1, 2. Ngano ntia tiyuvu fweti tiyula? Mpe mu bungu dia nti we mfunu?

MU NDONGOKOLO’aku ya Bibila, wayizi longoka ti bantu babingi batâka ti Nzambi basambilaka, kâ misamu mi balongesaka na mi basarilaka ka mitâka Nzambi nsayi ko. (2 Bisi-Korente 6:17) Ntiangu Yehova katuheni ntumunu ya duka mu mabundu ma bungungu, “Babilone ya Yinene.” (Nzabukusu 18:2, 4) Ngano nti sa? Beto bansoni tufweti sola. Tufweti tiyula: “Ngano nzololo sambila Nzambi mu mpila yi kazololo, peleko mu mpila ya ni kwama mu sambilaka?”

² Tala ti watidukiri mu dibundu dia bungungu, zaba ti musamu wa mbote wayirikiri. Kâ, kulendi ba nsalulu za mabundu ma bungungu zi watiri zolo. Tataluzula ndambu nsalulu zango. Mbo kwizi bakula mu bungu dia nti we mfunu mu mona nsalulu zango buna bu mwinaka zo Yehova.

3. (a) Mu bungu dia nti bantu bakaka bamonaka ti musamu wa mpasi wena mu lembo sarila bifwani bu basambilaka Nzambi? (b) Ngano Bibila bwe ditâka mu nsalulu ya bifwani mu nsambululu?

³ Bantu bakaka tuka mivu miamingi, foto, bifwiti, peleko mbuka za nsambululu ze ku nzo zawu, basarilaka mu sambila Nzambi. Ngano nge mpe? Tala ti ni buna wena, kampe mbo mona ti wa nzitukulu wena peleko bubi bwena mu sambila Nzambi tala ti kuturiri â tifwani ko. Kâ bambuka ti: ni Yehova bongaka nzengolo ya mpila yi bafweti mu sambila. Bibila ditomono songela ti: Yehova kazololo â  ko tasarilaka bifwani bu tumusambilaka.​—Tanga Ndukulu 20:4, 5; Mikunga 115:4-8; Izaya 42:8; 1 Za 5:21.

4. (a) Mu bungu dia nti tufweti lembo sambilaka bankaka ba fwa? (b) Mu bungu dia nti Yehova kahanina ntumunu kwe bisari biandi ya lembo zonzesa bantu ba fwa?

⁴ Bantu bakaka ntangu yayingi, ngolo zazingi mpe mbongo zazingi badukisaka mu tâ nsayi kwe nkaka zawu za fwa. Ntangu zakaka mpe, mbo babasambilaka. Kâ, talongokele ti bantu ba fwa ka balendi â batubakisa ko, mpe ka balendi â batusa bubi ko. Ka babâka kuma ko. Mpe bubi bwena mu yêla mu zonzesa bantu ba fwa, mu bungu ti mvutu zo zi banzaka ti kwe bantu ba fwa zitukaka, bu tomo tala kwe bademo zitukaka. Ntiangu Yehova kahana ntumunu kwe bala ba Israele ya lembo zonzesa bantu ba fwa. Bala ba Israele ka bafweti â sa tima ko tieri tintwari na bunganga.​—Lubambu 18:10-12; tala note ya 26 na ya 31.

5. Ngano nti bikubakisa mu lembo vutu sarilaka bifwani bu sambilaka Nzambi, mpe mu lembo vutu sambilaka bankaka, tala ti bwa saka?

⁵ Tala ti bifwani sarilaka mu sambila Nzambi, peleko tala ti bankaka sambilaka, ngano nti bikubakisa mu bika nsalulu zo? Fweti tangaka Bibila mpe fweti dimbitila mu bunsungu mu mpila Nzambi yi kamwinaka nsalulu zo: za mbi mpe ntonto kamonaka zo. (Lubambu 27:15) Sambilaka Yehova bilumbu biabiansoni ngatu kakubakisa mu mona misamu buna bu kamwinaka mio Yandi, mpe ngatu wamusambila mu mpila yi kazololo. (Izaya 55:9) Lendi ba na lukwikulu ti, mbo kakuhana ngolo za losela bima biabiansoni bie tintwari na mabundu ma bungungu.

