Tolokeleni

Tolokeleni muye pa filukusangwamo

Kani ifi Mufwala Filalemya BaLesa?

Kani ifi Mufwala Filalemya BaLesa?

“Nga mulukucita fyonse mu kubapela baLesa ubuleme.” —1 KOLI. 10:31.

INYIMBO: 34, 61

1, 2. Findo ifilengesha Bamboni sha BaYawe ukulukufwala bwino? (Boneni icikope icili peulu.)

INYUNSHIPEPALA ya ku Netherlands yalilabiile pa ntangishi sha macalici ishabungene pamo ati, “Pakuti kwalikabile, baalifwite ifyakufwala ifi bangafwala pa ng’anda. Pano ifyo, talipo efi ciba kwi bungano lya Bamboni sha BaYawe. . . . Abasankwa ne balalume abakulu balafwala amajaketi ne matai, eli amasiketi bamoye ne banakashi abakulu bafwala . . . talipo akale makosa, pano alaboneka bwino.” Mu cinenene, Bamboni sha BaYawe balishibikilwe ati balafwala “ifyakufwala ifya kubulo’kutangala, ne nsoni ne kutekanya . . . koti fyelelwe . . . abalukusuminina ukupala-baLesa.” (1 Tim. 2:9, 10) Nangaba’ti pali lili ilembo intangishi Paulu yalukulabila pa banakashi, ukufunda kuntu kumo kulapyunga na ku baKlistu abalalume.

2 Ukufwala bwino kucindeme kuli fwebo fwe bantu ba baYawe, kabili kucindeme na ku kupempela kwesu. (Ifyakuta. 3:21) Ifi Amalembo alabila pa fyakufwala ne fya kulama umubili filabuulishisha ati Imfumu ya filengelwe fyonse ilibikileko ifi ifwaya abapyungishi baiko ukulukulonda ili balukusalulula ifyakufwala. Popele, ili tulukusalulula ifyakufwala ne fya kulama umubili wesu tatwelelwepo ukulukulanguluka lukoso pa fingatusangalasha fwe bene. Tulyelelwe ukulanguluka na pa fingasangalasha baYawe, Imfumu ya filengelwe fyonse.

3. Findo tungasambililako kuli fyefyo baLesa babuulile abaIshilaeli ukulosha ku fyakufwala?

3 Ku cakubwenako, mwi Funde baLesa bapeele abaIshilaeli mwali ukufunda ukwalukulama abaIshilaeli ku mibelo iibipile yeyo abena fyalo baakwete. Ifunde lyalibuulishishe bwino ati baYawe balipatile ifyakufwala ifilengesha caba icikateshe ukupusanya abalalume ku banakashi ne banakashi ku balalume. Ifyakufwala fya kube’fi eko fili na ino mpindi. (Pendeni Ndutelonomi 22:5.) Ukwelelwa na fyefyo baLesa balabiile pa fyakufwala, tulabona ati baLesa tabafwayapo abalalume ukufwala ifyakufwala ifilukubalengesha ukuboneka koti banakashi, neli abanakashi ukufwala ifilukubalengesha ukuboneka koti balalume.

4. Findo fingofwako abaKlistu ukusalulula bwino ifyakufwala?

4 Mu Mashiwi abaLesa muli ukufunda ukuweme ukungofwako abaKlistu ukulukusalululapo bwino ifyakufwala. Uku ukufunda kungatofwako nangaba na kuko twikakala, umushobo wesu, neli kani uku twikala kulakaba makosa neli kulatanta. Tatupengelapo ukutubuula mu kushinkamika ifyakufwala twelelwe ukufwala. Sombi, tulatangililwa ne kufunda kwa mu Malembo ukutupeela ne shuko lya kulisalulwila ifi tungatemwa. Nga tulabile pa kufunda kumo ukwa mu Baibolo ukutofwako ukwishiba “ukufwaya kwa baLesa ukuweme ukwa mpokelelo, ukwa kuwaminina” ili tulukusalulula ifyakufwala.—Loma 12:1, 2.

“NGA TULIWAMYE KOTI BAPYUNJISHI BA BALESA”

5, 6. Kani ifi tufwala filyelelwe ukulengesha bambi ukucite’ndo?

