TIMOKO TIA NDONGOKOLO 11
Bwe ntangulu ya Bibila yilendi ku bakisila mu korela misamu mia mpasi
“Nzambi hanaka tifu tia korela.”—ROM. 15:5, NWT.
MUKUNGA 94 Yehova, matondo mu bungu dia Zu diaku
BUKUFI BWA TIMOKO *
1. Ngano kanda dia Yehova ntia misamu dibwabanaka na mio?
NGANO musamu wa nkatika mpasi ta yôkesa? Kampe muntu wakufwemese mu timvuka. (Zaki 3:2) Peleko bantu balusalaka peleko balukotaka, sehesela bakuseheselaka mu bungu ti Yehova sarilaka. (1 Pi. 4:3, 4) Kampe bantu ba kanda diaku mbo bakuyiminaka mu kwenda ku tukutakanu peleko mu samuna. (Mat. 10:35, 36) Tala ti musamu wu ta yôkesa nguria mpasi wena, lendi bâ na mabanza ma bika mu sarila Yehova. Kâ, lendi bâ na lukwikulu ti, musamu ni musamu wa mpasi wu bwabana na wo, Yehova mbo kakuhana ndwenga na ngolo zifwanakane mu korela wo na mu telamana wo.
2. Tintwari na Bisi-Rome 15:4, ngano ntangulu ya Zu dia Nzambi bwe yilendi ku bakisila?
2 Mu Zu diandi, Yehova watsonekesa bifwani bia bantu beri na masumu batelamana mpasi za ngolo. Mu bungu dia nti? Ngatu tabaka ndongosolo mu bifwani bio. Ni mu bungu dia musamu wo Yehova kasarila ntumwa Paulo mu tsoneka mabanza me mu Bisi-Rome 15:4. (Tanga.) Bu tukwe tangi binsamu bio, mbo bitubakisa mu bâ na butindi na mu baka tivuvu. Kâ, mu bakila bio ndandu, ka tusukisinakandi kwa mu tanga Bibila. Tufweti bika Matsonoko masobesa mbanzulu zeto mpe masimba mitima mieto. Ngano nti tulendi sa tala ti lutwalusu tuta dinga mu bungu dia musamu we neto? Tulendi sarila bitini ebi bia biyà: 1) Sambila, 2) Banza, 3) Dimbitila, mpe 4) Sarila. Mbo tuzonzela bwe tulendi sarila bitini bio. * Mbo tusarila bitini bio bia ndongokolo mu baka malongi mu misamu miaturila mutinu Davide na ntumwa Paulo.
3. Ntete watanga Bibila nti fweti sa, mpe mu bungu dia nti?
3 1) Sambila. Ntete watanga Bibila, lomba kwe Yehova kakubakisa mu zaba ka bwe lendi bakila ndandu za misamu mi tanga. Mu tifwani, tala ti malongi ta dinga mu telamana musamu we naku, lomba kwe Yehova kakutwarisa mu baka mitieno mikutwarisa.—4. Nti bilendi ku bakisa mu bâ mu kati dia tinsamu tia Bibila?
4 2) Banza. Lenda dimosi Yehova di kakuhana ni dia banza. Mu ku bakisa mu bâ mu kati dia tinsamu tia Bibila, yêla mu banza, mpe bâ ha tibuka tia muntu wu bata zonzela. Yêla mu mona misamu mieri monaka muntu wo, mpe yêla mu banza misamu mi keri monaka ku mutima.
5. Ngano dimbitila ni nti, mpe bwe lendi dimbitila?
5 3) Dimbitila. Dimbitila ni banza na bunsungu bwabwansoni mu bungu dia misamu mi ta tanga mpe ni dinga mu zaba ka bwe misamu mio mita ku tarila. Mbo wukubakisa mu vukasa mabanza na mu tomo bakula musamu wu ta tanga. Tala ti tengi Bibila, kâ kuta dimbitila ko, mbo wubâ ntiana pièces peleko bisengo bia velo bi balembolo vukasa bie mu carton. Tifu tia dimbitila tiena ntiana vukasa kwa bisengo bio mu yirika velo. Mu ku bakisa mu dimbitila lendi tiyula mpe lendi hanina biyuvu ebi mvutu: ‘Ngano muntu wa nguri wu bata zonzela mu tinsamu nti kasa mu tibakisa? Bwe Yehova kamubakisila? Bwe ndendi sarila malongi ma ndongokele ngatu makumbakisa mu korela mpasi?’
