Choni cho umwanavuli uwakwitiziwa ‘Utunga’ akanena ukuti angananga ‘amalo’ ghache nanti amusenda u Luti? (Ruti 4.1, 6)

Kale pala umwanavuli afwa loli ate na bana, amalalusyo ghamo ghakalondiwanga ukuti ghamuliwe, ngati agha: Choni cho inti chibombiwe na malo ghache? Ka izina ilya mbumba yache inti limale bwina na bwila? Indaghilo izya Mozesi zikavwanga pakwamula amalalusyo agha.

Choni cho chikabombiwanga na malo agha muntu yo afwa pamo aba mupina sona aghuzya amalo ghache? Umukulu wache, umuzuna wache pamo umukamu wache uwapapipi nkani akapyanagha amalo agha. Ivi vikavwanga ukuti imbumba yibukilile ukuba na malo.—Levi. 25.23-28; Kuba. 27.8-11.

Ka bakabombagha ichoni ukuti izina ilya muntu yo afwa litakamale? Umukulu pamo umuzuna wache akasendagha umulamu wache ukuti izina ilya mukamu wabo yo afuye lisungiwe, ngati mo vikabela nu Luti. Umwanavuli akasendagha umukolo umufwilwe ukuti apapemo umwana uwakuti ize asende izina ilya baba wache yo akafwa nu kupyana ukatundu wache. Indondomeko iya lughano iyi yikavwanga sona kuti umama umufwilwe apweleleliwe.—Kumbu. 25.5-7; Mata. 22.23-28.

Ennya vyo vikabombiwa nu Naomi. Akasendwa ku mwanavuli yo izila lwache akaba Elimeleki. Umulume na bana bache abanyamata babili bakati bafwa, akasyala mwene kwambula umwanavuli uwakumupwelelela. (Ruti 1.1-5) Bakati anyokela ku Yuda, u Naomi akamubuzya umulasagha wache u Luti ukuti aye amubuzye u Bowazi ukuti aghule amalo ghabo. U Bowazi akaba umukamu uwa papipi uwa Elimeleki. (Ruti 2.1, 19, 20; 3.1-4) Loli u Bowazi akamanya ukuti pali umukamu uwa papipi nkani, yo Ibayibolo likumwitizya ukuti “Utunga.” Umuntu uyu weyo akaba nu lusako ulwakuti abe wabwandilo ukusala ukuti inti aghule amalo agha pamo hagha.—Ruti 3.9, 12, 13.

Pabwandilo, “Utunga” akalondagha ukuti angavwapo. (Ruti 4.1-4) Akamanya ukuti inti ataghe bulo indalama pakughula amalo agha. Akamanya sona ukuti u Naomi mugosi sana yo atangapapa umwana uwakuti ize apyane amalo agha Elimeleki. Amalo agha nge ghakongeliziwa poka na malo agha Utunga sona nge ghakaba amalo ghache, ivi nge vikamwavwa ukuti ongelezyeko ichuma chache.

Loli Utunga akasinta inyinong’ono zyache po akakumbukila ukuti nanti aghula amalo agha inti amusende nu Luti. Akanena ukuti: “Ntangakwanisya ukubupyana ichifukwa chakuti ningananga ukatundu wane.” (Ruti 4.5, 6) Choni cho umuntu uyu akasinta inyinong’ono zyache?

Pala Utunga uyu pamo umuntu aliwesi amusenda u Luti nu kupapamo umwana umwanavuli, nge weyo iza apyana amalo gho ghakaba gha Elimeleki. Ka ‘ukupyana’ nge kukananga buli-buli ‘amalo’ agha Utunga? Ibayibolo litanenite, loli apa pali izila zimo.

• Iyabwandilo, nge akatagha bulo indalama zyo akaghulila amalo agha Elimeleki. Ichifukwa amalo agha nge ghatiza ghaba ghache, loli nge ghiza ghaba gha mwana umwanavuli uwa Luti.

• Iyabubili, umuntu uyu nge akaba nu budindo ubwakubalondela ichakulya nu kubapwelelela bosi babili u Naomi nu Luti.

• Iyabutatu, pala u Luti akapapagha abana nu Utunga, abana bo Utunga nu Luti bapapa na bana bo Utunga akaba nabo kale, nge biza bagabana amalo ghache.

• Iyanambala folo, nanti Utunga uyu atakaba na bana abanji, abana bo nge akapapa nu Luti bakaba nu bwabuke ubwakusenda amalo ghosi ghabili uwa Elimeleki nu Utunga. Umuntu uyu nge akaluza bulo amalo ghache, Ichifukwa chakuti nanti umuntu uyu afwa, nge amalo agha ghakaba gha wamwana yo ali ni zina ilya Elimeleki, apa nge izina lyache likamalila papo. Utunga atakalonda ukuti abike amalo ghache pangozi ukuti amwavwe u Naomi. Umuntu uyu akamwitikizya u Bowazi ukuti weyo asende ubudindo bwache ubu. U Bowazi akitikizya ukusenda ubudindo ubu ichifukwa chakuti akalondagha ukuti “izina ilya muntu yo akafwa libukilile pakubapo pa malo ghache.”—Ruti 4.10.

Utunga uyu akalondagha sana ukuti abukilile ukusunga izina lyache na malo ghache. Umuntu uyu atakinong’onelagha abamwabo. Nangabuli Utunga uyu akayezya-yezya ukubomba chilichosi cho angakwanisya ukuti afighilile izina lyache, loli amasiku ghano tutakumanya na ko izina lyache likamalila. Umuntu uyu atakapokela ulusako ulwa pamwanya nkani ngati lo u Bowazi akapokela, ulwakuti akiza aba mugulu ilya bapapi aba Mesiya, u Yesu Kilisitu. Ichachitima chakuti Utunga uyu yo akaba wakwighana atakalonda ukumwavwa umuntu yo akalondiwanga ubutuli bwache!—Mata. 1.5; Luka 3.23, 32.