5 BaLesa balibuulile Paulu ukufunda ukuli pali 2 AbaKolinto 6:4. (Pendeni.) Ifi tuboneka filabuulishisha ifingi pali fwebo. Abantu abengi balalabila fimo pali fwebo ukwelelwa na fyefyo tuboneka. (1 Sam. 16:7) Pakuti pali fyefyo, fwe bapyungishi ba baLesa tuliishi ati tatufwalapo lukoso ifili fyonse ifi fwe bene tulukufwaya. Ukufunda kwa mu Mashiwi abaLesa uku twishi takwelelwepo ukutulengesha ukufwala ifyakufwala ifipapatiile, ifilukulangisha umubili wesu, neli ifingalengesha bambi ukutatiko’kulanguluka pa bucencemeshi. Kanshi tatwelelwepo ne kufwala ifyakufwala ifilukulangisha ifi umuntu alengelwe. Tapalipo uuli onse uwelelwe ukupangilishiwa ukulolesha kumbi kani abona ifi tufwite.

6 Kani tulukuboneka bwino, aba bunjino, ne mishishi iilukuboneka bwino, abantu bakabona ati mu cinenene tuli bapyungishi ba baYawe. Kabili bangesa na mu kupempela baLesa. Nakabili, kani tulukufwala bwino abantu bangacindika ukwanshika kwesu. Pakuti pali fyefyo, bambi bangatemwa ukukutika na ku cebo tutulisha.

7, 8. Kani ni lwisa makosa makosa ili twelelwe ukufwala bwino?

7 Pakuti pali baLesa besu abaswetelele, abakwabesu ne nkashi tupempela nabo, eli ne bantu tutulishako, tulafwala ifyakufwala ifileto’buleme ku cebo tutulisha na kuli baYawe. (Loma 13:8-10) Ici cicindeme kani tulukupyunga imilimo ya ba baLesa, koti ni lyelyo tulukuya mu kubungana na lyelyo tulukutulisha. Tulyelelwe ukufwala ifyakufwala ‘ifyelelwe abalukusuminina ukupala-baLesa.’ (1 Tim. 2:10) Ukuba, fimbi ifyakufwala ifingaba ifyelelwe ku mupunda umo, kumbi tekuti fibepo ifyelelwe. Popele, abantu ba baYawe mu calo conse tabafwayapo ukufwala ifyakufwala ifingatutwisha bambi.

Kani ifi mufwala filalemya baLesa aba mwimakaninako? (Boneni amapalakalafu 7 na 8)

Pendeni 1 AbaKolinto 10:31. Ili tuli ku mabungano, ifyakufwala fyesu tafyelelwepo ukupala ifyakufwala fya ba muli cicino icalo, sombi filyelelwe ukuba fya mucinshi. Konse lukoso uku tuli ili kuli ibungano, tulyelelwe ukufwala ifya umucinshi. Kani twacite’fyo cikaba icipubile kuli fwebo ukulibuulishisha ati tuli Mboni ya BaYawe. Ici cikatofwako ukuba abakakulukile ukutulisha icebo iciweme ili twaba ne shuko lya kucite’fyo.

9, 10. Nindo tungalabilila ati ilembo lya AbaFilipoi 2:4 lingatofwako ili tulukusalulula ifyakufwala?

Pendeni AbaFilipoi 2:4. Nindo abaKlistu belelwe ukubikila akalango kuli fyefyo abaKlistu babyabo bangomfwa kani babona ifi bafwite? Umulandu umo wa kweba’ti abantu ba baLesa balapyungisha ukulonda ukufunda kwa mu Baibolo ukwa kweba’ti: “Ipayeni ifileba fyenu ifya panshi; ubucencemeshi, ne fibipile, ne kutemucila ukubipile.” (AbaKolo. 3:2, 5) Tatulukufwayapo ukulengesha abaKlistu babyesu ukukatashiwa ukulonda uku ukufunda. Abakwabesu ne nkashi abaalukucita ubucencemeshi akale na ino mpindi cipale bacikatashiwa ukulwisha ukunaka kwabo. (1 Koli. 6:9, 10) Tatulukufwayapo ukulengesha caba icikateshe kuli bo ukulwisha ukunaka kwabo.

10 Ili tuli ne bakwabesu tupempela nabo, ifi tufwala filyelelwe ukofwako ikelesha ukuba iliswetele. Tulyelelwe ukufwala ifyelelwe ili tuli pa kubungana na lyelyo tuli kumbi lukoso. Tulikwete amakosa akusalululapo ifyakufwala. Nangabe’fyo, fwense tulyelelwe ukufwala ifyakufwala ifingofwako bambi ukuba abaswetele mwi langulushi, mwi shiwi, na muli fyefyo bacita. (1 Pet. 1:15, 16) Ubutemwe bwa cinenene “tabucitapo ifitafyelelwe, tabufwaya ifya buko ubwine.”—1 Koli. 13:4, 5.