6. Mu bungu dia nti tufweti sarilaka misamu mi tulongokaka?
6 4) Sarila. Yezu watâ ti tala ti ka tuta sarila misamu mi tuta longoka ko, mbo tubâ ntiana muntu wutungiri nzo ha zulu dielo. Ni bu sa ti ngolo zazingi kasariri, ngolo zandi za mpamba kwa zena. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti mvula za ngolo na bitembo bia ngolo bu bibwila nzo yo, mbo yimwangana. (Mat. 7:24-27) Mpila mosi mpe, tala ti tusambiri, tubendi mpe tudimbitiri, kâ ka tuta sarila misamu mi tulongokele ko, ngolo zeto mbo zibâ za mpamba. Mu ntangu timinu tieto tikota mu ntontolo peleko mu nkwamusu, ka tikwizi’â bâ nguria ngolo ko. Ku lweka lwakaka, mu ntangu yi tulongokaka mpe yi tusarilaka misamu mi tulongokaka, mbo tubongaka nzengolo ziyôkele bubote, mbo tubâka na tidzunu mpe timinu tieto mbo tibâka ngolo. (Iza. 48:17, 18) Tasarila bitini bio bia biyà mu taluzula misamu mi tulendi longoka mu musamu wumosi waturila mutinu Davide.
NTI LENDI LONGOKA MU TIFWANI TIA MUTINU DAVIDE?
7. Ntia tinsamu tia Bibila tuzonzela bwawu bu?
7 Ngano ndiku’aku peleko muntu wa kanda wakutekele? Tala ti ni buna wena, lendi baka ndandu bu taluzula tinsamu tia mwana wa mutinu Davide, Absalome, wateka tata’andi mpe wayêla mu bonga timfumu tiandi.—2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.
8. Nti lendi sa mu baka lubakusu lwa Yehova?
8 1) Sambila. Na tinsamu tio mu mutu, têla Yehova ka bwe ta mona mu mpila ya mbi yi bakubongele. (Mik. 6:6-9) Tomo mu têla buna bu ta mona ku mutima’aku. Mpe lomba kwe Yehova kakubakisa mu baka mitieno mikutwarisa bu ta kwe sariri ngolo mu telamana musamu wo wa mpasi.
9. Zonzela tinsamu tia Davide na Absalome mu bukufi.
9 2) Banza. Banza’eti mu misamu miayôka mu tinsamu tio, mpe banza ka bwe mutinu Davide keri monaka ku mutima. Mwana Davide, Absalome wasala tûka mvula zazingi ngatu bamuzolo. (2 Sam. 15:7) Absalome bu kamona ti ntangu yafwana, watambika bantu mu mbuka zazansoni ku Israele mu kubika bantu batambula ti yandi ni mutinu’awu. Wawisa mpe ndiku ya mutima ya tata’andi yi beri penepene Ahitofele mu mu landa mu bukolo bwandi. Absalome watitâ mutinu mpe wayêla mu bwila na mu honda Davide kampe weri na timbevo muna ntangu yîna. (Mik. 41:1-9) Davide bu kazaba misamu mieri yirikaka Absalome, wakatuka ku Yerusaleme. Ha manima, mukangu wa binwani wa Absalome wanwana na mukangu wa binwani wa kwikama wa Davide. Mukangu wa binwani wa Absalome banunga wo, mpe Absalome, mwana wa Davide, bamuhonda.