6. Mu bungu dia nti mfumu za mabundu zabonga nzengolo ya kembelaka mbutukulu ya Yezu lumbu tia 25 ngonda ya 12?

⁶ Mu nza ya mukaka, Noele malaki ma nkatika nsangu  mena. Bantu babîngi babanzaka ti, mena malaki mu kembela mbutukulu ya Yezu. Kâ, Noele tintwari yena na mabundu ma bungungu. Kwe na buku dibangulaka ti, Bisi-Rome beri bapaye (bantu beri sambilaka Nzambi zazingi), malaki ma ntangu beri diaka lumbu tia 25 tia ngonda ya 12. Mfumu za mabundu weri nawu bapaye babâ Bakristo. Ni bu babonga nzengolo ya diaka malaki ma mbutukulu ya Yezu lumbu tia 25 tia ngonda ya 12, ni bu sa ti ka butuka muna lumbu tina ko. (Like 2:8-12) Milongoki mia Yezu mieri â diaka Noele ko. Kwe na buku dibangulaka ti, tuka mvula 200 ha manima ma mbutukulu ya Yezu, “ka kweri â muntu ko watomo zaba lumbu ti kabutuka, mpe bantu babingi beri lembo wakipaka.” (Sacred Origins of Profound Things) Bantu bu babatika mu dia Noele, mvula yôka 100 zayôka, ha manima ma mbutukulu ya Yezu.

7. Ngano mu bungu dia nti Bakristo ba matieleka balembo diaka Noele?

⁷ Bantu babingi bazebi ti Noele na bima bi basaka muna lumbu tina (ntiana hanasana makabu mpe na malaki), ku bapaye biatuka. Mu tifwani, ku Angletere na ku nsi zakaka za Amerike, bayimina mu diaka Noele mu bungu ti kwe bapaye yatuka. Bô babansoni beri lembo tumamaka, semba beri basembaka. Kâ ha manima ma ntangu zazingi, bantu bayizi vutu batika mu diaka Noele. Ngano mu bungu dia nti Bakristo ba matieleka balembo diaka Noele? Mu bungu ti bazololo batâ Nzambi nsayi.

8, 9. Mu bungu dia nti Bakristo ba mbandu ya ntete beri lembo diaka malaki ma lumbu tia mbutukulu?

⁸ Bantu babingi badiaka malaki ma lumbu tia mbutukulu. Ngano Bakristo ba matieleka malaki ma lumbu tia mbutukulu badiaka? Malaki ma lumbu tia mbutukulu ma  zonzelaka Bibila, meri ma bantu beri lembo sambilaka Yehova. (Mbatukulu 40:20; Marke 6:21) Bapaye, malaki ma lumbu tia mbutukulu beri diaka mu kembelaka nzambi za bungugu. Ntiangu, kwe Bakristo ba ntete, “malaki ma lumbu tia mbutukulu meri tikulu tia bapaye.”​—The World Book Encyclopedia.

⁹ Bisi-Rome na Bagreke beri kwikilaka ti, lumbu tieri butukaka muntu ni muntu, lumbu tia malaki ma mbutukulu ya nzambi mosi tieri. Beri banzaka ti mpeve mosi yaba tintwari na nzambi yango, yeri ha mbutukulu ya muntu wuna. Mpe muntu wubutukiri wufweti sa malaki ma lumbu tia mbutukulu ngatu, mpeve yo yamukengerela.

