1. Mu mpimpa ntete lufwa lwandi, Yezu nti kata belokela lwaka?

MU MPIMPA, ntete lufwa lwandi, Yezu zebi ti ntamana mbo kahambana na milongoki miandi, mpe lwaka kata ba belokela mu bungu dia bilumbu bita kwiza. Batelele: “Ka lwena bantu ba nza ko.” (Za 15:19) Ha manima, sambiri Tata’andi mu bungu dia bawu. Mu lusambulu lwango tele ti: ‘Ka bena bantu ba mutoto [nza] ko, ntiana meno ndembolo muntu wa mutoto.’ (Za 17:15, 16) Ngano Yezu bwe keri zolo tâka?

2. Ngano “nza” ya zonzela Yezu ni nti?

² “Nza” ya zonzela Yezu, ni bantu balembo sarilaka Yehova mpe be mu lutumu lwa Satana. (Za 14:30; Bisi-Efeze 2:2; Zaki 4:4; 1 Za 5:19) Ngano bwe tulendi lembo “bela bantu ba nza”? Mu mpila zazingi. Mu tifwani, (1) tabâ ba kwikama mu Timfumu tia Nzambi mpe ka tukotakandi misamu mia politike, (2) tatelamana mpeve ya nza, (3) takipa nitu’eto mu mpila ya yibote mpe talwata binkuti bia bibote, (4) tabâ na mabanza ma delakana mu bungu dia mbongo, mpe (5) talwata binwanunu bi tu hanaka Nzambi. Mu timoko ti, mbo tutaluzula mpila zi tulendi lembo bela bantu ba nza.​—Tala note ya 16.

3. Ngano Yezu bwe keri bongelaka politike?

³ Yezu bu kabâ ha mutoto, wamona ti bantu misamu miamingi mieri nawu mpe luzingu lwa mpasi lweri nawu. Tiari keri ba fwilaka mpe wazolo mu ba bakisa. Ngano wayizi bâ mfumu ya politike? Kâni. Wazaba ti, bantu nsatu Timfumu tia Nzambi tieri nawu, Timfumu ti kakwizi bela Mutinu. Ntiangu, mutu-diambu wa ntete wa salu tiandi tia samuna weri Timfumu tiango. (Daniele 7:13, 14; Like 4:43; 17:20, 21) Yezu ka sa politike ko mpe ntangu zazansoni keri’â kotaka misamu mia politike ko. Watâ kwe guvernere ya Rome Ponse Pilate: ‘Timfumu tia me ka tiena tia nsi [nza] yi ko.’ (Za 18:36) Milongoki miandi mpe ka mieri’â kotaka misamu mia politike ko. Buku dia binsamu, Sur le chemin de la civilisation (mu Anglais) ditele ti, Bakristo “ka beri’â na dema [tisalu] mu politike ko.” Lumbu ti mpe, Bakristo ba matieleka ni bo babanzilaka. Ba kwikama twena mu Timfumu tia Nzambi mpe ka tukotaka misamu mia politike mia nza yi ko.​—Matie 24:14.

4. Bakristo ba matieleka, bwe balendi yikila Timfumu tia Nzambi moko?

⁴ Ambasadere ni muntu wumonekesaka guvernema ya nsi’andi ku nsi ya nzenza. Ka kotaka misamu mia politike mia nsi yo yi kena ko. Bakristo ba tumbu, be na vuvu tia bâ mitinu ku mazulu na Yezu, bena ntiana baambasadere. Paulo wabatsonekena ti: “Beto twena baambasadere ha tibuka tia Kristo.” (2 Bisi-Korente 5:20, NW) Bakristo ba tumbu guvernema ya Nzambi bamonekesaka. Ka basaka politike ko mpe ka bakotaka misamu mia guvernema  za nza yi ko. (Bisi-Filipe 3:20) Bantu babakisaka mu zaba guvernema ya Nzambi. “Bimeme biakaka,” bie na vuvu tia luzingu lwa mankululu mu nza ya môna ya Nzambi, Bakristo ba tumbu bayikaka moko. Bawu mpe, ka bakotaka misamu mia politike ko. (Za 10:16; Matie 25:31-40) Kani kabwe, Mukristo ka wukotaka misamu mia politike mia nza yi ko.​—Tanga Izaya 2:2-4.

