Tolokeleni

Tolokeleni muye pa filukusangwamo

Nga ‘Mulukutemwanshanya Koti Bana Bankashi’!

Nga ‘Mulukutemwanshanya Koti Bana Bankashi’!

‘Pitilisheni ukutemwanshanya koti bana bankashi.’—ABAEBEYA 13:1.

INYIMBO: 72, 119

1, 2. Nindo Paulu alembeele inkalata ku baKlistu abaEbeya?

MU MWAKA wa 61, mu makelesha aengi mu calo ca Ishilaeli mwali umutende. Nangaba ati Paulu aalikakilwe mu jele mu Loma, alicetekele ati baali ne kumukakulula bukumo. Timote, woyo alukupyunga na ye bumishonali, eli afumine lukoso mu jele, kabili bonse bobilo baalukufwaya ati bakafakashishe abaKlistu babyabo mu calo ca Judiya. (AbaEbeya 13:23) Nangabe’fyo, mu myaka lukoso 5, abaKlistu abalukwikala mu calo ca Judiya baalyelelwe ukucitapo fimo, makosa makosa abalukwikala mu Jelusalemi. Mba nindo? Ni pakuti, akale baYesu balibuulile abasambile babo ati ili baali ne kubona ifita fya baLoma fyashinguluka umushi wa Jelusalemi, penka’po baalyelelwe ukubutuka.—Luku 21:20-24.

2 Palipitile lukoso imyaka 28 ukufuma apa baYesu babuuliile abasambile babo ifyo. Pali yeyo impindi, abaKlistu abali mu Ishilaeli balipitilisho’kupyungila baLesa nangaba ne makatasho baalukupitamo. (AbaEbeya 10:32-34) Pano, Paulu aalukufwaya ukubabuulako ifyali ne kubofwako ukulibambila limo ku fyali ne kucitika kuntangiile. Baali ne kupita mu bukatasho ubukulu makosa ubwali ne kwesho’kucetekela kwabo. (Matayo 24:20, 21; AbaEbeya 12:4) Pano, pali yiyi impindi, balyelelwe ukuteekanya ne kuba ne kucetekela ukukosele makosa pakweba ati balonde ukufunda kwa baYesu ukwa kubutuka, kabili ukucite’fyo kwali ne kubapulusha. (Pendeni AbaEbeya 10:36-39.) Popele baYawe balibuulile Paulu ukubalembela abo abaKlistu. Paulu alibalembeele inkalata iya kubakosha pakuti pali fyefyo ifyali ne kucitika. Iyi inkalata iletwa ati ibuuku lya AbaEbeya.

3. Nindo twelelwe ukubikilako makosa akalango ku filembelwe mwi buuku lya AbaEbeya?

3 Buno bukumo, fwe bapyungishi ba baLesa tulyelelwe ukubikako makosa akalango ku filembelwe mwi buuku lya AbaEbeya. Mba nindo? Ni pakuti ifilukucitika ne fikacitika kuntangile filipalene makosa ne fyacitikiile abaKlistu abali mu calo ca Judiya. Tulukwikala mu ‘mpindi sha bukali,’ kabili abengi balipitilishe ukupyungila baLesa nangaba ne makatasho balukupitamo. (2 Timote 3:1, 12) Nangabe’fyo, fwe bengi tulalitemwesho’mutende kabili tatupenshiwapo. Popele, koti ni fyefyo cali ku baKlistu mu mpindi yakwe Paulu, tulyelelwe ukulibambila limo. Mba nindo? Bukumo lukoso, tuli ne kupita mu bukatasho ubukulu makosa ubuli ne kwesha ukucetekela kwesu!—Pendeni Luku 21:34-36.

4. Kani ilembo lya mwaka wa 2016 ni lisa, kabili nindo lyabela ilyelelwe?

4 Kani findo fingatofwako ukulibambila limo ku fikacitika kuntangiile? Mwi buuku lya AbaEbeya, Paulu alilabiile pa fintu ifingi ifingatofwako ukukosha ukucetekela kwesu. Ica kutanga kabili icicindeme makosa ni cici icili pa AbaEbeya 13:1. Palalabila ati: ‘Pitilisheni ukutemwanshanya koti bana bankashi.’ Pakuti pali fyefyo, ili e lembo ilisalulwilwe ukuba ilembo lya mwaka wa 2016.

