Yehova watâ kwe bala ba Israele ti babâ kanda dia santu. Mu singasa musamu wo, wabatêla ti: “Kufweti’â we yende ha kati dia kanda diaku ko mu hunisina bantu misamu. Kufweti’â wadinga mu katula luzingu lwa mpwana’aku ko. Meno ni Yehova.”​—Lev. 19:2, 16.

Ntelo ya “dinga mu katula” mbo yitomo dukisaka mabanza me mu Matsonoko ma ntama ma Hebre, kâ bwe yita zolo tâ? Buku dimosi dia Bayuda ditariri mukanda wa Levitike ditâka ti: “Titini tia verse yi [. . .] mpasi tiena mu bakula mu bungu ti musamu wa mpasi wena mu bakula nsasa ya ntelo ya Hebre yizolo tâka ‘kuzingandi moko, kukutandi, kudzunandi.’”

Bantu bakaka ba mayela mbo batâka ti ntelo yo mbo yikwelanaka na verse yitekelaka, yitâka ti: “Ka lufweti’â lwakondo buderede ko mu nsembolo’eno. Kufweti’â wasongela tihambula ko kwe mputu, mpe kufweti’â wazolo kwa mvwama ko. Fweti hana nsembolo kwe mpwana’aku mu buderede.” (Lev. 19:15) Buna, ntumunu ye mu verse 16 ya lembo ‘dinga mu katula luzingu lwa’ muntu, yilendi zolo tâ ti bala ba Israele na buderede kwa bafweti yirikila misamu mitariri mfundusu, nkari peleko misamu mia kanda. Musi-Israele ka wafweti’â sarila kondo kwa bunsungu ko mu baka ndandu za yandi beni. Wa matieleka, ka tufweti’â tasarila misamu mio ko, kâ ntelo ye kô ya mbote ya bakurila verse 16.

Tataluzuleno titini tia ntete tia verse yo. Nzambi mbo katumaka kanda diandi mu lembo hunisina bantu misamu. Muntu bu wuzonzelaka muntu wakaka lendi tulumuna misamu. Kâ muntu bu wuhunisinaka muntu wakaka misamu, mbo wubâka mpe musamu wa nkatika wa munene. (Bin. 10:19; Ekl. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Zaki 3:6) Muntu wuhunisinaka bantu misamu, bungungu wuvulu tâka mu bebesa nkumbu’awu. Muntu wuhunisinaka misamu wulendi tâ timbangi tia bungungu mu bungu dia muntu wakaka, ni bu sa ti tilendi nata lufwa lwa muntu wo. Bambukeno ti bantu bahunisinaka misamu batâ bungungu mu Nabote, mpe bungungu bo bwasa ti bamuhonda. (1 Mi. 21:8-13) Buna, ntiana bu batêle wo mu titini tia ntete tia Levitike 19:16, muntu wuhunisinaka bantu misamu lendi dinga mu katula luzingu lwa muntu wakaka, mpe lendi tulumuna lufwa lwa muntu wo.

Muntu lendi hunisina mpwana’andi misamu, mu bungu ti yina kamuyinaka. 1 Za 3:15, mbo yitâka ti: ‘Kanso [yina] mpwana’andi, tihondi tiena. Wa lutomono zaba ti ka kwena tihondi ko tie na luzingu lwa mankululu.’ Buna Nzambi bu kamana tâ ti: ‘Kufweti’â wadinga mu katula luzingu lwa mpwana’aku ko,’ wavutu yika ti: ‘Kuyinandi mpangi’aku mu mutima’aku.’​—Lev. 19:17.

Buna, ntumunu ye mu Levitike 19:16 mbo yihanaka malongi ma mfunu kwe Bakristo. Tufweti losa mbanzulu za mbi, mpe kani kabwe ka tufweti’â tahunisinaka bantu misamu ko. Mu nzonzolo ya peta, tala ti tudingiri “mu katula” muntu, mbo tubika mbanzulu za mbi na tifu tia dienokena biatutuma mu hunisina muntu misamu, wulendi bâ musamu wunataka diki. Bakristo bafweti sa keba mu yina bantu.​—Mat. 12:36, 37.