10. Mu misamu miamiansoni miayôka, ngano mutinu Davide nti kaketi sa?
10 Banza’eti bwe Davide keri monaka ku mutima mu misamu miamiansoni mieri mu turilaka. Wazolo Absalome mpe mbo keri sikirilaka Ahitofele. Ndiku zandi zo za keri silaka mutima zamuteka. Zatomo mu fwemesa mpe zayêla mu mu honda. Davide mbo kaketi hombesa lukwikulu lwandi mu ndiku zandi zakaka mpe mbo kaketi banza ti bawu mpe, tintwari beri na Absalome. Mbo kaketi bâ kwa na mabanza mu yandi beni, mpe mbo kaketi bâ na mabanza ma dioka kwa yandi kaka. Peleko mbo kaketi kota mu bunôkena. Kâ, Davide ka diatila buna ko. Watelamana mpasi zandi zazansoni. Mu bungu dia nti kalembo diatila mu mpila yo?
11. Ngano Davide nti kasa mu musamu wa mpasi wu kabwabana na wo?
11 3) Dimbitila. Ntia mitieno lendi longoka mu tinsamu tio? Hanina tiyuvu eti mvutu: “Ngano Davide nti kasa mu tibakisa?” Davide ka bâ na mabanza yeko-yeko ko, mpe kabonga nzengolo mu ntinu ko zakondo ndwenga. Ka yizi’â lembeketa ko, mpe ka yizi’â bâ na bunkuta bwa yôka ko. Kâ, wasambila Yehova ngatu kamubakisa. Walomba mpe lubakusu kwe ndiku zandi. Mpe wasarila nzengolo zi kabonga na manzangu mamansoni. Ni bu sa ti Davide wa fwema weri, ka yizi’â bika mu kwikila bampwana’andi ko, mpe ka yizi’â bâ na diki ko. Watatamana mu tûla lukwikulu lwandi mu Yehova na mu ndiku zandi.
12. Ngano Yehova bwe kabakisila Davide?
12 Ngano Yehova bwe kabakisila Davide? Bu dinga fioti, mbo kwizi bakula ti Yehova wahana Davide ngolo zeri nandi nsatu mu korela mpasi zo. (Mik. 3:1-8; suscription) Yehova wasakumuna nzengolo za bonga Davide. Mpe wayika ndiku za kwikama za Davide moko ngatu zakengerela mutinu.
13. Bwe lendi landila tifwani tia Davide tala ti muntu wutomono ku fwemesa? (Matie 18:15-17)
13 4) Sarila. Tiyula: ‘Ngano bwe ndendi sarila tifwani tia Davide?’ Mbo bâ na nsatu ya sarila manzangu mu yirika musamu. Tala ti wudelakane na musamu we naku, lendi sarila malongi ma Yezu me mu Matie tikapu tia 18. (Tanga Matie 18:15-17.) Kâ, kufweti’â wakulu bongaka nzengolo ko bu bâka mu nkesi. Fweti sambila Yehova ngatu kakuhana tidzunu tie naku nsatu na ndwenga ze naku nsatu, ngatu wazaba mu yirika musamu wo. Tatamana mu bâ na lukwikulu mu ndiku zaku, mpe tambula lubakusu lwawu. (Bin. 17:17) Musamu wuyôkele mfunu, landaka malongi ma hanaka Yehova mu Zu diandi.—Bin. 3:5, 6.
NTIA MALONGI LENDI BAKA MU TIFWANI TIA PAULO?
14. Mu ntia ntangu verse za 2 Timote 1:12-16; 4:6-11, 17-22 zilendi ku hanina lutindusu?
14 Ngano bantu ba kanda diaku nge batelamanaka mu bungu ti Yehova sarilaka? Ngano nti yi bêlaka, tisalu tia Yehova ka batomo’â tia haninaka nzila ko, peleko yimina bayiminaka tio? Tala ti ni buna, lendi baka lutindusu bu tanga misamu mie mu 2 Timote 1:12-16 na 4:6-11, 17-22. * Paulo watsoneka verse zo mu ntangu yi keri mu boloko.