IFYAKUFWALA IFIWEME PA MPINDI IYELELWE NE MUPUNDA

11, 12. Findo twelelwe ukwanuka ili tulukulanguluka pali fyefyo twakufwala?

11 Ili abapyungishi ba baLesa balukusalulula ifyakufwala, balanuka ati “pali impindi ya kufwaya konse ne milimo yonse.” (Uwaku. 3:1, 17) Fya cine ati shimbi impindi tulafwala ukwelelwa ne mpindi twafikapo mu mwaka. Shimbi impindi tulafwala ukwelelwa na fyefyo ifintu fili neli ifi amekalilo esu ali. Nangabe’fyo, amafunde abaYawe taalukapo kani kulikabile neli kulitantile.—Mal. 3:6.

12 Kani tulekala ku mupunda uukabile, cingabe’cikateshe ukufwala ifyakufwala ifyelelwe kabili ifya mucinshi. Popele, abakwabesu balatoota kani tatufwelepo ifyakufwala ifipapatiile makosa ku mubili neli ifilukulangisha umubili wesu mukati. (Jobo 31:1) Nakabili, ili tulukusamba ku nika, ifyakufwala fyesu filyelelwe ukuba ifyelelwe. (Ifisi. 11:2, 20) Nangaba’ti aba mu calo tabafwalapo bwino kani balukusamba, fwe bapyungila baYawe tulafwaya ukulemya baLesa abaswetelele muli fyefyo tufwala.

13. Kani ukufunda ukuli pali 1 AbaKolinto 10:32, 33 kungatofwako shani ili tulukusalulula ifyakufwala?

13 Kuli icintu na cimbi ici twelelwe ukulangulukapo ili tulukusalulula ifya kufwala. E kweba’ti cimanga wa bantu bambi, nangaba’ti tulapempela nabo neli koku. (Pendeni 1 AbaKolinto 10:32, 33.) Tatwelelwepo ukupufya bucine bwa kweba’ti ifi tufwala fingatutwisha bambi. Paulu alilembele ati, “Fwense nga tutemweshe ababyesu, mu kubawamya ati bakakose. Alilembele ifi ni “pakuti na baKlistu tabalitemweshe.” (Loma 15:2, 3) BaYesu baalicindikile makosa ukofwako bambi, ni pakuti baalishi ati kani balukucite’fyo ninshi balukucito’kufwaya kwa baLesa. Popele, tatukafwalapo ifyakufwala ifi tutemenwe pano ifi twishi ati fingalengesha bambi ukubulo’kukutika ku cebo iciweme.

14. Kani abafyashi bangasambisha shani abana babo ukulukulemya baLesa ukupitila muli fyefyo bafwala?

14 Abafyashi abaKlistu balikwete umulimo wa kusambisha abana babo ukulukulonda ukufunda kwa mu Baibolo. Abafyashi ne bana babo balyelelwe ukupyungisha pakweba’ti balukusangalasha baLesa ukupitila mu fyakufwala bafwala. (Ifisi. 22:6; 27:11) Abafyashi bangofwako abana babo ukulukucindika baLesa abaswetelele kani bali fyakubwenako ifiweme ku bana ne kulukubapeela ukufunda ukuweme. Cilawama ukwakuti abafyashi kani baofwako abana ukwishiba ifi bangasalulula ifyakufwala ifiweme na kuko bangafishita! E kweba’ti tabelelwepo lukoso ukulukufwala ifi bo batemenwe, sombi balyelelwe ukulukufwala ifingabofwako ukupyunga bwino umulimo wabo uwa kwimakaninako baYawe.

MULUKUPYUNGISHA BWINO AMAKOSA ENU AAKULISALULWILA PA FINTU

15. Findo twelelwe ukulonda ili tulukusalulula ifya kufwala?

15 Mu Mashiwi abaLesa muli ukufunda ukuweme ukungatofwako ukulukucita ifintu ifingalemya baLesa. Nangabe’fyo, tulapusana muli fyefyo tufwala ukwelelwa na fyefyo tutemenwe fwe bene. Tulitemenwe ifipusenepusene, kabili ne ndalama tukwete shilipusenepusene. Pano, ifyakufwala fyesu lyonse filyelelwe ukulukuboneka bwino, ifya bunjino, ifya mucinshi, ifyelelwe ne filukucitika pali yeyo impindi, kabili ifisuminishiwe ku mupunda wesu.

