Tolokeleni

Tolokeleni muye pa filukusangwamo

ICAPITALA 11

Mba Nindo BaLesa Basuminishishe Ukupenga?

Mba Nindo BaLesa Basuminishishe Ukupenga?
  • Kani baLesa e balengele ukupenga ukuli mu calo?

  • Mba niwisa mulandu waimineko mwi bala lya Edeni?

  • Mba baLesa bakafumyapo shani ifipensha abantunshi?

1, 2. Mapensho amusango shani abantu bapengako muli ino myaka, kabili abengi balepusha fisa ifyakwipusha?

ILI inkondo iibipile yashilile mu calo cimo, abantu abakuti ubwingi balifwile kabili pali babo pali abanakashi ne bana kabili balishikilwe mu filende ifyalipo utwishibilo. Kabili pa keshibilo kamo kamo balilembelepo ati: “Mba nindo cibelele’fi?” Shimbi impindi abantu balepusha icakwipusha ca musango’yu ku kulibwenesha ati balukukululuka ku mutima pa fyacitika. Abantu balepusha ifi ili kwacitika inkondo, ifitulika, amalwashi, amapushi, ifyo ifilukwipaya abakwababo abatabakwete ne milandu, ifilukonala amaŋanda aabo, neli ukuleta ukupenga ukwakuti ubwingi pali bo. Balafwaya ukwishiba umulandu ukucitika ukwa kutinisha kucitikila pali bo.

2 Mba nindo baLesa basuminishishe ukupenga? Kani baYehova Lesa bamakosa onse, babutemwe, bamano, balungeme, mba nindo icalo ciswililemo ne kufiitilwa ne kucita ifisendeme? Kani mulilangulukilepo pali fifi ifyakwipusha mwebo?

3, 4. (a) Cindo icitubuula ukweba ati tacipo cibipile ukwipusha ici baLesa basuminishishe ukupenga? (b) Mba baYehova balomfwa shani pali bumbifi ne kupenga?

3 Kani cingaba icibipile ukufwaya ukwishiba umulandu baLesa basuminishishe ukupenga? Bambi balalikatasha ati ukwipusha ifyakwipusha cingalula ukweba ati tabakwetepo icicetekelo icinenene neli ati bali ne mipufyo kuli baLesa. Ili mulukupenda Baibolo, nangabe’fyo, mwakusangana ukweba ati ababucetekelo, abantu abalukutiina baLesa baali ne fyakwipusha ifipaleneko. Ku cakubwenako, uwakushimika Abakuci alipwishe baYehova ati: “Mbanindo mulukumbwenesya ukusendama, nekulola pamuleŋgululo? Pakuti ukutapa nebuŋgwa fili pamenso anji; lomba pali ulubo, nekupicisya kabili kulukubuka.”—Abakuci 1:3.

BaYehova bakashilisha ukupenga konse

4 Mba baLesa balimupaatile uwakushimika wabucetekelo Abakuci pa kwipusha icakwipusha ca musango’yo? Koku. Pa mupunda wa fyefyo, baLesa balilengele amashiwi Abakuci alabiile ukufuma panshi pa mutima wakwe ukulembwa muli Baibolo iilimo ifyabuulilwe na baLesa. BaLesa balimofweleshe ukumfwisha ifyakuti ubwingi ne kukwata icicetekelo icikosele. BaYehova balafwaya ukucita fyenka filya na kuli mwebo. Anukeni ukweba ati Baibolo ilatusambisha ati “balamulameni.” (1 Petilo 5:7) BaLesa balipatile bumbifi ne kupenga buleta ukucila nefi abantu babupatile. (Yisaya 55:8, 9) Mba nindo, lomba, kubelele ukupenga ukwa kube’fi mu calo?

MBA NINDO UKUPENGA KUFULIILE?