10. Mu bungu dia nti Bakristo ba matieleka balembo diaka malaki ma lumbu tia mbutukulu?

¹⁰ Mu nge, ngano Yehova malaki me tintwari na mabundu ma bungungu ma katambulaka? (Izaya 65:11, 12) Kâni. Ntiangu Bakristo ba matieleka balembo diaka malaki ma lumbu tia mbutukulu mpe malaki mamansoni me tintwari na mabundu ma bungungu.

11. (a) Mu bungu dia nti bantu bakaka badiaka malaki ma bapaye? (b) Ngano nti bifweti yôka mfunu kwe nge?

¹¹ Bantu babingi bazebi ti, Noele na malaki makaka kwe bapaye matuka. Kâ, tatamana bata tatamana mu dia mo. Mbo batâka ti, malaki mango mena mpila ya yôkesa ntangu na makanda mawu. Mbo nge, bwe bandilaka wo? Ka bwena bubi ko mu yokesa ntangu na kanda diaku. Ni Yehova wasala kanda, mpe zololo ti tawisanaka na kanda dieto. (Bisi-Efeze 3:14, 15) Kâ, ka tufweti â dia malaki ma dibundu dia bungungu ko mu tâ nsayi kwe kanda dieto. Musamu wuyôkele mfunu, ni mu ba na tindiku tia mbote na Yehova. Ntumwa Paulo mpe watâ ti:  “Tatamaneno mu taluzula miyangirikaka Nzambi.”​—Bisi-Efeze 5:10, NWT.

12. Mu bungu dia nti Yehova kalembo tambulaka malaki makaka?

¹² Bantu babingi babanzaka ti, ka wena mfunu ko mu zaba ntukulu ya malaki. Kâ, mabanza ma Yehova ka mena buna ko. Yehova ka tambulaka malaki matuka mu mabundu ma bungungu ko, peleko mazangulaka bantu peleko nsi. Mu tifwani, Bisi-Ezipte malaki mamingi ma ba nawu mu bungu dia nzambi zawu za bungungu. Bu baduka ku Ezipte, bala ba Israele balanda malaki mamosi ma Bisi-Ezipte, mpe bayizi tâ ti: “mena malaki mu bungu dia Yehova.” Kâ Yehova wabasemba. (Ndukulu 32:2-10) Mbikuri Izaya watâ ti “ka lusimbandi na kani tima tia mvindu.”​—Tanga Izaya 52:11.

13. Bu bonga nzengolo ya lembo vutu dia malaki ma bapaye, ngano ntia biyuvu lendi tiyula?

¹³ Bu bonga nzengolo ya lembo vutu dia malaki matuka kwe bapaye, kampe mbo tiyula biyuvu biabingi, ntiana: “Ngano nti nisa tala ti bampwanani ba salu bakundiyuriri mu bungu dia nti nita lembo dia Noele nawu? Ngano bwe nisa tala ti muntu kungeni kabu dia Noele? Ngano nti mfweti sa tala ti mukento’ani peleko bakala diani dingiri nadia malaki matuka kwe bapaye? Mu bungu ti bala bani ka bafweti â kembela malaki ma bapaye ko peleko lumbu tia mbutukulu’awu, bwe nisa ngatu balembo ba mu tiari?”

14, 15. Tala ti bakutelele “bonnes fêtes” peleko bakuheni kabu lumbu tia malaki ma bapaye, ngano nti lendi sa?

¹⁴ Bu bonga nzengolo ya tâ peleko ya yirika musamu, ba na bunsungu. Mu tifwani, tala ti muntu kutelele “bonnes fêtes,” kufweti â wasa miela ko. Lendi mu tela kwa matondo. Kâ, ntangu zakaka bantu bazololo batomo zaba.  Lendi ba bangurila, mu bungu dia nti lembo diaka malaki mango. Sarila mbote mpe ba na buzitu, kubatelandi misamu mibafwemesa. Bibila ditele ti: “Ntangu zazansoni nzonzolo’eno yabâka ya toma, yatwaka mungwa, ngatu lwazaba hana mvutu yifwanakane kwe muntu ni muntu.” (Bisi-Kolose 4:6, NWT) Mu tifwani, lendi batela ti, ntangu yokesaka na bantu bakaka mpe makabu ba hanaka; kâ, ka mu ntangu ya malaki â ko.