5. Mu bungu dia nti Bakristo balembo nwaninaka mizingu?

⁵ Bakristo ba matieleka mbo babongelaka mpangi zawu ntiana bantu ba kanda diawu. Bumosi bwe nawu, ni bu sa ti mu mahata ma swaswana batuka. (1 Bisi-Korente 1:10) Tamana nwanaka mizingu, mbo tukwizi nwanisa kanda dia beto beni na mpangi za beto beni. Kâ, Yezu watutuma tazolosono.  (Za 13:34, 35; 1 Za 3:10-12) Yezu watuma mpe milongoki miandi, miazolo mbeni zawu.​—Matie 5:44; 26:52.

6. Bwe bisari bia Yehova, biatihana kwe Yandi, bibongelaka guvernema?

⁶ Ni bu sa ti ka tukotaka misamu mia politike ko mu bungu ti Bakristo twena, mbo tubâka bantu ba babote mu mahata ma tubelaka. Mu tifwani, mbo tuzitisaka guvernema bu tutumamaka mu misiku miandi na bu tufutaka mpaku. Kâ, ntangu zazansoni mbo tuhanaka bima ‘bia Nzambi, kwe Nzambi.’ (Marke 12:17; Bisi-Rome 13:1-7; 1 Bisi-Korente 6:19, 20) Mu bima “bia Nzambi” mwe luzolo lweto mu Nzambi, tumama kweto na nsambululu’eto kwe Nzambi. Yehova kwa tutumamanaka ni bu sa ti tulendi hombesa luzingu lweto.​—Like 4:8; 10:27; tanga Bisalu 5:29; Bisi-Rome 14:8.

7, 8. Ngano mpeve ya nza ni nti? Bwe mpeve ya nza yisobeselaka bantu?

⁷ Lembo sa tintwari na nza ya Satana ni telamana “mpeve ya nza” ngatu ka yikutumandi. Mpeve yo, ni mpila ya banzila na ya diatila yitukaka kwe Satana. Mpeve yo mbo yitumaka bô balembo sarilaka Yehova. Kâ, Bakristo mpeve yo batelamanaka. Ntiana bwa tâ ntumwa Paulo, ‘beto, . . . ka mpeve ya nza ko, tabakiri, kâ mpeve yitukiri kwe Nzambi.’​—1 Bisi-Korente 2:12; Bisi-Efeze 2:2, 3; tala note ya 17.

⁸ Mpeve ya nza bwimi, lulendo na bukolo yitumaka bantu. Mbo yibanataka bakwikila ti ka bafweti’â tumamana Nzambi ko. Satana zololo ti bantu bayirikaka misamu miamiansoni mi bazololo, mpe ka babanzandi musendo wu babaka. Satana zololo bakwikila  ti musamu wuyôkele mfunu, ni sarila kwa nsatu zawu. (1 Za 2:16; 1 Timote 6:9, 10) Mu bungu ti zololo ti bisari bia Yehova biabâ na mabanza ma yandi, mbo kayêlaka mu ba wuna.​—Za 8:44; Bisalu 13:10; 1 Za 3:8.

9. Ngano mpeve ya nza bwe yilendi tu sobesela?

⁹ Ntiana kwa titembo, mpeve ya nza zungirila yituzungirilaka. Tala ka tusaririri’â ngolo zazingi ko mu telamana yo, mbo yitusobesa. (Tanga Bingana 4:23.) Ha mbatukulu mbo tubika bima bi tubanzaka ti ka bitunatina misendo ko biatusobesa, ntiana mabanza na mbelo ya bantu balembo sarilaka Yehova. (Bingana 13:20; 1 Bisi-Korente 15:33) Bima biakaka mpe bilendi tu sobesa ntiana porno, telamana timvuka peleko sport zi badingilaka mu batila bantu bakaka.​—Tala note ya 18.