Ilembo lya mwaka wa 2016: ‘Pitilisheni ukutemwanshanya koti bana bankashi.’—AbaEbeya 13:1

CILAALULE’NDO UKUTEMWANSHANYA KOTI BANA BANKASHI?

5. Kani cilaalule’ndo ukutemwanshanya koti bana bankashi?

5 Kani cilaalule’ndo ukutemwanshanya koti bana bankashi? Ishiwi lya ciGiliki lyelyo Paulu apyungishe lilaalula ati “bulunda ubuli pa bana bankashi.” Popele, ukutemwanshanya koti bana bankashi bulunda ubukosele ubuli pa bantu abafyelwe inda imo neli ubulunda ubuli pa fibusa ifipalamishe makosa. (Yoane 11:36) Tatulabilapo lukoso ku bantu bambi ati tuli bakwasu ne nkashi. Sombi, mu cinenene tuli bakwasu ne nkashi. (Matayo 23:8) Paulu alilabiile ati: “Ifya kutemwa abakwanu, kamutemwanshanya; ifya buleme kamutotanshanya.” (AbaLoma 12:10) Aya amashiwi alalangisha makosa ifi tutemenwe abakwabesu ne nkashi. Uku ukutemwanshanya koti bana bankashi ne butemwe bwa buKlistu filofwako abantu ba baLesa ukuba ifibusa ifipalamishe kabili abekatene.

6. Ni bani abaKlistu ba cine batemenwe koti bana bankashi, kabili nindo?

6 Impindi ishingi, amashiwi akweba ati ‘ukutemwanshanya koti bana bankashi’ alasangwa mu mabuuku aalabila pa buKlistu. Ku baJuda abaaliko akale, ishiwi lya kweba’ti “abana bankashi” lyalukulosha ku bantu aba mu cisoolo cintu cimo, eli shimbi impindi na ku bantu bambi. Pano talyalukuloshapo kuli baabo abatabalipo baJuda. Nangabe’fyo, pakuti tuli baKlistu ba cine, “abana bankashi” bantu bonse lukoso baabo tupempela nabo nangaba’ti balifumine ku calo cimbi. (AbaLoma 10:12) BaYawe balitusambishe ukulukutemwanshanya koti bana bankashi. (1 AbaTesalonike 4:9) Pano, nindo ukulukutemwanshanya koti bana bankashi kucindamine?

NINDO UKULUKUTEMWANSHANYA KOTI BANA BANKASHI KUCINDAMINE?

7. (a) Mba ni wisa mulandu cicindamine makosa ukutemwashanya koti bana bankashi? (b) Labileni pa mulandu na umbi cicindamine ukutemwanshanya makosa.

7 Umulandu cicindamine makosa ukutemwashanya koti bana bankashi wa kweba’ti baYawe balafwaya fwebo ukucite’fyo. Tekuti ficitikepo ukutemwa baYawe ukwakubulo’kutemwa abakwabesu ne nkashi. (1 Yoane 4:7, 20, 21) Umulandu na umbi wa kweba’ti tulapengela ukuba ne baKlistu babyesu, makosa makosa ili tulukupita mu makatasho. Ili Paulu alukulemba inkalata ku baKlistu abaEbeya, alishibile ati bukumo lukoso bambi baali ne kusha amang’anda ne fintu fimbi ifi bakwete. BaYesu balibuulishishe ifi cali ne kuba. (Mako 13:14-18; Luku 21:21-23) Popele, ili ilya mpindi taingafika, aba abaKlistu balyelelwe ukutemwanshanya makosa.—AbaLoma 12:9.

