba bunubu mukwiza pakumanya ukuti mwe bamanyili bane.’ Loli u Yesu akanena ukuti “abantu bosi bakwiza pakumanya ukuti mwe bamanyili bane.” U Yesu pakunena bunubu akalangizya ukuti te bo bakumukonka bene bakwiza pakumanya ifundo iyi loli na bo bali kuzi kuchipanga icha Chikilisitu bakwiza pakubamanya Abakilisitu ababwanaloli ichifukwa cha lughano lo bakulangizyana weka nu wamwabo.

4. Nkimba abantu bamo bangalonda ukumanya ichoni ivyakukwafannya na Bakilisitu ababwanaloli?

4 Abantu bo te Bakaboni ba Yehova bangaswigha ukuti: ‘Ka ulughano lungatwavwa buli-buli ukubamanya Abakilisitu ababwanaloli? Ka u Yesu akalangizya buli-buli ulughano kubatumiwa bache? Ka vingabombiwa ukukonka mo u Yesu akabombelagha amasiku ghano?’ Abakaboni bakupanga akiza ukwinong’onelapo amaansala agha malalusyo agha. Pala bakubomba bununu vingatwavwa ukuti tulangizye nkani ulughano, nkani-nkani pakabalilo ko tukubomba ivintu na Bakilisitu abamwitu bo bope bambula kufikapo.—Efe. 5.2.

CHONI CHO ULUGHANO ZILA INYIZA IYAKUBAMANYILA ABAKILISITU ABABWANALOLI?

5. Longosola amazyu agha Yesu gho ghakwayiwa pa Yohani 15.12, 13.

5 U Yesu akanena ukuti abamanyili bache inti bize baghananane muzila iyapamwanya nkani. (Belenga Yohani 15.12, 13.) Ennya vyo uYesu akabalamula po akanena ukuti: “Mughananaye ukuyana na mumo nane imbaghaniye.” Nkimba ivi vikung’anamula ichoni? Vikung’anamula ukuti u Yesu akalongosola ukuti ulughano ulu lwakuti tubaghanaghe nkani abantu abanji ukulusya mo tukwighanila twebene pamo ukuti tulangizyange ulughano ulwakuti tungiyipa ukufwa ichifukwa cha Bakilisitu abamwitu. b

6. Ka amazyu agha Chala ghakulangizya buli-buli ukuti ulughano lwakulondiwa?

6 Amazyu agha Chala ghakutumanyisya ukuti ulughano lwakulondiwa sana. Abantu abingi baghanite pakubombezya amavesi agha mu Bayibolo ngati avesi agha: “U Chala we lughano.” (1 Yoha. 4.8) “Umughanaye umupalamani wako ukuyana na mumo wiyighaniye wemwenecho.” (Mata. 22.39) “Ulughano lukuzikupikila imbibi inyinji nkani.” (1 Pita. 4.8) “Ulughano ulwa bwila na bwila.” (1 Koli. 13.8) Amavesi agha na ghanji ghakulangizya ukuti chakulondiwa sana ukulangizya ulughano.

7. Choni cho u Satana atangabamanyisya abantu ukuti bakolelanaghe sona baghananaghe?

7 Abantu abinji bakulalusya ukuti: ‘Ka tungachimanya buli-buli ichipanga ichabwanaloli? Ivipanga vyosi vikunena ukuti vikumanyisya ubwanaloli, loli chilichosi chikumanyisya ivintu ivyakupambana-pambana ivyakukwafannya nu Chala.’ U Satana apangite ivipanga ivya bumyasi ivyingi, vyo vyapangisya ukuti abantu abinji ukuti chibe chakutamya ukuchimanya ichipanga ichabwanaloli. Loli atangapanga ichipanga choka icha bwanaloli pachisu chosi ichapasi ukuti abantu bosi babe bakughanana. Tuyimenye ifundo iyi ichifukwa chakuti tuzimenye ukuti ulughano ulwenecho lukufuma kwa Yehova. Abantu bo bali nu muzimu uwa Yehova bakulangizyannya ulughano sona u Yehova akubasaya. (1 Yoha. 4.7) Cho chifukwa u Yesu akanena ukuti, abamanyili bache beka bo bakwiza pakulangizannya ulughano ulwenecho?

8-9. Nkimba ulughano ulwa Bakaboni ba Yehova lwabavwa buli-buli abantu abingi?