10. Ngano bwe tulendi telamana mpeve ya nza?

¹⁰ Ngano bwe tulendi telamana mpeve ya nza? Tufweti bâ penepene na Yehova. Tufweti bika ndwenga zandi zatutwarisa. Tufweti mu lombaka mpeve santu’andi ntangu zazansoni mpe tufweti mu sarilaka salu tiatingi. Yehova ni muntu wuyôkele ngolo mu luyalanganu lwa nza. Lukwikulu lwe neto ti lendi tu bakisa mu telamana mpeve ya nza.​—1 Za 4:4.

11. Ngano bwe mpeve ya nza yisobeselaka ndwatulu ya bantu?

¹¹ Ndwatulu’eto na mpila yi tumonekenaka mbo yisongelaka ti ka twena bantu ba nza ko. Bantu babingi mu nza balwataka binkuti bisaka ti bantu babatala, bihanaka mabanza ma bunsuza, bisongelaka bukolo bwawu kwe bantu be na lutumu peleko bisongelaka ti mbongo zazingi ze nawu. Bantu bakaka ka bakipaka mpila yi bamonekenaka ko. Mbo basolaka ndwatulu  ye ni tsa-tsa mpe mbo basolaka mu bâ na mvindu. Ka tufweti’â tabika mbelo yo ko yasobesa ndwatulu’eto.

12, 13. Ntia mitieno milendi tu bakisa mu sola binkuti?

¹² Mu bungu ti bisari bia Yehova twena, ntangu zazansoni tuzololo tabâka na ndwatulu ya mbote mpe tuzololo talwataka binkuti bia tsema, bie na bunkete mpe bidelakane na musamu wu tuta yirika. Mbo tulwatilaka mu buzitu mpe na mbanzulu za mbote mu songela ti “ba kangama [twena] kwe Nzambi.”​—1 Timote 2:9, 10, NW; Yude 21.

 ¹³ Ndwatulu’eto yilendi sobesaka mpila bantu yi bamwinaka Yehova na kanda diandi. Tuzololo tasaka misamu miamiansoni ‘mu bungu dia [nkembo wa] Nzambi.’ (1 Bisi-Korente 10:31) Muntu wulembo yôkaka ndilu mbo kazitisaka mbanzulu na mabanza ma bantu bakaka. Buna, bu tusolaka binkuti na mpila ya lwatila bio, tufweti bambukaka ti nsololo zeto zilendi sobesa bantu bakaka.​—1 Bisi-Korente 4:9; 2 Bisi-Korente 6:3, 4; 7:1.

14. Nti tufweti banzaka bu tusolaka binkuti bieto mu bungu dia bisalu bia bukristo?

¹⁴ Bwe tulwatilaka mu bungu dia tukutakanu tweto peleko mu bungu dia salu tia samuna? Ngano moneka tumonekaka ngatu batusika? Ngano binkuti bieto bantu bifwemesaka ? Ngano mbo tubanzaka ti ndwatulu’eto ka yitariri’â muntu ko? (Bisi-Filipe 4:5; 1 Piere 5:6) Beto bansoni, wu bâka neto talwataka binkuti bia mbote mu bungu ti nsatu toma yibâka neto. Kâ musamu wuyôkele mfunu ni bifu bieto bia bukristo. Bifu ni bio Yehova kamonaka bu katutalaka. Bifu biango mbo bisongelaka ka banani twena, mbo bisongelaka “timuntu [tieto] tia kati.” Bifu bio “ntalu biena ha meso ma Nzambi.”​—1 Piere 3:3, 4, NW.

15. Mu bungu dia nti Yehova kalembo tu haninaka lutangu lwa misiku mitariri binkuti bi tufweti lwata peleko mpila yi tufweti monekena?

