1, 2. (a) Kani Bamboni sha BaYawe balomfwa shani pali Baibolo? (b) Ni cisa iciputusha ca mu Baibolo ici mutemenwe makosa?

FWE Mboni sha BaYawe, tulitemenwe Baibolo. Ilatusangalasha, ilatupeelo’bucetekelo, kabili muli ifyebo ifi tungacetekela. (AbaLoma 15:4) Talipo libuuku umuli ukulanguluka kwa bantunshi, sombi “lishiwi lya baLesa.”—1 AbaTesalonike 2:13.

² Ukuba, kuli ifiputusha fya mu Baibolo ifi fwense tutemenwe makosa ukupenda. Bambi balitemenwe ukupenda amabuuku akwe Matayo, Mako, Luku, na Yoane ni pakuti alabuulishisha ifi baYesu balangishe imibelo ya baYawe. (Yoane 14:9) Bambi balitemenwe amabuuku umulembelwe ifyakushimika aali koti libuuku lya Ukufisulula, ililabila pa ‘fintu ifyelyelwe ukucitwa bwangu.’ (Ukufisulula 1:1) Bambi balasangalashiwa kani bapenda ibuuku lya Amasamo, eli bambi balalitemwesho’kupenda pa kufundo’kuweme ukusangwa mwi buuku lya Ifisimpi. Kanshi tungalabila ati, mu Baibolo muli ifyebo ifingofwako abantu bonse lukoso.

3, 4. (a) Kani tulomfwa shani pa mabuuku esu? (b) Ni esa mabuuku tupokelela aalembeelwa amabumba abantu amo amo?

³ Pakuti tulitemenwe Baibolo, tulitemenwe ne mabuuku esu, aalalabila pa Mashiwi abaLesa. Amabuuku onse, utubuuku, amamakashini,  na fimbi ifi tupokelela fili pa fintu ifi baYawe batupeela. Ifi fyonse filatofwako ukupalamina kuli baYawe ne kukosho’kucetekela kwesu.—Tito 2:2.

⁴ Amabuuku esu aengi alalembelwa Bamboni sha BaYawe. Nangabe’fyo, kuli amabuuku ambi aalembeelwe ibumba lya bantu limo, abali koti banice neli abafyashi. Ifiputushe’fingi ne mavidyo pali webusaiti yesu filanshikilwa makosa makosa abantu abatabalipo ni Bamboni. Ifi baYawe batupeele’fyebo ifingi filalangisha ati balakonsho’kulaya kwabo ukwa kupeela abantu bonse ifyakulya fya ku mupashi.—Yisaya 25:6.

5. Findo fikasangalasha baYawe kani twaficita?

⁵ Fwe bengi tungafwayo’kukwata impindi ya kupenda Baibolo ne mabuuku esu. Pano tungakatashiwa ukukonsho’kupenda amabuuku onse lukoso ao tupokelela. Tungacetekela ati baYawe balasangalala kani tulukupyungisha bwino impindi yesu ukupitila mu kupenda ne kulisambisha Baibolo ne mabuuku esu. (AbaEfesa 5:15, 16) Nangabe’fyo, kuli ifi twelelwe ukucenjelako. Ni findo ifyo?

6. Findo fingatulengesha ukubulo’kubwenamo makosa muli fyefyo baYawe batupeela?

⁶ Kani tatucenjele, tungatatiko’kulanguluka ati ifiputusha fimo ifya mu Baibolo neli amabuuku ambi tafitukuminepo. Ku cakubwenako, nga kani iciputusha cimo ica mu Baibolo cilukuboneka ati tekuti citofweko? Neli, nga kani ibuuku tulukupenda talyalembeelwepo abantu abali koti ni fwebo? Kani tulapitamo lukoso muli fyefyo ifyebo mu mpindi iinini neli ukubulo’kufipenda? Kani efi tucita, ninshi tekuti tubwenemo mu fyebo fyonse ifi baYawe batupeela. Findo tungacita pakweba’ti tulukubwenamo? Tulyelelwe ukwanuka ati ifyebo fyonse ifi tupokelela filafuma kuli baYawe. Baibolo ilalabila ati: “Nebo nine baYawe, Lesa wobe, abalukukusambisha ukushuka.” (Yisaya 48:17) Muli cicino iciputusha, twakwambaala pa fintu fitatu ifingatofwako ukubwenamo mu fintu fyonse lukoso ifi baYawe batupeela.