8. Findo twelelwe ukucita ili ukukululuka ukukulu takungesa?

8 Ukukululuka ukukulu makosa kukatatika bukumo lukoso. (Mako 13:19; Ukufisulula 7:1-3) Tukapengela ukulonda ukufunda kwa kweba’ti: “Iseni, mwe bantu banji, mwinjile mu fipinda fyenu, muliisalile ne fibi fyenu, mufisame impindi inini, ili tabungapita ubukali.” (Yisaya 26:20) Cipale ifyo ‘ifipinda’ filalosha ku makelesha. Mu makelesha emo fwebo ne bakwabesu ne nkashi tupempelela baYawe. Pano tulyelelwe ne kucita ificilile na pa kubungana pamo. Paulu alyanwisheko abaKlistu abaEbeya ati balyelelwe ukulukukoshanya, ukulukulangisha makosa ubutemwe ne kucita imilimo iiweme. (AbaEbeya 10:24, 25) Na fwebo, tulyelelwe ukukusha ubutemwe bwesu ku bakwabesu ne nkashi ni pakuti kukatofwako ukukoselela mu mpindi ya makatasho aalukwisa kuntangiile.

9. (a) Ni fisa fintu ifitupeele’shuko lya kulangisha ati tulitemwanshenye koti bana bankashi? (b) Labileni pa fyakubwenako ifilangisha ifi abapyungishi ba baYawe batemwanshenye koti bana bankashi.

9 Na pali ino mpindi, ili ukukululuka ukukulu takungesa, tuli ne shuko ilikulu ilya kulangisha ati tulitemwanshenye koti bana bankashi. Abakwabesu abengi balapenga pakuti pa fitulika, ubulobe, ne fipuupu ifyonaula imipunda, na fimbi lukoso ificitika. Abakwabesu bambi balukubapensha makosa. (Matayo 24:6-9) Nakabili, kuli lukoso ne makatasho amu bwikashi aengi aalukucitika muli cicino icalo icisendeme. (Ukufisulula 6:5, 6) Nangabe’fyo, aya onse amakatasho ao abakwabesu bapitamo alatupeela amashuko akulangisha ifi tubatemenwe. Nangaba’ti abantu ba muli cicino icalo tabalangishapo ubutemwe, tulyelelwe ukulangisha ati tulitemenwe abakwabesu ne nkashi. (Matayo 24:12) [1]—Boneni tumashiwi twa pa mpelo.

TUNGALANGISHA SHANI ATI TULITEMWANSHENYE?

10. Findo pano twakwambaalapo?

10 Kani tungapitilisha shani ukutemwanshanya koti bana bankashi nangaba ne makatasho ao tulukupitamo? Tungalangisha shani ati tuli ne butemwe bwa kube’fyo? Ili Paulu alabiile lukoso ati ‘pitilisheni ukutemwanshanya koti bana bankashi,’ alilabiile na pa nshila ishi abaKlistu bangacitilamo ifyo. Pano, nga twambaale pali shesho inshila 6.

11, 12. Kani cilaalule’ndo ukubatemwa abensu? (Boneni icikope icili pe buula 7.)

11 “Mwilukulubako ukubatemwa abensu.” (Pendeni AbaEbeya 13:2.) Kani amashiwi akweba’ti “ukubatemwa abensu” alaalule’ndo? Paulu alipyungishe ishiwi ilyalula ati “ukulangishe’nkumbu kuli baabo tatwishipo.” Cipale aya amashiwi alatwanushako ifi Ablaamu na Loti baacitile. Aba abantu balilangishe’nkumbu ku bensu. Mu kupelako, Ablaamu na Loti baalishile mu kwishiba ati abo abensu baali ni nkalamba. (Ifyakutanga 18:2-5; 19:1-3) Ifi ifyakubwenako fyalikoseleshe abaKlistu abaEbeya ukulukulangisha ubutemwe na ku bensu.