5. Kani abantu balalabila ati cindo abantu bapengela, mba pano Baibolo ilasambishe’ndo pali fyefyo?

5 Abantu abapempela ukupusenepusene balepusha abakulu ba ku mapempelo aabo ici ukupenga kufuliile makosa. Mu mpindi ishingi, ukwasuka kwabo kwa kweba ati kufwaya kwa baLesa ati tulukupenga kabili ukufuma ne kale balilandakenye fyonse lukoso ificitika, ukubikako lukoso ne fibipile ifilukucitika. Abengi balibabuulile ati tekushishibapo imibelo sha baLesa pakuti sha mfiso neli ati e baleta ne mfwa pa bantunshi—ne bana kumo—pakuti bangaba nabo kwiulu. Koti ni fyefyo mwasambilila, nangabe’fyo, baYehova Lesa tekuti beshepo ne kwesha ukulengesha bumbifi. Baibolo ilalabila ati: “Ŋgakube ukutali nakuli baLesa ati baŋgacito’kubifya, nakuBamakosa onse ati baŋgacito’kusendama.”—Jobo 34:10.

6. Mba nindo abantu abengi bapeelela baLesa umulandu pa kupenga ukuli mu calo?

6 Mba muliciishi ici abantu bapeelela baLesa umulandu pa kupenga lukoso ukuli mu calo? Ni pa mulandu wakweba ati balabona koti baLesa Bamakosa onse muli bucine e balukuteka cino icalo. Tabeshipo icine icipubile kabili icicindeme ici Baibolo isambisha. Mu Capitala 3 ica lilino ibuuku mwalisambilile bubo bucine. Muli bucine uulukuteka cino icalo ni Satana Umusenseshi.

7, 8. (a) Kani ifilukucitika mu calo filukulangisha shani ifili imibelo ya uulukucikalika? (b) Kani ukubula ukuwaminina kwa bantu kabili “impindi nekucitika” fililetele shani ukupenga?

7 Baibolo ilatubuulishisha ati: “Icalo capansi conse cililele muli yeyo-mbifi.” (1 Yoane 5:19) Kani mwalanguluka pali ceco, tali mwabona ati fya cine? Ifili muli cicino icalo filukutulanga lukoso ati kuli ubulengeshi bwa mupashi ubutabubonekapo ‘ubulukutumpaika abantu bonse aba mu calo ca panshi.’ (Ukufisulula 12:9) Satana ali ne kufiitilwa ukukulu, wakutumpaika, kabili wakubule’nkumbu. E mulandu ne calo ekalika cibelele ne kufiitilwa, ukutumpaikwa, ne kubule’nkumbu. E mulandu wa kutanga tubwena ukupenga ukwakuti mu calo.

8 Umulandu wa bubili kubelele ukupenga makosa, kotini fyefyo twalabiilepo mu Capitala 3, wakweba ati abantunshi bakubulo’kuwaminina kabili bakubifya ukufuma lukoso ili babifishe kuli baLesa mwi bala lya Edeni. Abantunshi abakubifya balalwila ukwikalika ababyabo, ne fyakufumamo ni nkondo, amapensho, ne kupenga. (Uwakutulisya 4:1; 8:9) Umulandu wa butatu woyo tupengela wakweba ati “impindi nekucitika filabaficila bonse.” (Pendeni Uwakutulisya 9:11) Mu calo momo baYehova tabalipo e balukwikalika ne kulama, abantu balapenga pa kuba pa mupunda apacitikila ifyakukatasha pali yopele’yo impindi.

9. Mba nindo tungalabilila ati fya cine pali umulandu baYehova balekeele ukupenga ukulukucitika?

9 Cilatusangalasha fwebo fwense ukwishiba ati baLesa talipo e baleta ukupenga. Talipo e balenga ati kube inkondo, ubungwa, amapensho, ne fitulika ifilenga abantu ukupenga. Nangabe’fyo, tulyelelwe ukwishiba ati, Mba nindo baYehova basuminishishe ukupenga konse uku? Kani e Bamakosa onse, kanshi balikwete amakosa akushilisha ukupenga. Nga pano nindo tabapyungishishe ayo’makosa? Palyelelwe ukuba icintu cimo icilengele baLesa ukusuminisha ukupenga pakuti tuliishi ati ni baLesa babutemwe.—1 Yoane 4:8.