¹⁵ Tala ti bakuheni kabu lumbu tia malaki ma bapaye, nti sa? Bibila ka dituhanaka mitieno ko, kâ mbo ditâka ti taba na ngindu ya mbote. (1 Timote 1:18, 19) Wô kuheni kabu ngatu ka zebi â ko ti, nge kudiaka malaki mo ko. Peleko lendi kutela ti: “wa nzebi ti kudiaka malaki ma ko, kâ nzololo na kuhana kabu di.” Mu misamu mio, lendi tambula peleko lendi kala. Kâ ngindu’aku yifweti bâ ya mbote mu nzengolo yi bonga. Ka tuzololo â ko tayirika musamu wubebesa tindiku tieto na Yehova.

16. Ngano nti fweti sa, tala ti kanda diaku dizololo diadia malaki ma bapaye?

¹⁶ Ngano nti sa tala ti kanda diaku dizololo diadia malaki ma bapaye? Kufweti â bakana nawu ko. Bafweti sa mina mi bazololo. Sarila mbote mpe zitisa mabanza mawu, mu bungu ti zololo bazitisa ma nge mpe. (Tanga Matie 7:12.) Kâ bwe sa, tala ti kanda diaku dizololo diayokesa ntangu naku mu lumbu tia malaki mo? Toko sambila Yehova kakubakisa mu bonga nzengolo ya mbote. Dimbitila musamu wo, mpe dinga mu mabuku meto. Bambuka ti: zololo watâ Yehova nsayi.

17. Ngano bwe lendi bakisila bala baku mu lembo bâ mu tiari bu bamonaka bala bakaka bata dia malaki ma bapaye?

 ¹⁷ Ngano bwe lendi bakisila bala baku mu lembo bâ mu tiari bu bamonaka bala bakaka bata dia malaki ma bapaye? Ntangu zakaka, lendi bakubikilaka bima bibatâka nsayi. Lendi mpe bahanaka makabu. Kabu dia mbote di lendi ba hana, ni mu yokesaka ntangu nawu mpe mu basongela luzolo lwaku.

18. Mu bungu dia nti tufweti kwendaka ku tukutakanu twa Bakristo?

¹⁸ Mu tâ nsayi kwe Yehova, fweti duka mu mabundu ma bungungu mpe fweti bika nsalulu zawu na malaki mawu. Kâ, fweti sarila nsambululu ya mbote. Ngano bwe? Mu tifwani, fweti kwama kwendaka ku tukutakanu twa Bakristo. (Tanga Bahebre 10:24, 25.) Tukutakanu to, mfunu twena mu nsambululu ya matieleka. (Mikunga 22:22; 122:1) Mpe yena ntangu ya titindisa mpe ya tindisa bakaka.​—Bisi-Rome 1:12.

19. Mu bungu dia nti we mfunu mu zonzelaka misamu mi walongokele mu Bibila kwe bakaka?

¹⁹ Nsambululu ya matieleka, ni mu zonzela mpe kwe bakaka misamu mi walongokele mu Bibila. Bantu babingi baniongaka bu bamonaka mbi yifulukiri ha mutoto. (Ezekiele 9:4) Kampe ba zebi. Ba zonzelaka vuvu tiaku tia toma. Bu kwendaka ku tukutakanu twa Bakristo, mpe bu kwe zonzeleke matieleka ma Bibila kwe bakaka, kuvutu â ba na nsatu ya mabundu ma bungungu ko, na ya landa nsalulu zawu. Ba na lukwikulu: tala ti solele mu sarila Yehova mu mpila ya mbote, Yehova mbo kasakumuna ngolo zaku mpe mbo bâ mu nsayi.​—Malaki 3:10.