7. Nindo twelelwe ukubikilako akalango ku fyebo fyonse ifilembelwe mu Baibolo?

⁷ Mulukubikako akalango ku fyebo fyonse. Fya cine ati ifiputusha fimo ifya mu Baibolo fyalilembeelwe lukoso umuntu umo neli kwi bumba lya bantu limo. Nangabe’fyo, Baibolo ilalabila ati “amalembo onse alunjicilwe afumine kuli baLesa alielelwe ukusambisha.” (2 Timote 3:16) E mulandu twelelwe ukubikilako akalango ku fyebo fyonse ili tulukupenda Baibolo. Umukwabesu umo alesha ukwanuka ati angasambililako ifingi ku lyashi limo lukoso ilya mu Baibolo. Ici cilamofwako ukusambililako fimo ifi tekuti eshibepo nga tabikileko akalango. Popele, ili tatungatiko’kupenda Baibolo, tulyelelwe ukulomba baYawe ukutofwako ukubika akalango ku fyebo fyonse ne kutupeela amano akumfwisha ifi balukufwaya fwebo ukusambililako.—Esila 7:10; pendeni Jakobo 1:5.

8, 9. (a) Ni fisa fyakwipusha tungalipusha ili tukulukupenda Baibolo? (b) Kani ifi baYawe babikileko ifipengelwa pa kuba umukulu wa mwi kelesha filatusambishe’ndo pali bo?

⁸ Mulukulipusha ifyakwipusha. Ili mulukupenda Baibolo, mulukulipusha ifyakwipusha ifili koti ni fifi: ‘Findo ifi filukunsambisha pali baYawe? Ningapyungisha shani ifi ifyebo mu mekalilo anji? Ningafipyungisha shani ku kofwako bambi?’ Kani tulukwalakanya pali fifi ifyakwipusha, tukalukubwenamo makosa mu kupenda Baibolo. Nga tulabile pa cakubwenako cimo. Baibolo ilabuulishisha ifipengelwa pakweba’ti umuntu abe umukulu wa mwi kelesha. (Pendeni 1 Timote 3:2-7.) Pano fwe bengi tatulipo bakulu ba mwi kelesha, popele tungalanguluka ati ifi ifyebo tekuti fitofweko neli panini. Nangabe’fyo, nga tupyungishe ifyakwipusha fitatu ifi twacilabilapo pa kubona ifi  na fwebo tungasambililako kuli fifi ifipengelwa pakweba’ti umuntu abe umukulu wa mwi kelesha.

⁹ “Findo ifi filukunsambisha pali baYawe?” BaYawe balibuulishishe ifipengelwa pakweba’ti umuntu abe umukulu wa mwi kelesha. Balibikileko amafunde ao aba abalalume abatangilila mwi kelesha belelwe ukulukulonda. Ici cilalangisha ifi batemenwe ikelesha. Baibolo ilalabila ati balilishitile “mu milopa ya Bana babo.” (Ifyacitilwe 20:28, NWT) Penka, baYawe balafwaya abakulu ba mwi kelesha bonse ukuba fyakubwenako ifiweme, kabili bakasololola pali fyefyo bacita ku ba mwi kelesha. Balafwaya ati tulukumfwa abalaminwe ili tuli ne bakulu ba mwi kelesha. (Yisaya 32:1, 2) Ili tulukupenda ifipengelwa pa kuba umukulu wa mwi kelesha, tulasambilila ifi baYawe batubikileko akalango fwense.

10, 11. (a) Ili tulukupenda ifipengelwa ku bakulu ba mwi kelesha, tungapyungisha shani ifi ifyebo mu mekalilo esu? (b) Tungapyungisha shani ifipengelwa ku bakulu ba mwi kelesha ku kofwako bambi?

¹⁰ “Ningapyungisha shani ifi ifyebo mu mekalilo anji?” Kani muli mukulu wa mwi kelesha, impindi ne mpindi mulyelelwe ukulukupituluka muli fifi ifipengelwa ne kwesho’kuwamyako. Kani ‘mulukutinamina’ ukuba umukulu wa mwi kelesha, mulyelelwe ukupyungisho’kufika pali fifi ifipengelwa. (1 Timote 3:1) Pano abaKlistu bonse bangasambililako kuli fifi ifipengelwa ku bakulu ba mwi kelesha. Ku cakubwenako, baYawe balafwaya fwense umo umo ukuteeko’mutima ne kuba ne mano. (AbaFilipoi 4:5; 1 Petilo 4:7) Abakulu ba mwi kelesha kani bali ‘twishibilo utu itanga lingatuntulula,’ tungasambililako kuli bo kabili ‘tungatenteka ukucetekela kwabo.’—1 Petilo 5:3; AbaEbeya 13:7.

