Tolokeleni

Tolokeleni muye pa filukusangwamo

Ifi Ukubulo’kuba aba Bucine Kungamukumeni

Ifi Ukubulo’kuba aba Bucine Kungamukumeni

“Fimbi ificitika filakatasha ica kweba’ti filapengela lukoso ukubulo’kuba uwa bucine pakweba’ti ufishiliishe.”—Ba Samantha, aba ku South Africa.

Kani na mwebo mwasuminishako kuli yayo amashiwi? Pa mpindi imo, fwense tulipitilepo mu fintu ifyatukateshe, koti ni fyefyo cali kuli ba Samantha. Ifi tucita ili twaeshiwa ukubulo’kuba aba bucine filabuulishisha ifi tucindikile makosa. Ku cakubwenako, kani tatufwayapo ukwanshiwe’nsoni, tungabona ati ukubulo’kuba uwa bucine kuli lukoso bwino. Pano, ili bambi baishiba bucine, ififumamo mu kubulo’kuba uwa bucine filabipa makosa. Langulukeni pa fyakonkapo.

UKUBULO’KUBA ABA BUCINE KULONAALA BUCIBUSA

Ifibusa filapengela ukucetekelwa pakweba’ti bucibusa bwabo bukose. Kani abantu babili balilicetekele, balaba abakakulukile ili bali pamo. Pano palapite’mpindi pakweba’ti umuntu acetekele umubyakwe. Abantu balalicetekela kani balukusangwa pamo, kani balukulabila bucine pa kwambaala, kabili kani balukucita ifya kubulo’kulitemwa. Pano, kani umo acita lukoso icintu cimo icilukulangisha ati talipo wa bucine, umubyakwe angaleka ukumucetekela. Kabili ili umuntu aleka ukucetekela umubyakwe, ciikateshe ukumucetekela nakabili.

Kani mulitumpaikilwepo ku muntu woyo mwalukulanguluka ati ali cibusa iciweme? Kani efi cali, mwalyumfwile shani? Ukwakubula ne kukanika, mwalisoomenwe ukwakuti! Ukumfwe’fyo kwali cabe bwino. Mu cinenene, ukubulo’kuba uwa bucine kungonaala na bucibusa ubwali ubuweme makosa.

UKUBULO’KUBA UWA BUCINE KULAMBUKILA BAMBI

Ili ba Robert Innes, ba plofesa aba pa University of California, bafwailishe ifyebo fimo, balisangene ati “ukubulo’kuba uwa bucine kulambukila bambi.” Popele, ukubulo’kuba uwa bucine tungakupalanya ku bulwashi ubwambukila. Kani mulukusangwa ne muntu uutalipo wa bucine, na mwebo “mungambula ubulwashi” bwa kubulo’kuba uwa bucine.

Findo fingamofweniko ukulukuli aba bucine impindi shonse? Baibolo eingamofweniko. Mwane, boneni ukufunda kwa mu Baibolo ukungamofweniko.