UMULANDU UUKULU WATATIKA

10. Cindo Satana akanikile, kabili alicitile shani ifyo?

10 Pa kwishiba umulandu baLesa basuminishishe ukupenga, tulyelelwe ukulanguluka ifyacitikile kunuma ili ukupenga kwatatikile. Ili Satana abuulile Adama na Efa ukubulo’kumfwila baYehova, alimishe icakwipusha icikulu. Satana taakanikilepo amakosa abaYehova. Nangaba ni Satana aliishi ati baYehova ni baLesa abacilile ku makosa. Pa mupunda wa fyefyo, Satana alikanikile bucine bwa makosa abaYehova aakwikalika. Ili alabile ati baLesa ba bufi kabili ati tabacitilapo babo bekalika ifintu ifiweme, Satana alukwalula ati baLesa bekalikishi ababipile. (Ifyakutaŋga 3:2-5) Ifi Satana alukulabilapo fya kweba ati abantunshi koti balikalika bwino nangaba ati tabalukwikalikwapo na baLesa. Uku kwali kulwisha ubukulu bwa kwikalika ubwa baYehova.

11. Mba nindo baYehova tabaonawilile lukoso balya ababalukiile mu Edeni?

11 Adama na Efa balifutukiile baYehova. Cali koti balukulabila ati: ‘Tatufwayapo ukulukwikalikwa na baYehova. Tungalandakanya fwebene ifiweme ne fibipile.’ Kani baYehova bakashilisha shani uyu umulandu? Mba bali ne kusambisha shani ubulengeshi bumbi ubwa mano ati aba ababaalukiile balilubile kabili ati imibelo yabo iya kutekelamo e iweme ukucila lukoso? Umbi umuntu angalabila ati baLesa nga balipeye lukoso balya ababalukiile ne kubumba lukoso bambi. Pano baYehova balilabile akale ukufwaya kwabo ukwa kweba ati icalo cikesulemo ne bana bakwe Adama na Efa, kabili balukufwaya ati abo abana bakekale mu paladaiso. (Ifyakutaŋga 1:28) BaYehova impindi yonse lukoso balafishapo ukufwaya kwabo. (Yisaya 55:10, 11) Nakabili ukwipaya balya abaabalukiile mu Edeni nga takwaasukilepo umulandu uwatatikile ukulola ku makosa abaYehova aakuteka.

12, 13. Buulishisheni umulandu baYehova basuminishishe Satana ukuba uwakwikalika cino calo kabili ne mulandu baLesa basuminishishe abantunshi ukulikalika abene.

12 Lekeni pano tubone icakupalanya. Langulukeni ukweba ati umusambishi alukubuula abasambile ifya kusanka ulusamushi ulukateshe. Umusambile uwa mano kabili uutomfwapo abuula umusambishi ati ifi alukubasambisha fya bufi. Uyu umusambile aalula ati umusambishi teshi ukusambisha, kabili akosapo lukoso ukweba ati ye aliishi ifya kusanka ulusamushi ulu ulukosele. Abasambile bambi balanguluka ati pambi ali lukoso bwino, kabili nabo bamufutukila umusambishi. Kani umusambishi angacita shani? Kani abatamfye mu sukulu, abasambile bambi bakubona shani? Kani tabakabona ati ulya umusambile mubyabo na babalya bambi ababele pamo naye baalukulabile’fyacine? Bonse abasambile mu sukulu bangaleka ukupeela umusambishi ubuleme, bangabona ati umusambishi alukutiina lukoso ukumubuula ati teshipo insamushi. Mba pano umusambishi lomba kani asuminisha ulya umusambile uutomfwapo ukubuula ababyakwe ifi ye angasanka lulya ulusamushi ulukosele.

Kani umusambile alicilile umusambishi amano?