12 Kani tungalangisha shani ati tulitemenwe abensu? Tungalukwitako abakwabesu ne nkashi ku ng’anda kwesu ne kulya nabo ifyakulya neli ku kubakoselesha lukoso. Nakabili, nangaba’ti umupyungishi wa luteta ne bakashi bakwe tatubeshipo bwino, tungabetako ku ng’anda kwesu ili balukufakashisha ikelesha lyesu. (3 Yoane 5-8) Talipo ati tulyelelwe ukwanshika ifyakulya ifingi makosa neli ukupyungishe’ndalama ishingi. Ici tufwaisha kukoselesha abakwabesu, talipo kubalangisha ati tulikwete ifingi. Nakabili, tamwelelwepo ukulukwitako lukoso abantu abangamupeeleniko fimo. (Luku 10:42; 14:12-14) Pano, icicindeme makosa ca kweba ati tatulubako ukulangisha ati tulitemenwe abensu.

13, 14. Tungalangisha shani ati ‘tulalanguluka abakakilwe’?

13 “Balangulukeni abakacilwe.” (Pendeni AbaEbeya 13:3.) Ili Paulu alukulembe’fi, aalukulabila pa bakwabesu abakakilwe pakuti pa kucetekela kwabo. Paulu alitootele aba mwi kelesha pakuti ‘baalukulangulukilako abakakilwe.’ (AbaEbeya 10:34) Bambi abakwabesu balimofweleko Paulu pa myaka ine yeyo akakilwe, pano bambi baalukwikala ukutali. Kani abo abaalukwikala ukutali baali ne kumofwako shani Paulu? Baali ne kumofwako ukupitila mu kumutembelelako makosa.—AbaFilipoi 1:12-14; AbaEbeya 13:18, 19.

14 Shino nshiku, Bamboni abengi balikakilwe pakuti pa kucetekela kwabo. Abakwabesu ne nkashi abekala apepi bangabofwako pa kubapeelako ifi balukupengela. Pano fwe bengi tulekala ukutali na kuko bakakiilwe. Tungabofwako shani? Tungalangisha shani ati tatubalubileko? Pakuti tulibatemenwe, tungalukubatembelelako makosa. Ku cakubwenako, tungatembelelako abakwabesu, inkashi shesu, ne bana abakakilwe mu calo ca Eritrea, kumo ne bakwabesu ba Paulos Eyassu, ba Isaac Mogos, na ba Negede Teklemariam, abacili mu jele ukucila pa myaka 20.

15. Tungalangisha shani ati tulicindikile icupo?

15 “Ukuupa nga kulemiwe kuli bo bonse.” (Pendeni AbaEbeya 13:4.) Nakabili, tungalangisha ati tulitemwanshenye koti bana bankashi kani tuli ne mibelo iiswetele. (1 Timote 5:1, 2) Ku cakubwenako, kani mwacito’bucencemeshi ne mukwabesu neli inkashi yesu, mungalengesha uyo muntu ne cisoolo cakwe ukuba mu fyakukatasha. Tungaleka ne kucetekelana. (1 AbaTesalonike 4:3-8) Nakabili, langulukeni na pali fyefyo abakashi bangomfwa kani baishiba ati abalume balatamba ifya nsoni. Kani bangalanguluka ati abalume babo balibatemenwe kabili ati balicindikile icupo?—Matayo 5:28.

16. Kani ukuteeke’mitima kungatofwako shani ukulangisha ati tulitemenwe abaKlistu babyesu?

16 “Muteke’mitima ku fintu ifyo ifi muli na fyo.” (Pendeni AbaEbeya 13:5.) Ukucetekela baYawe kukatofwako ukuteeke’mitima ku fintu ifi tuli na fyo, e kweba ati tukalukumfwa ati tuli ne fyakukumana. Kani ifi fingatofwako shani ukulangisha ati tulitemwanshenye koti bana bankashi? Kani tuliteekele imitima ku fintu ifyo ifi tuli na fyo, tukalukwanuka ati abaKlistu babyesu bacindeme makosa ukucila ne maboni neli ifintu fimbi lukoso. (1 Timote 6:6-8) Tatukalukulabilapo ifibipile pa bakwabesu ne nkashi kabili tatukalukulitamaashapo pakuti pali fyefyo tatukwetepo mu mweo wesu. Nakabili, tatukalukumfwilapo bambi akaso neli ukulukukumbwa ifi bakwete. Pano, kani tuliteekele imitima, tukalukupeelako bambi ifi balukupengela.—1 Timote 6:17-19.

