Dimanche 20 novembre 2022, COP27, lukutakanu lwa Nations Unies mu bungu dia nsobolo za climat lwawiri. Ni bu sa ti nzengolo babongele mu hana mbongo ku nsi zilembolo na lenda diadingi mu telamana katastrofe ya climat, babingi bata tambula ti nzengolo yo ka yikatula mpasi za katastrofe ya climat ko.

•   Mu tilumbu tia 19 novembre 2022, António Guterres, secrétaire général ya Nations Unies watêle: “Nsayi ye nani mu nzengolo yi tabongele mu hana mbongo mu bakisa bô bata mona mpasi mu bungu dia nsobolo za climat.” “Kâ tuzebi ti ka zilunga ko [. . .] Mutoto’eto we ntiana muntu we na timbevo tia ngolo mpe wuta dinga lubakusu lwa ntinu.”

•   “Ntamana mutoto wulendi bwabana na nsobolo za ngolo zilendi mwisa bantu babansoni mpasi.”—Mary Robinson, mfumu ya ntama ya Irelande na ya Haut-Commissariat aux droits de l’homme ku ONU, 20 novembre 2022.

 Bantu ba kula na bantwenia lwaka lwe nawu mu bungu dia misamu mi tûrila mutoto’eto. Kâ, ngano makanda malendi sala tintwari mpe malendi lungisa kani diawu dia telamana nsobolo za climat? Bibila bwe ditâka?

 Bibila ditêle ti ntono ngolo zita sarila guvernema mu tomesa misamu mia climat, ka balenda ko mu tomo yirika misamu miamiansoni. Tataleno misamu miole:

•   “Tio tia tengama, ka balendi’â basungika tio ko.”—Ekleziaste 1:15.

   Nsasa: Guvernema ka zilendi’â zayirika mio miamiansoni mi ziweyi ko mu bungu ti bantu ka bêna na lenda ko dia titwarisa bawu beni. (Yeremi 10:23) Ni bu sa ti makanda malendi vukana, ka malendi’â mayirika misamu miamiansoni ko mia nza, ntono ngolo zawu.

•   “Bantu mbo babâ na bwimi, mbo babâ ndiku za mbongo, mbo bakondo [. . .], tiwisa.”—2 Timote 3:2, 3.

   Nsasa: Bibila diatomo bikula ti mu ntangu ya beto, bantu babingi babâ na bwimi mpe ka bazolo’â ko mu sala tintwari mu tomesa misamu.

 Diangana, bilumbu bia ku matu bia mutoto’eto ka bita sikamana mu makani ma guvernema ko. Nzambi wasolele mfumu ya nza yayansoni mpe ye na lenda, Yezu Kristo. Mu bungu dia yandi, Bibila ditêle:

•   “Luyâlu mbo lubâ ha zulu mahembo mandi. Mbo bamutâ Mulongi wa nzitukulu, Nzambi ya ngolo, Tata dia ntangu zazansoni, Mfumu ya tidzunu.”—Izaya 9:6, NWT, note.

 Yezu ni Mutinu wa Timfumu dia Nzambi, peleko guvernema ya ku zulu. (Matie 6:10) Lenda die nandi, ndwenga, na nsatu ya kipa mutoto na bantu. (Mikunga 72:12, 16) Mu lutwalusu lwandi, guvernema ya ku zulu mbo yifukisa bô “babebesaka mutoto” mpe mbo yikârisa mutoto wa toma.—Nzabukusu 11:18, Izaya 35:1, 7.

 Mu tomo zaba nani manisa misamu mia climat, tanga mutu-diambu wa “Nsobolo za climat na bilumbu bieto bia ku matu—Bibila bwe ditâka.”