Mu muvu wa 2022, guvernema zayizi dukisa mbongo yôka 2240 miliare za dollars (U.S.) mu sumba mata, mbongo zi badukisi mu muvu wo ziyôkele zo zi beka dukisa mivu miayôka. Tala ti musamu wo wutûriri, ni mu bungu dia muzingu wutariri Ukraine na Russie. Rapore yi batsoneka tûka muvu wa 2022 ya dukisi Institut international de recherche sur la paix de Stockholm (SIPRI), mu avril 2023 yitêle:

•   Mbongo zi dukisi nsi za Europe mu muvu wu “ziyôkele mu 13 % mbongo zi beka dukisa tûka tia wila muzingu wa guerre froide.”

•   “Mbongo zi dukisi […] Russie mu sumba mata zineki mu 9,2 %. Buna, nsi ya Russie ka yisir’â nsi ya ntanu ko, kâ yeka nsi ya ntatu yidukisaka mbongo zazingi mu sumba binwanunu (mata).”

•   États-Unis ni nsi ya ntete mu nza yayansoni, “yiyôkele mu musamu wutariri mbongo zi badukisaka mu bungu dia binwanunu. Yandi bayôkele mu 39 %.”

 Doktere Nan Tian, muntu wa mayela mu musamu wutariri mbongo, na mosi mu bantu ba tsoneka rapore ya SIPRI watâ: “Mu bungu ti mu nza yayansoni mbongo zi badukisaka mu bungu dia binwanunu ni naka kwa zisimbiri, tidimbu tiena tita songela ti mu nza yikondolo nkengololo (protection) twena”.

 Bibila dia bikula ti mu ntangu yi ya beto, guvernema za ngolo za mu nza yi mbo zinwana. Kâ, Bibila diabikula mpe bwe tulendi bakila nkatika tivuvu tia tidzunu.

•   Ntangu yi twena, Bibila “ntangu ya mansukina” ditâka yo.—Daniele 8:19.

•   Mukanda wa Daniele wabikula ti mu ntangu yi ya beto, guvernema za ngolo za mu nza mbo zitulumuna mpaka. Mbo batatamana mu “lambula koko,” wuzololo tâ ti mbo banwama mu baka timfumu. Mpaka zo zitulumuka mbo zisa ti nsi zo zadukisa “bimvwama,” peleko mbongo zazingi.—Daniele 11:40, 42, 43.

 Mu zaba nsangu zakaka zitariri mbikululu yo, tala vídeo ya Mbikululu yalungana—Daniele Tikapu 11.

•   Bibila ditêle ti Nzambi mbo kayingasa guvernema za bantu. “Nzambi ya ku zulu mbo yizakasa timfumu ti balembo fukisa. Timfumu tiango ka tikwizi’â bâ mu lutumu lwa kanda diakaka ko.Timfumu tiango mbo tikosakasa bimfumu bio biabiansoni mpe mbo tisukisa bio, mpe tiawu kaka kwa tiyâla ntangu zazansoni.”—Daniele 2:44.

•   Yehova a, ntamana mbo ka yirika mio mi lembanaka bantu—mbo katûla tidzunu tia matieleka tia ntangu zazansoni. Ngano bwe? Timfumu tiandi mbo tifukisa binwanunu biabiansoni, mpe mbo tikatula miangu.—Mikunga 46:8, 9.

 Mu zaba misamu miakaka mi yirika Timfumu tia Nzambi, tanga mutu diambu wa “Mu Timfumu tia Nzambi, tidzunu mbo tisampa.’”