8 Ngati mo u Yesu akanenela, abantu abingi babamanya Abakilisitu ababwanaloli ichifukwa cha lughano lo bakulangizannya pakasi pabo. Umwakufwanikizya, umukamu yumo izina lyache u Ian akukumbukila vyo vikabombiwa po akabuka ku lukomano ulwa Bakaboni ba Yehova akabwandilo, ku sitediyamu yo yikaba kupipi na kukwabo. Mu myezi yidono bulo u Ian akaba ukuti abukitepo ku sitediyamu iyi ukuti aye enelezye ibola. Akanena ukuti: “Abantu bobakaba ku lukomano ulu bakaba ni nkalo izyakupambana sana na bantu bo bakenelezyanga ibola. Abakaboni aba bakaba ba mutende, bakavwala akiza sona abana babo bakaba ni nkalo inyiza.” Akongelezyapo sona ukuti: “Abantu bakabonekagha ukuti biza sona bamutende sona ivintu ivi vyovyo nkalondagha. Ntakukumbukila inkani yiliyosi yo yikaneniwa pisiku lila, loli nchili nkukumbukila inkalo zyo Abakaboni ba Yehova bakalangizya.” c Inkalo zyo bakalangizya izi zikulangizya ukuti bali nu lughano ulwenecho kwa muntu aliwesi. Ichifukwa chakuti tubaghanite abakamu na bayemba tukubomba nabo ivintu umwachisa sona umwamuchizi.

9 Umukamu yumo izina lyache u John, wepe akiyivwanga umwakuyana bulo ati afika akabwandilo pankomano: “Nkahoboka sana namo bakampokelela akiza, bakaba bantu abiza sana sona nkiza ninong’ona ukuti abantu aba bakufikapo. Ulughano ulwenecho lo bakaba nalo lukampangisya ukuti niyivwe ukuti nachagha ichipanga ichabwanaloli.” d Ivintu ivinji vyo navyennya vikulangizya ukuti abantu ba Yehova, Bakilisitu ababwanaloli.

10. Nkimba kabalilo buli ko tukuba nu lusako ulwakulangizya ulughano ku Bakilisitu abamwitu? (Amazyu agha muntende.)

10 Ngati mo twamanyilila kubwandilo ukwa nkani iyi, nayumo-nayumo umukilisitu uwamwitu yo wakufikapo. Akabalilo kamo banganena sona bangabomba ivintu vyo vingatukalalizya. e (Yako. 3.2) Muvyakubombiwa vimo, nkani-nkani pala abakamu na bayemba bitu batukalalizya tungalangizya ukuti tubaghanite naloli ukwendela mu vyo tunganena sona namo tungabombela ivintu. Pala vyaba bunubu, ka tungalangizya buli-buli ukuti tukukonka mo u Yesu akabombelagha?—Yoha. 13.15.

NKIMBA U YESU AKALANGIZYA BULI BULI ULUGHANO KU BATUMIWA BACHE?

U Yesu akabalangizyanga ulughano abatumiwa bache nangabuli bakapuvyanga ivintu ivyingi. (Ennya indime 11-13)

11. Ka u Yakobo nu Yohani bakalangizya nkalo buli izibibi? (Ennya sona ichituzi.)

11 U Yesu atakalindililagha ukuti abamanyili bache inti babombaghe ivintu umwakufikapo. Mumalo mwache akabavwanga umwalughano ukuti babukilile ukuyannya ivintu pala bananga, umwakuti babukilile ukumuhobosya u Yehova. Ivi vikabonekela muchakubombiwa choka icha batumiwa bache babili, u Yakobo nu Yohani. U Yakobo, u Yohani nu mama wabo, bakabuka kwa Yesu ukuti baye bamulabe ukuti ize abape ubudindo ubwapamwanya mu Bumwene. (Mata. 20.20, 21) Vyo u Yakobo nu Yohani bakabomba vikalangizya ukuti bakwituvya sona bakulonda ubumi ubwa pamwanya ukuchila abamwabo.—Mbupi. 16.18.

12. Nkimba we Yakobo nu Yohani bene bo bakalangizya inkalo imbibi? Longosola.

12 U Yakobo nu Yohani te babo bene bo bakalangizya inkalo imbibi muchakubombiwa ichi. Ennya mo abatumiwa abamwabo mo bakabombela ivintu: “Bo abamanyili abanji teni bala bivwa zinizi, bakabakalalila nkani abamwabo babili bala.” (Mata. 20.24) Inong’onelapo amazyu aghabukali gho babaghiye ukuti bakanenezannyanga, u Yakobo, u Yohani na batumiwa abamwabo. Pamo bamo babaghiye ukuti bakanenagha ukuti: ‘Ka umwe mwe bakulondiwa nkani ukulusya uswe? ka ivi vyovyo vyabapangisya ukuti muye mulabe amalo amiza mu Bumwene? Te mwemwe mwebene mwe mukubomba akiza umwakulimbikila nu Yesu. Nuswe bulo twe bakwenelela ukupokela ubudindo ubwapamwanya ngati bo mukulonda!’ Mulimosi mo bakinong’onelagha pamo mo bakanenelagha, loli bosi bakaluvya ifundo iyakuti bakalondiwanga ukuti akabalilo kosi balangizyange ulughano ni chisa kubamwabo.