¹¹ “Ningafipyungisha shani ku kofwako bambi?” Tungapyungisha ifipengelwa ku bakulu ba mwi kelesha ku kofwako abasambile ukubono’kupusana ukuli pa bakulu ba mwi kelesha ne ntangishi sha mapempelo. Nakabili, fingatofwako ne kulukwanuka ifi abakulu ba mwi kelesha bapyungisha. Ici cikatulengesho’kulukubacindika. (1 AbaTesalonike 5:12) Kani tulukubacindika, bakalukusangalala pa kupyungo’mulimo wabo.—AbaEbeya 13:17.

12, 13. (a) Ukupyungisha amabuuku tukwete, fyebo fya kuba shani tungafwaya-fwaya? (b) Labileni pa cakubwenako icilukulangishe’fi tungabwenamo mu kufwaya-fwailapo ifyebo.

¹² Mulukufwaya-fwailapo ifyebo. Ili tulukulisambisha Baibolo, tungafwaye’fyasuko ku fyakwipusha fyakonkapo:

• Ni bani balembele ici iciputusha ca mu Baibolo?

• Ni kwisa balembeele kabili ni lwisa?

• Findo fyalukucitika ili balukulemba?

Ukwishibe’fyasuko kuli fifi ifyakwipusha kungatofwako ukwishiba ifi tekuti twishibepo kani pa kupenda tatulukubikako akalango.

¹³ Ku cakubwenako, pali Esiceli 14:13, 14 palalabila ati: “Pa kubifisha kuli nebo icalo, ukulukucito’kushilulula, lomba na nebo ne kutambicila ukuboko kwanji pali co, ne kutoba amatala a fyakulya fya kuko, ne kutuma pali co akawumbo, ne kupinikamo ne bantu ne nama; nangaba’ti aba-balalume botatu, ba Noa na Danyeli na Jobo, emo bali, bo bangapulusha yenke’mitima yabo abene pakuti pa kulungama kwabo; efilukulabila baShikulu Yawe.” Kani twafwaya-fwailapo ifyebo, tungasangana ati Esiceli alukulembe’fi ifyebo cipale mu mwaka wa 612 B.C.E. Pali yiyi impindi ninshi palipitile imyake’ingi ukufuma apa Noa na Jobo bafwilile, pano baYawe balukubanuka pakuti pa kulungama kwabo. Nangabe’fyo, pali yiyi impindi, Danyeli aali mulabi. Cipale ali ne myaka 20 ili baYawe baalukulabila ati ali mulungeme koti ni fyopele filya Noa na Jobo baali. Findo ifi filukutusambisha? BaYawe balicindikile abapyungishi babo bonse aba bucine, ukubikako lukoso ne banice.—Amasamo 148:12-14.

14. Kani amabuuku aalembeelwe abanice alabofwako shani, kabili bambi bangabwenamo shani mu kuapenda? (Boneni icikope icili pe buula 28.)

¹⁴ Amabuuku aalembeelwe abanice. Twasambilila ati tungabwenamo mu fiputusha fyonse lukoso ifya mu Baibolo. Mu kupalako, tungabwenamo na mu mabuuku esu onse. Nga tulabileko pa fyakubwenako fimo. Pali bubuno bukumo, baYawe balitupeele ifyebo ifingi ifyakofwako abanice. ^[1] (Boneni tumashiwi twa pa mpelo.) Ifi ifyebo filabofwako ukwishiba ifya kucimfya amakatasho bapitamo ku sukuulu na lyelyo balukukula. Pano, tungabwenamo shani fwense mu kupenda ifi ifiputusha ne mabuuku? Ili tulukupenda ifi ifyebo, tuleshiba amakatasho abanice bapitamo kabili tuleshiba na fyefyo tungabofwako ne kubakoselesha.

15. Nindo abaKlistu abakulu belelwe ukulukupenda ifyebo ifilembeelwe abanice?

¹⁵ AbaKlistu abakulu tabelelwepo ukubona ati ifyebo ifilembeelwe abanice tekuti fibofweko neli panini. Amakatasho aengi ao balabiilepo muli aya amabuuku eo ne baKlistu bonse bapitamo. Ku cakubwenako, fwense tulyelelwe ukwishiba ifya kubuulishisha ifi tusumiinemo, ukulukulilama, ukukaano’kupangilishiwa ku fibusa ifibipile, ne kubulo’kusangwa ne bantu ababipile neli ukusalulula ifyakulisangalashishamo ifibipile. Popele, nangaba’ti aya amabuuku alilembeelwe abanice, ifyebo ifilimo filifumine muli Baibolo kabili fingofwako abaKlistu bonse lukoso.