15. Ngano nti lendi lomba kwe Yehova?
15 1) Sambila. Ntete watanga verse zo, tâ musamu we naku kwe Yehova mpe mu têla ka bwe ta mona. Tomo mu têla buna bu ta mona ku mutima’aku. Lomba kwe Yehova kakubakisa mu mona mitieno mie mu tinsamu tia Paulo, mikubakisa mu zaba ka nti fweti sa.
16. Zonzela tifwani tia Paulo mu bukufi.
16 2) Banza. Bâ ha tibuka tia Paulo. Ku boloko kena ku Rome mpe wa kangama wena mu chaînes. Batoko mu kanga, kâ bwawu bu lukwikulu lwe nandi ti mbo bamuhonda. Ndiku zandi zakaka zamuyambirikiri mpe nitu’andi ya fwatika yena.—2 Tim. 1:15.
17. Ngano Paulo bwe kaketi diatila?
17 Paulo mbo kaketi tûla mabanza mandi mu misamu mia ntama, mbo kaketi banza ti, tala ti ka sola ko mu bâ Mukristo weri na luhemo, ka baketi’â mu kanga ko. Mbo kaketi bakila nkesi mpangi za ku Azi zasâ mu yambirika mpe kaketi’â vutu bâ na lukwikulu mu mpangi zandi zakaka ko. Kâ Paulo ka diatila bo ko. Mu bungu dia nti kabêla na lenda dia tatamana mu bâ na lukwikulu mpe na tivuvu tiatingi?
18. Ngano Paulo nti kasa mu misamu mieri nandi mia mpasi?
18 3) Dimbitila. Hanina mvutu mu tiyuvu eti: “Ngano Paulo bwe katibakisila?” Ni bu sa ti Paulo wazaba ti ntamana mbo bamuhonda, ka zimbakana ko ti musamu wuyôkele mfunu ni mu hana nkembo kwe Yehova. Mpe watatamana mu banza mpila yi kaketi tindisila bantu bakaka. Wasikirila Yehova mu nzila ya tusambulu twa ntangu zazansoni. (2 Tim. 1:3) Paulo ka tatamana mu tûla mabanza mandi ko mu mpangi zasâ mu yambirika, kâ watonda mu mpila ndiku zandi zeri mu yikilaka moko, mpe mu mpila yi beri mu bakisilaka na luzolo lwalwansoni. Paulo watatamana mu longoka Zu dia Nzambi. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) Musamu wuyôkele mfunu, Paulo lukwikulu lweri nandi ti Yehova na Yezu yandi beri zoloko. Ka bamuyambirika ko, mpe mbo baketi mu senda mu bungu dia tisalu tiandi tia mbote tia kwikama.
19. Ngano Yehova bwe kabakisila Paulo?
19 Yehova walwengesa Paulo ti mbo kaketi bwabana na nkwamusu mu bungu ti Mukristo weri. (Bis. 21:11-13) Ngano Yehova bwe kabakisila Paulo? Wahanina mvutu mu tusambulu twandi, mpe wamuhana ngolo. (2 Tim. 4:17) Paulo lukwikulu lweri nandi ti mbo kaketi baka musendo mu bungu dia tisalu tia ngolo ti keri salaka. Yehova wasarila mpe ndiku za kwikama za Paulo mu mu hana lubakusu lufwanakane.
20. Na mabanza ma Bisi-Rome 8:38, 39 mu mutu, ngano bwe lendi landila tifwani tia Paulo?
20 4) Sarila. Tiyula: ‘Ngano bwe ndendi landila tifwani tia Paulo?’ Ntiana Paulo, tufweti zaba ti mbo tubwabana na nkwamusu mu bungu ti Yehova tusarilaka. (Mak. 10:29, 30) Mu tatamana mu bâ ba kwikama ntono nkwamusu, tufweti sikirilaka Yehova bu tukwe mu sambiri, mpe tufweti tatamana mu longokaka Zu diandi ntangu zazansoni. Ntangu zazansoni tufweti bambukaka ti musamu wuyôkele mfunu ni mu kembela Yehova. Tulendi bâ na lukwikulu ti kani kabwe, Yehova ka tuyambirika ko, mpe ka kwena tima ko tilendi sa ti ka vutuandi tu zolo.—Tanga Bisi-Rome 8:38, 39; Ebr. 13:5, 6.