16. Nindo cicindamine kuli fwebo ukufwala bwino?

16 Fya cine ati talipo ni lyonse ciba icipubile ukusanga ifyakufwala ifyelelwe. Pakuti mu mashopu aengi muli amafashoni abukumo, cingapengela ukupoosapo impindi ne makosa pakweba’ti tusalulule amasiketi aweme, amalaya, amashati neli amasuti ne fyakufwala fimbi ifitafipapatiilepo ku mubili. Nangabe’fyo, abakwabesu ne nkashi tupempela nabo bakabona ne kutoota pa kupyungisha kwesu ukwa kufwaya ifyakufwala ifiweme kabili ifyelelwe. Nakabili, ukusangalala tuba nako kani twalemya baYawe kulicilile na pa fili fyonse ifi tungapitamo pakuti pa kufwala bwino.

17. Findo fingofwako umukwabesu ukwishiba kani alyelelwe ukulama imyefu?

17 Findo abakwabesu belelwe ukulonda ukulosha ku myefu? Ifunde baLesa bapeele abaIshilaeli lyalibuulile abalalume ukulukulama imyefu. Nangabe’fyo, abaKlistu tabatangililwapo na lili ifunde kabili tabababuulilepo ukulukulilonda. (IfyabaLef. 19:27; 21:5; Galatya 3:24, 25) Ku mipunda imbi imyefu ishiputwilwe bwino kabili ishilukuboneka bwino shili cabe bwino, kabili tekuti shilengepo ne bantu ukubulo’kumfwa ku cebo iciweme. Na cine, abakwabesu bambi abatangilila mu kwanshika balikwete imyefu. Nangabe’fyo, bambi abakwabesu bangasalululapo lukoso ukufumyako imyefu shonse. (1 Koli. 8:9, 13; 10:32) Mu mipunda imbi, abantu tabatemenwepo imyefu kabili ukwakube’fyo Bamboni sha BaYawe tabelelwepo ne kushikwata. Eli, ukukwata imyefu kungalengesha ne mukwabesu ukubulo’kulemya baLesa kabili abantu tekuti bamucindikepo.—Loma 15:1-3; 1 Tim. 3:2, 7.

18, 19. Kani ukufunda ukulembelwe pali Mika 6:8 kungatofwako shani ukufwaisha ukulemya baLesa muli fyefyo tufwala?

18 Cakusangalasha ukwishiba ati baYawe tabatubuulapo ifintu ukulosha ku fyakufwala twelelwe ukufwala ifi tekuti tukonshepo ukulonda. Sombi, balitusuminishe ukupyungisha amakosa akulisalulwilapo fwe bene mu kuba ne kutangililwa ne kufunda ukuweme ukusangwa mu Malembo. Popele, na muli fyefyo tulukufwala na fyefyo tulama umubili wesu, tungalangisha ati tulafwaya ‘ukulukwenda mu kulicefya na baLesa besu.’—Mika 6:8.

19 Fwense tulyelelwe ukwishiba ati baLesa baswetelele kabili amafunde abo alibeleleko ku bune bwesu. Tukalangisha ati tulilicefeshe kani tulukulonda ukufunda kwabo. Nakabili tungalangisha ati tulilicefeshe kani tulukulangulukilako bambi. Penka, ‘tulenda mu kulicefya na baLesa’ kani tulukulonda ukufunda kwabo ukuweme ne kulangisha ati tulicindikile ifi abantu bambi bomfwa.

20. Kani ifi tufwala na fyefyo tulama umubili wesu filyelelwe ukukuma shani bambi?

20 Ifyakufwala tufwala tafyelelwepo ukulengesha bambi ukukanika kani tulibapyungishi ba baYawe. Abakwabesu ne nkashi kumo lukoso ne bantu bambi balyelelwe ukubona ati tulemakaninako baLesa abalungeme. BaLesa balibikileko ifi bafwaya abantu babo ukulukulonda, kabili na fwebo tulalitemenwa ukulonda ifi fyenka. Tulukutoota abakwabesu ne nkashi abafwala bwino kabili abofwako abantu abali ne mitima inakile ukumfwa ku cebo iciweme ne kulemya baYawe. Ukusalulula bwino ifyakufwala kukalukuleta ubuleme ku Bafwite “ubuleme ne bufumu.”—Amasa. 104:1, 2.