16. Kani ni fisa fimbi amabuuku esu ofwako abanice ukucita?

¹⁶ Nakabili, amabuuku aalembeelwe abanice alabofwako ukukosha bucibusa bwabo na baYawe. (Pendeni Uwakutulisya 12:1, 13.) Ne bakulu nabo bangabwenamo. Ku cakubwenako, muli Loleni! ya July 2009 mwali iciputusha icali ne mutwi wa kweba’ti “Abacaice Bepusha Ukuti . . . Kuti Nacita Shani pa Kuti Ndeipakisha Ukubelenga Baibolo?” Muli cici iciputusha muli ifyebo ifingatofwako kabili muli ne kabokoshi aka mungasusula, ukukalama, ne kukapyungisha pa kulisambisha Baibolo. Kani kuliko abakulu ababwenenemo muli cici iciputusha? Umwanakashi umo uupilwe kabili uukwete abana alilabiile ati lyonse alukukatashiwo’kupenda Baibolo. Pano alipyungishe ifibuulishishiwe muli cici iciputusha kabili pali ino mpindi alalitemwesho’kupenda Baibolo. Alilabiile ati alalitemwesho’kubona ifi amabuuku onse aamu Baibolo asuminanshanya, kabili alilabiile ne kweba’ti, “Ndalitemwesha makosa ukupenda Baibolo ukucila ifi cali akale.”

17, 18. Tungabwenamo shani mu kupenda amabuuku aalembeelwe abatabalipo ni Bamboni? Labileni pa cakubwenako.

 ¹⁷ Amabuuku aalembeelwe abatabalipo ni Bamboni. Ukufuma mu 2008 tulalitemwesho’kusambilila mu Akatambo ka Wakulama aka kusambililamo. Iyi makashini ilalembelwa makosa makosa Bamboni sha BaYawe. Pano tulikwete ne mamakashini aalembelwa makosa makosa abatabalipo ni Bamboni. Tungabwenamo shani na muli aya amamakashini? Nga tulabile pa cakubwenako cimo. Tulabile ati mwaita umuntu ukwisa mu kubungana ku Mulenda wa Bufumu kabili aisa, popele mwasangalala. Ili umukwabesu alukulabila ilyashi, mulukulanguluka pali wuyu umuntu. Mulukulanguluka pali fyefyo uyu umuntu alukumfwa pa fyebo ifilukulabilwa na fyefyo ifyo ifyebo fingamofwako ukwalula amekalilo akwe. Pakuti pali fyefyo, mwakoshiwa kabili mwabona na fyefyo mungapyungishe’fyo ifyebo.

¹⁸ Ifipalileko fingacitika na kuli fwebo ili tulukupenda amabuuku aalembeelwe abatabalipo ni Bamboni. Ku cakubwenako, makashini ya Akatambo ka Wakulama iya bantu bonse ne fiputusha ifisangwa pali webusaiti ya jw.org filabuulishisha bwino ifilembelwe muli Baibolo ukupyungisha amashiwi aapubilo’kumfwa. Ili tulukupenda ifi ifyebo, tulomfwisha bucine kabili tulabutemwa makosa. Nakabili, tungasambilila ne nshila na shimbi isha kubuulishishamo ifi tusumiinemo ili tukutulisha. Mu kupalako, makashini ya Loleni! ilakosho’kucetekela kwesu ukwa kweba’ti Abalengeshi eko bali. Nakabili, ilatofwako ukwishiba ifya kubuulishisha bwino ifi tusumiinemo.—Pendeni 1 Petilo 3:15.

19. Tungalangisha shani ati tulabatoota baYawe pali fyefyo batupeela?

¹⁹ Kanshi twabona apaswetele ati baYawe balitupeele fwense ifyebo ifingatofwako. (Matayo 5:3) Nga tupitilisho’kulukupenda ne kupyungishe’fyebo ifi batupeele. Kani twacite’fyo, tukabwenamo makosa kabili tukalangisha baYawe ati tulatoota pali fyonse lukoso ifi batupeela.—Yisaya 48:17.