LONGOKA MU BIFWANI BIAKAKA BIE MU BIBILA
21. Ngano nti biabakisa Aya na Hector mu telamana misamu mia mpasi mi babwabana na mio?
21 Bifwani bie mu Bibila bilendi tu bakisa mu baka ngolo ze neto nsatu mu korela musamu
ni musamu wulendi tu turila. Mu tifwani, Aya we mupasuri-nzila ku Japon, têle ti tinsamu tia Yona tiamubakisa mu telamana bunkuta bwa samuna ha lungiri bantu. Mpangi yakaka ya yibakala ye nkumbu Hector, yibâka ku Indonésie ye na bibuti bilembolo Mbangi za Yehova têle ti tifwani tia Rite mbo timubakisaka mu dinga mu tomo zaba Yehova na mu mu sarila.22. Nti bilendi ku bakisa mu baka ndandu yayingi mu drame za Bibila peleko bu tangaka bimoko bie na mutu-diambu “Landeno tifwani tiawu”?
22 Ngano kwe lendi bakila bifwani bia Bibila bikuyika ngolo? Video zeto, drame za audio na bimoko bie na mutu-diambu “Landeno tifwani tiawu” mbo bitubakisaka mu tomo bakula binsamu bio bia Bibila. * Ntete watala, wawirikila peleko watanga binsamu bio, lomba kwe Yehova kakubakisa mu mona misamu milendi sarila. Bâ ha tibuka tia muntu wu bata vulu zonzela mu tinsamu. Dimbitila mu misamu mia yirika bisari bio bia Yehova, mpe bwe Yehova kababakisila mu telamana mpasi zawu. Mpe sarila malongi mo mu musamu we naku. Tondaka Yehova mu bungu dia lubakusu lu kakuhanaka. Mpe songela ti lubakusu lo lwa zololo bu kwe dingi mpila zi tindisila mpe zikwe yikiri bantu bakaka moko.
23. Tintwari na Izaya 41:10, 13, ntia kani Yehova katusiriri?
23 Luzingu mu nza yi ya Satana lulendi bâ lwa mpasi, ntangu zakaka ka tuzabaka ko ka nti tusa. (2 Tim. 3:1) Kâ, ka twena na nsatu ko ya bâ na lwaka peleko ya bâ na bunkuta. Yehova zebi ka ntia misamu mie neto. Tu kanisini ti tala ti tubwiri, mbo katutelamasa mu koko kwandi kwa lubakala. (Tanga Izaya 41:10, 13.) Na lukwikulu lwalwingi mu lubakusu lwandi, tulendi baka ngolo mu Matsonoko mpe tulendi telamana mpasi ni mpasi.
MUKUNGA 96 Buku dia Nzambi timvwama tiena
^ par. 5 Misamu miamingi mie mu Bibila misongelaka ti Yehova bisari biandi bia kazololo mpe mbo kababakisa mu telamana mpasi za mpila na mpila. Timoko ti mbo tisongela ka bwe lendi sila ndongokolo ya Bibila yikubakisa mu baka ndandu mu binsamu bia Bibila bi tangaka.
^ par. 2 Mpila ya longokela yi bazonzele ha, mosi yena mu mpila zazingi zi lendi sarila. Lendi baka mpila zakaka za longokela Bibila mu Guide de recherche pour les Témoins de Jéhovah mu mutu-diambu “La Bible” na mu mutu-diambu wa fioti “Lire et comprendre la Bible.”
^ par. 14 Mu ntangu ya ndongokolo ya Nzo ya Zangama ya Munkengi, ka wufwanakane‘â ko mu tanga verse zo.
^ par. 22 Tala “Imitez leur foi : portraits d’hommes et de femmes de la Bible” mu jw.org. (Kota mu LA BIBLE ET VOUS > LA FOI EN DIEU.)