13 BaYehova balicitile icipalile kuli ceco umusambishi angacita. Anukeni ukweba ati abaalukiile baLesa mu Edeni talipo ati ni benka lukoso fyakumine. Kwali amamilyoni ankalamba kwiulu abalukubonako. (Jobo 38:7; Danyeli 7:10) Ifi baYehova baali ne kucita pali balya ababafutukiile fyali ne kwambukila inkalamba shonse na mukupita kwa mpindi fyali ne kwambukila ifilengelwe fyonse ifilanguluka. Pano baYehova balicitilepwe’ndo? Balimusuminishe Satana ukulanga ifi angekalika abantunshi. Nakabili baLesa balisuminishe abantunshi ukulikalika ili Satana alukubatungulula.

14. Nifisa ifiweme ifikafumamo muli fifilya baYehova basuminishe abantunshi ukulikalika?

14 Umusambishi mu cakupalanya cesu aliishi ukweba ati abo abamufutukiile baluba. Pano, aliishi ne kweba ati ukubasuminisha ukwesha ifi balukulanguluka cilukofwako ababyabo bonse mu sukulu. Ili abamufutukiile bafilwa, abasambile ababucetekelo bakubona ati umusambishi ewelelwe ukusambisha. Bangomfwisha umulandu pano umusambishi angatamfisha posonde ukufuma mu sukulu abali bonse abamufutukila. Koti ni fyefyo, baYehova baliishi ati abantunshi babucetekelo ne nkalamba bakashukilamo mu kubona ati Satana na babo abaafutukile bafilwa kabili ati abantunshi teti balikalike. Koti ni fifilya Jelemiya uwa ku mpindi ya ku kale alabile, bakasambilile’cebo ica cine icicindeme ati: “MwebaYawe [baYehova], ndiisi ati insila yamuntu taili muli ye umwine; umuntu ulukwenda taali nemano akulunjika ukutanauka kwakwe.”—Jelemiya 10:23.

NINDO BAYEHOVA BASUMINISHISHE UKUPENGA PA MPINDI IITALI?

15, 16. (a) Mba nindo baYehova basuminishishe ukupenga ukupitilila pa mpindi iitali? (b) Mba nindo baYehova tabacicilila ifibipile ifilukucitika?

15 Nangabe’fyo, mba nindo baYehova basuminishishe ukupenga pa mpindi iitali? Kabili nindo tabacicila ifibipile ukweba ati fiilukucitikapo? Boneni ifintu fyobilo ifi umusambishi mu cakupalanya cesu teti eshepo ukucita. Ica kutanga, ili umusambile uwamufutukila atatika ukusanka ulusamushi, akumuleka mpaka ashile. Ica bufibili, umusambishi teti amofweko umusambile ukusanka ulusamushi. Koti ni fyefyo, boneni ifintu fyobilo ifi baYehova tabacitilepo. Ica kutanga, tabakeenyepo Satana na babo ali nabo ukulibwenesha ati ifi balukulabila talipo fya cine. Kanshi impindi iikulu yalukufwaikwa. Pa myaka abantunshi bekele pa calo, balyeseshe ukulikalika mu nshila ishipusenepusene, neli ukwikalikwa ne bekalikishi abapusenepusene. Abantunshi balisambilile makosa mu fya sayansi, pano ifisendeme, ukupenga ku nsala, ukubifya, kabili ne nkondo eli filukucililako lukoso. Ukwikalika kwa bantunshi kwabonekesha apatubile ati kwafilwa.

16 Ica bufibili, baYehova tabofwako Satana ukwikalika icalo. BaLesa ngabalicicile ifibipile ukucitika, tali uko kungaba kofweleshako balya ababafutukiile? Tali baLesa bangalenga abantunshi ukulanguluka ati koti balikalika ukwakubula amapensho kani balukubofweleshako? Kani baYehova bacita koti ni fyopele’fyo, nabo koti baba ba bufi. Pano, ‘baLesa tabeshi ukubepa.’—AbaEbeya 6:18.

17, 18. Findo baYehova bakacita pa fibipile fyonse ififumine mu kwikalika kwa bantunshi kabili ne kwakwe Satana?