13. Ka u Yesu akabomba buli-buli na batumiwa bache pa vyo bakalimbanagha? (Matayi 20.25-28)

13 Ka u Yesu akabomba buli-buli bo ivi vyabombiwa? U Yesu atakakalala. Atakanena ukuti inti alonde abatumiwa abanji, abanavuli abakwiyisya sona bo akabalilo kosi bangabombagha ivintu na bamwabo umwa lughano. Mumalo mwache u Yesu akanena nabo umwabufisa lyoyo ichifukwa chakuti akamanya ukuti bakalondagha ukubomba ivintu ivyiza. (Belenga Matayi 20.25-28.) U Yesu akabukilila ukubomba nabo ivintu umwalughano, nangabuli aka katakaba kabwandilo pamo akabumalilo ukuti abatumiwa bache bapambane inyinong’ono pa nkani iyakuti we wenu yo we songo pakasi pabo.—Mali. 9.34; Luka 22.24.

14. Nkimba abatumiwa aba Yesu bakakulila Kumalo ghamtundu uli?

14 U Yesu akakumbukilagha ukuti kumalo ko abatumiwa bache bakakulila vikabananga. (Yoha. 2.24, 25) Bakakulila mumalo gho Abamanyisi abandaghilo na Bafalisayi bo bakanenagha ukuti umuntu akuba wakulondiwa nkani pala ali nu budindo ubwapamwanya. (Mata. 23.6.) Abalongozi aba chiyuda bakiyennyanga ukuti bapamwanya ukulusya abantu abanji. f (Luka 18.9-12) U Yesu akivwisya ukuti akinong’onele aka kapangisizye ukuti abamanyili bache biyennyanje ukuti bapamwanya ukulusya abanji. (Mbupi. 19.11) U Yesu atakalindililagha ukuti abatumiwa bache te bapuvyange ivintu, ivi vikapangisya ukuti apangaghe nabo ivintu umwabufisa lyoyo pala bapuvya ivintu. Akamanya ukuti bakalondagha ukubomba cho chiza. Akabamanyisya umwabufisalyoyo ukuti bakulondiwa ukuti babanje bakwiyisya nu kulangizya ulughano kubamwabo mumalo mwakuti akabalilo kosi bayezya-yezyange ukuleka ukwilangizya ukuti abene bapamwanya ukuluchila abamwabo.

KA TUNGAMUYEZYA BULI-BULI U YESU?

15. Nkimba tukumanyilako ichoni ukufuma ku vyo u Yakobo nu Yohani bakabomba?

15 Tungamanyila ivyingi ukufuma ku vyo u Yakobo nu Yohani bakabomba. Bakananga ukulaba ubudindo ubwapamwanya kwa Yesu mu Bumwene. Abatumiwa abamwabo bope bakananga po bakapotwa ukwavwapo ukuti pabe ukukolelalana. Loli u Yesu akabalangizya ichisa nu lughano abamanyili bosi 12. Ka uswe tukumanyilapo ichoni? Tutakulonda ukuti twennyange bulo ivintu vyo abamwitu batunangila pamo vyo batubombela, loli tukulondiwa twennyange sona mo tukubombela ivintu pala abamwitu batunangila. Choni cho chingatwavwa ukubomba bunubu? Pala umukilisitu uwamwitu atukalalizya tungilalusya ukuti: ‘Choni cho vyo abomba vyankalalizya nkani? Ka ivi vikuvumbula inkalo iyibibi yo nkulondiwa ukubombelapo imbombo? Ka yo ankalalizya uyu akulimbana ni ntamyo zimo? Nangabuli nkwiyivwa ukuti ndi ni vifukwa ivyiza ivyakuti ningamukalalila, ka ntangamuhobokela bulo umuntu uyu, ukulangiza ukuti ndi nu lughano?’ Nanti tukulangizya ulughano ku muntu aliwesi, tukulangizya ukuti swe bamanyili aba Yesu ababwanaloli.

16. Ka tungamanyila ichoni ku chifwanikizyo icha Yesu?

16 Ichifwanikizyo ichiza icha Yesu chikutumanyisya ukuti nuswe bulo tuyezyange ukubivwisya akiza abakilisitu abamwitu. (Mbupi. 20.5) U Yesu akaba wakwikola umoyo. Uswe tutangakwanisya ngati mo akubombela. Loli tungaba swe bafisalyoyo ku bakamu na bayemba bitu nanti batunangila. (Efe. 4.1, 2; 1 Pita. 3.8) Chingaba chipepe ukubomba bunubu pala tungamanya akiza mo bakulila. Za twennye ichifwanikizyo.