¹⁵ Yehova ka tu hana lutangu lwa misiku ko mitariri binkuti bi tufweti lwataka na bi tufweti lembo lwataka. Kâ, watuhana mitieno ngatu miatubakisaka mu bongaka nzengolo za mbote. (Bahebre 5:14) Yehova zololo ti luzolo lweto mu Yandi na mu bapwana’eto lwatuma nzengolo zi tubongaka, ni bu sa ti za fioti zena peleko  za zinene. (Tanga Marke 12:30, 31.) Mu nza ya mukaka, bisari bia Yehova ndwatulu ya swaswana ye nawu mu bungu dia nsi’awu peleko nsololo zawu. Luswaswanu lo lwa toma lwena mpe nsayi lutâka.

16. (a) Tamana fwanakasa mabanza ma nza na ma Yezu mu bungu dia mbongo, bwe tumona? (b) Ntia biyuvu fweti tiyula?

¹⁶ Satana zololo ti bantu babanza ti bimvwama na mbongo mbo zibatâ nsayi. Kâ, tuzebi ti ka wena wa matieleka ko. Lukwikulu lwe neto mu Yezu, watâ ti:  ‘Muntu, diangana, ni kabâ kwa na timvwama tiyôkele, luzingu lwandi ka lwena mu timvwama tiandi ko.’ (Like 12:15) Mbongo ka zilendi’â zatuhana nsayi ya matieleka ko. Ka zilendi’â zatuhana ndiku za matieleka ko, ka zilendi’â zatuhana tidzunu tia matieleka ko mpe ka zilendi’â zatuhana luzingu lwa mankululu ko. Tuzebi ti, bimvwama salu bie neto mpe tuzololo tamonaka nsayi ya luzingu. Kâ Yezu watusongela ka bwe tulendi sa mu bâ mu nsayi: tufweti bâ na tindiku tia mbote na Yehova, mpe nsambululu’eto tifweti bâ tima tiyôkele mfunu mu luzingu lweto. (Matie 5:3; 6:22) Tiyula: “Ngano mabanza ma nza mu bungu dia mbongo, sobesa mata ku nsobesa? Ngano mbongo kwa nivulu zonzelaka? Ngano mbongo kwa nivulu banzaka?”​—Like 6:45; 21:34-36; 2 Za 6.

17. Tamana losa mabanza ma nza mu bungu dia mbongo, ngano luzingu lweto bwe lutomena?

¹⁷ Tamana tula mabanza meto mu salu tia Yehova mpe tamana losa mabanza ma nza mu bungu dia mbongo, luzingu lweto mbo lutoma. (Matie 11:29, 30) Mbo tumona nsayi ya bima bie neto mpe mbo tubâ na tidzunu. (Matie 6:31, 32; Bisi-Rome 15:13) Buna, ka tubâ na mutima lwaka ko mu bungu dia bimvwama. (Tanga 1 Timote 6:9, 10.) Mbo tumona nsayi ya kaba. (Bisalu 20:35) Mpila’eto ya bela mbo yitubakisa mu yôkesa ntangu na bantu ba tuzololo. Mpe tulendi bwa tolo twa tubote.​—Ekleziaste 5:12.

18. Ngano Satana nti kayêlaka mu sa?

¹⁸ Satana yêla kayêlaka mu bebesa tindiku tieto na Yehova. Tufweti sarila ngolo mu kengerela tindiku tieto.  Tufweti nwanisa “mpeve za mbi ze na ngolo.” (Bisi-Efeze 6:12) Satana na bademo, ka bazololo’â ko tabâ mu nsayi mpe tabaka luzingu lwa mankululu. (1 Piere 5:8) Satana na bademo mbeni zeto zena, mpe ngolo ze nawu, kâ, Yehova lendi tu bakisa mu ba nunga.