17 Mba lomba, nishani pa fyakubifya fyonse ifilukucitika pakuti pa kufutukila baLesa pa mpindi iitali? Tulyelelwe ukwanuka ukweba ati baYehova bamakosa onse. Pakuti pali fyefyo, bangafumyapo fyonse ifibipile ifipensha abantu. Koti ni fyefyo twasambililapo kale, ukonalwa ukucitilwe ku calo kukafumapo eli icalo pano cikaba Paladaiso. Ifi ukubifya kuletele fikafumapo ukupitila mu kucetekela mu mulambu wa cakulubula uwa baYesu, kabili ukupenga uko ukwisako ne mfwa kukashila ili abantu bakabuka. BaLesa bakapyungisha baYesu ku ‘konala ukucita kwa Musenseshi.’ (1 Yoane 3:8) BaYehova bakapyunga fyopele’fi pa mpindi iyelelwe. Tulyelelwe ukusangalala pakuti tabacitilepo fyopele’fyo pali bukumo, pakuti umutimanteeka wabo watulenga ukuba ne shuko lya kusambilila icine ne kubapyungila. (2 Petilo 3:9, 10) Pali ino mpindi, baLesa balafwaya-fwaya baabo abapempela muli bucine ne kubofwako ukukoselela mu kupenga konse ukungesa pali bo muli cicino icalo ca mapensho.—Yoane 4:23; 1 AbaKolinto 10:13.

18 Bambi koti balanguluka ati, Uku ukupenga konse kani kwali ne kubako baLesa nga balilengele Adama na Efa mu mibelo yakweba’ti tekuti babafutukilepo? Pa kwasuke’co icakwipusha, mulyelelwe ukwanuka impese yakupa lukoso baYehova bamupeeleni.

KANI MUKAPYUNGISHA SHANI IMPESE BAMUPEELENI BALESA?

BaLesa bakamofweniko ukushipikisha amapensho

19. Mba niisa impese iiweme baYehova batupeele, kabili mba nindo twelelwe ukuicindamikila?

19 Koti ni fifilya twabwene mu Capitala 5, abantunshi baalibalengele ne kalango ka kulisalila ici balukufwaya abene. Mba muliishi ati iyo impese iweme ukwakuti? BaLesa balilengele inama ishakuti ubwingi, kabili ishicita ifintu ukwakubula ne kulanguluka. Abantunshi balipangile imyotoka isho ishiya lukoso uku uulukwensha alukufwaya ati iye. Mba tungasangalala kani baLesa baalitulengele koti ni fyefyo? Koku, tulasemba pa kuba ne makosa akulisalila fwebene ifi tulukufwaya ukulukuli, ifi tulukufwaya ukupyunga mu mweo wesu, bucibusa tulukufwaya ukukwata, kabili na fimbi lukoso. Tulasemba pa kuba ne makosa akulisalila, kabili fyefyo efi na baLesa bafwaya.

20, 21. Tungapyungisha shani bwino amakosa akulisalila, pano nindo tungafwaila ukucite’fyo?

20 BaYehova tabafwayapo ukupatikisha abantu ukulukubapyungila. (2 AbaKolinto 9:7) Ukupeele’cakupalanya: Nicisa cingasangalasha abafyashi ukwakuti—umwana ukubuula abafyashi bakwe ati “Ndi mutemenweni” pakuti bambi bamubuula lukoso ukulabile’fyo ku bafyashi bakwe neli ukulabila umwine ukufuma panshi pa mutima wakwe? Pano icakwipusha ni cici, Mba mwebo mungapyungisha shani amakosa akulisalila ao baYehova bamupeeleni? Satana, Adama, na Efa tabapyungishepo bwino neli panini amakosa akulisalila. Baalibakene baYehova Lesa. Mba mwebo mukacitapwe’ndo?

21 Mulikwete ishuko lya kupyungisha bwino amakosa enu aakulisalila. Mungacita koti ni fyopele’fyo abengi bacita pa kuba ku kabeya ka baYehova. Balalenga baLesa ukusangalala pakuti pa kucita ifishinina Satana ati wa bufi kabili ne kweba ati alifililwe ukwikalika abantu. (Ifisimpi 27:11) Na mwebo mungamushinina kani mwasalapo ukulukucita ifiweme. Ifi efikalabilwapo mu capitala cakonkapo.