17. Ka umukamu yumo uwadela akapindula buli-buli ichifukwa cha kumumanya akiza umukamu?

17 Uwakwendela idela yumo yo akendelagha kubufumilo ubwizuba ku Africa, akukumbukila umukamu yumo yo akinong’onagha ukuti ate ni chisa. Ka uwakwendela idela uyu akabomba buli-buli? Akanena ukuti: “Mumalo mwakuti nande pakumugega umukamu yula, une nkiza nasala ukuti imumanye akiza.” Pa kubomba bunubu uwakwendela idela uyu akamanya ivintu ivyingi ivyakukwafannya nu mukamu uyu sona akamanyila ukuti mo akakukulila vikakwafya ubuntu bwache. Uwadela uyu akanena sona ukuti: “Nkati namanya mo akasintila ni vintu vyo akalimbana navyo ukuti asinte, nkiza nanyonywa na vyo akakwanisya ukubomba. Ukufuma apo akiza aba mumanyani wane” Naloli pala tukuyezya-yezya ukubivwisya akiza abakamu na bayemba bitu, chikwiza pakuba chipepe ukubalangizya ulughano.

18. Ka tungilalusya malalusyo buli pala Umukilisitu uwamwitu atunangila? (Isya Mbupingamu 26.20)

18 Akabalilo kamo tungiyivwa ukuti tukulondiwa ukuti tuye tukomane nu mukilisitu uwamwitu yo atunangila. Ichabwandilo tungabomba akiza ukwilalusya amalalusyo ngati agha: ‘Ka nivwisya akiza vyo vyabombiwa?’ (Mbupi. 18.13) ‘Nkimba vingabombiwa ukuti lumo atalondagha ukuti ankalalizye?’ (Ndumbi. 7.20) ‘Ka nune bulo impuvizyepo lumo ngati bunubu?’ (Ndumbi. 7.21, 22) ‘Pala ningabuka pakunenezannya nawe umuntu uyu, ka ningaya mpangisye ukuti intamyo yikule nkani ukupota yo tukulimbana nayo?’ (Belenga Isya Mbupingamu 26.20.) Pala tukupatula akabalilo nu kwinong’onelapo amalalusyo agha, vingatwavwa ukuti tumanye nanti tubaghanite abakamu na bayemba bitu sona ukuti tuleke ukwinong’ona ivintu ivibibi vyo vyabombiwa.

19. Nkimba mwasimikizya ukuti inti mubombe ichoni?

19 Abakaboni ba Yehova bakulangizya ukuti bo bamanyili aba Yesu ababwanaloli ichifukwa chakuti bakulangizannya ulughano. Aliwesi uwa uswe angalangizya ukuti mumanyili uwa Yesu uwabwanaloli, pala akulangizya ulughano ku bakamu na bayemba nangabuli bantu abambula kufikapo. Pala tukulangizya ulughano ulwenecho, vingavwa ukuti abantu abanji bachimanye ichipanga ichabwanaloli sona banganda ukumwiputa u Yehova u Chala uwalughano. Zatusimikizye ukuti inti tubukilile ukulangizya ulughano lo lukulangizya ukuti Abakilisitu ababwanaloli.

ULWIMBO 17Nkhukhumba

a Abantu abingi bakunyonywa ukumanyila ubwanaloli ichifukwa cha lughano lo tukulangizannya pakasi pitu. Pakuti swe bantu bambula kufikapo akabalilo kamo te chipepe ukuti tulangizye ulughano ku Bakilisitu abamwitu. Zatwennye ichifukwa cho ulughano lwakulondiwa sana sona mo tungakonkela ichifwanikizyo cha Yesu pala tukubomba ivintu na Bakilisitu abamwitu bo bambula kufikapo.

c Ennya inkani iyakuti, “Umoyo Wane Uli Nachandulo” mu Ichitembe cha Mulindilili icha Novembala 1, 2012, peji 13-14.

d Ennya inkani iyakuti “Nkhawonanga Umoyo Kuŵa Wakunozga,” mu Ichitembe cha Mulindilili icha Meyi 1, 2012, peji 18-19.

e Inkani iyi yitakunena ivya mbibi izikulu nkani zyo zikulondiwa ukuti zipweleleliwe na basongo ba chipanga ngati zyo zikuneniwa pa 1 Aba Kolinti 6.9, 10.

f Umumanyisi yumo uwa chiyuda akanena ukuti: “Pachisu ichapasi pabaghiye ukuti pali abanavuli bamo abagholosu 30 ngati we Abulahamu. Pala balipo 30 kokuti une nu mwana wane umunyamata tuli mugulu, nanti balipo 10 une nu mwana wane tulipo, pala balipo 5 une nu mwana wane umunyamata tulipo, pala balipo babili kokuti nene nu mwana wane, nanti alipo weka kokuti nene.”