19. Ngano Bisi-Efeze 6:14-18 bwe yizonzelaka “binwanunu bia lunga” bia Mukristo?

¹⁹ Mu ntangu za ntama, bambulumbulu binwanunu beri lwataka ku muzingu mu tikengerela. Mu mpila yo mpe, tufweti lwata ‘binwanunu [bia lunga]’ bia tu hana Yehova. (Bisi-Efeze 6:13) Mbo bitukengerela. Bisi-Efeze 6:14-18 yitele mu bungu dia binwanunu biango: “Sikameno na musinga-luketo mu luketo, lwateno tinkuti tia buderede tikengerelaka mutima, mpe mu malu, mapapa ma luhemo [zèle] mu samuna nsangu za mbote za tidzunu. Bongeno tibalulu tia timinu, ti lukabakasala madionga ma tiya ma nkwa mbi. Tambuleno mpe mpu ya mvukulu yikengerelaka mutu, na mbele ya muzingu ya timpeve, mpila mosi zu dia Nzambi. Kâ mpe mu tusambulu twa mpila na mpila, na ndiyawululu mbo lusambilaka ntangu zazansoni, mu timpeve. Mu bungu dio, bêno na meso ma tia, bu lukwe se ndiyawululu ntangu zazansoni mu bungu dia basantu.”

20. Ngatu binwanunu bieto biatukengerela nti tufweti sa?

²⁰ Tala ti mbulumbulu mosi yizimbakane tinwanunu timosi, ka yitomo’â kengerela nitu’andi ko, mpe mbeni mbo kadinga mu mu bakila hâna ha mwasi. Beto mpe, tala ti tuzololo “binwanunu” bieto biatukengerela, tufweti bia lwata biabiansoni, ntangu zazansoni mpe bifweti bâ bia mbote. Muzingu’eto lumbu kwa ti bafukisa nza ya Satana wuwa mpe ti bakatula  Satana na bademo ha mutoto. (Nzabukusu 12:17; 20:1-3) Wuzololo tâ ti, tala ti nsatu za mbi tuta telamana, ka tubikandi!​—1 Bisi-Korente 9:27.

21. Ngano bwe tulendi nungina muzingu’eto na Satana?

²¹ Beto kaka, Diabulu tu yôkele mu ngolo. Kâ na lubakusu lwa Yehova, tuyôkele Satana mu ngolo! Mu tatamana mu bâ ba kwikama kwe Yehova tufweti mu sambilaka, tufweti longokaka zu diandi mpe tufweti kutakanaka na mpangi zeto. (Bahebre 10:24, 25) Bima bio mbo bitubakisa mu bâ ba kwikama kwe Yehova mpe mu kubama mu nwanina timinu tieto.

22, 23. (a) Ngano bwe tulendi bâ ba kubama mu nwanina timinu tieto? (b) Ngano nti tuzonzela mu timoko tita kwiza?

²² Tufweti bâka ba kubama mu nwanina timinu tieto ntangu zazansoni. (Za 15:19) Mu misamu miakaka, Mbangi za Yehova mabanza ma swaswana ma bâka nawu na bantu bakaka. Tiyula: “Ngano nzebi ka mu bungu dia nti twe na mabanza ma swaswana? Ngano lukwikulu lwe nani ti misamu mi tâka Bibila na mi tâka ngamba ya kwikama na ya ndwenga mia matieleka miena? (Matie 24:45; Za 17:17) Ngano nsayi ye nani bu ndiena Mbangi ya Yehova? (Mikunga 34:2; Matie 10:32, 33) Ngano ndendi bangula nkwikulu zani kwe bantu bakaka?”​—Tanga 1 Piere 3:15.

²³ Ntangu zazingi, mbo tuzabaka bwe tufweti sa ngatu talembo sa tintwari na nza. Kâ, ntangu zakaka ka tuzabaka ko. Satana yêla kayêlaka mu tu tambakasa mu mpila zazingi. Nsaka zena mosi wa mitambu mi kasarilaka. Bwe tulendi sarila ndwenga bu tusolaka nsaka? Musamu ni wo tuzonzela mu timoko tita kwiza.