17. Kani ukuba “ne mitima ikosele” kulatofwako shani ukulangisha ati tulitemwanshenye koti bana bankashi?

17 Mulukuli “ne mitima ikosele.” (Pendeni AbaEbeya 13:6.) Ukucetekela muli baYawe kulatofwako ukuba abakosele nangaba ne makatasho tulukupitamo. Ukucite’fi kulatofwako ukulukulanguluka ati ifintu fikawama kuntangiile. Kabili ukulanguluke’fi kulatofwako ukulangisha ati tulitemwanshenye koti bana bankashi ukupitila mu kulukukoselesha abaKlistu babyesu ne kubasangalasha. (1 AbaTesalonike 5:14, 15) Na mu mpindi ya kukululuka ukukulu, tukaba abakosele ne kulukwishibile ati kwapalamina ukulubuka kwesu.—Luku 21:25-28.

Kani mulatoota pali fyefyo abakulu ba mwi kelesha bamupyungileni? (Boneni palakalafu 18)

18. Findo fingatofwako ukutemwa abakulu ba mwi kelesha?

18 “Langulukeni abo abalukumwikalikeni.” (Pendeni AbaEbeya 13:7, 17.) Abakulu ba mwi kelesha balapyungishe’mpindi yabo pa kutupyungila. Kani twalanguluka pa milimo yeyo batupyungila, tukabatemenwako kabili tukalukubatoota makosa. Tatufwayapo ukucite’fintu ifingabalengesha ukubulo’kusangalala neli ukubombomana. Sombi, tulafwaya ukulukubomfwila ukufuma panshi ya mutima. Kani twacite’fyo, ninshi ‘tulukubacindika ukwakuti lukoso mu butemwe pakuti pa milimo yabo.’—1 AbaTesalonike 5:13.

PITILISHENI UKUKUSHA UBUTEMWE BWENU

19, 20. Tungapitilisha shani ukukusha ubutemwe bwesu?

19 Abapyungishi ba baYawe balishibikilwe ati balalangisha ubutemwe. Fyopele’fi efyalukucitika na mu mpindi yakwe Paulu. Pano Paulu alikoseleshe abaKlistu ukukusha ubutemwe bwabo. Alilabiile ati: “Mukalukufula ne kufulisha [mu kucita fyopele’fyo].” (1 AbaTesalonike 4:9, 10) Icine, tulikwete’shuko lya kukusha ubutemwe!

20 Popele, uno mwaka ili tukalukubona ilembo lya mwaka mu Mulenda wa Bufumu, nga tukalukwalakanya pa fyakwipusha ifili koti ni fifi: Ningalangisha shani ati nditemenwe makosa abensu? Kani ningofwako shani abakwabesu abakakilwe? Kani ndicindikile icupo? Findo fingangofwako ukuteeka umutima kuli fyefyo nkwete? Ningacetekela shani makosa muli baYawe? Ningalukumfwila shani abalukutangilila ukufuma panshi ya mutima wanji? Kani tulukwesha ukuwamyako muli tutu utubeya 6, ilembo lya mwaka talikabapo lukoso mashiwi aali pa cibumba, sombi likalukutwanushako amashiwi akwe Paulu aakweba ati: ‘Pitilisheni ukutemwanshanya koti bana bankashi.’—AbaEbeya 13:1.

^ [1] (palakalafu 9) Kani mulukufwaya ifyakubwenako ifilangisha ifi abapyungishi ba baYawe batemwanshenye koti bana bankashi na mu mpindi sha makatasho, boneni Akatambo ka Wakulama aka Cibemba aka July 15, 2002, amabuula 8-9, ne buuku lya Ubufumu bwa kwa Lesa Bwalitendeka Ukuteka! icapitala 20.